5 4. S T E R I J I N O P O Z O R J E

prilično umrtvljenog pozorišnog života na jugu Srbije (dramaturg Olivera Đorđević). Glumci niškog ansambla
korektno iznose čvrsto promišljen rediteljski koncept, igrajući na skoro sasvim goloj sceni. Krajnja škrtost
scenografije, u duhu elizabetanskog teatra, tačno podvlači univerzalnost značenja radnje, njenu gustu
metaforičnost i gorčinu istine o neprekidnom ponavljanju istorije, večitosti mehanizama otimanja vlasti,
bezizlaznom krugu progonstva i uzurpacije.
U predstavu je uvedena grupa duhova, neka vrsta hora, sastavljenog od osam žena, koje komentarišu
radnju, različitim, košmarnim, glasovima, kricima, dahtajima (Sanja Krstović, Snežana Petrović, Ivana
Nedović, Vesna Stanković, Jasminka Hodžić, Maja Vukojević-Cvetković, Katarina Arsić, Nađa Nedović). Osim
što je uzbudljiv na senzualnom planu predstave (produbljuje tenzije i emocije), hor u prvi plan izvlači ritualni,
iracionalni, mitski aspekt igre, funkcionišući kao neka vrsta metafizičke opomene, pretnje, savesti, kazne.
Ovaj postupak je efektno sredstvo podvlačenja bitnog dvostrukog statusa radnje u "Buri”, neophodne mitske
medijacije stvarnosti, koja treba da preispita greške, kako bi sve, možda, moglo da počne iznova, očišćeno
od opšte, jezive korumpiranosti.
Predstava pleni magičnošću i šarmantnošću u prikazivanju Arijelovih čuda, nežnošću u iscrtavanju odnosa
između Ferdinanda (Miloš Anđelković) i Mirande (Borjanka Ljumović), kao i Prospera (Aleksandar Mihailović) i
Mirande, ali i nizom drugih delikatnih, poetičnih, vizuelno, koreografski, idejno inspirativnih rešenja (scenski
pokret Ištvan Bičkei). Zarobljenog Ferdinanda, na primer, dovlače u kolicima iz supermarketa, što je vrlo
zanimljivo rešenje koje sugeriše da je čovek postao roba, obezvređeno i jadno biće, samo sredstvo u
ostvarivanju individualnih, neumoljivo sebičnih interesa. U nekoliko scena Prospero se ostalim likovima
obraća preko zvučnika, nevidljiv, što se može shvatiti kao izraz njegove svemoći - svuda je prisutan kao
nekakav orvelovski Veliki brat. U jednom segmentu te Prosperove posredne, tehnokomunikacije sa
Mirandom, ona sinhrono, hipnotički, otvara usta, kao da govori njegove reči, kao da sve to dobro zna, što se
može razumeti kao prikaz ideje o okretanju istorije ukrug, zarobljenosti u repetativnim ciklusima pokvarenih
političkih igara. Budućnost je, čini se, samo repriziranje tragičnih lomova iz prošlosti, proizvod neiskorenjive
ljudske sebičnosti.
U Urbanovoj predstavi su posebno naglašene funkcije dvojice robova, nestašnog, vedrog i simpatično
detinjastog Arijela (Aleksandar Marinković) i animalnog, nakaznog Kalibana (Dejan Cicmilović), odnosno
njihove relacije prema Prosperu, koje problematizuju bitan sukob između prirode i civilizacije. Divljak Kaliban
je naučen ljudskom govoru, dakle, govoru kolonizatora i uzurpatora. Prosperovo napušteno ostrvo, mitski je
prostor imaginarne utopije, divnog novog sveta. No, umesto nevinosti, imamo ironijsko izobličenje tog novog
sveta, gomilu unakaženih snova i raščerečenih šansi za novi početak, čisto ponavljanje grešaka, ludila i
zločina staroga sveta. Bez kraja.
Politika, 6. april 2009.
PRESS - 54. Sterijino pozorje 2009. 101