Për mua Shkupi është emocion - Koha Ditore
Për mua Shkupi është emocion - Koha Ditore
Për mua Shkupi është emocion - Koha Ditore
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
CyanMagentaYellowBlack<br />
e mërkurë • 20 mars 2013<br />
mespërmes<br />
KOHA <strong>Ditore</strong> • 29<br />
Faruk<br />
Tasholli<br />
1<br />
Shkrimtari Faruk Tasholli përgjigjet në 40<br />
pyetje.<br />
ENVER ROBELLI<br />
1. Në cilin vend dëshironi të jetoni në<br />
hapësirën e banuar me shqiptarë<br />
Po të kisha mundësi, nuk do të luaja nga<br />
Rrafshi i Kosovës. Unë jam mësuar të jetoj<br />
në atë vend, sidomos në hapësirën nga Ferizaj<br />
deri në Prishtinë, ku kam jetuar një<br />
kohë të gjatë, ku jam mësuar me atë ambient,<br />
ku jam mësuar me ata njerëz që i njoh<br />
e më njohin, më duan dhe i dua.<br />
2. Cilin personalitet të historisë shqiptare do<br />
të dëshironit ta takonit sikur të ishe e mundshme<br />
Diktatorin komunist, Enver Hoxhën.<br />
Çka do ta pyesnit së pari<br />
Si mendoje ta bëje Shqipërinë kopsht me<br />
lule duke pushkatuar e persekutuar intelektualë<br />
të ngritur në universitetet europiane<br />
Cili <strong>është</strong> personaliteti më i rëndësishëm historik<br />
për ju<br />
Xhorxh Bush i vjetri, i cili në fillim të viteve<br />
nëntëdhjetë si president i SHBA-së iu kërcënua<br />
Serbisë të mos e prekë „vijën e kuqe“<br />
në raport me Kosovën. Kjo fjalë e tij si duket<br />
u prit me skepsë edhe nga politika agresive<br />
serbe ndaj Kosovës, por edhe nga vetë kosovarët,<br />
që nga jeta nën terrorin serb, të vogla<br />
i kishin shpresat për ndihmë. U desh shumë<br />
kohë të kalojë dhe shumë sakrifica të ndodhin<br />
dhe „vija e kuqe“ e Bushit të vjetër të<br />
funksionalizohet me lirinë dhe pavarësinë e<br />
Kosovës.<br />
5. A ekziston Zoti<br />
Do të dëshiroja ta parafrazoj Ajnshtajnin<br />
tyre librave, Bekim Fehmiu ka hyrë në<br />
fondin e pasurisë sonë kulturore, historike e<br />
kombëtare. Shkurt, Bekim Fehmiu <strong>është</strong> pasuri<br />
kombëtare shqiptare!<br />
7. Cilin qytet të ish-Jugosllavisë keni dëshirë<br />
ta vizitoni<br />
Qytetet e mëdha të ish-Jugosllavisë i kam<br />
vizituar disa herë. Në disa prej tyre edhe sot<br />
kaloj shpesh. Por, të them të drejtën, më së<br />
miri ndihem në Shkup dhe këtij qyteti, nuk<br />
kam dëshirë t’i bie me veturë, por këmbë.<br />
Atmosfera e këtij qyteti, disi më ngroh, më<br />
bën për vete. Në këtë qytet kam shkuar shpesh<br />
në rininë time të hershme, por edhe<br />
tash kam mall të shkoj, sidomos duke<br />
kaluar Grykës së Kaçanikut. <strong>Për</strong> <strong>mua</strong><br />
<strong>Shkupi</strong> <strong>është</strong> <strong>emocion</strong> që nga fëmijëria, se<br />
nga ky qytet, më kanë ardhur lodrat e para,<br />
rrobat e para dhe ëmbëlsirat e para, pra,<br />
vlerat moderne të kohës, të fabrikuara etj.<br />
8. Kur keni udhëtuar për herë të parë jashtë<br />
shtetit dhe në cilin vend keni qenë<br />
Jashtë shtetit (në Jugosllavinë e atëher-<br />
parë autobusin urban, me dritare të thyera,<br />
ku njerëzit nxitonin për t’u futur në të... Në<br />
një kafene të madhe as që kishte vend të<br />
