Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz<br />
heç bir bağı olmayan zəngin insanlar yaşayır. İqtisadi anlamda<br />
biz onları da Azərbaycanın milli burjuaziyası kateqoriyasına<br />
daxil etmirik. Çünki Azərbaycanın milli burjuaziyasını milli<br />
dövlətlə paralel və əlaqəli şəkildə düşünmək lazımdır.<br />
Bu aspektdən baxdığımız zaman görürük ki, keçən əsrin<br />
əvvəllərində qurulan və çox qısa bir tarixi olan Azərbaycan<br />
Demokratik Respublikası (ADR) da məhz milli burjuaziyanın<br />
olmamasından əziyyət çəkmişdir. <strong>Milli</strong> burjuaziya milli dövləti<br />
quran və öz maraqları üçün onu sonadək qoruyan bir gücdür.<br />
Amma ADR milli burjuaziya olmadan o dövrün geopolitik<br />
konyukturasına uyğun olaraq, əlverişli mühitdən yararlanılaraq<br />
quruldu. Və yenə o dövrün geopolitik konyukturasına<br />
uyğun olaraq, əlverişsiz mühitdən təsirlənərək işğal edildi.<br />
Doğrudan da Məmməd Əmin Rəsulzadə “heç nədən bir bayraq<br />
və dövlət yaratdı” və yenə də heç nədən o dövləti qısa bir<br />
zamanda itirdik.<br />
Ardından XX əsrin sonlarında Sovetlər Birliyinin dağılması<br />
ilə, yenə konyukturaya uyğun olaraq müstəqil Azərbaycan<br />
Respublikası quruldu. Bu respublikanın milli demokratik dövlətə<br />
çevrilə bilməsi üçün milli burjuaziyaya ehtiyac var. Maraqlıdır<br />
ki, Çar Rusiyası dövründə H.Z.Tağıyev kimi bir neçə<br />
azərbaycanlı burjuanın adını sıralamaq mümkün olsa da indi<br />
belə bir sıralama aparmaq mümkün deyil. Çünki ölkədə milli<br />
burjuaziyanın yerini məmur burjuaziyası tutub.<br />
İnformasiya Çağında artıq çoxdan milli dövlət olma prosesini<br />
tamamlamış dövlətlər Avropa Birliyi nümunəsində olduğu<br />
kimi daha üst formasiyalara keçməkdədirlər. Buna baxmayaraq<br />
obyektiv və subyektiv səbəblərdən XXI əsrdə Azərbaycan<br />
kimi hələ də milli dövlət olma prosesini tamamlaya bilməmiş<br />
ölkələr də mövcuddur. İctimai transformasiyanı yaşaya<br />
bilməmələrinin başlıca səbəblərindən biri də milli burjua təbəqəsinə<br />
sahib olmamalarıdır. <strong>Milli</strong> burjuaziyanın formalaşması<br />
çox çətin bir proses olmaqla yanaşı müstəqilliyini qazandıqdan<br />
‐ 67 ‐