Wniosek aplikacyjny na etapie preselekcji - Instytut Kultury Miejskiej

FORMUL AR Z 

K ANDYDATURY 

GDAŃSK A 

DO T Y TUŁU 

EUROPE JSKIE J 

S TOLIC Y 

KULTURY 2016

Tak jak dwadzieścia pięć lat temu runą mury, mury, które oddzielają nas od siebie, mury 

obojętności, niesprawiedliwości, nieżyczliwości i niezrozumienia. Niech Europa uczy 

się od Gdańska jak budować Solidarność, a wszystkie mury runą – powiedziałem w roku 

2005 w trakcie koncertu „Przestrzeń wolności”. Gratulując mojemu Miastu Gdańskowi odważnej 

decyzji podjęcia starań o zdobycie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w roku 2016, dziękuję 

za zaproszenie do udziału w Komitecie Honorowym wspierającym te starania. Jednocześnie 

informuję, że z satysfakcją będę przewodniczył jego działaniom. 

003 

Listy 

Lech Wałęsa 

Pomorze to różnorodny kulturowo region, o którego dobrobyt i należytą pozycję warto 

walczyć. Dlatego z dużym uznaniem patrzę na starania Gdańska o zdobycie tytułu 

Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. Satysfakcja jest większa, im bardziej Gdańsk 

angażuje we współpracę na rzecz tego wielkiego rozwojowego przedsięwzięcia miasta i gminy 

całego regionu. Dla mnie jako Marszałka Województwa Pomorskiego to szczególna wartość. 

Pomorze to jeden z polskich liderów w pozyskiwaniu funduszy unijnych, a także dynamicznie 

rozwijający się region gospodarczy, kulturalny, turystyczny i edukacyjny o metropolitalnych 

ambicjach. Wierzę w to, że Europejska Stolica Kultury, podobnie jak dotychczasowe inicjatywy 

Unii Europejskiej, z których hojności korzysta województwo pomorskie, stanie się dla całego 

Pomorza impulsem rozwojowym. 

Gdańsk jest moją największą pasją. Dlatego nie tylko jako Prezydent Miasta, ale także jako 

mieszkaniec grodu na Motławą z wielką radością obserwowałem, jak starania o uzyskanie 

tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 rozbudzają w gdańszczanach apetyt na zmiany. 

Wizja tych zmian, wizja Gdańska i Metropolii jako Europejskiej Stolicy Kultury 2016 jest zapisana 

w tym dokumencie. To owoc spotkań, dyskusji, wspólnej pracy wielu ludzi. Pracy, w czasie której 

nierzadko krytycznie przyglądaliśmy się swojemu miastu. Nie pragniemy bowiem tego zaszczytnego 

tytułu z racji tego, jacy jesteśmy teraz i jacy byliśmy w przeszłości. 

Europejska Stolica Kultury to dla Gdańska szansa na nowy początek, rozwój poprzez kulturę. Na 

twórcze czerpanie z historii. Tej najnowszej, nierozerwalnie związanej z wolnością i solidarnością, 

i tej sięgającej tradycji tysiącletniego portowego miasta. 

Zapraszam do lektury dokumentu, który z mojego punktu widzenia jest czymś więcej niż wnioskiem. 

Jest świadectwem wejścia na nową drogę. Drogę poszukiwania nowych idei, budowania 

wspólnoty, prowadzenia dialogu. Drogę, którą chcemy pójść dalej. 

Jestem Kaszubą i jestem z tego dumny. Dlatego szczególnie cieszy mnie to, że Europejska 

Stolica Kultury jest dla regionu szansą zaprezentowania jego absolutnie wyjątkowego w skali 

całej Europy dziedzictwa kulturowego. Dziedzictwa płynącego z tradycji Gdańska – Miasta 

Wolości, ale także z lokalnej, niezwykle ciekawej kultury Kaszub, Żuław czy Kociewia. Myślę 

tu także o dziedzictwie ostatnich dziesięcioleci – wartościach i przesłaniach wielkiego ruchu 

społecznego, który zmienił Polskę i Europę. 

Cały region wspiera Gdańsk w staraniach o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 

i jest gotowy na podjęcie współpracy przy realizacji tego projektu. To dla nas szansa na rozwój 

i na wspólne święto – mieszkańców i naszych gości. Wierzę w to, że w 2016 roku będziemy 

mogli zaprosić wszystkich Europejczyków na gościnne i piękne Pomorze, z jego historyczną 

i kulturalną stolicą – Gdańskiem. 

Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego 

Paweł Adamowicz Prezydent Miasta Gdańska

s p i s t r e ś c i 

gdańsk w pytaniach i odpowiedziach 

002 008 090 160 186 220 

242 

258 

286 

listy 

II 

struktura 

harmonogramu 

obchodów 

IV 

infrastruktura 

miasta 

VI 

ocena 

i monitorowanie 

obchodów 

appendix 

I 

podstawy 

i myśl przewodnia 

III 

organizacja 

i finansowanie 

obchodów 

V 

strategia 

komunikacji 

społecznej 

VII 

elementy 

dodatkowe

I 

pods taw y 

i myśl 

pr ze wodnia

1. Dlaczego reprezentowane przeze mnie miasto 

pragnie się ubiegać o tytuł „Europejskiej Stolicy 

Kultury” Co miałby mu przynieść taki tytuł Jakie 

cele na ten rok wyznacza sobie moje miasto 

Dlaczego reprezentowane przeze mnie miasto pragnie ubiegać się 

o tytuł „Europejskiej Stolicy Kultury” 

Miasto Gdańsk odegrało istotną rolę w zmianach Europy. Ta sama historia, która dzisiaj napawa 

nas dumą, jutro z łatwością może zamienić Gdańsk w miasto-pomnik. Dziedzictwo, które 

sprowadza się jedynie do zachowywania pamięci o minionych wydarzeniach, nie jest dobrym 

punktem wyjścia do sprostania współczesnym wyzwaniom. Wyzwaniom, przed którymi staje 

Gdańsk, Polska i Europa. Gdańsk potrzebuje zmiany, w której Europa może odegrać kluczową rolę. 

Przyszłość Gdańska, podobnie jak przyszłość Polski i Europy zależy od tego, czy weźmiemy 

odpowiedzialność za wolność, którą zdobyliśmy. Wolność nie jest nam dana raz na zawsze. 

Społeczeństwo demokratyczne trwa, dopóki zadajemy pytania, wyrażamy opinie i spieramy się 

o istotne dla nas kwestie. Będzie się rozwijać, jeżeli postawimy na kulturę. 

Pragniemy stać się Europejską Stolicą Kultury, aby otworzyć i świętować początek nowej ery 

Gdańska. Ery, w której obywatele angażują się w kulturę, która wyzwala przemianę Gdańska 

– miejsca kojarzonego obecnie z wydarzeniami politycznymi – w miasto znane z Kultury 

Wolności i Wolności Kultury. 

Co miałby mu przynieść taki tytuł 

Ogromny potencjał kulturalny Gdańska przyćmiewają historyczne i polityczne skojarzenia, 

jakie wiążą się z miastem. Z tego powodu, mimo różnorodności i dynamiczności życia kulturalnego, 

Gdańsk nie jest uważany za miasto kultury. 

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury zmieni Gdańsk. Wydarzenie to będzie przenikać i przeobrażać 

miasto na wielu płaszczyznach, aż doprowadzi do zmiany sposobu, w jaki jest postrzegane. 

Tytuł da nam możliwość realizacji naszej wizji Gdańska jako miasta kultury. 

Rok 2017 wieńczy sukces obchodów Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Od tego momentu 

miasto w pełni realizuje swój, wcześniej nierozpoznany lub stojący w cieniu historii, potencjał 

kulturalny. 

W roku 2017 Miasto Gdańsk jest wiodącym ośrodkiem kulturalnej debaty o wolności i solidarności. 

Gdańsk stawia wolność i solidarność w centrum zainteresowania Europejczyków. 

Gdańsk uważany jest za kulturalne centrum Polski oraz wrota do międzynarodowej sceny 

kulturalnej. Zagraniczni goście wybierają Gdańsk nie tylko z uwagi na zróżnicowanie lokalnej 

specyfiki miasta, ale także by poznawać fenomen twórczego napięcia, charakterystycznego 

dla całej polskiej kultury. 

W 2017, Gdańsk jest miastem, w którym kultura przyciąga turystów niezależnie od sezonu, 

gdzie mieszkańcy mogą uczestniczyć w życiu kulturalnym równie intensywnie przez cały rok. 

Gdańska scena kulturalna rozwija się i różnicuje tak poprzez wielość lokalnych inicjatyw, jak 

i ugruntowaną, międzynarodową współpracę. 

Kultura jest integralną częścią codziennego życia i otoczenia mieszkańców, obecną poprzez 

sztukę w przestrzeni publicznej i nowe sposoby korzystania z czasu wolnego. Mieszkańcy 

Gdańska wierzą w potencjał obywatelskiego działania i zdolność kultury do tworzenia lepszego 

i prawdziwie wolnego społeczeństwa. Obywatele posiadają narzędzia do uczestnictwa 

w kulturze i zaangażowania społecznego zarówno w wymiarze sąsiedzkim, lokalnym, jak 

i międzynarodowym. 

011 

podstawy i m yśl przewodnia 

Główną ideą naszego projektu jest wykorzystanie unikalnego statusu i dziedzictwa Gdańska 

w promowaniu europejskiej debaty o wolności i solidarności poprzez kulturę. Aby to osiągnąć, 

zmieniamy Gdańsk w zorientowane na przyszłość miasto kultury, gdzie obywatele korzystają 

ze swobód i rozwijają swoją wolność. 

W roku 2017, mieszkańcy Gdańska i regionu czują silniejszą identyfikację z miejscem zamieszkania, 

jego historią i kontekstem. Różnorodność tych tożsamości i ich historyczna złożoność są 

lepiej znane całej Europie. Dzięki kulturze zapoczątkowany został także proces kształtowania 

tożsamości metropolitalnej.

Mieszkańcy są świadomi roli kultury w rozwoju ekonomicznym Gdańska, dlatego też kultura 

staje się istotnym elementem lokalnego sektora biznesu. Gdańsk jest bałtyckim centrum 

spotkania kultury i nowych technologii. 

W roku 2017 Gdańsk jest zorientowanym na przyszłość miastem Wolności Kultury i Kultury 

Wolności. 

Jakie cele na ten rok wyznacza sobie moje miasto 

Wyznaczyliśmy sześć celów, które stawiamy przed Gdańskiem jako Europejską Stolicą Kultury 

2016. Odpowiadają one konkretnym wyzwaniom, przed jakimi stoi Gdańsk, Polska oraz 

Europa i korespondują z kryteriami Europejskiej Stolicy Kultury. Wszystkie cele są wzajemnie 

powiązane, uzupełniają się i tworzą całościową kulturalną wizję dla Gdańska. 

Cel 1 

Promowanie europejskich debat o wolności i solidarności 

Jak powiedział jeden z głównych ambasadorów gdańskiej kandydatury Günter Grass: Wszystkie 

ideologie XX wieku zbankrutowały. Jesteśmy skazani na to, by działać solidarnie. Bez tego 

świat będzie się rozpadał. 

Rok 1980, historyczny strajk w Stoczni Gdańskiej pod przywództwem Lecha Wałęsy, był 

impulsem do rozpoczęcia procesu demokratycznych przemian w całej Europie Środkowej 

Wolność inspiruje tworzących 

w Gdańsku artystów. Wolności 

poświęcone są specjalne 

projekty i festiwale. Tutaj zadaje 

się pytania o wolność, także te 

aktualne i trudne. Tutaj chcemy 

powiedzieć wszystko o wolności 

– All About Freedom Festival. 

i Wschodniej. Gdańsk stał się symbolem walki o wolność. Chociaż wolnościowe tradycje 

sięgają czasów średniowiecza, to właśnie ruch Solidarności i wydarzenia lat 70. i 80. najsilniej 

wpłynęły na status Gdańska jako Miasta Wolności. 

Solidarność jest jednym z filarów wspólnoty europejskiej, zapisana w Karcie Praw Podstawowych, 

jako jedna z „niepodzielnych i powszechnych wartości”, na których zbudowana jest Unia 

Europejska. Mimo to wyraźnie można odczuć niedostatek solidarności w praktyce, który rodzi 

wiele problemów, z jakimi obecnie zmaga się Europa. 

Naszym pierwszym celem jest inicjowanie, promowanie i tworzenie warunków dla prowadzenia 

europejskich debat o wolności i solidarności, podnosząc tym samym na forum wspólne 

aspekty kultury europejskiej. 

