Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Əvvəlki bölümlərdə birinci mərhələdən və Azərbaycanda həyata keçirilən makroiqtisadi stabillik siyasətindən geniş şəkildə bəhs etmişdik. İkinci mərhələdə müşahidə edilən aşağı səviyyəli inflyasiya isə, öz bərabərində yeni diskussiyaları da gətirmişdi. Bunlar arasında Milli Bankın bir miqdar daha yüksək inflyasiyaya, o cümlədən emissiyaya getməsi təklifləri də yer almaqda idi. Makroiqtisadi siyasətlərdən səmərəli və geniş istifadə imkanları iqtisadiyyatın ümumi inkişaf səviyyəsi ilə düz mütənasibdir. Başqa ifadə ilə desək, makroiqtisadi siyasi vasitələrlə istənilən nəticəni əldə edə bilmək üçün iqtisadiyyatın buna reaksiya verə biləcək səviyyədə olması zəruridir. Bunlar olmadığı üçün Azərbaycanda makroiqtisadi siyasətin tətbiq imkanları çox məhduddur. Belə bir vəziyyətdə hökumətin aşağı səviyyəli inflyasiyaya imkan verməsi və ya Milli Bankın bir miqdar emissiyaya getməsi istehsalı artıra bilərdimi Məsələn, 1999‐cu ilin iyulunda həyata keçirilən 6,8 faizlik devalvasiyadan sonra bir çoxları bu sahədəki nəzəri biliklərə istinad edərək, ölkədə istehsalın, ixracın, məşğulluq səviyyəsinin artacağını bəyan etdilər. Hansı ki, bu devalvasiya həmin ildə gerçəkləşən 8,5 faizlik deflyasiyanın belə qabağını ala bilmədi. Normal inkişaf etmiş ölkələrdə devalvasiya siyasətindən istifadə olunursa, bu daxili istehsalın artmasına, idxalın azalıb ixracın stimullaşmasına, məşğulluq səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb ola bilir. Bizdə isə istənilən effekti vermir. 173 Diqqətdən qaçan nöqtə ondan ibarətdir ki, bu deyilənlər özünü inkişaf etmiş və ya inkişaf etməkdə olan ölkələrdə doğrulda bilər. Bunun üçün yüksək istehsal səviyyəsi olmalı, eyni 173 Ilkin Sabiroglu, “Azerbaijan has very limited possibilities of using macroeconomic political means”, Azerbaijan Bulletin No:10 (264), 8 mart 2001, ANDF, http://www.eurasianet.org/resource/azerbaijan/hypermail/ 200103/0023.html, (01.03.2006). ‐ 155 ‐
İlkin Sabiroğlu zamanda bazar şərtləri əlverişli olmadığı üçün tam gücü ilə işləməyən müəssisələr mövcud olmalıdır. Bir anlığına şərti olaraq təsəvvür edək ki, hər hansı N zavodu ayda 100 ədəd məhsul istehsal etmək gücünə sahib olduğu halda, hazırda isə 70 ədəd istehsal edir. Devalvasiya qərarından sonra şərtlər münasib olduğundan istehsal səviyyəsini artırır. Lakin sadəcə bir devalvasiya qərarına görə həvəslənib ikinci zavodlarını açmayacaqları kimi, əgər daha ciddi səbəblərdən zavodlar, müəssisələr fəaliyyətə başlaya bilməyirlərsə, devalvasiya və ya bir miqdar inflyasiyaya görə də istehsala başlamayacaqlar. Bəs Azərbaycanda Milli Bankın bir miqdar emissiyaya getməsi ilə iqtisadiyyatın canlanmasına nail olmaq mümkündürmü İqtisadi ədəbiyyatda aşağıdakı şəkildə ümumiləşdirmə mövcuddur: 174 ‐ Əgər bir ölkədə yüksək işsizlik səviyyəsi var, digər tərəfdən tədiyyə balansı müsbət saldoya sahibdirsə, genişləndirici pul və fiskal siyasət həyata keçirilməlidir. ‐ Əgər bir ölkədə yüksək inflyasiya var, digər tərəfdən tədiyyə balansı müsbət saldoya sahibdirsə, genişləndirici pul və məhdudlaşdırıcı fiskal siyasət həyata keçirilməlidir. ‐ Əgər bir ölkədə inflyasiya var, digər tərəfdən tədiyyə balansı kəsir verirsə, məhdudlaşdırıcı pul və fiskal siyasət həyata keçirilməlidir. ‐ Nəhayət, əgər bir ölkədə yüksək işsizlik səviyyəsi var, digər tərəfdən tədiyyə balansı kəsir verirsə, məhdudlaşdırıcı pul və genişləndirici fiskal siyasət həyata keçirilməlidir. Prinsipcə Azərbaycanda yüksək səviyyəli işsizlik mövcud olduğundan və tədiyyə balansı xroniki olaraq kəsirə məruz qaldığından pul siyasəti məhdudlaşdırıcı, maliyyə siyasəti genişləndirici olmalıdır. Lakin bu dövrdə Azərbaycanda pul si‐ 174 Halil Seyidoğlu, Uluslararası İktisat, M.E.B, Kurtiş Matbaası, 13‐cü nəşr, İstanbul, 1999, səh.515. ‐ 156 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±