Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz<br />
bu ailələrdə uşaqlara gələcəkdə gəlir gətirəcək ciddi maliyyə<br />
vasitəsi kimi baxılmaqdadır. Gəlir səviyyəsi artdıqca çox uşağa<br />
olan ehtiyac da azalmaqda, daha doğrusu uşaq böyütmək daha<br />
məsrəfli hala gəlməkdədir. Çünki yüksələn gəlir, adətən daha<br />
yüksək təhsil səviyyəsi və ailə planlaması ilə bağlı yetəri qədər<br />
məlumat sahibi olmaq mənasına gəlir. Eyni zamanda qadınların<br />
daha çox iş həyatına qoşulması və daha yüksək təhsilə<br />
yiyələnmələri evlənmə yaşını yüksəltməkdə, bu da öz növbəsində<br />
uşaq sayı məsələsində daha rasional qərar vermələri ilə<br />
nəticələnməkdədir.<br />
Buradan belə qənaətə gəlmək mümkündür ki, əhalinin artım<br />
sürətini azaltmanın daha məntiqli yolu Malthusun düşüncələrinin<br />
əksinə, iqtisadi artımı və Adam Smithin ifadəsi ilə<br />
“ümumbəşəri zənginliyi” təşviq etməkdir.<br />
1970‐ci illərin başında Çinin 750 milyonluq əhalisi ildə 3 faizlik<br />
artım göstərirdi. Çinin kommunist rəhbərliyi iqtisadi ehtiyatlar<br />
ilə, artan Çin əhalisi arasında balans qurmaq məqsədilə<br />
iki dəyişikliyi həyata keçirdi: İqtisadiyyatı sərbəst hala gətirib,<br />
tək‐uşaq siyasətini tətbiq eləməyə başladı.<br />
İqtisadi sərbəstlik, iqtisadi artımı təşviq yönündən xariqələr<br />
yaradarkən, tək‐uşaq siyasəti də əhalinin artımını kəskin şəkildə<br />
aşağı saldı. Bu gün Çin əhalisinin artım sürəti illik təqribən<br />
bir faiz təşkil edir. Lakin tək‐uşaq siyasəti ilə özəl həyata belə<br />
dərin müdaxilə bir çox sosial problemləri də bərabərində gətirdi.<br />
Mark Skousen bu problemləri aşağıdakı kimi sıralayır: 198<br />
1. Abortların sayı Çində ciddi nisbətdə artmışdır, xüsusilə<br />
də doğulmamış qız uşaqlarının məruz qaldığı abortlar. Çinlilərin<br />
oğlan uşağı istəyi çox güclüdür.<br />
2. Çinin artan bir yaşlanma problemi var, çox geniş və artan<br />
bir yaşlı nəslə qarşılıq, onları bəsləyəcək gənc nəsil nisbi olaraq<br />
azlıq təşkil edir.<br />
198 Ibid., səh.85‐86.<br />
‐ 181 ‐