lirë. Sikur gjithë njerëzit kishin dalë për të<br />
pirë kafe, një kafe që nxehej në avull dhe<br />
mezi ta krijonte atë harmoninë e nisjes<br />
mbarë të ditës. Rruga drejt Tiranës pastaj,<br />
ku të shoqëronte vargu i bunkerëve anash,<br />
të fuste një trishtim në shpirt. Sheshi i<br />
Tiranës, i gjerë dhe i bukur, ta krijonte përshtypjen<br />
se je në një shtet normal, ashtu si<br />
vazhdimisht ishte shfaqur në televizion.<br />
Gjallëria e ditës në Tiranë ishte mbre -<br />
sëlënëse, ndërsa mbrëmja e frikshme.<br />
Takimet dhe shoqërimet me regjisorin<br />
Gëzim Kame, me dramaturgun Pëllumb<br />
Kulla dhe me aktorët Kastriot Çaushi,<br />
Roland Trebicka, Edi Luarasi, Edmond<br />
Budima, Robert Ndrenika ishin vetë mre -<br />
kullia. Aty gjeta edhe mikun tim, violinistin<br />
Bato Gashi, birin e profesor Ahmet Gashit,<br />
hartuesin e hartës së parë të Shqipërisë etnike.<br />
Me të vizitova pastaj familjen e Jusuf<br />
Gërvallës, të cilin e kisha njohur sa ishte<br />
gazetar në “Rilindje”, ndërkaq me vajzën e<br />
mbrojtur një Kosovë!<br />
10. Çfarë do të ishte për ju fatkeqësia më e<br />
madhe<br />
Nuk dua ta përmend. Nuk dua të ndjell keq.<br />
11. Cilin shkrimtar të huaj e pëlqeni më së<br />
shumti<br />
Stefan Cvajg dhe Gabriel Garsia Markez.<br />
12. Kultura e cilit vend perëndimor ju pëlqen<br />
më së shumti<br />
Këtu jam pak i zënë ngushtë. Unë ka vite që<br />
jetoj në një vend perëndimor, pra në Gjermani,<br />
ku në çdo hap ndeshesh me kulturën<br />
e lartë si nocion i përgjithshëm dhe si praktikë<br />
jetësore. <strong>Për</strong> çka të flas më parë, për<br />
kulturën e punës, për kulturën e vlerësimit<br />
të çdo pune, për kulturën e banimit, për kulturën<br />
e dëfrimit, për kulturën krijuese.<br />
Gjithçka sheh syri e prek dora <strong>është</strong> shtrirje<br />
e vlerave krijuese të ndërtuara me mund<br />
dhe mbi të gjitha, respektimi i atyre vlerave<br />
<strong>është</strong> për çdo lakmi. Artin letrar përgjithësisht,<br />
poezinë, anekdotën, sentencën të krijuar<br />
me shekuj, e ke edhe në reklamat e<br />
afarizmit të thjeshtë, e lëre më në diskursin<br />
e përditshëm. Po kështu ndodh edhe me<br />
pikturën dhe artet e tjera. Prandaj Gjermania<br />
<strong>është</strong> një vend i veçantë kulturor. Në<br />
këtë fushë investimi i çdo njeriu <strong>është</strong> i<br />
madh. Mos e merrni këtu investimin financiar,<br />
si jemi mësuar ne shqiptarët ta përmendim<br />
deri në banalitet. Raporti me<br />
natyrën, me botën bimore dhe shtazore<br />
duke e vënë atë në binarët e harmonisë së<br />
përgjithshme krijon vlera të pakontestueshme<br />
në këtë vend. <strong>Për</strong> gjithçka këtu<br />
flet eksperti me veprën e vet, madje në një<br />
konkurrencë rigoroze, ndërsa konsumatori<br />
ka mundësinë e zgjedhjes dhe vendosjen e<br />
secilës vlerë kulturore në vendin e vet.<br />
Prandaj edhe vetëdija qytetare del si vlerë e<br />
kultivuar kulturalisht.<br />
13. Cili emër ju pëlqen më së shumti<br />
Diella, Atdhe. Emrin e parë e mban vajza<br />
“<strong>Për</strong> <strong>mua</strong> <strong>Shkupi</strong> <strong>është</strong> <strong>emocion</strong>”<br />
