Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Keçid dövrü bitdimi Yuxarıda istənilən iqtisadi sistemin əsasını istehsal və bölgü münasibətlərinin təşkil etdiyini vurğuladıq. Yəni istehsal və bölgünün hansı formada həyata keçiriləcəyi eyni zamanda, sistemlər arasındakı fərqi də ortaya qoyur. Keçən əsrin son rübünə qədər dünyanı şəkilləndirən iqtisadi sistemlər bir ucda sərbəst bazar iqtisadiyyatına dayanan kapitalist sistem, digər ucda mərkəzi planlamaya dayanan sosialist sistem və xüsusilə Birinci Dünya Müharibəsinin ardından bu iki sistemin bir çox xüsusiyyətlərini özündə cəmləşdirən qarışıq sistemlər olmuşdur. Lakin, 1970‐ci illərdə ortaya çıxan staqflyasiya, 1980‐ci illərin sonlarında sosializmin çözülməsi və bu ölkələrin sərbəst bazar iqtisadiyyatına yönəlməsi prosesi, iqtisadiyyata müdaxilə edilməsi və sərbəst bazar iqtisadiyyatını dəyişdirmə istiqamətindəki fikirləri azaltmış, hətta marjinal hala gətirmişdir. 53 Azərbaycan da müstəqillik sonrası iqtisadi kursunu sərbəst bazar iqtisadiyyatını mənimsəmə istiqamətində müəyyənləşdirmiş və bununla da ölkədə “keçid dövrü” başlamışdır. Keçid iqtisadiyyatı bir sistemdən digər sistemə keçiddə ara sistem olaraq qəbul edilir. Yəni, keçid iqtisadiyyatına keçmək hər hansı bir cəmiyyətin məqsədi ola bilməz. Necə ki, Pribaltika respublikaları artıq kapitalist münasibətlər sistemini mənimsədilər. Lakin keçid iqtisadiyyatı iqtisadi münasibətlərin bütün parametrləri baxımından eyni zamanda, qarışıq sistemdir. Hansı cəmiyyətlər ki, bu mərhələdə ləngiyirlər əslində qarışıq sistemi 53 Ercan Eren, “İktisatta Liberalizm Üzerine Notlar”, Yeni Türkiye, Yanvar‐ Fevral 1999, səh.373‐379., http://www.ikt.yildiz.edu.tr/eren/liberal.pdf. (01.03.2006). ‐ 43 ‐
İlkin Sabiroğlu mənimsəmiş sayılırlar. Bu zaman keçid iqtisadiyyatını ara sistem kimi deyil, qarışıq sistem kimi dəyərləndirmək daha doğru yanaşmadır. 54 Azərbaycan da Sovetlər Birliyinin süqutu ilə birlikdə sərbəst bazar iqtisadiyyatına keçməyi qarşısına məqsəd olaraq qoymuş olsa da, sözün həqiqi mənasında bu ölkədə kapitalist münasibətlərinin formalaşmasının hələ çox zaman alacağını proqnozlaşdırmaq elə də çətin deyil. Elə isə Azərbaycanda qarışıq sistemin formalaşmaqda olduğunu söyləmək daha doğru olar. Hər bir ölkənin məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsi, qiymət stabilliyinin təşkili və qorunması, stabil iqtisadi inkişafa nail olmaq, tədiyyə balansının təşkili kimi standart iqtisadi məqsədləri vardır. 55 Eyni zamanda bir ölkənin iqtisadi vəziyyətini təhlil edərkən də ümumi daxili məhsulun, o cümlədən adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun həcmi və artım tempi, real əmək haqqı səviyyələri və sair göstəricilər gözdən keçirilir. Bu göstəricilərə və bu göstəricilərin inkişaf tempinə baxaraq, lazımi finansman hesablamalarından istifadə etməklə Azərbaycanda keçid dövrünün müddəti haqqında müəyyən qənaətə gəlmək mümkündür. Keçid dövrünün kritik mərhələsinin nə qədər davam edəcəyi ilə bağlı iqtisadi göstəricilərin 1998‐ci ilə qədər göstərdiyi hərəkət trendinə əsasən 1998‐ci ilin sonrası üçün hesablamalar aparmışdıq. Aşağıda olduğu kimi verilən hesablamaların nəticələri Azərbaycan Milli Demokratiya Fondunun aylıq bülletenində 56 dərc edilmişdi: 54 İlkin Sabiroğlu, “Keçid Dövrü bitdimi”, “Gündəlik Azərbaycan” qəzeti, 2 avqust 2005. 55 Derek Lobley, Ekonomi, M.E.B, Özgün Matbaacılık, Ankara, 1995, səh.204. 56 Ilkin Sabiroglu, “How long will the critical stage of transition period continue in Azerbaijan”, Azerbaijan Bulletin No:09 (263), 1 mart 2001, ANDF, http://www.eurasianet.org/resource/azerbaijan/hypermail/200103/0000.html, (01.03.2006). ‐ 44 ‐
Page 2 and 3: KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5: Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 48 and 49: Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 94 and 95:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±