Gunter Helwig - TMZB w Bogatyni

Urodziłem się w 1929 roku, w dzisiejszej Bogatyni. Miałem starszego brata. Mieszkaliśmy w
domu jednorodzinnym, wybudowanym przez ojca przy dzisiejszej ulicy Wspólnej. Ojciec pracował
przy budowie okolicznych dróg. Ręcznie rozdrabniał skałę dowoŜoną z kamieniołomów w
Markocicach. Rozdrobnione kamienie słuŜyły jako podkład pod asfalt. Była to cięŜka praca. W latach
30-tych, w okresie wielkiego kryzysu światowego był bezrobotny. Później znalazł pracę w firmie
montującej pierwsza koparkę dla kopani węgla brunatnego w Hirschfelde. Po skończeniu montaŜu
koparki został pracownikiem kopalni jako jej operator.
Przy domu trzymaliśmy niewielkie stado kóz i owiec. Aby zapewnić paszę dla zwierząt na zimę
rodzice dzierŜawili od trzech gospodarzy niewielkie działki rolne. Działki uprawialiśmy z ojcem
ręcznie, wymagało to duŜej pracy. ToteŜ ojciec po odrobieniu lekcji zabierał nas codziennie do pracy w
polu. Nie było mowy, abyśmy mogli z bratem iść do kina lub na basen. Zwierzęta pasły się na
dzierŜawionej pobliskiej łące. Stadem zajmowała się moja mama.
Znałem dwóch emigrantów z Polski, którzy zatrudnieni byli jako parobkowie u niemieckich
rolników. Niemieccy gospodarze traktowali ich jako członków rodziny, jadając z nimi przy jednym
stole. Pamiętam, Ŝe w 1938 roku w czasie zajmowania Sudetów dzisiejszą ulicą Pocztową ciągnęły
kolumny wojska niemieckiego, dla nas dzieci była to wielka atrakcja.
Po wybuchu wojny brat mój został zmobilizowany, słuŜył w marynarce wojennej. Dostał się do
niewoli angielskiej. Po zwolnieniu z niewoli do domu nie wrócił, zamieszkał w Bawarii.
Naukę rozpocząłem w szkole ewangelickiej niedaleko kościoła katolickiego. Po wybuchu
wojny szkoła została zamieniona na kwaterę dla uchodźców z zbombardowanych miast niemieckich.
Podobnie było z moją drugą szkołą przy obecnym Placu Bohaterów Warszawy (koło kościoła
ewangelickiego). Przy końcu wojny wszystkie dzieci z Bogatyni uczyły się w szkole mieszczącej się w
dzisiejszym budynku liceum. Szkołę podstawową ukończyłem w 1943 roku. Naukę kontynuowałem w
Zakładowej Szkole Zawodowej przy Kopalni Węgla Brunatnego, która mieściła się w Hirschfelde.
Uczyłem się na górnika-elektryka. Do szkoły dojeŜdŜałem codziennie rowerem.
Ojciec mój, jak juŜ wspominałem wyŜej, równieŜ pracował w kopalni jako operator koparki. Na
skraju wsi Turoszów, w okolicy dzisiejszej straŜy poŜarnej, był zlokalizowany obóz pracy
przymusowej robotników ze wschodu. Nazywaliśmy ich “ostarbeiterami”. Mieszkali oni w
ogrodzonych prowizorycznych barakach i pilnowani byli przez uzbrojonych straŜników. Mieszkańcy
obozu otrzymywali głodowe racje Ŝywnościowe. Widząc to ojciec mój często zabierał z domu kawałki
chleba i gotowane ziemniaki, zawoził do pracy i dzielił się z pracującymi z nim mieszkańcami obozu.
Postępowanie takie było przez władze surowo zabronione i groziło więzieniem.
O toczącej się wojnie świadczyły rozmieszczone wokół elektrowni i kopalni działka
2