kur thotë se besoj në harmoninë kozmike.<br />
Zoti ekziston si ndërgjegje e brendshme e<br />
njeriut dhe si harmoni e proceseve dhe<br />
fenomeneve që shfaqen në jetë. Por me këtë<br />
nocion dhe këtë madhështi mitike, janë<br />
kalkuluar shumë procese, madje deri te<br />
luftërat shfarosëse. Unë besoj në Zot, por jo<br />
në mënyrën dogmatike si e predikojnë religjionet,<br />
sado që i respektoj me konsekuencë<br />
që të gjitha. Ekzistenca e Zotit,<br />
besoj, na korrigjon dhe na bën të korrigjueshëm.<br />
Kështu edhe bota eci përpara.<br />
6. Cilin libër po e lexoni aktualisht<br />
Sapo iu kisha rikthyer librit të Franc Babingerit<br />
“Mehmet Pushtuesi dhe koha e tij”.<br />
Është një libër shumë domethënës për një<br />
pjesë të historisë osmane, për raportet e<br />
ndërtimit të perandorisë, për ngritjet dhe<br />
rëniet, e sidomos njeriu mëson shumë për<br />
viset e Ballkanit dhe raportet që kanë pasur<br />
popujt e këtij regjioni me Perandorinë. Në<br />
këtë kontekst, ka mjaft hapësirë për ta njohur<br />
edhe praninë shqiptare në perandori,<br />
por edhe luftën e Skënderbeut kundër saj.<br />
Mirëpo ndërkohë më erdhi libri i Bekim<br />
Fehmiut „E shkëlqyeshme dhe e tmerr -<br />
shme“ - pjesa e dytë dhe ma la përgjysmë<br />
Franc Babingerin. Të dy librat e aktorit tonë<br />
të madh, sa flasin për jetën e tij, flasin edhe<br />
për kontekstin historik e shoqëror që ka<br />
kaluar Kosova. Me këta dy libra të dy periudhave<br />
jetësore, Bekim Fehmiu ka<br />
shkëlqyer me shkrimin e tij të sinqertë,<br />
ashtu si me shkëlqimin e tij në teatër dhe<br />
film. Me gjithë aktrimin dhe shkrimin e kë-<br />
shme) për herë të parë kam udhëtuar në<br />
vitin 1979 si student. Atëherë për ne ishin të<br />
arritshme shtetet e bllokut socialist, sidomos<br />
me konvertimin e valutës, kështu që<br />
bëra një udhëtim me pak shpenzime, duke<br />
filluar nga Hungaria, Çekosllovakia e deri<br />
në Poloni. Qytetet ku kalova, sidomos Budapesti,<br />
Bratislava, Praga, Katovica, Kra -<br />
kova e Zakopane reflektonin një shkëlqim<br />
të veçantë në <strong>mua</strong>, të paparë deri atëherë.<br />
U ndesha gjithashtu me njerëz shumë të<br />
kulturuar por njëkohësisht të pakënaqur, që<br />
për <strong>mua</strong> ishte ende e paqartë. Kjo pakënaqësi<br />
shpërtheu ku më herët e ku më vonë<br />
në vitet tetëdhjetë, që më vonë u kuptua<br />
thelbi i saj. Ishte pakënaqësi e popujve nën<br />
tutelën komuniste.<br />
9. Kur keni qenë për herë të parë në Shqi -<br />
përi<br />
Në Shqipëri kam hyrë për herë të parë një<br />
mbrëmje dhjetori të vitit 1991. Kisha ardhur<br />
nga Europa, duke kaluar detin nga Bari në<br />
Patras e prej aty drejt Kakavisë. <strong>Për</strong>shëndetja<br />
e doganierëve dhe policëve kufitarë më<br />
“mirëmbrëma” ishte kënaqësia ime më e<br />
madhe në një kufi, pasi kisha kaluar<br />
dhjetëra kufij duke dëgjuar përshëndetjet<br />
në gjuhë të huaja dhe më në fund edhe në<br />
gjuhën shqipe. Aty praktikisht e pashë<br />
shtetin shqiptar. Udhëtimi drejt Durrësit<br />
m’u duk si një ëndërr, ku nuk e di si nuk jam<br />
