Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İlkin Sabiroğlu<br />
hisarlaşmanın yeni iqtisadiyyatda qaçılmaz bir proses olduğu<br />
və yeni iqtisadın özünə xas istehsal şərtlərinin inhisarlaşmanı<br />
qaçılmaz hala gətirdiyi bilinməkdədir. Bir yanaşmada, inhisarlaşmanın<br />
köhnə və yeni iqtisadla bağlı müzakirələrdən ayrı tutulmasının<br />
zəruriliyi, məşru (legitim) olmayan inhisarçı meyllərə<br />
dövlətin müdaxilə etməsinin lazım gəldiyi irəli sürülür.<br />
Digər bir yanaşmada isə, qanuni və iqtisadi platformalarda legitimlik<br />
məfhumunun özü də mübahisələrə açıq hala gətirilir.<br />
237<br />
Klassik yanaşma ilə problemin içindən çıxmaq mümkün<br />
deyil. Məsələn, “Microsoft”un bir inhisar kimi marjinal maliyyət<br />
və marjinal hasilatın kəsişdiyi nöqtəyə uyğun gələn inhisar<br />
qiymətini tətbiq etmək əvəzinə, bunun altında bir “limit” qiymət<br />
tətbiq etdiyi qeyd olunurdu. Amma bu “limit” qiymət,<br />
marjinal maliyyət qiymətləndirməsinin də çox üzərində idi.<br />
Elə isə “Microsoft” inhisar sayılmalı idi, yoxsa yox Hadisəyə<br />
artıq yeni yanaşma tələb olunurdu. “Sherman Anti‐Trust Act”‐<br />
in vətəni ABŞ‐da artıq hər kəs anlamağa başlamışdı ki, inhisar<br />
hadisəsinə qiymət və bazar payı prizmasından yanaşma problemin<br />
həllində yetərli deyil. 238<br />
Azərbaycanda inhisarçılıqda ittiham edilən şirkətlərdən biri<br />
“Azpetrol”dur. Bir neçə ay əvvəl “Azpetrol”un prezidentinin<br />
“APA”ya müsahibəsi diqqətimizi cəlb etmişdi. Şirkət prezidentinin<br />
inhisar məsələsinə yanaşması maraqlı idi: 239<br />
“Ümumiyyətlə, inhisarçılıq bir termin olaraq mövcud bazarda<br />
hökmran mövqeyi tutan, istehlakçıya və ya bazara qiymət<br />
diktə edən subyektlərə aiddir. Ölkəmizdə yanacaq sürtgü<br />
materiallarının topdan və ya pərakəndə satış qiymətləri dövlət<br />
237 İlkin Sabiroğlu, “İnhisar anlayışına yeni yanaşma zərurəti”, “Gündəlik<br />
Azərbaycan” qəzeti, 13 oktyabr 2005.<br />
238 Ibid.<br />
239 “Azpetrol” Şirkətlər Qrupu Prezidentinin “APA” İnformasiya Agentliyinə<br />
müsahibəsi, 9 iyul 2005, http://www.azpetrol.com/news.php, (01/03/2006).<br />
‐ 210 ‐