Gdańsk jest miastem pytań o wolność. Pytań aktualnych, palących, trudnych. Zarówno mieszkańcy 

Gdańska, jak i tworzący w nim artyści zadają te pytania i szukają modeli redefiniujących 

znaczenie wolności dzisiaj. Dlatego Gdańsk jest miejscem, w którym sztuka krytyczna jest 

żywa. 

Pragniemy włączyć się w nurt aktualnych dyskusji na temat kultury europejskiej, zagadnień 

doniosłych dla całej Europy. Postrzegamy kulturę jako barometr przemian i awangardę rozwoju. 

Chcemy wykorzystać jej zdolność do nadawania uniwersalnego znaczenia jednostkowemu 

doświadczeniu. 

Szczególnym zobowiązaniem, płynącym z dziedzictwa solidarności, jest dla nas pamięć o roli 

kultury w zniewolonych społeczeństwach. O tym, że kultura może być katalizatorem zmian. 

Będziemy promować ideę solidarności na co dzień, czyli takiej, która jest praktykowana każdego 

dnia. 

W ramach projektów promujących Wolność Kultury nawiążemy współpracę z organizacjami 

i animatorami z krajów, w których kultura może być wykorzystana jako narzędzie wolności 

i oporu przeciw opresjom. Interesują nas zagadnienia związane z ograniczeniami wolności 

twórczej, dostępem do kultury i wykorzystaniem nowych technologii. Chcemy inicjować dyskusje 

oraz rozwijać najlepsze praktyki związane z tymi wyzwaniami. 

W 2016 r., dzięki kulturze, postawimy wolność i solidarność w centrum zainteresowania Europy. 

Zapraszamy Europę do Gdańska i wzmacniamy związki miasta z kontynentem. 

Cel 2 

Adaptacja do postindustrialnego modelu gospodarki 

Stocznia Gdańska jest symbolem walki o wolność oraz symbolem odchodzenia starego, opartego 

na przemyśle ciężkim, modelu gospodarki. W tym znaczeniu Gdańsk reprezentuje doświadczenie 

okresu transformacji wspólne dla Polski oraz całej Europy Środkowej i Wschodniej. Nasze 

miasto jest również częścią doświadczenia o charakterze globalnym, związanego z rosnącym 

znaczeniem gospodarczym kultury, kreatywności i dostępu do technologii. 

Naszym drugim celem jest promowanie i ułatwianie integracji kultury z rozwojem ekonomicznym 

Gdańska i regionu, szczególnie poprzez łączenie kultury i nowych technologii. Dzięki 

temu, nasz program jest integralnym i trwałym elementem długofalowego kulturalnego 

i społecznego rozwoju miasta. 

013 

podstawy i m yśl przewodnia

Będziemy działać na rzecz podniesienia poziomu świadomości obywateli co do roli kultury 

w społeczeństwie. Kultura stanowi istotny czynnik rozwoju miasta i ma wpływ na dynamikę 

lokalnego życia gospodarczego. Pokażemy, że może być impulsem do osiedlania się tutaj 

nowych mieszkańców i lokowania nowych inwestycji. 

Jako miasto dysponujące silnym klastrem branży IT wraz z Politechniką Gdańską, będącą 

liderem w innowacyjnych projektach badawczych, Gdańsk i region posiadają szczególny potencjał 

w sferze nowych technologii. Chcemy, by siłą napędową przyszłości było połączenie 

tych dwóch obszarów. Będziemy zacieśniać regionalną współpracę i tworzyć sprzyjające warunki 

dla dzielenia się najlepszymi rozwiązaniami i inspiracjami. Nasz projekt ma generować 

eksperymentalne inicjatywy artystyczne, które będą eksplorować wpływ nowych technologii 

na kulturę. Uczynimy Gdańsk bałtyckim centrum wymiany doświadczeń na tym polu. 

Cel 3 

Wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego 

Dwadzieścia lat po upadku komunizmu Polacy wciąż nie mają jasnego pojęcia, co oznacza 

praktykowanie wolności na co dzień. Jest to problem, który dzielimy z dużą częścią Europy. 

Choć obecnie jesteśmy wolni od opresji, przed nami jeszcze długa droga, zanim nauczymy 

się, jak w pełni korzystać z wolności, którą niesie ze sobą demokracja. Przemiana Gdańska 

w zorientowane na przyszłość miasto kultury będzie możliwa tylko wtedy, gdy obywatele będą 

posiadać właściwe ku temu narzędzia. 

Naszym celem jest wykorzystanie kultury jako środka dla wzmocnienia lokalnego społeczeństwa 

obywatelskiego w Gdańsku i regionie. Chcemy to osiągnąć poprzez zaangażowanie do 

czynnego udziału w programie artystów, organizacji i animatorów ze sfery kulturalno–społecznej, 

jak również mieszkańców miasta i całego obszaru, na którym realizowany jest projekt. 

Minęły zaledwie trzy dekady odkąd, właśnie w Gdańsku, rozpoczął się rewolucyjny proces 

zmian w Europie. W ogromnej większości ludzie, którzy wyzwolili jego iskrę, są tymi samymi, 

których na co dzień spotkamy na ulicach miasta. W Gdańsku pamięć o ludzkiej solidarności 

i obywatelskiej aktywności jest wciąż żywa. Efektem tego jest niewyczerpany potencjał demokracji 

obywatelskiej i dobrze rozwinięte, samoorganizujące się życie kulturalne. Działania 

w ramach programu, jak i sam program, dadzą ujście tej energii poprzez kulturę. 

Kontakt ze sztuką oznacza kształtowanie umiejętności krytycznego i refleksyjnego odbioru oraz 

zdolności do dyskusji i konfrontowania różnych punktów widzenia. Umożliwimy i zachęcimy 

do aktywnego i twórczego udziału w kulturze. Chcemy, aby kultura była jak najbliżej ludzi, 

w dzielnicy, w centrum miasta, wszędzie tam, gdzie mieszkają i spędzają wolny czas. Zależy 

nam na demokratyzacji przestrzeni i wejściu sztuki w przestrzeń publiczną miasta, co umożliwi 

i zachęci do aktywnego i twórczego udziału w życiu kulturalnym. 

Cel 4 

Wzmocnienie lokalnych i regionalnych tożsamości 

Bycie obywatelem jest definiowane nie tylko poprzez posiadanie narzędzi do uczestnictwa 

w życiu społecznym. Na głębszym poziomie określa je także identyfikacja i związek z miejscem 

zamieszkania. 

Gdańsk zawsze był miejscem, gdzie wolność stanowiła część jego tożsamości. Jako miasto 

portowe, miasto Hanzy, ośrodek handlu, wielokulturowy azyl dla religijnych uchodźców, dzięki 

swojej unikalnej historii Gdańsk wytworzył kulturę wolności, otwartości i tolerancji. W latach 

1920–1945, czasach Wolnego Miasta Gdańska, tradycja wolności została naruszona. Faszyzm 

rósł w siłę, wzrastało napięcie i w roku 1939, atakiem na Westerplatte, rozpoczęła się II wojna 

światowa. Z tego powodu Gdańsk często kojarzony jest z jednym z najmroczniejszych okresów 

w historii ludzkości. 

Po II wojnie światowej Gdańsk został zrekonstruowany zarówno fizycznie: z cegieł i kamieni, 

jak i społecznie: zaludniony nowymi mieszkańcami. Wojna zniszczyła jednak historyczną ciągłość 

wspomnień i więzi ludzi z miejscem. Symboliczne wartości stały się jedyną podstawą, 

na której można było budować związki z miejscem i jego historią. Idea Gdańska jako miasta 

wolności, tolerancji i debaty ocalała. W pełni uprawnione jest jednak stwierdzenie, że Gdańsk 

nadal znajduje się w fazie poszukiwania swojej tożsamości. Dlatego próbując zdefiniować jej 

obecny kształt, przyjrzymy się bliżej tożsamościom poszczególnych dzielnic, miasta, obszaru 

metropolitalnego i regionu. Co więcej, analiza ta oznacza daleką podróż przez Europę i jej historię. 

Naszym czwartym celem jest zbadanie, wzmocnienie i zaprezentowanie wielości tożsamości 

Gdańska i regionu. Dążymy do tego, by kultura stała się platformą budowania identyfikacji 

z miejscem zamieszkania, jego historią i kontekstem. Chcemy w ten sposób podkreślić także 

bogactwo różnorodności kulturalnej całej Europy. 

Współczesny mieszkaniec Gdańska może powiedzieć o sobie: „Jestem z Gdańska”, ale równie 

często usłyszymy: „Jestem z Wrzeszcza” lub „Jestem z Oliwy”. Choć poczucie silnej więzi 

z własną dzielnicą to zjawisko uniwersalne, to w Gdańsku jest szczególnie mocne i zapisane 

już na poziomie języka potocznego. Nikogo więc nie zdziwi, kiedy mieszkaniec Gdańska 

Tożsamość mieszkańców 

Gdańska składa się z wielu 

elementów. Niewątpliwie 

jednym z czynników, które 

budują identyfikację gdańszczan 

z miejscem zamieszkania, 

jest pamięć historyczna 

o wydarzeniach, które miały 

miejsce w Stoczni Gdańskiej. 

015 


powie: „Jestem z Trójmiasta”, odnosząc się do aglomeracji Gdańska, Sopotu i Gdyni. Jeszcze 

innymi poziomami tożsamości są te związane z obszarem metropolitalnym, zamieszkanym 

przez 1,2 mln ludzi, oraz regionem Pomorza. 

Do tej barwnej mozaiki tożsamości dokładamy jeszcze jeden element – Kaszuby. Malowniczy 

teren sąsiadujący z Gdańskiem, który zamieszkuje kaszubska grupa etniczna. Odrębny język 

i kultura tej społeczności mają wyraźny wpływ na miasto i wpływają na jego wyjątkowy charakter. 

Chcemy wykorzystać kulturę jako narzędzie zachowywania i tworzenia tożsamości na każdym 

z przedstawionych wyżej poziomów. Dążymy do tego, żeby mieszkaniec Gdańska, dzięki kulturze, 

posiadał zdolność do identyfikacji na każdym z nich, niezależnie od tego, czy mieszka tu od 

pięciu czy pięćdziesięciu lat. Szczególną uwagę zwracamy na tożsamość regionalną, ponieważ 

ma ona kluczowe znaczenie dla integracji regionu i jego rozwoju społecznego. A kultura 

posiada odpowiedni potencjał do budowania relacji i konsolidacji całego obszaru. 

W naszym programie zaprezentujemy gdańskie tożsamości w kontekście europejskim. Pokażemy, 

jak mocno Gdańsk jest częścią Europy, a Europa częścią Gdańska. Mobilność społeczna, 

napływ nowych mieszkańców do dużych ośrodków miejskich to zjawiska uniwersalne. Z uwagi 

jednak na historię XX w. w Gdańsku są one bardziej intensywne i widoczne. Chcemy zaoferować 

Europie unikalne doświadczenia Gdańska i jego regionalny kontekst, aby poszerzyć spojrzenie 

na europejską różnorodność i tożsamości. 

Cel 5 

Rozwój związków Polski i Europy 

Nasz kolejny cel związany jest z polską i europejską tożsamością. Polska zawsze zmierzała 

w kierunku Europy Zachodniej, postrzeganej jako centrum cywilizacji, której kraj nad Wisłą 

stanowił najbardziej wysuniętą na wschód granicę. Może przyznamy to niechętnie, ale to zwykle 

Polska była bardziej pod wpływem Europy Zachodniej niż Europa pod wpływem Polski. 

Można to określić jako kompleks niższości – wyższości. Z jednej strony Polska ciągle szukająca 

potwierdzenia Zachodu, że zasłużyła na prawo bycia postrzeganą jako społeczeństwo należące 

do centrum Europy. Z drugiej strony, do pewnego stopnia, aspirująca do roli wzorca zachodniego 

modelu dla krajów Europy Wschodniej oraz strażnika zachodnich wartości w dobie 

postępującego relatywizmu i sekularyzacji. 

Każde miasto reprezentujące Polskę jako Europejska Stolica Kultury będzie musiało zmierzyć 

się z tymi asymetrycznymi relacjami między naszym krajem a resztą Europy. Będzie to miało 

decydujące znaczenie dla sukcesu i długofalowości międzynarodowej współpracy oraz nawiązanych 

partnerstw. Ze względu na tradycję otwartości i międzynarodowej wymiany, a przede 

wszystkim z uwagi na dziedzictwo Solidarności, Gdańsk posiada wyjątkowe predyspozycje do 

podejmowania takich wyzwań. 

wynikają z kupieckich tradycji. Ta podwójna natura ma swoje historyczne korzenie. Ale także 

nowa, powojenna społeczność Gdańska wzięła sobie do serca stare hanzeatyckie motto Nec 

temere, nec timide (Bez strachu, lecz z rozwagą). Dwoista natura wpisana w pełen sprzeczności 

charakter miasta tworzy napięcie, które daje nam siłę, by wciąż iść do przodu. 

