Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Biz harada
ləngidik
Burjuaziya üst‐orta gəlir səviyyəsindəki ictimai təbəqədir.
Bu söz (bourgeoisie) Avropada feodalizm çağında əsilzadələr
ilə işçi və kəndlilər arasında qalan tacir, sənətkar və s. əhatə
edən orta təbəqəni ifadə edirdi. 19‐cu əsrin sonlarından etibarən
burjuaziya kəlməsi böyük kapitalistlər üçün istifadə olunmağa
başladı. Burjua bir təbəqə olaraq isə, orta əsrlərin sonuna
yaxın meydana çıxıb və Sənaye İnqilabı ilə birlikdə inkişaf
edib. Daha sonradan modern toplumlarda da burjuaziya əhəmiyyətli
yer tutmağa davam edib. 77
Elə Azərbaycan da müstəqilliyini qazandığı zaman həyata
keçiriləcək iqtisadi reformların iki başlıca istiqaməti müəyyənləşdirilmişdi.
Birincisi, milli burjuaziyamızı formalaşdıraraq
müstəqil milli iqtisadiyyat sistemimizi və milli demokratik
dövlətimizi qurmaq, ikincisi, sərbəst bazar iqtisadiyyatına keçmək.
Aradan on ildən artıq zaman keçdikdən sonra dönüb geriyə
baxdığımızda görürük ki, biz müstəqil dövlətimizi qura
bildik, amma nə milli burjuaziyamızı və nə də nəticə olaraq
milli demokratik dövlətimizi formalaşdıra bilmədik. Çünki tarix
boyu milli dövlət eyni zamanda burjuaziya dövləti olub.
Burjuaziya dövləti isə burjuaziyanın aparıcı olduğu toplumlarda
qurulan dövlətdir. Güclü burjuaziyası olmayan dövlət
güclü milli dövlət ola bilməz. 78
Bir vaxtlar böyük dövlətlər dünyanı “parçala, hökm sür”
məntiqi ilə idarə edirdilərsə, bu gün “birləşdir, hökm sür”
məntiqini, yəni qloballaşmanı önə çəkirlər. Amerika Birləşmiş
77 İlkin Sabiroğlu, “Bizdə Milli Burjuaziya varmı”, “Hürriyyət” qəzeti, 31 iyul
2003.
78 İlkin Sabiroğlu, “Milli Burjuaziya niyə formalaşa bilmədi”, IqtisadNet, 26
may 2004, http://www.iqtisad.net/is015.htm, (01.03.2006).
‐ 65 ‐