04.01.2015 Views

Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz - Azərbaycan Milli Kitabxanası

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz<br />

Mənfi tendensiyaların ikinci istiqamətdə inkişafına isə<br />

Azərbaycanı misal göstərmək olar. Beynəlxalq hesabatlarda<br />

bildirilir ki, ölkənin son illər inkişafının əsas hissəsi neftlə əlaqəli<br />

birbaşa sərmayələrdən və neft sektoruna göstərilən köməkçi<br />

xidmətlərdən alınır. Ümumi sənaye məhsulunun yarıdan<br />

çoxunu isə məhz yanacaq sənayesi verir.<br />

Azərbaycanda lokomotiv sektor funksiyasını ən azından<br />

müəyyən müddət üçün neft‐qaz sənayesinin yerinə yetirməli<br />

olduğu şübhəsizdir. Bu gün neft sənayesinə qoyulan birbaşa<br />

investisiyaların toplam investisiyalar içərisindəki çəkisinə, neft<br />

sənayesi məhsullarının ixracatdakı payına baxaraq bu sektorun<br />

yüksək inkişaf etdiyini düşünmək absurddur. Əvvəllər Sovetlər<br />

Birliyi səviyyəsində neft və qaz hasilatı üçün lazım olan<br />

avadanlığın 70 faizindən çoxunu istehsal edən Azərbaycanın<br />

hazırda öz tələbatını ödəmək üçün bu avadanlıqların böyük<br />

bir hissəsini idxal etməsi dediklərimizə sübutdur. Digər sektorların<br />

inkişaf etməməsinin müqabilində bu sektor nisbi olaraq<br />

inkişaf etmiş kimi görünür. Eyni ilə bu gün Azərbaycanda<br />

büdcənin xərclər hissəsinin tərkibinin faizlə ifadəsinə diqqət<br />

yetirdikdə, ilk baxışdan respublika dünyanın ən sosial yönümlü<br />

dövləti kimi nəzərə çarpar. Lakin sosial xərclərin adambaşına<br />

düşən miqdarı heç də belə olmadığını göstərir. Sadəcə büdcə<br />

özü çox kiçik olduğundan sosial xərcləri daha artıq məhdudlaşdırmaq<br />

imkanı qalmamışdır. 126<br />

Qısacası Yaponiyada texnologiya sektoruna qoyulan investisiyaların<br />

ümumi çəkidə optimaldan azlıq təşkil etməsi<br />

böhranın ortaya çıxmasında rol oynamışdı. Azərbaycanda isə<br />

bunun əksinə, neft sektoruna qoyulan investisiyalar ümumi<br />

çəkidə çoxluq təşkil edir və ya başqa bir ifadə ilə digər sektorlara<br />

qoyulan investisiyalar ümumi çəkidə optimaldan azlıq<br />

təşkil edir. Yəni, neft sənayesi lokomotiv funksiyasını yerinə<br />

126 Ibid.<br />

‐ 115 ‐

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!