Wyznaczanie siÅy elektromotorycznej i oporu wewnÄtrznego ogniwa.
Wyznaczanie siÅy elektromotorycznej i oporu wewnÄtrznego ogniwa.
Wyznaczanie siÅy elektromotorycznej i oporu wewnÄtrznego ogniwa.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KETOWICECH<br />
I PRACOWNIA FIZYCZNA<br />
Ć W I C Z E N I E NR 43<br />
WYZNACZANIE SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ<br />
I OPORU WEWNĘTRZNEGO OGNIWA<br />
ZAGADNIENIA DO KOLOKWIUM WSTĘPNEGO<br />
1. Prawo Ohma.<br />
2. Prawo Ohma dla całego obwodu.<br />
3. Opór wewnętrzny <strong>ogniwa</strong>.<br />
4. Metody wyznaczania <strong>oporu</strong> wewnętrznego.<br />
5. Siła elektromotoryczna.<br />
6. Łączenie ogniw: szeregowo, równolegle i mieszane.<br />
7. Zasada działania amperomierza, woltomierza.<br />
8. Klasa miernika, oznaczenia i symbole stosowane na miernikach<br />
APARATURA<br />
• Bateria ogniw (akumulatory zasadowe), opornica suwakowa.<br />
• Amperomierz, woltomierz (o dużej oporności).<br />
• Przewody<br />
1
WZORY I SCHEMATY<br />
ε, R w<br />
A<br />
V<br />
R r<br />
R 0<br />
Rys.43.1. Schemat obwodu do wyznaczania siły <strong>elektromotorycznej</strong> ε i <strong>oporu</strong><br />
wewnętrznego <strong>ogniwa</strong><br />
Siła elektromotoryczna <strong>ogniwa</strong> ε:<br />
ε i(R R ) ; ε iR + iR<br />
=<br />
z+<br />
w<br />
=<br />
z w (43.1)<br />
i – natężenie prądu (pomijamy natężenie prądu płynącego przez woltomierz)<br />
R w – opór wewnętrzny <strong>ogniwa</strong><br />
R z – opór zewnętrzny R z = R 0 +R r +R A<br />
R A – opór amperomierza<br />
R w i ε są stałe dla danego <strong>ogniwa</strong> i dla określonego stanu jego naładowania<br />
Napięcie użyteczne na oporze zewnętrznym mierzone woltomierzem V<br />
U = IR z<br />
Dla dwóch różnych wartości R zl i R zi otrzymujemy:<br />
ε = U +<br />
R<br />
1+<br />
i1R<br />
w<br />
i ε=<br />
U<br />
i<br />
iiR<br />
w<br />
U<br />
i<br />
i<br />
− U<br />
1 i<br />
w<br />
= =<br />
− i<br />
1<br />
∆U<br />
∆i<br />
(43.2)<br />
(43.3)<br />
2
WYKONANIE ĆWICZENIA<br />
1. Zmontować obwód do wyznaczania siły <strong>elektromotorycznej</strong> ε i <strong>oporu</strong> wewnętrznego R w<br />
(rys.43.1). Zapoznać się z obsługą woltomierza cyfrowego.<br />
2. Ustalić wartość prądu „i” przy pomocy <strong>oporu</strong> regulowanego, odczytać wartość napięcia<br />
użytecznego U.<br />
3. Pomiar z pkt.2 powtórzyć wielokrotnie dla różnych wartości R r , a każdą serię traktować jako<br />
oddzielny pomiar (nie uśredniać!).<br />
4. Ustalić liczbę ogniw n w badanej baterii akumulatorów i sposób ich łączenia (szeregowy,<br />
równoległy lub mieszany.<br />
5. Ustalić klasę użytych mierników.<br />
UWAGA ! – nie zwierać baterii i akumulatorów<br />
– nie przekraczać natężenia prądu i max = 1A<br />
– pomiary przy wyższych prądach wykonywać szybko gdyż baterie ulegają<br />
rozładowaniu<br />
OPRACOWANIE WYNIKÓW<br />
1. Wykreślić zależność i=f (U), (wg rys.43.2). Określić niepewności pomiarowe δU i δi;<br />
zaznaczyć je na wykresie.<br />
2. Wyznaczyć parametry prostej i=f (U) metodą regresji liniowej.<br />
Na podstawie wyznaczonych parametrów prostej:<br />
3. Wyznaczyć wartość ε (dla i = 0) i δε.<br />
4. Wyznaczyć wartość R w (odwrotność współczynnika kierunkowego prostej) i δR w .<br />
5. Korzystając z liczby n (liczba ogniw) i stwierdzonego sposobu łączenia ogniw obliczyć:<br />
ε 1 – siłę elektromotoryczną, R w1 – opór wewnętrzny pojedynczego <strong>ogniwa</strong>, określić δε 1 i<br />
δR w1 .<br />
6. Porównać otrzymane wartości z danymi literaturowymi.<br />
3
i<br />
∆i<br />
∆U<br />
ε<br />
U<br />
Rys. 43.2. Charakterystyka prądowo – napięciowa i=f (U) układu ze zmiennym obciążeniem<br />
(oporem zewnętrznym).<br />
LITERATURA<br />
1. H. Szydłowski, „PRACOWNIA FIZYCZNA”, PWN Warszawa<br />
2. S. Szczeniowski, „FIZYKA DOŚWIADCZALNA”, t.III, PWN Warszawa<br />
3. T. Dryński, „ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z FIZYKI”, PWN Warszawa<br />
4