Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Azərbaycanda ipoteka krediti verilərkən ipoteka kağızı tərtib ediləcək və bu sənəd İpoteka İnvestisiya Fonduna (İİF) təqdim olunacaq. İİF isə qiymətli kağızlar buraxacaq ki, bazardan əlavə vəsait cəlb edə bilsin və fond özü‐özünü bir müddətdən sonra tənzimləsin. Amma bunun üçün bu kağızların etibarlılığını təmin etmək lazımdır. Məsələn, ABŞ və bir sıra Avropa ölkələrində müşahidə edilən yüksək büdcə kəsirləri müqabilində çox xaotik və dalğalı maliyyə şərtlərinə baxmayaraq, investorlar ipoteka kağızlarının daha etibarlı investisiya vasitəsi olduğunun şahidi oldular. Çünki bu bazarlar daha sərt qanunvericilk bazası ilə tənzimlənir. Dünyada 75 Mərkəzi Bank Mortgage sistemi kimi tanınan ipotekalı mənzil maliyyələşdirmə sisteminin qiymətli kağızlarından istifadə edir. Son vaxtlar bəzi təqaüdçü fondları və sığorta şirkətləri ilə yanaşı, bu kağızları alan fərdlərin də sayı artmaqdadır. Hətta bu kağızların xarici müştərilərə də satışını təşkil etməyi bacaran bazarlar var. İrlandiyada fəaliyyət göstərən “Bank of Ireland” çox qısa müddət içərisində Mortgage fondlarını ixrac etməyə başlamış, bazara 2 milyard avroluq tələblə çıxmalarına baxmayaraq tələb 4 milyard avroya çatmış və Yaxın Şərqdən Çinə qədər bir çox ölkələrdən müştəri qazanmışdır. Avropanın ən sağlam əmlak bazarı İspaniyadadır. İspaniyada Mortgage dəstəkli ipoteka kağızları bazara çıxarıldığında 5 milyard avroluq bir bazar formalaşmış, 2001‐2005‐ci illər arasında tədavüldəki qiymətli kağızların həcmi 130 milyard avroya çatmışdır. Sistem inkişaf etdikdən sonra əmlak alarkən nəzərdə tutulan 3 illik ödəmə müddətləri 30‐35 ilə qədər uzadıldı. Bankaların rentabelliliyi artdı və ispanlar qat‐qat yaxşı şərtlərlə mənzil sahibi olmaq imkanı əldə etmiş oldular. 229 229 Ibid. ‐ 203 ‐
İlkin Sabiroğlu Qeyd etdik ki, dövriyyəyə vəsait axınını artırmaq üçün ipoteka sisteminin etibarlılığını təmin etmək lazımdır. Bunu necə etmək olar İlk əvvəl bu sistemdə satın alınmaq istənilən evin dəyəri ekspertlər tərəfindən qiymətləndirilməlidir. Ev krediti verən qurumlar ABŞ‐da Lender adlanır və bunlar ekspert xidmətindən istifadə edirlər. Digər tərəfdən, bir çox ölkələrdə ev krediti tələb edən, kredit borclarını ödəyə bilməmə ehtimalına qarşı sığorta olunur. Eyni zamanda həyat sığortası da olunur. Bununla da kifayətlənməyərək satın alınan mənzil Təbii Fəlakətlərə Qarşı Sığorta edilir. Ona görə də sistemə daxil edilən mənzillərin zəlzələyə qarşı dayanıqlı olmasına, inşaatının qanunvericiliyə uyğun aparılıb‐aparılmadığına və s. çox böyük diqqətlə baxılır. Nəticədə sistemə etibar artır. Bizdəki “İpoteka Haqqında” qanunun 27‐ci maddəsində “İpoteka qoyulan əşyanın saxlanılması və sığorta” məsələsindən bəhs edilir. Lakin burada nəzərdə tutulur ki, yalnız ipoteka müqaviləsində nəzərdə tutulduğu hallarda sığorta edilməlidir. Məncə bizdə də sığortalanma məcburi hala gətirilməlidir ki, sistemin etibarlılığı təmin edilsin. 230 Son məlumata görə isə, Azərbaycan İpoteka Fondunun kreditləşmə dərəcəsi 6 faiz, 231 müvəkkil banklar üçün isə maksimum 12 faiz səviyyəsində müəyyənləşdirilib. Mövcud inflyasiya səviyyəsini nəzərə alsaq, aydın olur ki, Milli Bank ipotekalı mənzil maliyyələşdirmə sistemi üçün “neqativ faiz” səviyyəsinin tətbiqinə qərar verib. Təbii ki, bu iqtisadi rasionallıqdan uzaqdır. Faizləri aşağı çəkmək üçün ilk əvvəl inflyasiya səviy‐ 230 “İpoteka Haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikası Milli Bankı, 15 aprel 2005, http://nba.az/mod=inside&id=490&sub1=492&sub2=513, (01.03.2006). 231 “İpoteka Fondunun kotirovka dərəcəsi müəyyən olundu”, Azərbaycan Respublikası Milli Bankı, 13 fevral 2005, http://nba.az/mod=show_press&id=609&lang=az, (01.03.2006). ‐ 204 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±