rrokullisur duke ngarë veturën nëpër një<br />
rrugë pa shenja, aty-këtu të paasfaltuar dhe<br />
pa mbrojtëse anash. Kur kam dalë në mëngjesin<br />
e parë në Durrës, jam trishtuar duke<br />
tij, Donikën, isha njohur diku në Europë.<br />
Sapo hymë në shtëpi, shfaqja e djalit të<br />
madh të Jusufit në shikimin tim më stepi.<br />
Më ngjante tamam me Jusufin, kur e kisha<br />
njohur në Prishtinë. Kaluam mirë aty, por<br />
me një përshtypje se edhe vetë familja e<br />
Jusufit ndihej e pasigurt në atë anarki transicioni.<br />
Shteti pothuaj nuk ekzistonte fare.<br />
Isha bashkë me regjisorin Fetah Mehmeti,<br />
tashmë i ndjerë. Dilnim qytetit kohë e pa<br />
kohë, natën dhe ditën. Nuk e di si kemi shpëtuar<br />
pa therrë në këmbë kur të nesërmen<br />
dëgjonim lloj-lloj ndodhish për natën që<br />
linim prapa. Madje edhe për vrasje të shpeshta.<br />
Në një moment, nuk e di si nuk më<br />
ka lëshuar zemra nga një skenë e<br />
tmerrshme, kur një lokali përdhes, i ishte<br />
futur zjarri, ndërsa askush nuk intervenonte<br />
ta fikte në atë ndërtesë shumëkatëshe.<br />
Mora turr ta shuaj vetë zjarrin, Gëzim Kame<br />
më kapi për krahu: Mos u shqetëso, këto<br />
janë bërë tashmë skena të përditshme! Më<br />
pengonte edhe gjakftohtësia e tij në këtë<br />
rast, por ata ishin mësuar me këto skena.<br />
<strong>Për</strong> çudi, në atë anarki, shfaqjet e rregullta<br />
jepeshin në teatër dhe, më mahnitnin ata<br />
aktorë që gjenin fuqinë të luanin në skenë.<br />
Ulëset e teatrit ishin plot. Jashtë ende po<br />
luhej një teatër i tmerrshëm. Teatër pa skenar,<br />
me drama të mëdha. Çka mund të bëhej<br />
nga ky teatër i quajtur Shqipëri, sidomos<br />
për Kosovën që pushteti i egër serb e çonte<br />
drejt fundosjes, e që kjo Kosovë, kishte shpresuar<br />
shumë, madje me vite, nga propaganda<br />
e rrejshme e shtetit komunist. A<br />
mund të rizgjohej më një Shqipëri për ta<br />
ime. Ajo me këtë emër ka ardhur nga<br />
Kosova në Gjermani fare e vogël dhe tash<br />
studion mjekësinë në Universitetin e<br />
Aachenit, njërit nga universitetet më prestigjioze<br />
në Gjermani dhe në botë. Ky emër<br />
për <strong>mua</strong> mbrun në vete dashuri, dhembje<br />
dhe krenari njëkohësisht. Emrin Atdhe e ka<br />
marrë djali im, i lindur në Gjermani, si mall<br />
i pashuar për ndarjen nga atdheu në kohë<br />
të vështirë, si arbëreshët dikur nga e bukura<br />
Moré. Ai <strong>është</strong> nxënës gjimnazi. Që të dy,<br />
pos shumë gjuhëve të huaja, e flasin perfekt<br />
dhe e shkruajnë gjuhën shqipe, këtë vlerë<br />
themelore kombëtare, ani që janë rritur dhe<br />
shkollohen në gjuhën e vendit ku jetojnë.<br />
14. A <strong>është</strong> mëkat të jesh homoseksual<br />
Pse të jetë mëkat Në botën e përparuar<br />
demokratike akceptohet njësoj homoseksuali<br />
po ashtu si heteroseksuali. Ta zëmë, ministri<br />
i Jashtëm gjerman, Westerwelle, <strong>është</strong><br />
homoseksual dhe publikisht dihet partneri<br />
i tij. Kjo nuk i pengon gjermanët që ai ta<br />
kryejë një funksion të lartë shtetëror. Edhe<br />
ne duhet të mësohemi t'i akceptojmë<br />
njerëzit e tillë.<br />