W Gdańsku mamy też swój własny kompleks wyższości – niższości. Z jednej strony jesteśmy 

postrzegani jako aroganccy, co jest wynikiem naszej roli w historii świata i domniemanego 

prestiżu jako miasta, z którego pochodzi wielu ważnych polityków. Z drugiej strony mamy 

jednak poczucie marginalizacji związane z odległym położeniem na północy kraju, z dala od 

innych metropolitalnych obszarów Polski. Pragniemy być częścią centrum, porównujemy się 

z innymi miastami i czasem czujemy zazdrość wobec, na przykład, takiego miasta kultury, jak 

Kraków. Relacja Gdańska wobec Polski uderzająco przypomina relację Polski wobec Europy. 

W naszym programie chcemy pokazać te frustracje i przeprowadzić „kulturalną psychoanalizę” 

konieczną do zmiany miasta i rozwoju relacji pomiędzy Gdańskiem, Polską i Europą. 

W uzupełnieniu do tych fascynujących paradoksów, Gdańsk znajduje się także w uprzywilejowanej 

pozycji do pełnienia roli łącznika pomiędzy Polską i Europą. Usytuowany na przecięciu szlaków 

handlowych, pomiędzy wschodem i zachodem, północą i południem, dzięki Bałtykowi oraz 

systemowi wodnych dróg śródlądowych, Gdańsk ma długą tradycję międzynarodowej wymiany. 

W czasach Hanzy Gdańsk był najbardziej „międzynarodowym” z polskich miast, w którym 

mieszkali przedstawiciele prawie wszystkich europejskich nacji. Zamożne miasto portowe, 

cieszące się sławą tolerancji i wolności religijnej, przyciągało przybyszów z całego kontynentu. 

Wielu z nich znajdowało tu schronienie przed religijnymi prześladowaniami. 

W latach komunizmu Gdańsk był podziemnym łącznikiem kulturalnym ze światem zewnętrznym, 

miastem, gdzie można było kupić, szmuglowane przez marynarzy, zachodnie płyty, dżinsy 

i inne dobra zza „żelaznej kurtyny”. 

I dziś Gdańsk jest międzynarodowym miastem. O jego obecności na arenie międzynarodowej 

świadczy pięć milionów turystów odwiedzających nas w ciągu roku. To wszystko przyczynia 

się do obecnej w Gdańsku wyjątkowej otwartości i tolerancji. 

Społeczeństwo Polskie jest jedną z najbardziej homogenicznych populacji w Europie. Integracja 

europejska oznaczała dla nas ogromną falę emigracji z kraju i znikomy napływ ludzi z zewnątrz. 

Europejskia Stolica Kultury 2016, która będzie reprezentować Polskę, powinna działać na rzecz 

większej otwartości i przychylności dla nowych przybyszów. Wierzymy, że Gdańsk ma szczególne 

predyspozycje do wypełnienia tego zadania. Dlatego w naszym programie kładziemy 

nacisk na to, co dziedzictwo wolności i solidarności znaczy obecnie i jak można je wykorzystać 

do zbliżenia Polski i reszty Europy. 

Cel 6 

Pobudzenie życia kulturalnego 

017 


Naszym piątym celem jest wykorzystanie Gdańska jako miejsca, w którym relacje pomiędzy 

Polską i Europą są dyskutowane, badane i rozwijane. W ten sposób chcemy wzmocnić współpracę 

pomiędzy instytucjami kulturalnymi, organizatorami, artystami i miastami Polski oraz 

państw członkowskich Unii Europejskiej we wszystkich sektorach kultury. 

Pełen sprzeczności charakter Polski jest szczególnie odczuwalny w Gdańsku. Buntownicze 

nastawienie wobec status quo współistnieje tutaj z racjonalnością i staranną organizacją, które 

Te wszystkie długofalowe inicjatywy, promujące debatę, rozwój, edukację obywatelską oraz budowanie 

tożsamości, będą miały swoje odzwierciedlenie w konkretnych działaniach kulturalnych 

na terenie Gdańska i regionu. W praktyce oznacza to konkretne wyzwania, z jakimi musimy 

się zmierzyć, aby uczynić Gdańsk atrakcyjnym miastem kultury na skalę międzynarodową. 

Gdańsk jest ważnym ośrodkiem turystycznym, niemniej jednak koniec sezonu turystycznego 

oznacza spadek intensywności wydarzeń kulturalnych. Kandydatura do tytułu Europejskiej 

Stolicy Kultury z pewnością przyczyniła się do wzrostu liczby wydarzeń odbywających się

poza głównym sezonem turystycznym. Wciąż jednak musimy przełamywać stereotyp miasta, 

które żyje tylko latem. Aby móc wypełnić cztery pory roku różnorodnym programem złożonym 

z wysokiej klasy wydarzeń, konieczne jest umieszczenie naszych lokalnych przedsięwzięć 

kulturalnych w kontekście europejskim. 

Nasz ostatni cel to kulturalne ożywienie Gdańska – trwające cały rok i oparte na międzynarodowych 

wydarzeniach i współpracy, w ten sposób przyciągające zainteresowanie mieszkańców 

całej Europy. 

Inicjując i wspierając wydarzenia kulturalne poza sezonem letnim, chcemy zrobić więcej, niż 

tylko uczynić Gdańsk miastem atrakcyjnym turystycznie przez cały rok, które przyciąga gości 

ofertą kulturalną na międzynarodowym poziomie. Naszym celem jest także poprawa jakości 

codziennego życia mieszkańców. 

Gdańsk posiada wyjątkowe cechy, które są fundamentem do działania. Tym, co kulturalnie definiuje 

Gdańsk, w równie mocnym stopniu jak tradycja wolności i położenie, jest niepohamowana 

Nadzieja na zmiany towarzyszyła 

procesowi definiowania 

celów miasta. Wierzymy w to, 

że uda nam się zbudować 

zorientowany na przyszłość 

Gdańsk, pamiętający o swoim 

dziedzictwie. 

energia tworzących tutaj artystów. Mocą determinacji oraz oddolnej współpracy i solidarności, 

po 1989 r. w Gdańsku powstało wiele niezależnych inicjatyw, zwłaszcza na polu teatru tańca, 

muzyki alternatywnej i sztuk wizualnych. Narodziły się unikatowe zjawiska, jak gatunek 

muzyki improwizowanej – yass i malarstwo wielkoformatowe. Powstawały niezwykłe miejsca 

i środowiska. Na terenie Stoczni Gdańskiej działa Kolonia Artystów, Instytut Sztuki Wyspa. 

W dzielnicy Wrzeszcz narodziła się ogólnopolska inicjatywa Indeks 73, dokumentująca przypadki 

ograniczania wolności twórczej. Wspólnym mianownikiem tych wszystkich wydarzeń 

artystycznych jest ich silne powiązanie z doświadczeniem miasta, jego historią i tradycją. 

Budując program, będziemy przyspieszać i rozszerzać te wszystkie już trwające procesy oraz 

wspierać nowe inicjatywy. 

Ożywienie życia kulturalnego rozciągnięte na cały rok jest tak samo ważne dla poprawy jakości 

życia codziennego mieszkańców, jak i dla rozwoju ekonomicznego Gdańska. Zwiększenie ruchu 

turystycznego przekłada się na bezpośrednie i wymierne korzyści ekonomiczne. Wydłużenie 

sezonu pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie bazy turystycznej. Efektem będzie powstawanie 

nowych produktów z dziedziny turystyki kulturowej oraz rozwiązań, które pozwolą 

na lepsze planowanie i koordynowanie wydarzeń. Co więcej, program obchodów Europejskiej 

Stolicy Kultury w 2016 r. posłuży jako modelowy przykład programowania regularnego życia 

kulturalnego miasta. 

019 


Wyzwanie, przed którym stoi nasza kandydatura 

Gdańsk już w tej chwili posiada infrastrukturę, zdolności organizacyjne oraz doświadczenie 

potrzebne do organizacji tak wielkiego wydarzenia. 

Głównym wyzwaniem, w realizacji zamierzonych celów, będzie wykorzystanie programu jako 

katalizatora dla głębokich i wielowymiarowych zmian, jakie przewidzieliśmy dla Gdańska. 

Sposobem na poradzenie sobie z tym wyzwaniem jest zaangażowanie miasta i obywateli 

na wszystkich poziomach oraz przeprowadzenie tego procesu wspólnie z Europą. Działania 

z tym związane trwają intensywnie od roku 2008, a kandydatura już teraz wyraźnie wpływa na 

rozwój miasta. Od samego początku kierunek działań ściśle wyznacza główna idea programu: 

Wolność Kultury. Kultura Wolności. 

2. Jaka jest myśl przewodnia programu, który 

zostanie zrealizowany w przypadku uhonorowania 

miasta tytułem „Europejskiej Stolicy Kultury” 

Świadoma swego duchowo-religijnego i moralnego dziedzictwa, Unia jest zbudowana na niepodzielnych, 

powszechnych wartościach godności osoby ludzkiej, wolności, równości i solidarności; 

opiera się na zasadach demokracji i państwa prawnego. Poprzez ustanowienie obywatelstwa 

Unii oraz stworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości stawia jednostkę 

w centrum swych działań. 

Karta Praw Podstawowych

ZWAŻYWSZY na historię i tradycję ruchów wolnościowych i społecznych końca ubiegłego 

wieku, których impulsem były gdańskie wydarzenia sierpnia 1980 r., 

ZDECYDOWANI popierać proces konwergencji dla budowania tożsamości Europy z poszanowaniem 

różnorodności kultur narodów, 

WYZNACZAJĄC jako główny cel wolność kultury, 

UZNAJĄC, że usunięcie istniejących przeszkód i barier hamujących rozwój i dostęp do kultury 

jest wyzwaniem stojącym przed społeczeństwem informacji, 

CHCĄC przyczynić się do konkurencyjności i zrównoważenia regionów poprzez innowacyjne 

działania w obszarze kultury, 

PODKREŚLAJĄC znaczenie kultury, w wymiarze gospodarczym i społecznym, jako głównego 

obszaru integracji narodów, swobody i solidarności, 

WYRAŻAJĄC SILNĄ WOLĘ popierania postępu i wolności z poszanowaniem zasad zawartych 

w Traktacie Wspólnoty Europejskiej oraz różnorodności narodowej, obyczajowej i religijnej, 

POSTANOWILIŚMY stworzyć program: 


To nasza myśl przewodnia, nasze hasło i główne filary programu. 

Wolność Kultury. Kultura Wolności jest transpozycją podziału wolności na „wolność od” 

i „wolność do”. Pierwsza zakłada uwolnienie się od czegoś, a druga dążenie do czegoś. Naszą 

myśl przewodnią określamy jako poszukiwanie działań na rzecz „wolności od” pomnikowego 

charakteru i zamknięcia się w historycznym symbolu, po to by umożliwić mieszkańcom „wolność 

do” tworzenia miasta, które aktywnie uczestniczy w europejskiej kulturze. 

Działamy na rzecz wolności od zahamowań, ograniczeń wypowiedzi twórczej, zarówno formalnych, 

jak i obyczajowych oraz dążymy do stworzenia programu, który będzie ilustracją 

wartości humanistycznych. 

Wolność Kultury 

Czy można tworzyć bez granic 

Być Europejczykiem to być osobą twórczą i zaangażowaną w rozwój kultury. Proponujemy 

oparcie programu na zagadnieniach wolności twórczej, wolności artysty, sztuce dla wolności, 

i wreszcie na twórczych aspektach wolności. Uważamy otwarty i wolny dostęp do kultury za 

jedną ze spraw najważniejszych. 

Poprzez rozwój technologii, ze wskazaniem na internet, rośnie potrzeba określenia nowych 

zasad funkcjonowania dzieła, jego autonomii i zależności. Zgodnie z ideą programu Gdańsk 

2016 naszym celem jest zapewnienie przestrzeni i warunków do rozwoju kultury spontanicznej, 

dostępnej, wielowątkowej. Zrównoważenie tego, co wysokie z tym, co undergroundowe – tradycji 

i awangardy, przemysłów kreatywnych z wolną kulturą. Obecnie przestrzeń kultury rozpościera 

się między prawem własności a wolnym dostępem, między prawem a obyczajem. Zagadnienia 

te są dla nas powodem do szukania odpowiedzi na pytanie: jaka jest rola kultury w społeczeństwie 

opartym na wiedzy Jednocześnie postulujemy jej wolność i rozwój w poszanowaniu 

prawa jednostki do rozwoju i samorealizacji. 

