Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz etsək, bu əmtəələrin qiymətləri xüsusilə, amerikan dolları ilə ifadədə yüksəlib. Məsələni digər prizmadan ələ alsaq görərik ki, yüksəlmənin səbəbi əslində beynəlxalq valyuta bazarlarında amerikan dollarının dəyərindəki düşmə və beynəlxalq bazarlardakı risk gözləmələrinin yüksəlməsidir. Dolların dəyərindəki düşməni şərtləndirən amil isə, Amerika Birləşmiş Ştatlarında rekord səviyyəyə çatan büdcə və tədiyyə balansındakı kəsirdir. ABŞ ilə Avropa Birliyi arasında qısa müddətli faiz səviyyələrindəki fərq amerikan dollarının dəyərindəki düşmənin bir başqa səbəbini təşkil edirdi. Dünyanın buğda ticarətində xüsusi yer tutan ABŞ, mühüm dünya birjalarının, həmçinin buğda qiymətlərinin referans olaraq alındığı Chicago Birjasının bu ölkədə yerləşməsi səbəbindən, dünya buğda ticarətinin inkişaf istiqamətinin müəyyənləşməsində və qiymətlərin formalaşmasında önəmli rol oynamaqdadır. Beynəlxalq Taxıl Şurasının (IGC) 29 yanvar 2004 tarixli hesabatını və ABŞ‐ın Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin məlumatlarını da təhlil edərkən görürük ki, dünyada buğda qiymətlərindəki kəskin yüksəlmənin əsl səbəbi buğda istehsalındakı və ya tələbatındakı dəyişmələr deyil. Çünki buğda istehsalında və ya tələbatında hər hansı bir kəskin dəyişmə özünü göstərməməkdədir. 180 2003‐cü ildə Azərbaycana 807573,7 ton buğda, 6743,4 ton un idxal olunub. Azərbaycan əsasən Rusiya və 40 dövlətə taxıl göndərən Qazaxıstandan buğda idxal edirdi. Eyni zamanda ölkənin Kanada və Ukrayna ilə də hökumətlərarası müqaviləsi var. Həmin müqavilələrə görə, lazım olan vaxt bu ölkələrdən məhsul idxal etmək olar. 180 Ibid. ‐ 163 ‐
İlkin Sabiroğlu Lakin problem dünya bazarlarında taxıl qıtlığı ilə əlaqəli deyildi. Eynilə dünya bazarlarında neftin qiyməti yüksəldiyi zaman Azərbaycan öz neftini baha qiymətə satdığı kimi, bu ölkələr də dünya bazarlarında buğda qiymətlərinin artması ilə birlikdə təbii olaraq ixrac etdikləri məhsulun qiymətini yüksəldirlər. Daxili bazardakılar isə çıxış yolunu xalqın dili ilə desək qiymətə əl vurmayıb, kündədən kəsməkdə görürlər. Yəni gizli qiymət artımına gedirlər... Bir xəstəliyi müalicə etmək üçün ilk öncə diaqnozu düzgün qoymaq lazımdır. Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, buğda qiymətlərindəki yüksəlmənin başlıca səbəbi amerikan dollarının dəyərindəki düşmədir. Lakin Azərbaycanda Milli Bank bir çox ölkələrdən fərqli olaraq, daxili bazarda dolların manat ilə məzənnəsini sabit saxlamaqda israr etdiyindən idxal olunan buğda və unun manatla da maya dəyəri yüksəlirdi və Azərbaycan buğda nümunəsində olduğu kimi inflyasiyanı idxal eləməyə başladı. Manatın dollarla məzənnəsi stabil qalsa da, manat dollarla birlikdə digər xarici valyutalar qarşısında dəyər itirirdi. Halbuki ən optimal variant, beynəlxalq valyuta bazarlarındakı dəyərinə müvafiq olaraq dolların manat ilə də məzənnəsinin düşməsinə şərait yaratmaq idi. Gələcəkdə amerikan dolları gücləndiyi təqdirdə bu dəfə də buğda qiymətləri dollar cinsindən düşəcəyindən, proses avtomatik olaraq öz‐özünü tənzimləyəcəkdi. Bunun bir başqa faydası da olacaqdı. 2003‐cü ildə ölkədə 35 trilyon 53 milyard manat dəyərində ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsal olunmuş (7,08 milyard dollar) və bunun adambaşına düşən həcmi isə 4,320 milyon manat (879,7 dollar) təşkil etmişdir. 2004‐cü ilin ilk iki ayında ölkədə ÜDM‐nin həcmi 2003‐cü ilin yanvar‐fevral ayları ilə müqayisədə 10,2 faiz ar‐ ‐ 164 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±