15. A do të ishit i gatshëm të luftonit në rast<br />
se rrezikohet liria e vendit<br />
Po, pa mëdyshje.<br />
16. Cilin person s’do të kishit dëshiruar ta<br />
takonit kurrë<br />
(vijon në numrin e nesërm)<br />
CyanMagentaYellowBlack
CyanMagentaYellowBlack<br />
e enjte • 21 mars 2013<br />
mespërmes<br />
KOHA <strong>Ditore</strong> • 29<br />
Faruk<br />
Tasholli<br />
2<br />
(vijon nga numri i kaluar)<br />
16. Cilin person s’do të kishit dëshiruar ta<br />
takonit kurrë<br />
Njeriun që ban be rrejshëm dhe që suksesin<br />
e vet e sheh në fatkeqësinë e tjetrit.<br />
partizane në luftë kundër pushtimit nazist<br />
Te shqiptarët nuk ka pasur vetëm lëvizje<br />
partizane, ku dominonin komunistët, por<br />
edhe grupime të tjera kombëtare të luftës.<br />
Do të isha bashkuar me dikë, por nga kjo<br />
perspektivë nuk e di me cilin grupim.<br />
17. A duhet të bashkohen Kosova dhe Shqi -<br />
përia<br />
Shqipëria dhe Kosova si dy realitete<br />
shtetërore dhe një realitet etnik duhet të<br />
zhvillohen së pari normalisht. Duhet ta<br />
kalojnë ngecjen historike. duhet të vetëdijesohen<br />
me pavarësinë e veprimit konsekuent<br />
institucional. Institucioni formal pa veprim,<br />
rrezikon që shteti të degradohet dhe në<br />
sipërfaqe të dalin ligjet primitive që dikur<br />
ndërtonin raportet shoqërore. Shikoni sot<br />
çka ndodh në këto dy shtete shqiptare. Institucionalisht<br />
u ngjajnë nxënësve të dobët<br />
që marrin detyra shtëpie dhe ato i shtyjnë<br />
për një kohë tjetër. Thjesht, këto dy shtete,<br />
me funksionimin aktual të strukturave institucionale<br />
mbrohen nga institucionet europiane<br />
si nxënësit e dobët në orë të<br />
mësimit. E kanë vendin në Europë, thonë që<br />
janë në Europë, por nuk u pëlqen disiplina<br />
institucionale europiane. Në Europë ministri<br />
jep dorëheqje për një kiks të vogël në<br />
jetën publike, familjare apo shkencore,<br />
ndërsa në dy shtete shqiptare me përkatësi<br />
europiane, ministrat apo deputetët që reflektojnë<br />
primitivizëm banal, që stolisen me<br />
tituj shkencorë të pameritueshëm, që kanë<br />
në barrë vepra kundërvajtëse e penale, forcojnë<br />
pozitat e tyre në hierarkinë shte -<br />
tërore. Sot ministrat këtu sillen si pronarët<br />
me skllevërit dikur. Shqiptarët e ndarë, si<br />
ishte Kosova nën skllavëri, ëndërronin<br />
bashkimin dhe vdisnin për të se në këtë<br />
bashkim shihnin lirinë në kuptimin e<br />
përgjithshëm të fjalës. Sot, mendoj unë kur<br />
shqiptarët kanë liri, duhet të krijojnë vlera<br />
ose t’i avancojnë ato që i kanë që nga niveli<br />
familjar deri te ai institucional dhe bashkimi<br />
në një shtet apo ecja paralele e të dy<br />
shteteve me shtetet e përparuara europiane,<br />
nga fëmijëria, pikërisht në ditën kur kam<br />
parë tagrambledhësin serbë me pushkë<br />
krahut në derën e shtëpisë sime tek grindej<br />
me babanë tim në gjuhën që nuk e kuptoja,<br />
pastaj atë e kam përcjellë edhe në disa dyer<br />
të lagjes ku vazhdonte e njëjta grindje, e<br />
njëjta atmosferë, me njerëzit që nuk kishin<br />
çka t’i jepnin shtetit në atë varfëri të skajshme.<br />
