Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz ‐ ölkədə adambaşına düşən xarici investisiyaların yüksəkliyi ölkə iqtisadiyyatında xarici şirkətlərin ciddi rola sahib olduğunu göstərir. İqtisadi iqtidar istər‐istəməz siyasi iqtidara da təsirsiz ötüşmür. 98 Hər zaman qeyd etdiyimiz kimi, qloballaşan dünya qloballaşan beynəlxalq şirkətlərin marağını təmsil edir. Bu marağı düzgün qiymətləndirə bilməyən ölkələrdə isə siyasi kataklizmlər qaçılmaz hala gəlir. Azad seçki demokratiyanın başlıca şərtlərindəndir. Amma azad seçkilərin keçirilməsi hələ demokratiya demək deyil. Türkiyədə ilk demokratik seçki 1946‐cı ildə gerçəkləşdiyi halda, ölkə hələ də çağdaş standartlarda demokratiya yetərsizliyinin sancısını çəkir. Məlum olduğu kimi, Türkiyə, hər on ildə bir “askeri darbeler”in yaşandığı bir ölkə kimi tanınıb. Türkiyənin tanınmış elm adamlarından Mehmet Altan özünün “Darbelerin Ekonomisi” adlı əsərində dünya kapitalist sistemi ilə Türkiyədəki iqtisadi gəlişmələrin toqquşduğu məqamlarda belə “darbe”lərin ortaya çıxdığını maraqlı təhlillərlə ortaya qoyur. Müəllif faktlarla göstərir ki, Türkiyədə “darbe”lər kapital yığımlarının azaldığı, bir başqa ifadə ilə iqtisadi artımın xarici borclarla maliyyələşdirilmə səviyyəsinin yüksəldiyi dövrlərdə baş verir. 99 Azərbaycan isə kapital yetərsizliyi problemini xarici kreditlər yerinə, neft sektoruna birbaşa xarici investisiyalarla aradan qaldırmağa çalışır. Xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın kredit üzrə xarici dövlət borcunun adambaşına düşən məbləği 182 ABŞ dolları təşkil edir. Bu da keçmiş postsovet ölkələri ilə müqayisədə azdır. 100 Belə ki, Gürcüstanda bu rəqəm 429 dollar, yəni bizdən 2,3 dəfə çox, Qırğızıstanda 328 98 Ibid. 99 Mehmet Altan, Darbelerin Ekonomisi, İyi Adam Yayınları, İstanbul, 2001. 100 “Azərbaycanın xarici dövlət borcu 1,515 mlrd. dollar həcmindədir”, “Üç Nöqtə” qəzeti, №250 (977),.24 dekabr 2004. ‐ 91 ‐
İlkin Sabiroğlu dollar, yəni 1,8 dəfə çox, Rusiyada isə 833 dollar, yəni 4,5 dəfə çoxdur. Nəhayət, Ermənistanda adambaşına düşən borcun məbləği 1,7 dəfə artıq olmaqla 314 dollardır. Bu göstərici baxımından Ermənistan və hətta Rusiyada rəngli inqilab ehtimalı Azərbaycandan daha yüksəkdir. Xarici borcun yüksək olması bir ölkənin istehsal etdiyindən daha artığını istehlak etməsi anlamına gəlir. Bu bir adamın borc alaraq qazandığından daha artıq xərcləməsi deməkdir. Həm borclu həm də güclü olmaq üçünsə beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə ABŞ kimi “kabadayı” olmaq lazımdır. Bəs ABŞ‐da demokratiya deyəndə nəyi başa düşürlər 16‐cı ABŞ Başqanı Abraham Lincoln 1863‐cü ildə, tam vətəndaş müharibəsinin ortasında Amerikan idarəetməsini, “xalqın, xalq tərəfindən, xalq üçün” idarəetməsi şəklində tərif etmişdi. Bundan on üç il sonra, ilk dəfə Amerikadakı monopolist sərmayənin təmsilçisi olaraq Cümhuriyyətçi Partiyadan seçkilərə qatılan və seçkini Bushun “qazandığı” kimi qazanan Rutherford B.Hayesin 1876‐cı ildə verdiyi tərif isə belədir: “Amerikan Hökuməti; artıq xalqın, xalq tərəfindən, xalq üçün idarə edilməsi deyildir; Amerikan Hökuməti; şirkətlərin, şirkətlər tərəfindən, şirkətlər üçün idarə edildiyi bir hökumətdir.” Bu, bugünkü qloballaşmanın da mahiyyətinə uyğun tərifdir: “Standart Oil üçün yaxşı olan ABŞ üçün də yaxşıdır” və “ABŞ üçün yaxşı olan dünya üçün də yaxşı olmalıdır”. Əgər sizin ölkənizi idarə edəcək yerli şirkətləriniz yoxdursa, bu boşluğu beynəlxalq şirkətlər böyük məmnuniyyətlə doldurmağa hazırdırlar. Qərb ölkələrini Azərbaycanda neft şirkətləri təmsil etdiyindən onların inqilab istəyib‐istəmədiyinə baxmaq lazımdır. Məsələ burasındadır ki, AXC‐Müsavat hakimiyyətindən fərqli olaraq sonrakı hakimiyyət xarici neft şirkətlərinin maraqlarını “zərgər dəqiqliyi” ilə balanslaşdırmağı bacarıb. Birləşmiş Millətlərin Ticarət və İnkişaf Konferansının hazırladığı “Dünya İnvestisiya Raportu: 2004”ə görə, Azərbaycan 2001‐2003‐cü il‐ ‐ 92 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 48 and 49: Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±