Idea wolności w kulturze daje możliwość zaangażowania ruchów społecznych, dla których 

twórczość jest sposobem na zaznaczenie swojej obecności i wyrazem swojego widzenia świata 

bez względu na pochodzenie, wyznanie, płeć. Dlatego każde z naszych działań odbywa się 

w poszanowaniu trzech praw: do tworzenia, do uczestnictwa, do swobody. 

W Gdańsku dialog społeczny jest praktycznym sposobem rozwiązywania sporów i nawiązywania 

współpracy. Chcielibyśmy, żeby Gdańsk był miastem, które przywraca rolę debaty 

w rozwoju społeczeństw. Traktując debatę jako narzędzie komunikacji międzyludzkiej, jako 

spoiwo kultur, propagujemy festiwale idei, gdzie interdyscyplinarność działań nie jest tylko 

postmodernistycznym mieszaniem dziedzin sztuki, ale wynika z tematów istotnych dla człowieka 

w świecie poprzemysłowym. 

Kultura Wolności 

Jaką kulturę tworzymy, kiedy jesteśmy wolni 

Twórcze napięcie wśród mieszkańców Gdańska może „odczarować” fasadowy i pomnikowy 

charakter miasta. Kultura Wolności nieodzownie związana jest z miastem, z polepszeniem 

warunków koniecznych do przyciągania osób kreatywnych na dzień, miesiąc, rok czy całe życie. 

Zamierzamy przedstawić nasze miasto jako przestrzeń wolności i solidarności, przestrzeń, 

która inspiruje i sprawia, że życie w niej jest przyjemnością. Kulturę w Gdańsku widzimy jako 

koło zamachowe rozwoju gospodarczego i społecznego. 

Nasza propozycja wynika z refleksji nad życiem codziennym w mieście Schopenhauera i Fahrenheita. 

Refleksja nad życiem w mieście o tysiącletniej tradycji tolerancji, w mieście, które 

oparło się stalinowskim koncepcjom wysoko przemysłowej klasy robotniczej, doprowadziło 

do bezkrwawej rewolucji i upadku systemu komunistycznego. Interesuje nas solidarność na co 

dzień, jako metoda i wyzwanie dla teraźniejszości i przyszłości obywateli. Jesteśmy sąsiadami 

gotowymi zmieniać swoją dzielnicę, swoje miasto. Uważamy, że wolność i solidarność to wartości, 

które nie są dane raz na zawsze, ale wymagają codziennej pracy. Nasze miejsce na kulturalnej 

mapie Europy widzimy jako miejsce, w którym właśnie te wartości zostały wprowadzone w życie. 

Ponieważ Kultura Wolności oznacza dla nas otwartość i różnorodność, uważamy, że również 

kultura kaszubska zasługuje na prezentację na arenie międzynarodowej, a także potrzebuje 

umocnienia wśród mieszkańców Metropolii, zwłaszcza wśród młodego pokolenia. 

Kultura Wolności to również aspekt czasu wolnego, wskazanie na działania związane z aktywnym 

wypoczynkiem oraz turystyką, co w istotny sposób poszerza zagadnienie wolności 

w codziennym życiu. 

Wolność Kultury. Kultura Wolności to nie tylko hasło, to drogowskaz na drodze zmian lokalnych 

i paneuropejskich. Wynik refleksji nad stanem i kierunkami rozwoju kultury w wymiarze 

twórczym, ekonomicznym i społecznym. Jest również wyjściem naprzeciw potrzebom miasta 

i jego mieszkańców. Idea Wolność Kultury. Kultura Wolności jest wielowątkowa i otwarta. 

Stanowi podstawę zjednoczenia różnorodnych wspólnot, a zarazem jest konkretnie osadzona 

we współczesnej Europie, dla której Gdańsk to symbol solidarności na rzecz wolności jednostki, 

grup społecznych i narodów. 

021 


3. Co byłoby głównym hasłem obchodów 

Główne hasło obchodów: Wolność Kultury. Kultura Wolności. 

odpowiedź fakultatywna 

na etapie selekcji wstępnej 

025 


4. Jaki obszar geograficzny byłby zaangażowany 

w obchody Europejskiej Stolicy Kultury 

Dlaczego właśnie taki 

Miastem ubiegającym się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest GDAŃSK i tu realizowana 

będzie główna część obchodów. Projekt Gdańsk 2016 obejmie także sąsiadujące miasta i gminy. 

Ze względu na bliskość i ścisłe powiązania tworzą one obszar metropolitalny, wobec którego 

Gdańsk pełni centralną funkcję. Z tego powodu działania związane z Europejską Stolicą Kultury 

realizowane będą na terenie całej Metropolii. 

027 


Wierzymy także, że zaangażowanie w obchody całego obszaru metropolitalnego przyczyni 

się do integracji tego obszaru i wzmocni poczucie identyfikacji mieszkańców z Metropolią. 

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury pomoże nam w budowie tożsamości metropolitalnej, co jest 

jednym z celów projektu Gdańsk 2016, opisanym jako cel nr 6 w Rozdziale I s. 017. 

Przez Metropolię rozumiemy obszar o powierzchni przekraczającej 1500 km², który rozciąga 

się wzdłuż Zatoki Gdańskiej, wraz z przybrzeżnym regionem Kaszub. Sercem Metropolii jest 

Trójmiasto – Gdańsk, Sopot i Gdynia. Pozostałe miasta obszaru metropolitalnego, które wezmą 

udział w obchodach to: Kolbudy, Kosakowo, Pruszcz Gdański, Reda, Rumia, Tczew i Wejherowo 

wraz z powiatem, Żukowo oraz powiaty gdański, nowodworski, kartuski, pucki. 

Zaangażowanie tego obszaru w obchody Europejskiej Stolicy Kultury jest naturalną konsekwencją 

integralności Gdańska z większymi organizmami, jak: Trójmiasto oraz w szerszym 

wymiarze – Metropolia. Jej populacja to ponad milion osób, z czego 60% stanowią mieszkańcy 

trójmiejskiej aglomeracji. Gdańsk, Sopot i Gdynia, dzięki geograficznej bliskości, tworzą 

spójną strukturę: bez widocznych granic, połączoną wspólnymi arteriami komunikacyjnymi 

i uzupełniającymi się różnymi funkcjami poszczególnych miast. Ten system powiązań rozciąga 

się dalej, wciągając ościenne miejscowości, powiaty i gminy. Całość tworzy wielowymiarowy 

i wielopodmiotowy organizm metropolitalny o ogromnym potencjale kulturalnym 

i ekonomicznym. Jako spójna struktura skupiona wokół Gdańska stanowi naturalne środowisko 

dla wsparcia kandydatury, jak i realizacji programu obchodów Europejskiej Stolicy 

Kultury 2016. 

W przypadku zdobycia tytułu zaangażujemy w obchody jak największą liczbę mieszkańców 

tego terenu. Kandydatura Gdańska uzyskała administracyjne, społeczne i polityczne poparcie 

całej Metropolii. Jak pokazują przeprowadzone w lutym 2010 roku badania, aż 88% mieszkańców 

Trójmiasta chce, by Gdańsk wraz z Metropolią otrzymał tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. 

TRÓJMIASTO 

Trójmiasto jest w pełni zintegrowanym organizmem, ale każde z miast wchodzących w jego 

skład zachowało swój niepowtarzalny charakter. To zróżnicowanie ma bezpośredni wpływ na 

specyfikę kultury każdego z ośrodków. Historia, odmienność spełnianych funkcji oraz konkurencja 

pomiędzy Gdańskiem, Sopotem i Gdynią budują ogromny potencjał aglomeracji. 

Poprzez instytucje, wydarzenia oraz specyfikę oferowanych sposobów spędzania czasu wolnego, 

Trójmiasto prezentuje pełne spektrum oferty kulturalnej. 

Gdańsk 

Gdańsk jest stolicą, głównym miastem obszaru metropolitalnego. Historyczne usytuowanie 

i znaczenie Gdańska wyznaczało i napędzało rozwój całego regionu. Miasto-port położone na 

styku morza i lądu, u ujścia Wisły, najważniejszego wodnego szlaku handlowego dawnej Polski 

– było sercem całego Pomorza. Nie inaczej jest teraz. Gdańsk wraz z Sopotem i Gdynią jest 

najważniejszym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i kulturalnym północnej Polski. 

Jako najstarsze ze wszystkich miast Metropolii oraz z racji swych burzliwych dziejów, Gdańsk 

jawi się na tle innych ośrodków Trójmiasta jako miasto historii, tradycji i zabytków. Jest również 

siedzibą głównych instytucji kultury regionu. W Gdańsku znajdują się między innymi: 

Muzeum Narodowe, Państwowa Opera Bałtycka, Teatr Wybrzeże, Polska Filharmonia Bałtycka, 

Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Instytut Sztuki Wyspa, Nadbałtyckie Centrum Kultury, 

Europejskie Centrum Solidarności, Gdański Teatr Szekspirowski, Muzeum II Wojny Światowej, 

Centralne Muzeum Morskie, Muzeum Archeologiczne, Muzeum Historyczne Miasta Gdańska 

z Twierdzą Wisłoujście i Muzeum Bursztynu, Gdańska Galeria Miejska, Polski Chór Kameralny 

Schola Cantorum Gedanensis, Zespół Muzyki Dawnej Cappella Gedanensis. Część 

instytucji ma swoje filie w całym Trójmieście i poza nim (np. Muzeum Narodowe, Centralne 

Muzeum Morskie). Oferta kulturalna uzupełniona jest dużą liczbą wydarzeń o ogólnopolskiej 

i międzynarodowej skali. Część z nich bezpośrednio odwołuje się do tradycji, np.: Międzynarodowy 

Festiwal Muzyki Organowej w Oliwie, Festiwal Carillonowy, Festiwal Goldbergowski, 

Gdański Festiwal Muzyczny czy Międzynarodowy Festiwal Mozartowski Mozartiana. Inną 

grupę ważnych dla tożsamości Gdańska wydarzeń stanowią projekty konfrontujące historię 

i tradycję ze współczesnością, np.: festiwal Solidarity of Arts, Festiwal Szekspirowski, festiwal 

Narracje, Monumental Art. Te, cieszące się uznaniem, wydarzenia będą rozwijane jako część 

programu Gdańsk 2016. 

Historia Gdańska nierozerwalnie 

wiąże się z morskimi i rzecznymi 

szlakami handlowymi. 

Tradycja miasta portowego 

silnie wpłynęła na tożsamość 

miasta i jego wiodącą pozycję 

w regionie.

Zintegrowany charakter Trójmiasta 

029 

Pośród różnorodności charakterów i propozycji kulturalnych miast tworzących oś obszaru metropolitalnego 

tym, co niewątpliwie scala Gdańsk, Gdynię i Sopot jest środowisko artystyczne. 

Muzycy, aktorzy, plastycy, tak samo jak animatorzy czy kuratorzy, jako mieszkańcy Trójmiasta, 

funkcjonują we wspólnej przestrzeni kultury całej aglomeracji i tak właśnie określają swoją 

tożsamość artystyczną. Definiowanie działań i podmiotów jako „trójmiejskie” odnosi się do 

niezliczonej liczby pozainstytucjonalnych i niezależnych grup artystycznych, projektów i zjawisk 

rozpiętych organizacyjnie i personalnie pomiędzy ośrodkami Trójmiasta, jak i całej Metropolii. 

Zwartość tego organizmu miejskiego sprzyja twórczemu spotkaniu i rozwojowi oraz pozwala na 

budowanie przenikającego się i wielowymiarowego środowiska twórców i organizatorów kultury. 

Bliskość, łatwość komunikacji, wspólne środowiska artystyczne oraz media Trójmiasta sprawiają, 

że oferta kultury jednego z miast jest automatycznie ofertą całej aglomeracji. Z racji na 

swobodę funkcjonowania pomiędzy różnymi ośrodkami, każde z trójmiejskich wydarzeń ma 

potencjał zaangażowania ogromnej grupy uczestników. Podobnie jak w wypadku codziennej 

migracji pomiędzy miastami związanej z pracą, nauką czy wypoczynkiem, również kultura 

Trójmiasta jest udziałem wszystkich mieszkańców obszaru metropolitalnego. 


