04.01.2015 Views

Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz<br />

bu ailələrdə uşaqlara gələcəkdə gəlir gətirəcək ciddi maliyyə<br />

vasitəsi kimi baxılmaqdadır. Gəlir səviyyəsi artdıqca çox uşağa<br />

olan ehtiyac da azalmaqda, daha doğrusu uşaq böyütmək daha<br />

məsrəfli hala gəlməkdədir. Çünki yüksələn gəlir, adətən daha<br />

yüksək təhsil səviyyəsi və ailə planlaması ilə bağlı yetəri qədər<br />

məlumat sahibi olmaq mənasına gəlir. Eyni zamanda qadınların<br />

daha çox iş həyatına qoşulması və daha yüksək təhsilə<br />

yiyələnmələri evlənmə yaşını yüksəltməkdə, bu da öz növbəsində<br />

uşaq sayı məsələsində daha rasional qərar vermələri ilə<br />

nəticələnməkdədir.<br />

Buradan belə qənaətə gəlmək mümkündür ki, əhalinin artım<br />

sürətini azaltmanın daha məntiqli yolu Malthusun düşüncələrinin<br />

əksinə, iqtisadi artımı və Adam Smithin ifadəsi ilə<br />

“ümumbəşəri zənginliyi” təşviq etməkdir.<br />

1970‐ci illərin başında Çinin 750 milyonluq əhalisi ildə 3 faizlik<br />

artım göstərirdi. Çinin kommunist rəhbərliyi iqtisadi ehtiyatlar<br />

ilə, artan Çin əhalisi arasında balans qurmaq məqsədilə<br />

iki dəyişikliyi həyata keçirdi: İqtisadiyyatı sərbəst hala gətirib,<br />

tək‐uşaq siyasətini tətbiq eləməyə başladı.<br />

İqtisadi sərbəstlik, iqtisadi artımı təşviq yönündən xariqələr<br />

yaradarkən, tək‐uşaq siyasəti də əhalinin artımını kəskin şəkildə<br />

aşağı saldı. Bu gün Çin əhalisinin artım sürəti illik təqribən<br />

bir faiz təşkil edir. Lakin tək‐uşaq siyasəti ilə özəl həyata belə<br />

dərin müdaxilə bir çox sosial problemləri də bərabərində gətirdi.<br />

Mark Skousen bu problemləri aşağıdakı kimi sıralayır: 198<br />

1. Abortların sayı Çində ciddi nisbətdə artmışdır, xüsusilə<br />

də doğulmamış qız uşaqlarının məruz qaldığı abortlar. Çinlilərin<br />

oğlan uşağı istəyi çox güclüdür.<br />

2. Çinin artan bir yaşlanma problemi var, çox geniş və artan<br />

bir yaşlı nəslə qarşılıq, onları bəsləyəcək gənc nəsil nisbi olaraq<br />

azlıq təşkil edir.<br />

198 Ibid., səh.85‐86.<br />

‐ 181 ‐

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!