Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Yeni yanaşma zərurəti Marksist terminologiyada burjuaziya proletar sinfini istismar edən, böyük həcmli sərvət və mülk sahibi olan şəxsləri ifadə edir. Ona görə də sosializmdə bizə təlqin edilirdi ki, burjuaziya istismarçıdır. Elə bir cəmiyyət formalaşdırılırdı ki, orada kimsə kimsəni istismar etməyəcək. Tarix isə Amerikanın keçmiş prezidenti John Kennedynin məsləhətçisi, iqtisadçı John K.Galbraithı haqlı çıxardı: “Kapitalizmdə insan insanı istismar edir. Kommunizmdə isə bunun tam əksi olur.” 112 Yəni, kommunizmdə də insan insanı istismar edir. 113 Sadəcə burada kapitalizmdən fərqli olaraq istismarçı təbəqə kommunist bürokratiyası idi... Lakin bürokratiyanın burjuaziyanın yerini alması, yəni burjualaşması halı sadəcə sosialist sistemlərdə baş vermir. Demokratiyanın və sərbəst bazar iqtisadiyyatının yerləşmədiyi bütün ölkələrdə həqiqi burjuaziya (buna milli burjuaziya da deyə bilərsiniz) formalaşmır, onun yerini imtiyazları ilə böyük sərvət əldə edən bürokratik burjuaziya (məmur burjuaziyası) doldurur. Bəs “məmur burjuaziyası” ilə milli burjuaziyanın fərqi nədir Araşdırmalar göstərir ki, sərvətin qazanılma forması, onun xərclənmə formasını da müəyyənləşdirir. Eynilə istehsal formamızın istehlak formamızı müəyyənləşdirdiyi kimi. Əgər bir sərvət sahibi sərvətini gəlir‐zərər riskinə qatlanaraq, istehsal prosesinə qoşularaq əldə edirsə, paralel olaraq, özündə iş adamı xüsusiyyətlərini də formalaşdırır. Yox, əgər məmur burjuaziyası nümunəsində olduğu kimi, heç bir iqtisadi fəaliyyətə 112 Eğilmez və Kumcu, op. cit., səh.133. 113 Frederic Bastiat, Hukuk, Tərcümə: Yıldıray Arsan, LiberteYayınları, Ankara, 2003, səh.21. ‐ 103 ‐
İlkin Sabiroğlu qatılmadan, zənginliyini korrupsiya və rüşvətlə əldə edirsə, o zaman belələrində nə iş adamı xüsusiyyətləri, nə də iqtisadi təşəbbüskarlıq ruhu inkişaf edər. Bir anlığa təsəvvür edin ki, heç bir zaman iş adamı kimi fəaliyyət göstərməyən sadə bir vətəndaşın təsadüfən aldığı lotereya biletində bəxti gətirir və çox zəngin bir şəxsə çevrilir. Bu şəxs istehsaldan, biznesdən anlamadığından, sərvətini böyük ehtimalla kefə, əyləncəyə və lüks malların istehlakına sərf edəcək. Böyük bizneslə məşğul olmağa çalışsa, təcrübəsizliyindən müvəffəqiyyət qazanma şansı çox azdır və adətən, belə bir istək də olmur. Əgər bir az rasional düşünmə tərzi varsa, pulunu ya banka qoyub faizini, ya da daşınmaz əmlaka yatırıb kirayə haqqını alacaq. Məmur burjuaziyasının hakim olduğu bütün cəmiyyətlərdə, bir‐iki istisna xaricində, zəngin bürokratların hamısı belə davranır. Neftlə zəngin ərəb ölkələrindəki burjua rolunda çıxış edən kral və məmurların da sərvətləri başda ABŞ olmaqla, inkişaf etmiş qərb ölkələrinin banklarındadır. Qısası, məmur kapitalizminin hökm sürdüyü dövlətlərdə sərvət iqtisadi kateqoriyadan daha ziyadə siyasi kateqoriyadır. Yəni rifah səviyyəsi əmək və istehsal ölçüsü ilə deyil, bürokratik iyerarxiyanın daha yüksək pilləsində təmsil olunmaqla və ya bu pillədəkilərlə imtiyazlı ünsiyyət imkanları ilə ölçülür. Məharət həmin “məmur burjuaziyası”nın kapitalını ölkə iqtisadiyyatına yönəltməyi bacarmaqdadır. Doğrudur, belə kapitala cəmiyyətin münasibəti bir mənalı deyil. Bəziləri ümumiyyətlə həmin kapitalın müəyyənləşdirilərək müsadirə edilməsinin tərəfdarıdır. Digərləri isə bu kapitalın Azərbaycan iqtisadiyyatına yönəldilməsinin zəruri olduğunu deyir və bunun ölkədə istehsalın və məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsində müsbət rol oynayacağını düşünür. Belə bir məsəl var ki, “imanla paranın kimdə olduğu bilinməz”. Ona görə də, bu kapitalın müəyyənləşdirilməsi və mü‐ ‐ 104 ‐
Page 2 and 3:
KAPİTALİZM KAPİTALİZMƏ BƏNZƏ
Page 4 and 5:
Bu kitab elm dəryasında mənə yo
Page 6 and 7:
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Real ÜDM/XMM 60 (1990‐2005) (Gö
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55: Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
show all

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Kapitalizm kapitalizmÉ bÉnzÉmÉz - AzÉrbaycan Milli KitabxanasÄ±