Më vonë, të ranguar në atë pushtet,<br />
kam parë njerëz inferiorë që sapo e qitnin<br />
këmbën në shkallën e parë bëheshin agresivë<br />
me vartësit e tyre. Pas katrahurave e fitoreve,<br />
u ndërruan shtete e pushtete, por<br />
pushtetari prapë mbeti i njëjtë, jo shërbëtor<br />
i çështjes për të cilën pledon se angazhohet,<br />
por sundimtar, keqbërës, keqpërdorues,<br />
madje edhe keqpërdorues i kombit. Figura e<br />
këtij pushtetari, që sot në Kosovë të tillë ka<br />
shumë, ta neveritë edhe fjalën pushtet. Një<br />
pjesë të pushtetarëve të sotëm të Kosovës i<br />
njoh që nga rinia e hershme, kam pasur raporte<br />
shumë të mira me ta, ua çmoj sakrificën<br />
sublime që kanë bërë për këtë vend në<br />
çdo kohë kur e kishim vështirë, por kur u<br />
veshën me pushtet, e ndryshuan sjelljen.<br />
gazeta, avancohen persona të përkatësisë së<br />
caktuar shtetërore që janë bartës të këtyre<br />
skandaleve. Ndërkaq, më duhet ta them me<br />
dhembje të thellë se gazetat në Kosovë kanë<br />
mbetur vetëm poligone intrigash ku askush<br />
nuk ua vë veshin.<br />
23. Cila ngjyrë ju pëlqen më së shumti<br />
Të shtatë ngjyrat e ylberit.<br />
24. Cila lule ju pëlqen më së shumti<br />
Zambaku.<br />
25. Cilin virtyt tuajin e çmoni më së shumti<br />
Sinqeritetin dhe tolerancën.<br />
26. Cilat virtyte i çmoni te një grua<br />
Bukurinë, urtësinë, mençurinë dhe guximin<br />
për t’u marrë me disa punë që deri vonë<br />
janë konsideruar vetëm punë për burra.<br />
27. Cilat virtyte i çmoni te një burrë<br />
Drejtpërdrejtshmërinë, sinqeritetin dhe krenarinë<br />
në raport të drejtë me kredibilitetin<br />
real që e ka.<br />
35. Cili <strong>është</strong> intelektuali më i madh i Koso vës<br />
Rexhep Ismajli, sado që numri i intelektualëve<br />
të elitës po shtohet, sidomos në universitetet<br />
dhe në institutet e ndryshme<br />
prestigjioze europiane dhe amerikane. Kur<br />
jam te Rexhep Ismajli, mund të shtoj se pos<br />
si intelektual i lartë, ai intelektualisht, politikisht<br />
dhe kombëtarisht u soll në nivel të<br />
lartë, madje edhe kur kjo ishte „e ndaluar“.<br />
Rexhep Ismajli, pak ditë pas demonstratave<br />
të shtypura me dhunë të vitit 1981, i vetmi<br />
ishte në Universitetin e Prishtinës që në<br />
mbledhjen e Organizatës Themelore të Lidhjes<br />
së Komunistëve të Fakultetit Filozofik,<br />
kundërshtoi Rezolutën e mbledhjes së 16 të<br />
Komitetit Krahinor të LK të Kosovës, ku në<br />
esencë dënohej çdo gjë shqiptare në emër<br />
të demonstratave. Pos dënimeve partiake,<br />
këtë veprim nuk ia harroi Serbia. Në<br />
izolimin e intelektualëve në fillim të vitit<br />
1989 që u poshtëruan dhe u torturuan deri<br />
në pikën e fundit në burgun e Prokupjes<br />
dhe të Leskovcit, ishte edhe intelektuali<br />
Rexhep Ismajli. Ai edhe sot sillet me korrektësi<br />
konform atributit që e ka.<br />
36. Cili <strong>është</strong> shkrimtari më i madh shqiptar<br />
Ende po mbetet Ismail Kadare.<br />
37. Cili <strong>është</strong> aktori/aktorja më e madhe<br />
shqiptare<br />
Ende po mbetet Bekim Fehmiu.<br />
38. A keni marrë pjesë në ndonjë demonstratë<br />
