Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Qaytarılmayan əmanətlər Son on ildə hökumət nümayəndələri dəfələrlə əhalinin sovet “Əmanətbank”ındakı vəsaitlərinin mərhələ‐mərhələ indeksasiya olunaraq qaytarılacağına dair açıqlamalar verdilər. Növbəti açıqlamanı da bir müddət əvvəl maliyyə naziri verdi. Nə var ki, bütün bu müddət ərzində “əhalinin əmanətlərinin qaytarılacağı” fikrini rəsmiləşdirmək üçün müvafiq qanunun qəbul edilməmiş olması hökumətin sözügedən məsələyə ciddi yanaşmasını şübhə altına alırdı. Həmin vəsaitin əhəmiyyəti onda idi ki, o, cəmiyyətin ilkin kapital yığımıydı və bilirik ki, burjuaziya ilkin kapital yığımından sonra ortaya çıxır. Bu gün isə bizdə ilkin kapital yığımı deyiləndə korrupsiya nəticəsində əldə edilmiş sərvət nəzərdə tutulur. Halbuki inkişaf etmiş normal cəmiyyətlərdə ilk burjuaziyanın formalaşması tamamilə fərqli olub. Bu cəmiyyətlərdə burjuaziya feodalizmin sonlarına yaxın, feodal bəylərin yanında ticarət və sənayeçilərdən təşkil olunan, lombardlar nümunəsində olduğu kimi ortaya çıxıb. Həmin burjuaziya özünün ilkin kapital yığımını korrupsiya və rüsvətlə deyil, iqtisadi fəaliyyəti nəticəsində formalaşdırıb. Məhz bu burjuaziya feodalizmin axırına çıxaraq kapitalizmi bərqərar edib. Bizim üçünsə belə bir şans yaranmadı və ya belə bir şansı özümüz yarada bilmədik. Rusiyanın tarixi inkişaf yolunu bəzən onun yanında, bəzən də onunla birlikdə keçmək məcburiyyətində qaldıq. Kapitalizmi doğru‐dürüst yaşamadan, feodalizmdən sosializmə keçdik. Ona görə də təsadüfən torpağında neft taparaq zənginləşən H.Z. Tağıyev nümunəsində olduğu kimi tək‐tük ortaya çıxan zənginlərimiz istisna olunmaqla həqiqi burjuaziya nədir, necə olur, ictimai əhəmiyyəti nədir, bilmədik. ‐ 71 ‐
İlkin Sabiroğlu Sovetlərin dağıldığı bir anda “Əmanətbank”da cəmlənən vəsait əslində cəmiyyətin ilkin kapital yığımı idi. Milli burjuaziyamız həmin ilkin kapital üzərində cücərəcəkdi. İndeksasiyadan sonra əmanətlərin 3,7‐4 trilyon manat və ya 750‐800 milyon dollar təşkil edəcəyinə dair fikirlər səslənib. Ayrıca o dövrdə kapitalın məhsuldarlığı indikindən qat‐qat artıq idi. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, 15 avqust 1992 il tarixində Azərbaycan Respublikası Parlamentinin qərarıyla manat dövriyyəyə buraxılmasaydı maliyyə itkimiz daha artıq olacaqdı. Çünki Rusiyada 1993‐cü ilin avqust ayında dövriyyəyə yeni rublların daxil edilməsi növbəti pul böhranına səbəb oldu. Biz isə, artıq hazırlıqlı idik. Belə ki, manat bir müddət rubl ilə birlikdə və sadəcə ölkədaxili ödəmələrdə istifadə edildi. 1993‐cü ilin mart ayından etibarən isə Rusiyadan Azərbaycana rubl gəlməməsi üzərinə manat aprelin 1‐dən rəsmi olaraq keçərli oldu. 79 Lakin keçmiş ittifaq respublikalarının əksəriyyəti vaxtında düzgün addımı atmaqda gecikdilər. Məsələn, Qazaxıstan MDB içərisində geniş əməkdaşlıq fikrini, o cümlədən iqtisadi və monetar əməkdaşlıq fikrini müdafiə edirdi. Milli valyutasını çıxarmaqla bağlı çalışmalarını davam etdirməkdə, tədavülə buraxılmasını isə bir müddət sonraya ertələmək istəyirdi. Amma Rusiyada dövriyyəyə daxil edilən yeni rublların Qazaxıstanda da dövriyyəyə buraxılmasına dair müzakirələrdə, rus tərəfinin qazax xarici valyuta və qızıl ehtiyatlarının önəmli bir hissəsinin Rusiya Mərkəzi Bankında yerləşdirilməsi, bu bankın pul ilə əlaqədar qərarlarının Qazaxıstanda da eynilə tətbiq edilməsi, köhnə və yeni rublların dəyişdirilməsində qara bazarda formalaşan kursdan da yüksək bir kursun əsas alınması kimi ağır sərtlər və tələblər önə sürməsi üzərinə Qazaxıstan, milli valyu‐ 79 İlkin Sabiroğlu, “Qaytarılmayan əmanətlər və formalaşmayan burjuaziya”, “Yeni Müsavat” qəzeti, 10 avqust 2003. ‐ 72 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 48 and 49: Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±