Gdynia 

Gdynia jest najmłodszym miastem trójmiejskiej aglomeracji, które powstało w latach dwudziestych 

XX w. Jej powstanie było ziszczeniem się wizjonerskiego projektu stworzenia 

nowego miasta i portu na piaskach plaży. Gdynia kultywuje mit młodości i nowoczesności. 

Między innymi dzięki temu jest najbardziej pożądanym do zamieszkania miastem w Polsce. 

Do wykreowania takiego wizerunku doskonale wykorzystana została kultura. Mając na 

myśli wyjątkowość historii i niezwykłą tożsamość Gdyni, można wymienić: Teatr Muzyczny 

im. Danuty Baduszkowej, Muzeum Marynarki Wojennej czy Akwarium Gdyńskie. Jednym 

z najważniejszych wydarzeń w skali kraju jest Festiwal Polskich Filmów Fabularnych. Życie 

kulturalne Gdyni, jako miasta przyszłości, tworzą wydarzenia skierowane do młodych twórców 

i odbiorców, oparte na najnowszych trendach artystycznych. Należą do nich, odbywający się od 

dziewięciu lat, największy w Europie Wschodniej festiwal muzyczny Heineken Music Open’er 

Festival, czy też Gdynia Design Days. 

Sopot 

Najmniejsza z miejscowości Trójmiasta, historyczny kurort Sopot, również dziś jest miejscem 

wypoczynku i rozrywki. Położony pomiędzy biegunami aglomeracji, tonący w zieleni, z niską, 

willowo-uzdrowiskową zabudową, jest przestrzenią dystansu wobec bardziej hałaśliwych centrów 

swoich większych sąsiadów. Kultura tego miasta tworzy się spontanicznie, bez ingerencji 

wielkich instytucji. Sopot to ulubione przez artystów miejsce imprez, spotkań i niespiesznego 

trybu życia. Dlatego firmuje się hasłem: Miasto Artystów. Jego kameralność przekłada się na 

kameralność instytucji, przykładem mogą być: Teatr na Plaży i Teatr Tarasy, ale także Scena 

Kameralna Teatru Wybrzeże. Jednym z głównych wydarzeń w ciągu roku jest Festiwal Teatru 

Polskiego Radia i Telewizji Dwa Teatry. Miasto znane jest też w całym kraju ze scen klubowych, 

które w Sopocie są doskonałym gruntem do spotkania sztuki z rozrywką. Dzięki Operze 

Leśnej i odbywającym się tam w okresie wakacji największym w Polsce festiwalom muzyki 

popularnej, Sopot jest też letnią stolicą popowego blichtru i ekstrawagancji. Dla równowagi 

na scenie Opery Leśnej goszczą także spektakle operowe. 

Trójmiasto składa się z trzech 

zintegrowanych ze sobą miast. 

Sopot jest kojarzony z wypoczynkiem, 

Gdynia z dynamicznie 

rozwijająca się gospodarką. 

Metropolia 

Pomimo metropolitalnej konsolidacji każda z miejscowości wchodzących w skład Metropolii 

posiada autonomiczne życie kulturalne. Obchody Europejskiej Stolicy Kultury nagłośnią i zaprezentują 

na szerokiej płaszczyźnie lokalne działania i inicjatywy, program zainspiruje organizację 

nowych wydarzeń, które zdynamizują i wzbogacą kulturalnie wszystkie ośrodki Metropolii. 

Metropolia Gdańska 

Województwo 

Pomorskie 

Puck 

Wejherowo 

Reda 

Rumia 

Kartuzy 

Kolbudy 

Żukowo 

Kosakowo 

Gdynia 

Sopot 

Gdańsk 

Pruszcz Gdański 

Nowy Dwór Gdański 

Tczew

Kaszuby (Kaszëbë) 

Unikalnym fenomenem scalającym cały obszar jest dziedzictwo i kultura kaszubska. Większa 

część Metropolii znajduje się na terenie Kaszub, a Gdańsk (Gduńsk) uznawany jest za stolicę 

tego regionu. Kandydaturę Gdańska wsparły także powiaty kartuski i pucki oraz wiejskie gminy 

Kolbudy (Kòlbùdë), Kosakowo (Kòsôkòwò), Żukowo (Żukòwò). Wszystkie są silnymi ośrodkami 

kultury kaszubskiej. Z dumą akcentują jej dziedzictwo i odrębność, która jest unikalnym fenomenem 

obszaru metropolitalnego i ma ogromne znaczenie dla kultury i tożsamości regionu. 

Szczegółowy opis obszaru metropolitalnego, Kaszub i Żuław znajduje się w Załączniku nr 1. 

Język kaszubski jest żywy, 

słychać i widać go na ulicach, 

w szkołach, na koncertach 

lokalnych zespołów. Kaszubi są 

dumni ze swojej tradycji, która 

ma ogromne znaczenia dla 

tożsamości regionu. Na zdjęciu 

dwujęzyczne drogowskazy. 

oficjalnym krokiem podjętym przez władze miasta w ramach starań, ale przede wszystkim 

formalną emanacją inicjatyw związanych z programem Europejska Stolica Kultury, rodzących 

i rozwijających się w środowiskach trójmiejskich od 2005 r., kiedy oficjalnie ogłoszono 

grafik państw piastujących tytuł na lata 2009–2019. Wkrótce po podjęciu uchwały decyzja 

o kandydowaniu została wpisana do aktualnej strategii rozwoju Gdańska, czym oficjalnie 

usankcjonowano wagę i istotę tego przedsięwzięcia. W 2009 r. Urząd Miejski wraz z biurem 

programowym Gdańsk 2016 dokonał aktualizacji strategii rozwoju miasta dotyczącej kultury, 

ustanawiając kulturę jednym z głównych priorytetów w jego rozwoju. Aktualizacja uwzględniła 

również szereg strategicznych zapisów dotyczących realizacji programu Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016, podkreślając długofalowy charakter przedsięwzięcia. Jednym z bezpośrednich 

rezultatów aktualizacji strategii kulturalnej Gdańska jest utworzenie Prezydenckiej 

Rady Kultury, ciała doradczego Prezydenta w sprawach kultury (inicjatywa opisana szerzej 

w Rozdziale I s. 085). 

033 


Wsparcie regionalne: polityczne, społeczne oraz instytucjonalne 

5. Czy udało się pozyskać wsparcie władz lokalnych 

lub regionalnych Czy przewiduje się 

je po uzyskaniu tytułu Objaśnić. 

Tak, udało się pozyskać 100% poparcie władz Gdańska, władz regionalnych oraz wszystkich 

okalających gmin. 

Decyzja o kandydowaniu i wsparcie władz lokalnych 

... miano Europejskiej Stolicy Kultury świadczyć będzie o znakomitej kreatywności miasta, 

mieszkańców, instytucji i władz, podkreśli znaczenie wartości estetycznych i duchowych, silnie 

oddziałujących na historię Gdańska oraz jego dzieje najnowsze. To również spełnienie jednego 

z priorytetów Unii Europejskiej – zbliżania obywateli z różnorodnych kręgów kulturowych, społecznych 

i religijnych... (Uchwała Rady Miasta, 26.04.2007) 

Powyższy cytat jest fragmentem uzasadnienia do Uchwały Rady Miasta Gdańska z dnia 26 

kwietnia 2007 r., w której radni jednogłośnie wyrazili wolę przystąpienia miasta do konkursu 

o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Uchwała ta była nie tylko pierwszym 

Poparcie dla kandydatury 

Gdańska płynące z miast i gmin 

obszaru metropolitalnego 

towarzyszyło projektowi 

Gdańsk 2016 od samego 

początku. Na zdjęciu deklaracja 

poparcia z 2007 roku. 

Równolegle do działań formalnych podejmowane były prace merytoryczne i konsultacyjne, 

przede wszystkim w zakresie poparcia kandydatury Gdańska do tytułu Europejskiej Stolicy 

Kultury 2016 przez sąsiadujące z nim miasta i gminy. Od początku oczywiste było, że przy 

tak ścisłej strukturze urbanistycznej i społecznej, jaką tworzy Trójmiasto i okalające je gminy, 

kandydatura Gdańska do tego tytułu powinna mieć polityczne, społeczne oraz instytucjonalne 

poparcie całej Metropolii. Biuro Gdańsk 2016 nawiązało współpracę, a w rezultacie uzyskało 

oficjalne poparcie dla projektu wszystkich kluczowych instytucji w regionie zarówno w dziedzinie 

kultury i sztuki, jak i sportu, turystyki, edukacji i biznesu. 

Dnia 14 czerwca 2007 r. doszło do podpisania deklaracji poparcia dla projektu, z udziałem 

przedstawicieli władz wszystkich jednostek samorządu terytorialnego z terenu obszaru 

metropolitalnego. Dokument podpisali: Marszałek Województwa Pomorskiego, prezydenci 

i burmistrzowie 8 miast (Gdańska, Gdyni, Sopotu, Pruszcza Gdańskiego, Tczewa, Wejherowa, 

Redy, Rumi), burmistrzowie i wójtowie 4 gmin (Żukowo, Kolbudy, Kosakowo, Wejherowo) oraz 

starostowie 5 powiatów (gdańskiego, kartuskiego, nowodworskiego, wejherowskiego i puckiego). 

Przewodnictwo nad Komitetem Honorowym objął Prezydent Lech Wałęsa. 

Wsparcie projektu Gdańsk 2016 nie funkcjonuje wyłącznie w pisemnych deklaracjach i uchwałach. 

Poparcie i zaangażowanie środowisk, takich jak kultura, sztuka, sport, turystyka, edukacja, 

biznes i inne, owocuje doskonałymi relacjami, przepływem informacji oraz wieloma wspólnie 

wypracowanymi projektami. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego aktywnie uczestniczy 

we wszystkich kluczowych rozmowach i projektach w ramach kandydatury Gdańska do 

tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Współpracę z Urzędem Miejskim w Gdańsku w relacji 

z Biurem Prezydenta Miasta ds. Kultury uzupełnia stała współpraca z wydelegowanymi 

reprezentantami kluczowych dla programu wydziałów Urzędu Miejskiego. Biuro Gdańsk 2016 

kooperuje również grupowo oraz indywidualnie z okalającymi Gdańsk miastami i gminami. 

W tym celu wydelegowały one przedstawicieli do współpracy z biurem. W codziennej pracy 

polityków z Gdańska i obszaru metropolitalnego bardzo wyraźnie widać konkretne działania 

mające na celu wsparcie kandydatury. 

Model działań, współpracy oraz konsultacji został opisany w Rozdziale I, s. 080 oraz w Rozdziale 

III, s. 169.

6. W jaki sposób obchody wpisałyby się w długofalowe 

plany rozwoju kulturalnego miasta 

lub całego regionu 

Starania Gdańska o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 wpisane są w dokumenty strategiczne 

dotyczące rozwoju kulturalnego zarówno na poziomie miasta, jak i regionu. 

Miasto Gdańsk 

035 


Strategia rozwoju Gdańska, przyjęta uchwałą Rady Miasta z 22.12.2004 r., wskazuje na zasadnicze 

cele i kierunki rozwoju miasta do roku 2015. Fundamentalnym założeniem strategii jest 

takie planowanie rozwoju miasta, które zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju stworzy 

podstawy do długofalowej poprawy koniunktury miasta. Gdańsk ma być atrakcyjnym miejscem 

zamieszkania, o konkurencyjnej i nowoczesnej gospodarce, a także miastem, w którym kultura 

odgrywa zasadniczą rolę. Rozwój kultury ma przyczynić się do wzrostu konkurencyjności miasta 

zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym. Celem strategicznym jest wzmacnianie 

roli Gdańska jako miasta kultury poprzez wspieranie rozwoju instytucji i imprez kulturalnych 

oraz ochronę kulturowego dziedzictwa. Przygotowane zostały 22 programy operacyjne, które 

w większości wiążą się z rozwojem kultury. Programy te są na bieżąco aktualizowane i będą 

obowiązywały po roku 2016. 

Najważniejszy, z punktu widzenia rozwoju kultury w Gdańsku, program operacyjny to: 

Gdańsk – Kultura. Jest on powiązany z innymi programami operacyjnymi, które znajdują swoje 

odzwierciedlenie w staraniach o tytuł i programie Gdańsk 2016. W szczególności: 

—— 

Gdański Program Rewitalizacji, którego celem jest ożywienie Głównego Miasta Śródmieścia 

Gdańska i dwunastu innych rewitalizowanych dzielnic, podniesienie atrakcyjności turystycznej 

i inwestycyjnej, poprawa estetyki miasta, wzrost bezpieczeństwa w rewitalizowanych dzielnicach. 