Të jesh student në vitin 1981 në Prishtinë<br />
dhe të mos jesh prezent në demonstrata ka<br />
qenë absurde. Natyrisht që kam marrë<br />
pjesë në demonstrata në të shumtën e<br />
rasteve që këto janë bërë për vite të tëra.<br />
“<strong>Për</strong> <strong>mua</strong> <strong>Shkupi</strong> <strong>është</strong> <strong>emocion</strong>”<br />
<strong>është</strong> çështje që zgjidhet nga vetë shqiptarët.<br />
18. A <strong>është</strong> dëmtuar dialekti gegë me standardin<br />
gjuhësor të vitit 1972 dhe a duhet të<br />
ndryshohet ky standard<br />
Dëmtimi i gegërishtes ka ndodhur. Kjo ka<br />
ndodhur edhe në gjuhët e tjera të standardizuara<br />
të botës, ku bazë <strong>është</strong> marrë njëri<br />
nga dialektet. Do të pyesja pse përflitet e<br />
politizohet kaq shumë kjo ngjarje që vërtet<br />
ka qenë domethënëse për kohën dhe me<br />
ndikim shumë pozitiv në unifikimin kombëtar<br />
e kulturor të shqiptarëve brenda e<br />
jashtë Shqipërisë administrative. Nëse e<br />
kër kon nevoja edhe ky standard mund të<br />
ndryshohet përkrah përparimeve të tjera në<br />
shoqërinë shqiptare. Por përgatitja për një<br />
standardizim të ri të gjuhës shqipe, kërkon<br />
mund, kohë dhe investim financiar për<br />
angazhimin e gjuhëtarëve.<br />
19. Cilit komb dhe cilës kulturë do t’i kishit<br />
takuar me qejf<br />
Nuk do ta kisha ndërruar me asgjë kombin<br />
shqiptar, ndërsa kulturën evropiane, fryma<br />
e së cilës e mbrojti edhe kombin tim, nuk do<br />
ta kisha ndërruar me ndonjë kulturë tjetër,<br />
sado që edhe kjo mund të pasurohet dhe<br />
ndikohet pozitivisht nga kulturat e tjera.<br />
20. Sikur të kishit pushtetin politik çfarë do<br />
të ndryshonit së pari<br />
Kjo <strong>është</strong> pyetja më e gabuar që më bëhet<br />
<strong>mua</strong>. Unë kurrë nuk do të kisha pushtet<br />
politik. Averzionin ndaj pushtetit e kam që<br />
Ndryshimi i sjelljes së tyre, sidomos në pangopshmërinë<br />
për pasurim të skajshëm, në<br />
pangopshmërinë për sundim, pa respektuar<br />
edhe kriterin më të ulët njerëzor, bëri që<br />
pushtetit t’ia mësyjnë edhe poltronët e të<br />
gjitha fushave, të cilët jo që nuk kanë sakrifikuar,<br />
por për interesa personale edhe kanë<br />
masakruar qenien kombëtare. Sot “tradhtarë”<br />
dhe “patriotë” janë bërë bashkë dhe<br />
nuk ka kush ta dallojë njërin apo tjetrin.<br />
Mos të zgjatem më shumë, por lirinë time<br />
personale, nuk e këmbej për pushtetin politik,<br />
ani më në këto anarki të mëdha!<br />
21. Cili <strong>është</strong> personi më i rëndësishëm për ju<br />
Dr.Xhevahire Rrahmani, prania e së cilës në<br />
jetën time ka reflektuar mbarësi.<br />
22. Cilën apo cilat gazeta të përditshme i<br />
lexoni<br />
Lexoj gazeta shqipe dhe gjermane. Por me<br />
keqardhje e them se gazetat e sotme<br />
shqiptare, sidomos ato në Kosovë, nuk e<br />
kryejnë funksionin si duhet. <strong>Për</strong> moskryerjen<br />
e këtij funksioni prapë fajtore janë institucionet<br />
shtetërore. Kur gazetat gjermane<br />
gjejnë ndonjë rast të kundërligjshëm që nga<br />
qytetarët e thjeshtë e deri të kryeministri a<br />
te kryetari i shtetit, menjëherë me ta merret<br />
