Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz cindəki vasitələrlə iqtisadiyyatda elə də təsirli ola bilmədiyini ortaya qoymaqdadır. Qısası, iqtisadi inkişafa nail olmadıqca Azərbaycanda emissiya, devalvasiya və s. Azərbaycandan irəli olan ölkələrdəki kimi meyllər yaratmayacaq. Bunu qəbul etməsək, tez‐tez paradoksal vəziyyətlərlə qarşı‐qarşıya qalacağıq. 176 Uzun müddət siyasətin yoxsa iqtisadiyyatın öncü, aparıcı və ya müəyyən edici rola sahib olduğu müzakirə obyekti olmuşdur. Təcrübələr göstərir ki, ölkələr inkişaf etdikcə, cəmiyyətdə demokratikləşmə və liberallaşma fəaliyyətləri sürətləndikcə, iqtisadiyyat da tədricən siyasətin hegemoniyasından azad olmağa, sərbəstləşməyə doğru yönəlir. Lakin iqtisadiyyatın tamamilə siyasətin hegemonluğu altında olduğu Azərbaycan kimi iqtisadi cəhətdən az inkişaf etmiş ölkələrdə iqtisadi inkişafa nail olmağın və iqtisadi problemlərin həlli yolu iqtisadi çarələrdən daha çox reform tərəfdarı olan siyasi iradənin ortaya qoyulmasından keçir. Azərbaycanda Milli Bankın əlindəki ən effektli təsir vasitəsinin valyuta kursu siyasəti olduğunu yuxarıda qeyd etdik. İkinci mərhələ makroiqtisadi stabillik siyasətini izlədiyindən, həmçinin bu mərhələdə Milli Bankın valyuta bazarında stabilliyin təmini üçün daha çox xarici valyutanın satışı yönündə valyuta bazarına müdaxilə etdiyini nəzərə alsaq, o zaman ölkənin valyuta rezervlərinin möhkəmləndirilməsinin və ölkəyə valyuta daxilolmalarının təşviq edilməsinin zərurəti də anlaşılar. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 28 aprel 1998‐ci il tarixli “Fiziki Şəxslərin Xaricə Valyuta Aparması Haqqında” 95 saylı qərarı mövcuddur. Həmin qərara görə, ölkədən min ABŞ dollarına qədər vəsaiti rüsumsuz, on min 176 Ilkin Sabiroglu, “Azerbaijan has very limited possibilities of using macroeconomic political means”, op. cit. ‐ 159 ‐
İlkin Sabiroğlu ABŞ dollarına qədəri (daha əvvəllər beş min ABŞ dolları idi) rüsum ödəməklə aparmaq olar. Rüsumsuz aparılan məbləği çıxandan sonra qalan doqquz min ABŞ dolları daha əvvəllər olduğu kimi iki deyil, bir faiz rüsuma cəlb edilir. 177 “Ekspert” jurnalının 13‐cü sayında yer alan statistik məlumata görə, ümumiyyətlə 2000‐ci il ərzində fiziki şəxslər tərəfindən ölkədən kənara 132.9 milyon ABŞ dolları məbləğində valyuta vəsaiti çıxarılmışdı. Onlardan tutulan gömrük haqqının məbləği də 1.131 milyon dollara bərabər olub. Eyni zamanda, Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin 12 saylı məruzəsində göstərilir ki, 2000‐ci ilin ilk on bir ayında idxalın həcmi 1051.4 milyon dollar təşkil etmişdir. Bunun da 87.7 faizi (922 milyon dolları) qeyri‐dövlət mülkiyyətli müəssisələrin və fiziki şəxslərin payına düşmüşdür. Həmçinin, toplam xarici ticarət əməliyyatlarının cəmi 0.8 faizinin barter əlaqələri vasitəsilə həyata keçirildiyi qeyd edilmişdir. Sadələşdirmə baxımından idxalın gömrükdən yayınan hissəsini nəzərə almasaq və fiziki şəxslər tərəfindən ölkədən kənara aparılan valyuta vəsaitinin hamısının idxala yönəldiyini fərz etsək belə, yuxarıda göstərdiyimiz rəsmi rəqəmlərin təhlili 2000‐ci il ərzində 100 milyonlarla dollar vəsaitin gömrük rüsumu ödəmədən, yəni qeydə alınmadan xaricə çıxarıldığını sübut edir. Kölgə iqtisadiyyatının həcmini nəzərə aldıqda isə, bu vəsaitin daha yüksək olduğunu asanlıqla proqnozlaşdırmaq mümkündür. 178 Digər tərəfdən, əvvəllər ölkəyə valyuta gətirilən zaman onun rəsmiləşdirilməsində 0.15 faiz dərəcəsi ilə ödəmələr həyata keçirildi. Nazirlər Kabinetinin qərarına görə isə, 16 aprel 2001‐ci il tarixindən etibarən ölkəyə gətirilən valyuta üçün 0.5 177 Ilkin Sabiroglu, “Currency control and capital flow”, Azerbaijan Bulletin No:21 (275), 24 mart 2001, ANDF, http://www.eurasianet.org/resource/ azerbaijan/ hypermail/ 200105/0055.html, (01.03.2006). 178 Ibid. ‐ 160 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±