Stąd tak ważną rolę w programie obchodów odgrywa wątek tematyczny Sąsiedzi, w ramach 

którego na poziomie dzielnic, miasta i Metropolii realizowane są projekty: Dni Sąsiadów oraz 

Moja dzielnica też stolica, w nim Streetwaves, Metropolitalny Uniwersytet Sąsiedzki, Re:Vita. 

—— 

Gdańsk Morze Turystycznych Atrakcji to program stawiający między innymi na rozwój 

turystyki, sportu i rekreacji, wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, integrację obszaru metropolitalnego, 

wzmacnianie roli Gdańska jako miasta kultury, skupiający projekty dotyczące 

Metropolii, projekty turystyczne, sportowe i rekreacyjne. Są to przedsięwzięcia realizowane 

przez Pomorski Klaster Turystyczny, Pomorski Zintegrowany System Promocji i Informacji 

Turystycznej w programach: Gdańsk – Światowa Stolica Bursztynu, Program Ożywienia Dróg 

Wodnych (w tym odtworzenia nabrzeży Motławy od Polskiego Haka do Mostu Zielonego, Starego 

Portu, Młodego Miasta, Wyspy Ołowianka i Kanału Na Stępce), Projekt Pętla Żuławska, 

Program Delta Wisły i Zalewu Wiślanego, i kultywowania atrakcji tradycji morskich. 

Stawiamy na i wykorzystujemy działania związane z wodą, stąd szczególna rola projektów 

związanych z drogami wodnymi oraz rewitalizacją frontu wodnego. 

Program Operacyjny Metropolia Gdańska dotyczy integracji obszaru metropolitalnego, 

poprawy warunków zamieszkania, rozwoju turystyki, sportu i rekreacji. Gdańsk 2016 wpisuje 

się w ten program zarówno poprzez wybór obszaru, na którym realizowane będą obchody Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016, jak również projekty o zasięgu obejmującym całą Metropolię, 

czyli Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 2016 czy uwzględnione w programie projekty 

pochodzące z miast Metropolii. 

Gdańsk Międzynarodowy stawia na wzmacnianie roli Gdańska jako centrum kulturalnego 

Europy i wspieranie rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy. Gdańsk ma stać się miejscem 

wymiany doświadczeń międzynarodowych, propagować umocnienie związków z miastami basenu 

Morza Bałtyckiego i Morza Północnego, a także z miastami Nowej Hanzy, wykorzystywać 

know-how i doświadczenia miast Zachodniej Europy. Dlatego też w programie znalazły się 

projekty bałtyckie, między innymi Baltic Movement Project. 

Gdańsk Nowoczesnych Technologii ma na celu wspieranie społeczeństwa opartego na wiedzy 

i pomoc w rozwoju sektora przemysłów kreatywnych. W ramach programu szczególne 

miejsce zajmują projekty związane ze zwiększaniem dostępu do kultury za pomocą nowych 

technologii oraz działania teleinformatyczne mające na celu poszerzenie rzeczywistości. Stąd 

tak ważny jest udział w projektach, znajdujących się w programie obchodów, takich partnerów, 

jak Pomorski Klaster ICT/ETI. 

Obchody ESK 2016 są impulsem do nowych inwestycji w dziedzinie kultury. Oprócz tych, które 

realizowane są w ramach Wieloletniego Planu Inwestycyjnego, planowane są zupełnie nowe 

przedsięwzięcia: Centrum Muzyczno-Operowe, Galeria na Wodzie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej 

(Oddział Muzeum Narodowego). 

Zabytki przyciągają do 

miasta turystów z całego świata. 

Plany rozwoju Gdańska, obok 

turystyki, biorą pod uwagę 

także inne czynniki wzrostu, 

takie jak kultura, nowoczesne 

technologie, sport i rekreacja.

Miasto stawiając na kulturę i starając się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, w 2009 r. 

przygotowało założenia realizacyjne dla programu operacyjnego Gdańsk – Kultura. Aby podkreślić 

spójność starań ze strategią rozwoju miasta, w tytule tego programu znajduje się bezpośrednie 

nawiązanie do założeń programowych kandydatury w postaci hasła Wolność Kultury. 

Kultura Wolności. Program obchodów ESK 2016 realizuje i wpisuje się w program Gdańsk 

– Kultura, który określa cele i plany rozwoju kulturalnego miasta. Obrazuje to poniższa tabela: 

Program operacyjny Gdańsk – kultura. Wolność Kultury. Kultura Wolności a obchody 

Gdańsk – Europejska Stolica Kultury 2016. 

Cele operacyjne 

Gdańsk miastem narodzin nowej 

Europy „WOLNE MIASTO. OKNO 

NA ŚWIAT” 

Kapitał społeczny oparty o kulturę, 

edukację i naukę 

Realizacja w programie oraz w działaniach Gdańsk i Metropolia 

– Europejska Stolica Kultury 2016 

Uwspółcześnienie „ducha wolności” obecne jest w filarze programowym Wolność Kultury w wątkach tematycznych 

programu: Debata, Solidarność artystów, Kreacje, realizujących wymiar europejski. Przykładowe projekty: Szkoła 

Debaty, Solidarity of Arts, Alternativa, Muzeum Praw Człowieka, All About Freedom, Europejski Kongres „Wolność 

Kultury. Kultura Wolności”, Tydzień Sztuk o Wolności. 

Dzielenie się dorobkiem pokojowej walki o wolność, sprawiedliwość, demokrację i prawa człowieka z tymi, którzy 

są ich pozbawieni – projekty w ramach wątku tematycznego Poza Unią, m.in. Europejski Poeta Wolności, Przestrzeń 

Wolności, Labirynt Europy, a Country – a Village. 

Edukacja kulturalna. Parytet w projektach w ramach programu obchodów: pasma edukacyjne w każdym projekcie. 

Celem jest upowszechnienie kultury poprzez uczenie i umożliwianie szerokiego, aktywnego uczestnictwa w życiu 

kulturalnym Gdańska. Stąd projekty w ramach programu ESK wypracowane przez grupę ds. nauki i edukacji, 

w ramach której powstały projekty edukacyjne przygotowane przez instytucje kultury, NGO's, instytucje edukacyjne. 

Wyrównane szanse w dostępie do kultury: projekty związane z rewitalizacją społeczną w dzielnicach. Przykładowe 

projekty w wątkach tematycznych Przestrzeń, Sąsiedzi: pasmo projektów Moja dzielnica też stolica (Streetwaves, 

MUS – Metropolitalny Uniwersytet Sąsiedzki, Re:Vita), Żywa Pamięć Gdańska, Dni Sąsiadów. 

Sztuka w przestrzeni miejskiej, realizowana w filarze programowym Kultura Wolności w dedykowanym wątku 

Przestrzeń, którego głównym założeniem jest demokratyzacja przestrzeni publicznej poprzez sztukę. Wybrane 

projekty: Narracje, Monumental Art, Gdańska Szkoła Muralu, Miejskie Znaki Kultury, Parkowanie 2016. 

Rewitalizacja w oparciu o nasycenie kulturą różnych części miasta: projekty ESK powstałe w ramach koalicji ds. 

rewitalizacji społecznej. Przykładowe projekty: Dom Wielokulturowy, Kolekcja Malarstwa Monumentalnego, Galeria 

Zewnętrzna Miasta Gdańska, City Stage, Festiwal Carillonowy, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej 2016. 

Rozszerzenie obszarów atrakcyjnych kulturalnie i promocja nowych miejsc aktywności kulturalnej: zaangażowanie 

i wykorzystanie nowo powstających inwestycji kulturalnych: Łaźnia II w Nowym Porcie, Europejskie Centrum 

Solidarności, Centrum Muzyczno-Operowe, Alternativa – Młode Miasto, Gdański Teatr Szekspirowski, Muzeum 

Bursztynu, Muzeum Sztuki Nowoczesnej czy projektów Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska, Kolekcja Malarstwa 

Monumentalnego. Projekty związane z waterfront, np. Galeria na Wodzie. 

Kultura czasu wolnego. Wątek tematyczny Czas Wolny w ramach filaru Kultura Wolności związany z uczestnictwem 

w kulturze, rekreacją i aktywnym wypoczynkiem. Przykładowe projekty: Welcome to Gdańsk, IT Mobilni, Baltic 

Games 2016, Międzynarodowy Zjazd Autostopowiczów, Azymut, Szkoła na fali, Zobacz. Alternatywni Przewodnicy, 

Regaty smoczych łodzi o Nagrodę Dolnego Miasta. 

Wykreowanie nowych, ponadregionalnych markowych wydarzeń kulturalnych. Przykładowe projekty o europejskim 

zasięgu: Wikipolis, Alternativa, Baltic Movement Project, Nostrum Sanus, European Performing Arts Trade 

Exposition – EPAT EXPO, Polski Festiwal Operowy. 

Aktywizacja wolontariatu: stworzenie i wdrożenie Metropolitalnego Programu Wolontariatu. 

Tworzenie warunków materialnych i instytucjonalnych dla rozwoju kultury, np. Europejskie Centrum Solidarności, 

Łaźnia II, Gdański Teatr Szekspirowski. 

System rezydencyjny i wspieranie indywidualnej działalności twórców. Przykładowe projekty: Dom Chodowieckiego, 

a Country – a Village, rezydencje prowadzone przez Instytut Sztuki Wyspa i Centrum Sztuki Wspołczesnej Łaźnia II. 

Ponadto wprowadzenie mechanizmu wspierającego debiuty i prawykonania przy realizacji programu Gdańsk 2016. 

Cele operacyjne 

Zachowane dziedzictwo kulturowe 

Miasto rozpoznawalne jako 

międzynarodowy ośrodek kultury 

Realizacja w programie oraz w działaniach Gdańsk i Metropolia 

– Europejska Stolica Kultury 2016 

Wykorzystaniu nowych technologii dedykowane są wątki tematyczne: Społeczności w sieci i Kreacje. Przykładowe 

projekty: Wikipolis, Gdańsk 4D, Festival Open Source Art, Animation Now!, Transvizualia 016, Art & Science. Projekty 

powstałe we współpracy z Politechniką Gdańską, Pomorskim Klastrem ICT/ETI związane z digitalizacją miasta czy 

narzędziami wspomagającymi turystykę i sztukę. 

Podtrzymywanie i rozwijanie tradycji miasta hanzeatyckiego. Przykładowe projekty: Nostrum Sanus, Gedanit. 

Podtrzymywanie i rozwijanie tradycji miasta wielonarodowościowego. Przykładowe projekty: 95 tez, czyli 500 lat 

protestantyzmu w Europie, Dom Wielokulturowy, Dni Wilna, Drogi do Gdańska – Exodus XX wieku, Światowy 

Zjazd Gdańszczan. 

Sieć współpracy międzynarodowej w zakresie kultury: EUROCITIES, Les Rencontres, Union of the Baltic Cities, Ars 

Baltica, Culture Action Europe, Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich, Intercult. 

Kultura podstawą promocji miasta – pozycjonowanie Gdańska poprzez wydarzenia kulturalne, zgodne ze 

strategicznym zarządzaniem kulturą i strategią marki Gdańsk. 

Europejska Stolica Kultury jako platforma międzynarodowej promocji Gdańska. 

Kultura jako źródło rozwoju miasta Rozwój turystyki kulturowej – nowe szlaki kulturowe m.in. Szlak Wolności; wystawy, np.: Gedanit, 95 tez, czyli 500 

lat protestantyzmu w Europie, Alternativa; imprezy plenerowe, np.: Polski Festiwal Operowy, Feta Fet, Jarmark 

św. Dominika, Narracje, Przestrzeń Wolności; kongresy, zloty i konferencje, np.: Europejski Kongres „Wolność 

Kultury. Kultura Wolności”, Zjazd Autostopowiczów, Spotkanie Blogerów. Tworzenie pól współpracy między 

branżami: turystyką, kulturą, nowymi technologiami teleinformatycznymi, biznesem, np.: Wikipolis, Gdańsk 4D, 

Biznes – Kultura. 

Przedstawione cele operacyjne oraz ich realizacja w programie obchodów Gdańsk i Metropolia 

– Europejska Stolica Kultury 2016 potwierdzają spójność polityki rozwoju kultury w Gdańsku. 

Ta spójność nadaje rozwojowi kultury rzeczywistą rangę priorytetu i związaną z tym gwarancję 

odpowiednich środków w budżecie miasta. 

