Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli Kitabxanası
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Kapitalizm</strong> <strong>Kapitalizm</strong>ə Bənzəməz<br />
Mənfi tendensiyaların ikinci istiqamətdə inkişafına isə<br />
Azərbaycanı misal göstərmək olar. Beynəlxalq hesabatlarda<br />
bildirilir ki, ölkənin son illər inkişafının əsas hissəsi neftlə əlaqəli<br />
birbaşa sərmayələrdən və neft sektoruna göstərilən köməkçi<br />
xidmətlərdən alınır. Ümumi sənaye məhsulunun yarıdan<br />
çoxunu isə məhz yanacaq sənayesi verir.<br />
Azərbaycanda lokomotiv sektor funksiyasını ən azından<br />
müəyyən müddət üçün neft‐qaz sənayesinin yerinə yetirməli<br />
olduğu şübhəsizdir. Bu gün neft sənayesinə qoyulan birbaşa<br />
investisiyaların toplam investisiyalar içərisindəki çəkisinə, neft<br />
sənayesi məhsullarının ixracatdakı payına baxaraq bu sektorun<br />
yüksək inkişaf etdiyini düşünmək absurddur. Əvvəllər Sovetlər<br />
Birliyi səviyyəsində neft və qaz hasilatı üçün lazım olan<br />
avadanlığın 70 faizindən çoxunu istehsal edən Azərbaycanın<br />
hazırda öz tələbatını ödəmək üçün bu avadanlıqların böyük<br />
bir hissəsini idxal etməsi dediklərimizə sübutdur. Digər sektorların<br />
inkişaf etməməsinin müqabilində bu sektor nisbi olaraq<br />
inkişaf etmiş kimi görünür. Eyni ilə bu gün Azərbaycanda<br />
büdcənin xərclər hissəsinin tərkibinin faizlə ifadəsinə diqqət<br />
yetirdikdə, ilk baxışdan respublika dünyanın ən sosial yönümlü<br />
dövləti kimi nəzərə çarpar. Lakin sosial xərclərin adambaşına<br />
düşən miqdarı heç də belə olmadığını göstərir. Sadəcə büdcə<br />
özü çox kiçik olduğundan sosial xərcləri daha artıq məhdudlaşdırmaq<br />
imkanı qalmamışdır. 126<br />
Qısacası Yaponiyada texnologiya sektoruna qoyulan investisiyaların<br />
ümumi çəkidə optimaldan azlıq təşkil etməsi<br />
böhranın ortaya çıxmasında rol oynamışdı. Azərbaycanda isə<br />
bunun əksinə, neft sektoruna qoyulan investisiyalar ümumi<br />
çəkidə çoxluq təşkil edir və ya başqa bir ifadə ilə digər sektorlara<br />
qoyulan investisiyalar ümumi çəkidə optimaldan azlıq<br />
təşkil edir. Yəni, neft sənayesi lokomotiv funksiyasını yerinə<br />
126 Ibid.<br />
‐ 115 ‐