Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz “İqtisadi sərbəstliklər” mücərrəd anlayış deyil 1980‐ci illərin axırında dünya ölkələri ciddi borc böhranı ilə üzləşmişdi. Borc böhranını yaradan səbəb, inkişaf etməkdə olan ölkələrin kredit təşkil edən quruluşlardan və kapital ixrac edən ölkələrdən almış olduqları kreditlərin qısa bir müddət sonra hətta faizlərini də ödəyə bilməyəcək hala gəlmələri idi. Nəticə olaraq böhranın ardından, xüsusilə 1990‐cı illərdə xarici investisiyalar mövzusu aktuallıq qazanmağa başladı. Çünki borclanma ilə müqayisədə birbaşa xarici investisiyalar daha etibarlı mənbə idi. 208 Son on beş ildə birbaşa xarici investisiyaların yararlarından bəhs edən zəngin bir ədəbiyyat yaranmışdır. Birləşmiş Millətlər İnkişaf və Əməkdaşlıq Təşkilatının 1998‐ci il tarixli beynəlxalq investisiyalarla əlaqədar hesabatı isə bu mövzuda istinad etmək üçün çox yaxşı vəsaitdir. Burada birbaşa xarici investisiyaların daxil olduğu ölkəyə yararları beş əsas qrupda ələ alınmışdır: maliyyə mənbələrinin və investisiyaların artırılması, texnologiya imkanlarının inkişaf etdirilməsi, ixrac imkanlarının artırılması, məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsi və iş qüvvəsinin bacarığının artırılması və nəhayət ətraf mühitin qorunmasındakı müsbət rolu. 209 Belə yararlarına görədir ki, hər bir ölkə özünün potensial imkanlarını və xarici investisiyaların cəlbi üçün nə edə biləcəyini nəzərə alır. Azərbaycanda bu baxımdan Qarabağ probleminin həll edilməmiş olması, özəlləşdirmədəki gecikmələr, kölgə iqtisadiyyatının böyüklüyü, real sektorun inkişaf etmə‐ 208 Ilkin Sabiroglu, “Investments should be encouraged”, Azerbaijan Bulletin No:23 (277), 7 iyun 2001, ANDF, http://www.eurasianet.org/resource/ azerbaijan/hypermail/200106/0019.html, (01.03.2006). 209 Ibid. ‐ 189 ‐
İlkin Sabiroğlu miş olması, əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin aşağı olması kimi çatışmamazlıqlar mövcuddur. Lakin bununla bərabər ölkənin əlverişli coğrafi mövqeyi, ucuz işçi qüvvəsinin mövcudluğu, yüksək inflyasiyanın olmaması, zəngin təbii ehtiyatlar və s. kimi də üstünlüklər vardır. Sentyabrın 29‐da Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Ticarət və İnkişaf Konfransının “Dünya İnvestisiya Hesabatı ‐ 2005” açıqlandı. Hesabata görə 2004‐cü ildə dünya üzrə birbaşa xarici investisiyanın həcmi 648 milyard dollara yüksəlib. Birbaşa xarici investisiyaların 59 faizi inkişaf etmiş ölkələrə yönəldiyi halda, inkişaf etməkdə olan ölkələrin toplamdan aldığı pay 39 faiz təşkil edib. Ayrıca inkişaf etməkdə olan ölkələrin payı bir öncəki illə müqayisədə 40 faiz artıb. Bölgə olaraq ən əsas payı Asiya və Latın Amerikası ölkələri alıb. Ən çox birbaşa xarici investisiya cəlb edən ölkə Amerika Birləşmiş Ştatları olub. Onu İngiltərə, Çin və Lüksemburq izləyib. 210 Bu yaxınlarda Dünya Bankının açıqladığı “Doing Business” illik hesabatı ilə müqayisədə bu hesabatı Azərbaycan üçün uğurlu hesabatlardan biri hesab etmək mümkündür. Belə ki, Azərbaycan “Birbaşa Xarici İnvestisiya Performans İndeksi Reytinqi”nə görə, 2004‐cü ildə dünya üzrə birinci yerə çıxmışdır. Bu indeks bir ilin nəticəsinə görə deyil, son üç ilin hərəkətli ortalamasına görə hesablanıb. Qeyd edək ki, Azərbaycan əvvəlki hesabatda bu indeksə görə üçüncü yerdə idi. Reytinq cədvəlində 140 ölkə yer alıb. Müqayisə üçün deyim ki, MDB respublikalarından Qazaxıstan 11‐ci, Gürcüstan 13‐cü, Ermənistan 22‐ci, Moldova 26‐cı, Ukrayna 71‐ci, Rusiya Federasiyası isə 88‐ci yerdə yerləşib. 211 2004‐cü ildə Azərbaycanın cəlb edə bildiyi birbaşa xarici investisiya miqdarı təqribən 4 milyard 759 milyon ABŞ dolları 210 World Investment Report 2005, UNCTAD, http://www.unctad.org/en/docs/wir2005_en.pdf, (01.03.2006). 211 Ibid. ‐ 190 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±