Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
həsində bir sıra hallarda investorların gömrük rüsumlarından,
eləcə də Əlillərin Sosial Müdafiəsi Fonduna və Məşğulluq Fonduna
ödəmələrdən azad edilməsi də nəzərdə tutulmuşdu. 215
Güzəştlər qoyulacaq investisiyanın həcmindən asılı olacağına
görə layihəyə bir növ norma xarakteri daşıyan “minimal investisiya
həcmi” anlayışı daxil edilmişdi. Bu rəqəm müvafiq
icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən hökumət proqramlarına uyğun
şəkildə müəyyən olunacaqdı. Layihəyə görə, mənfəət vergisi
investisiyanın həcmindən asılı olaraq diferensiallaşdırılacaqdı.
Beləliklə qoyulan investisiyanın həcmi “minimal investisiya
həcmi”ndən 10 dəfə artıq olduqda vergi bazası 5 il müddətində
35 faiz, investisiyanın həcmi 10‐30 dəfə artıq olduqda
6 illiyə 40 faiz, 500 dəfədən artıq olduqda 12 il ərzində 70 faiz
azalacaqdı və s. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Türkiyədə bir
müddət tətbiq edilən “minimal investisiya həcmi” xarici investisiyalarda
hər ortaq üçün minimum 50 min ABŞ dolları həcmində
müəyyənləşdirilmişdi. 216
“İnvestisiyanın Təşviqi Haqqında” qanun layihəsi hazırlanarkən,
bir çox ölkələrin təcrübələrindən yararlanmaq da pis
olmazdı. Çünki bizim güzəşt kimi təklif etdiklərimiz digər ölkələrin
təkliflərinin yanında xarici investorlar üçün əlavə bir
alternativ yaradır. Ona görə də təkliflərimiz daha cəlbedici olmalıdır.
Məsələn, Malayziyada investor ilk on ildə ümumiyyətlə
mənfəət vergisi ödəmir. Təbii ki, ilk baxışdan bu ifrat güzəşt
kimi qəbul oluna bilər. Lakin praktika göstərir ki, orta səviyyəli
bir sənaye quruluşu üçün ilk 2‐3 il investisiya qoyuluşuna
sərf olunur. Sonrakı 3‐5 ili də müəssisə zərərlə işləyir,
yəni, ilkin mənfəətdən əvvəlki zərərlərini çıxmaqla məşğul
olur və faktiki olaraq ilk 8‐10 ildə vergi ödəmir. 217
215 Ilkin Sabiroglu, “Investments should be encouraged”, op. cit.
216 Ibid.
217 Ibid.
‐ 193 ‐