Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Hökumətin Beynəlxalq Valyuta Fonduna (BVF) kredit üçün
müraciət etməsinin əvəzində BVF də valyuta kurslarının sabit
tutulmasını tələb etdi. Bu da valyuta kurslarındakı artımın nominal
faiz səviyyəsindən yüksək olmasından istifadə edərək
gəlir götürən bankları çətin vəziyyətə saldı.
Eyni zamanda hökumət, inflyasiyanı cilovlamaq üçün
bankların kredit verməsini qadağan etdi. Bir də ki, banklar
verdikləri kreditləri geri alma mexanizminə sahib deyildi. Bunun
əvəzində banklar kommersiya fəaliyyətinə (pul ticarəti yerinə
əmtəə ticarətinə) üstünlük verməyə başladılar. Halbuki 10
fevral 1993 tarixli qərarda bankların valyuta və kredit sığortası
istisna olmaqla, sığorta və ticarət sahəsində heç bir fəaliyyətlə
məşğul ola bilməyəcəkləri göstərilməkdə idi. Bu qanuna da
əməl olunmadı. 84
Nəticə olaraq, “vaxtından tez” ortaya çıxan bankların fəaliyyətinə
hökumət tərəfindən “vaxtından gec” müdaxilə edilməsi
bank böhranına səbəb oldu. Cəmiyyətin ilkin kapital yığımının
dağıdılmasının ikinci mərhələsi də belə yekunlaşdı...
Bütün bu hadisələr yenicə formalaşmaqda olan bank sisteminə
inamı da aradan qaldırdı. İndi fiziki şəxslərin əmanətlərinin
sığortası fondunu yaratmaqla bu inamın geri qaytarıla biləcəyi
düşünülür. Lakin bunun üçün birinci növbədə o vaxt
baş verənlərə düzgün münasibət ortaya qoyulmalıdır.
84 Azer Ağayev, “Azerbaycan’da Bankaçılık”, Soydaş Politik‐Ekonomik‐Sosyal
Dergi, Cilt:I, No.1, Ankara, 1997, səh.60.
‐ 79 ‐