Strategia Marki Gdańsk, uchwalona w 2008 roku, definiuje tożsamość miasta oraz wyznacza 

kierunki jego rozwoju. Określa wizerunek miasta twórczego, będącego oknem na świat, 

miejscem, gdzie dzieją się rzeczy ważne, nowe, przełomowe w skali całej Europy. Gdańsk jako 

miasto przemian, twórców, think-tanków. Miasto zorientowane na przyszłość, ale świadome 

swojej tradycji i dziedzictwa. 

Założenia te są wpisane w cele strategiczne: 

—— 

Budowa silnej, prestiżowej marki Gdańska na rynku globalnym. 

Gdańsk to miasto, za którym stoi „duch wolności”. Powinien pielęgnować historię ruchu 

solidarności, komunikować klimat i atmosferę miejsca, które karmi się ZMIANĄ i w którym 

ciągłe zmiany (na lepsze) są czymś oczywistym, a pojęcie WOLNOŚCI cały czas jest żywe. Dziś 

wyzwaniem dla Gdańska jest uwspółcześnienie „ducha wolności”. 

—— 

Zwiększenie liczby turystów odwiedzających Gdańsk, zwłaszcza poza głównym sezonem 

turystycznym. 

—— 

Aktywizacja społeczna mieszkańców i promocja współodpowiedzialności mieszkańców za to, 

jak żyjemy. 

W mieście, w którym zrywano ciągłość kulturową i pokoleniową, to właśnie pokolenia urodzone 

po wojnie wydają się najodpowiedniejsze, by podnieść poziom identyfikacji z miejscem. Te 

pokolenia odczuwają łączność z miejscem, ale także potrzebę poszukiwania genealogii, łączności 

z tymi, którzy tu żyli wcześniej. 

—— 

Wsparcie działań służących zdobyciu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. 

037 


Kultura jest platformą budowania relacji, ciągłego redefiniowania pojęcia wolności, dlatego 

celem miasta jest demokratyzacja przestrzeni publicznej poprzez obcowanie z różnymi formami 

sztuki, współuczestnictwo społeczne, przychylność eksperymentom sztuki w przestrzeni publicznej. 

Podkreślona tym samym zostaje rola kultury jako platformy budowania relacji, gdzie 

współpraca międzynarodowa ma służyć trwałej integracji społeczeństw nowej i starej Europy 

na bazie ich duchowego i materialnego dorobku. 

Cele strategiczne marki Gdańska, które mają wpływ na rozwój kultury będą w pełni realizowane 

w obchodach ESK. Już dziś, w związku ze staraniami, znajdują one odzwierciedlenie 

w projektach kulturalnych wspieranych przez miasto. 

Region – województwo pomorskie 

039 


Dokumentem wyznaczającym kierunki rozwoju województwa pomorskiego jest Strategia 

Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 przyjęta w dniu 18 lipca 2005 r. Określono w niej 

sposób realizacji głównych celów rozwoju, wśród nich zachowanie wartości środowiska kulturowego 

i przyrodniczego z uwzględnieniem potrzeb przyszłych pokoleń. Jednocześnie 

zawiera cele gospodarcze, społeczne, kulturowe i ekologiczne. W ramach prac nad strategią 

opracowana została diagnoza stanu rozwoju społeczno-gospodarczego województwa, która 

wskazała między innymi na wagę i znaczenie wartości regionalnych: kultury i tożsamości, ze 

szczególnym podkreśleniem, że: 

—— 

poczucie tożsamości regionalnej jest w województwie pomorskim zróżnicowane; społeczność 

kaszubska i kociewska są zintegrowane i dobrze zorganizowane, a ich kultura i tradycja zajmują 

szczególne i trwałe miejsce w wartościach kulturowych regionu; 

—— 

województwo pomorskie wyróżnia oryginalna wielokulturowość, stanowiąca mieszankę dziedzictwa 

polskiego (w tym kaszubskiego, kociewskiego, kresowego), hanzeatyckiego, pruskiego, 

ale również ukraińskiego; materialnym odzwierciedleniem są liczne zabytki i obiekty kulturalne. 

Istotne jest także dziedzictwo historii najnowszej, zwłaszcza związane z: 

—— 

powstaniem i działalnością w Gdańsku Solidarności; zapoczątkowane w latach 80. ubiegłego 

stulecia przemiany polityczne otworzyły społeczności pomorskiej nową drogę 

realizacji demokracji, wolności i samorządności jako trwałych wartości społeczeństwa 

obywatelskiego. 

Działania Gdańsk 2016 realizują te wartości poprzez objęcie obchodami całego obszaru metropolitalnego, 

przygotowanie projektów czerpiących z dziedzictwa kulturowego grupy etnicznej 

Kaszubów i poprzez program oparty na doświadczeniu solidarności i redefinicji wolności, ze 

szczególnym odniesieniem do przyszłości. 

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego obejmuje czternaście celów strategicznych 

ujętych w ramach trzech priorytetów. Cele mają charakter ogólny i określają pożądane stany 

lub procesy. Są one doprecyzowane poprzez opis kierunków działań. Kierunki związane z rozwojem 

kultury to ochrona dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego sprzyjająca 

jego racjonalnemu wykorzystaniu w rozwoju społeczno-gospodarczym, w tym między 

innymi wspieranie rozwoju regionalnych przemysłów kultury oraz regionalnych produktów 

turystycznych. 

Region Morza Bałtyckiego 

Region Morza Bałtyckiego nie jest jednością pod względem kulturowym, historycznym, 

ekonomicznym i politycznym, ale to właśnie różnorodność i wielość doświadczeń czyni go 

unikalnym na tle innych obszarów Unii Europejskiej. Natomiast wszystkie państwa regionu 

łączy wątek „morski”, doświadczenie związane z obecnością morza oraz bogate doświadczenia 

w zakresie współpracy regionalnej (państwa skandynawskie, nowa Hanza). W tym kontekście 

prawdziwym wyzwaniem dla wszystkich dziesięciu państw jest budowa wspólnej tożsamości 

bałtyckiej (także kulturowej). 

Istnieje silna potrzeba zwiększenia obecności regionu w Unii Europejskiej, a także promocji 

idei bałtyckiej w kontekście kulturalnym i społecznym. Z tego punktu widzenia nawiązanie 

i podtrzymanie ścisłej współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej w sferze kultury, 

a także zwiększenie roli kultury w pozytywnej zmianie społecznej ma szczególne znaczenie. 

Działanie jest zbieżne ze strategią Unii Europejskiej dla Morza Bałtyckiego ogłoszoną w 2009 r. 

Cele te realizowane są w ramach programu Europejskiej Stolicy Kulury poprzez takie projekty, 

jak Baltic Movement Project, Bałtyk w szklance wody, Dźwięki Północy 2016 oraz działalność 

Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku. 

Priorytetem regionu jest przyjęcie pozycji lidera we wzornictwie poprzez festiwal Gdynia 

Design Days oraz konferencje tematyczne i wystawy, które są częścią programu obchodów 

Europejskiej Stolicy Kultury 2016. 

Bałtyk jest wspólnym dobrem 

położonych nad nim państw, 

chociaż kraje nadbałtyckie nie 

stanowią obecnie kulturowej 

jedności. Projekty kulturalne są, 

rosnącym na znaczeniu, czynnikiem 

budowania wspólnej 

tożsamości bałtyckiej.

7. W jakim stopniu zaplanowano nawiązanie 

współpracy z drugą „Stolicą Kultury” 

Naszym celem jest to, by współpraca między Stolicami Kultury miała szerszy wymiar niż tylko 

relacja dwóch europejskich miast. Chcemy, by kooperacja z miastem hiszpańskim stała się 

pretekstem do dynamicznego rozwoju partnerstwa polsko-hiszpańskiego. Wzajemne poznawanie 

obu kultur przez prezentację ich stolic oraz wspólne projekty artystyczne będą tak samo 

ważne, jak kontynuacja współpracy z pozostałymi miastami kandydującymi do Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. 

Rok 2016 traktujemy jako szansę na współpracę polsko–hiszpańską w obszarze kultury i edukacji, 

sposobność na wykorzystanie szczególnego momentu wzajemnego zainteresowania, umiejętnego 

spożytkowania możliwości, jakie staną przed artystami, animatorami kultury, kuratorami. 

Mamy nadzieję, że rok 2016 zapoczątkuje trwałe relacje nie tylko w obszarze kultury, ale także 

wzmocni wzajemne zainteresowanie sobą obu krajów. 

W Gdańsku i Metropolii znajdujemy wiele przejawów współpracy polsko-hiszpańskiej, które 

staramy się inspirować i wspierać. Do tej pory najwięcej udało się zrobić na polu kultury, 

edukacji oraz współpracy między instytucjami obu krajów. Kontakty Gdańska z hiszpańskimi 

miastami zaowocowały między innymi współpracą z iberyjskimi teatrami, organizacją festiwali 

teatralnych (Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA, Festiwal Szekspirowski), 

filmowych (Tydzień Kina Hiszpańskiego), malarskich (Monumental Art), a także 

współpracą z takimi hiszpańskimi instytucjami, jak np. FUSIC czy Prosec. Rozpoczęliśmy 

również działania w sferze edukacji międzykulturowej. Gdańsk utrzymuje intensywne kontakty 

z San Sebastian, Las Palmas, Cordobą, które zwieńczone zostały ciekawymi wydarzeniami 

kulturalnymi. Szczegółowy opis poszczególnych dziedzin współpracy polsko-hiszpańskiej 

znajduje się w Załączniku nr 2. 

Okres kandydatury spowodował zupełnie nowe inicjatywy i współpracę z miastami lub organizacjami, 

z którymi wcześniej nie utrzymywano wzajemnych kontaktów. Współdziałanie 

na poziomie poszczególnych instytucji, animatorów czy artystów bywa jednorazowe, często 

jednak przeradza się w długofalową współpracę, owocuje wspólnymi projektami, wymianami. 

Przy wielu projektach podkreślamy, że w przyszłości będziemy starali się poszerzać współpracę, 

zapraszając twórców zarówno z innych polskich miast, jak i hiszpańskich – tych, które chcą 

prezentować swój kulturalny potencjał. 

W ten sposób patrzymy również na współpracę z hiszpańską Europejską Stolicą Kultury. 

Z jednej strony, chcemy działać w oparciu o już rozpoczęte własne projekty, myśleć o sobie 

jako reprezentacji tak naszego miasta i regionu, co narodowych kultur. 

Z drugiej zaś, pracować nad specjalnymi projektami wykreowanymi wspólnie przez wybrane 

Stolice Kultury. 

Od 2015 r. zakładamy bieżące aktualizowanie strony www.gdansk2016.eu/es o wszystkie 

wydarzenia kulturalne, związane z Europejską Stolicą Kultury i z Gdańskiem. Planujemy wydawanie 

papierowej wersji kalendarium w języku hiszpańskim (kwartalnie) i jego dystrybucję 

w mieście-partnerze oraz w liniach lotniczych, które obsługują loty na trasie Polska – Hiszpania. 

Przeprowadziliśmy wstępne rozmowy z przewoźnikami LOT i Wizz Air w celu uruchomienia 

specjalnych połączeń lotniczych pomiędzy Europejskimi Stolicami Kultury (rozmowy będą 

kontynuowane od 2012 r. po wyłonieniu zwycięskich miast). 

Podczas, co najmniej dwóch, flagowych wydarzeń zrealizujemy specjalne transmisje (łączenia 

satelitarne), które pozwolą na wzajemne uczestnictwo w obchodach organizowanych 

w drugiej „stolicy”. 

Współpraca z Hiszpanią 

Gdańsk 

041 


Projekty realizowane w ramach starań o tytuł Europejskiej Stolicy 

Kultury – potencjał na przyszłość i rok 2016 

Od początku starań o tytuł przyjęliśmy założenie, że będziemy wzmacniać relacje pomiędzy 

miastami, artystami i instytucjami zainteresowanymi długofalową współpracą. Zależy nam na 

projektach, które wynikają ze wzajemnego zainteresowania, ciekawości i inspiracji. 

Kontakt z hiszpańskimi miastami zaowocował zainteresowaniem wzajemnymi projektami i ich 

zainicjowaniem. Jednocześnie strona polska i hiszpańska silnie zaznaczają chęć wieloletniej 

kooperacji i opracowania specjalnego programu wydarzeń z myślą o roku 2016 na miarę tego 

polsko–hiszpańskiego święta. 

Segovia 

Las Palmas 

Madryt 

Cuenca 

Kordoba 

Malaga 

San Sebastian 

Lleida 

Mataró 

Barcelona 

Miasta, z którymi 

współpracują partnerzy 

kulturalni biura Gdańsk 2016 

biuro Gdańsk 2016

Projekty: 

Programy rezydencyjne gdańskich instytucji – współpraca z Hiszpanią – 

IS Wyspa, CSW Łaźnia 

Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i Instytut Sztuki Wyspa to dwie z pięciu instytucji 

w Polsce, które programy rezydencyjne realizują jako element działalności statutowej. 