prokuroria apo institucionet e tjera<br />
përkatëse. Brenda pak kohe shtypi bëri që<br />
të shkarkohet kryetari i Gjermanisë dhe po<br />
ashtu ministres së Arsimit t’i merret edhe<br />
titulli i doktoratës pse u zbulua plagjiati i<br />
saj. Në Kosovë, nga skandalet që zbulon<br />
28. Cilin politikan të kohës së Jugosllavisë e<br />
vlerësoni më shumë<br />
Nuk e kam ndonjërin në mbamendje që do<br />
ta veçoja tash për tash.<br />
29. Cilin politikan të Kosovës pas vitit 1989<br />
e vlerësoni më shumë<br />
Ibrahim Rugovën që figurave të politikës<br />
dhe shkencës botërore ua rikonfirmonte<br />
vlerat civilizuese të shqiptarëve edhe para<br />
kohës së Krishtit.<br />
30. Cilin politikan të Republikës së Shqi -<br />
përisë në 20 vjetët e fundit e vlerësoni më<br />
shumë<br />
Pandeli Majkon.<br />
31. A ka Enver Hoxha ndonjë meritë për<br />
Kosovën<br />
Jo.<br />
32. A ka Josip Broz Tito ndonjë meritë për<br />
zhvillimin politik, arsimor, ekonomik dhe<br />
kulturor të Kosovës<br />
Titoja ka meritë në luftimin e klanit serb në ish-<br />
Jugosllavi dhe në këtë luftë kanë përfituar<br />
shqiptarët duke i ndërtuar institucionet kombëtarë<br />
brenda atij shteti, sado të brishta që ishin.<br />
33. Cili <strong>është</strong> për ju personaliteti më i urryer<br />
historik<br />
Rankoviqi e Milosheviqi.<br />
34. Sikur të kishit jetuar në Luftën e Dytë<br />
Botërore a do t’iu kishit bashkuar lëvizjes<br />
39. A <strong>është</strong> toleranca fetare mes shqiptarëve<br />
mit apo realitet<br />
Vetë kombi shqiptar <strong>është</strong> një krijesë homogjene<br />
me gjithë dallimet krahinore e dialektore<br />
dhe toleranca fetare, besoj,<br />
funksionon si realitet e jo si mit në bashkësinë<br />
shqiptare. Është çudi e madhe se brenda<br />
tri komuniteteve të mëdha fetare të shqiptarëve,<br />
hedhen batuta e kritika të ndërsjella<br />
në adresë të njërit apo të komunitetit tjetër<br />
fetar, por gjatë historisë, kurrë nuk ka ndodhur<br />
ndonjë konflikt fetar, sado që pushtuesit<br />
i kanë fryrë këtij zjarri. Pra, deri tash, strumbullari<br />
kombëtar i ka lidhur shqiptarët,<br />
ndërsa me gjithë dallimet fetare, ata janë ndjerë<br />
dhe ndihen vëllezër të një gjuhe e të një<br />
gjaku. Në çdo luftë, qoftë ajo e armatosur<br />
apo politike, sado që armiku i ka takuar<br />
ndonjërit nga komunitetet tona fetare,<br />
shqiptarët kanë reaguar bashkë. Uroj që kjo<br />
tolerancë dhe bashkëjetesë të vazhdojë edhe<br />
në shekujt e ardhshëm, sado që disa klerikë<br />
të çmendur, trumbetojnë përkatësinë fetari<br />
si vëllazëri e jo përkatësinë kombëtare.<br />
40. Cila <strong>është</strong> ëndrra e juaj më e madhe<br />
Që vendi im, Kosova, përpos pranisë<br />
gjeografike në Europë, të forcojë mendësinë<br />
europiane dhe me këtë, të ketë një<br />
ngritje të lartë, intelektuale, materiale e kulturore<br />
me vendet e përparuara të këtij kontinenti.<br />
Shkurt, do të doja që pasuria<br />
intelektuale, ekonomike dhe kulturore që e<br />
kanë krijuar dhe po e krijojnë brezat e rinj<br />
të Kosovës në Europë, të hyjë brenda.<br />
CyanMagentaYellowBlack