IS Wyspa planuje zaproszenie artysty z Hiszpanii do flagowego wydarzenia, jakim będzie 

Alternativa. Łaźnia z kolei od 2012 r. rozpocznie realizację stałego programu rezydencyjnego 

w swoim nowym budynku w Gdańsku–Nowym Porcie. Program adresowany jest do twórców 

specjalizujących się w sztuce nowych mediów oraz projektach w przestrzeni publicznej. Długość 

pobytów rezydencyjnych artystów będzie się wahać od kilku tygodni do kilku miesięcy. 

Twórcy zostaną wybrani w drodze konkursu. W czasie swojego pobytu rezydencyjnego mają 

pracować nad projektem zgłoszonym w aplikacji. Będą również zobowiązani do realizacji 

minimum jednego spotkania z publicznością lub warsztatów artystyczno-edukacyjnych dla 

mieszkańców. Na koniec pobytu zaplanowano zorganizowanie wystawy indywidualnej bądź 

grupowej. Rezultatem pobytu rezydencyjnego będzie również realizacja w przestrzeni miejskiej, 

wpisująca się w kontekst lokalny. 

W 2016 r. specjalne miejsce w programie CSW Łaźnia zajmie, poza procedurą konkursu, hiszpański 

artysta z miasta–partnera. 

Współpraca Gdańska i Malagi – literacko i performatywnie 

Rozpoczęła się w roku 2010. Wtedy to Malaga, dzięki rekomendacji Instytutu Polskiego w Madrycie, 

zaprosiła Gdańsk do udziału we wspólnym projekcie literackim. Na Półwyspie Iberyjskim 

powstała książka Seis relatios seis zawierająca sześć opowiadań inspirowanych Malagą 

autorstwa lokalnych pisarzy. Gdańsk 2016 podjął podobną inicjatywę – wzbogacając formułę 

o konkurs dla młodych twórców, zaprasza literatów z Pomorza. Zaplanowano zaangażowanie 

podobnych sieci dystrybucji, także wspólne dwujęzyczne wydanie, a w kolejnych latach programy 

rezydencyjne dla pisarzy z obu miast oraz powstanie nowych opowiadań, tym razem 

inspirowanych odwiedzanymi krajami. 

W 2010 r. przez prezydentów miast został podpisany list intencyjny dotyczący deklaracji 

współpracy związanej z długoletnim projektem targów sztuk performatywnych. Wspólnie 

z instytucją Universal Arts i jej dyrektorami Tomaszem Borkowym i Laurą Mackenzie Stuart, 

którzy od ponad dwudziestu lat związani są z organizacją Festiwalu Teatrów Awangardowych 

Fringe w Edynburgu, opracowany został projekt i studium wykonalności na okres 

2011–2016. 

Idea targów nawiązuje częściowo do tradycji edynburskich festiwali, a także trzech głównych, 

międzynarodowych konferencji sztuk performatywnych: w Adelajdzie, Montrealu i Nowym Jorku. 

Tym, co odróżnia projekt od wspomnianych imprez, jest połączenie targów i festiwalu teatralnego 

związanego ze ściśle określonym aspektem sztuk performatywnych. Kolejnym atutem 

projektu jest prowadzenie go od strony administracyjnej przez doświadczoną międzynarodową 

organizację artystyczną z Edynburga. Projekt będzie łączyć trzy miasta położone na trzech 

krańcach Europy: Edynburg, Malagę, Gdańsk. Targi będą prezentacją kultury różnych obszarów 

geograficznych: Gdańsk stanie się platformą i przestrzenią prezentacji dla krajów Europy 

Środkowej i Wschodniej z otwarciem na kraje azjatyckie, Malaga – platformą dla krajów basenu 

Morza Śródziemnego i Afryki. Projekt przygotowywany jest pod roboczą nazwą European 

Performing Arts Trade Exposition (Europejskie Targi Sztuki Scenicznej) – EPAT EXPO. 

Ten międzynarodowy projekt stanie się szansą dla Gdańska i Malagi, tak samo, jak szansą dla 

Polski i Hiszpanii, prezentacji promotorom i organizatorom teatralnym z całego świata dorobku 

rodzimej sceny. A także okazją do wzmocnienia ich wizerunku jako europejskich centrów kultury, 

wzbogacenia oferty turystycznej miast i regionów, oraz, w przyszłości, korzyści finansowych. 

Współpraca z miastem Cordoba – muzyka organowa i bursztynowy design 

Zapoczątkowana została w 2009 r. W okresie przed wspólnymi staraniami o tytuł Europejskiej 

Stolicy Kultury nie było więzi między tymi miastami. Okazało się jednak, że wzajemne zainteresowanie 

współpracą jest ogromne, i to na wielu płaszczyznach. 

Pierwszy realizowany projekt, już w 2010 r., związany był z unikalnym dziedzictwem, jakim 

mogą poszczycić się zarówno Cordoba, jak i Gdańsk, czyli oryginalnymi, kilkusetletnimi 

organami. Stąd zrodził się pomysł wymiany artystycznej i wzajemnych koncertów. O ile koncerty 

organowe są w Gdańsku wieloletnią tradycją, łącznie z największym w tej części Europy 

Międzynarodowym Festiwalem Muzyki Organowej w Oliwie, o tyle w Cordobie koncerty te 

mają stać się wielkim wydarzeniem, które pozwoli na zainteresowanie publiczności muzyką 

organową. Pierwsze wspólne koncerty odbędą się w październiku 2010 r. – dalsza współpraca 

planowana jest w cyklu dwuletnim. 

Inne obszary współpracy to przede wszystkim design (zwłaszcza w dziedzinie biżuterii, która 

w obu rejonach jest bardzo silnie wpisana w tradycję związaną z obróbką srebra w Cordobie, 

a bursztynu w Gdańsku) i sztuka w przestrzeni miejskiej. Stąd też zaproszenie hiszpańskich 

artystów do udziału w II Bursztynowym Tygodniu połączonym między innymi z II Międzynarodowymi 

Warsztatami Bursztynniczymi Gdańsk 2010 i porozumienie o dalszej współpracy 

i projektach wymiennych dla artystów na kolejne lata. Do współpracy w tym zakresie Gdańsk 

intensywnie stara się zapraszać także inne miasta zainteresowane designem – w 2010 r., oprócz 

Cordoby zaproszeni zostali artyści z Murcji. 

Zaproszenia i listy intencyjne zostały wymienione w zakresie współpracy przy gdańskim festiwalu 

murali Monumental Art oraz przy największym międzynarodowym festiwalu w Cordobie 

dla młodych twórców – Utopia. 

One x One Project – miasto w obiektywie jego mieszkańców, czyli współpraca 

Gdańska z Las Palmas 

Mieszkańcy Las Palmas zostali zaproszeni do robienia zdjęć swojego miasta, wybrane prace 

będą prezentowane w pięciu wybranych miejscach Las Palmas. Najciekawsze fotografie 

zostaną zaprezentowane w Gdańsku. Projekt jest otwarty na inne miasta. Współpraca miast 

jest wspierana zarówno przez Prezydenta Miasta Gdańska, jak i Mera Las Palmas, Jeronima 

Saavadera, który spotkał się z Prezydentem Gdańska w celu omówienia potencjału współpracy 

w nadchodzących latach. 

Plenery artystyczne: Gdańsk – Segovia, Gdańsk – Cuenca 

Tradycją Gdańska są plenery malarskie organizowane przez Galerię Klucznik i miasta 

hiszpańskie. Zajęcia koordynowała polska artystka scenografka, kostiumografka i architektka 

Małgorzata Żak, mieszkająca i pracująca na stałe w Madrycie. Plenery i towarzyszące 

im wystawy poplenerowe miały miejsce między innymi w Segovii i mieście Cuenca. Na 

rok 2016 zaplanowana jest współpraca z miastem, które będzie nosić tytuł Europejskiej 

Stolicy Kultury. 

043 


Idea zakłada cztery etapy projektu: od działań kulturalnych (tzw. Hiszpańskie Niedziele) 

przeprowadzanych bezpośrednio w wagonach pociągów SKM (wielokulturowa biblioteka, tzw. 

Hiszpańska Panorama, czyli galeria w jednym ze składów, Hiszpańska Siesta, czyli wagon pełen 

muzyki granej na żywo oraz czytanej poezji i prozy), przez cykl imprez kolejno w miejscowościach 

na trasie („Dni Hiszpańskie w...”). Powstanie również hiszpańska platforma e-learningowa 

i wirtualny słownik kaszubsko-hiszpański. 

Platforma e-learningowa opracowana ze znaną na całym świecie domeną Hola Que Tal 

(www.holaquetal.com) pozwoli na uczenie zdalne, ale zakłada też organizowanie cyklicznych 

spotkań z nauczycielami języka hiszpańskiego w małych miejscowościach. 

Projekt powstanie w partnerstwie z hiszpańskim Ministerio de Industria y Comercio, Instytutem 

Cervantesa, Konsulatem Honorowym Królestwa Hiszpanii w Gdańsku oraz hiszpańskimi 

organizacjami zajmującymi się promocją regionów. 

045 


XIV Bałtycki Festiwal Nauki (2016) 

XIV edycja Bałtyckiego Festiwalu Nauki, jednego z największych wydarzeń popularnonaukowych 

w Polsce, będzie dedykowana Europejskim Stolicom Kultury. Jednym z założeń tego 

projektu jest wymiana z Katalońskim Festiwalem Nauki w Barcelonie, z którym BFN już prowadzi 

współpracę. 

Sympozjum Naukowe Hispanistów (2016) 

Biuro Gdańsk 2016 nawiązało też kontakt z Polskim Stowarzyszeniem Hispanistów i wspólnie 

planuje organizację w Gdańsku Sympozjum Naukowego Hispanistów w 2016 r. 

XX edycja Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA 

W 2016 r. przypada XX edycja gdańskiej FETY. Mamy nadzieję, że będzie to okazja do zaprezentowania 

w Gdańsku artystów ze scen wszystkich regionów Hiszpanii. W planach organizatorów 

jest zaproszenie nowych monumentalnych produkcji Xarxy, nowatorskich spektakli zespołu 

La Fura dels Baus z Barcelony oraz Katalończyków z Senza Tempo, zespołu, który w 1990 r. 

stworzyli członkowie słynnej grupy Piny Bausch: Inés Bonz i Carlos Mallol. 

Most teatralny: Gdańsk – Mataró 

W roku 2016 Festiwal Szekspirowski w Gdańsku utworzy most z Festiwalem Szekspirowskim 

w Mataró w Hiszpanii. 

Pociąg do Hiszpanii 

Projekt dedykowany Europejskiej Stolicy Kultury 2016 stworzony został przez Stowarzyszenie 

Nauczycieli i Przyjaciół Języka Hiszpańskiego PROF-ES. Jego celem jest zachęcenie mieszkańców 

Metropolii do nauki języka hiszpańskiego poprzez serię nietypowych działań artystycznych 

i edukacyjnych. Adresatem są mieszkańcy miejscowości położonych wzdłuż linii spinającej 

Metropolię, czyli pociągu SKM (Szybka Kolej Miejska), zwłaszcza ci, którzy nie mają tak łatwego 

dostępu do szkół językowych, jak mieszkańcy Gdańska. 

Artyści z Hiszpanii będą 

występować w Gdańsku w specjalnych 

edycjach istniejących 

wydarzeń, jak też w nowych, 

w całości poświęconych 

współpracy pomiędzy stolicami 

kultury, projektach. Na zdjęciu 

Festiwal Teatrów Plenerowych 

i Ulicznych FETA. 

Kluby miast w Europejskich Stolicach Kultury 2016 

Projekt został oparty na doświadczeniu Stowarzyszenia Nauczycieli i Przyjaciół Języka 

Hiszpańskiego PROF-ES, czyli „Klubu hiszpańskiego” w Gdańsku. Jego odpowiednikiem 

w hiszpańskiej ESK 2016 będzie „Klub polski”. W obu miastach kluby będą zorganizowane 

w atrakcyjnych, popularnych miejscach (kawiarnia, restauracja lub pub), w programie na 2016 

rok przygotowane zostaną specjalne programy prezentujące wzajemnie obie Stolice Kultury. 

Będą to wykłady, spotkania, dyskusje, prezentacje oraz degustacje kulinarne. Oba miejsca 

będą pełnić funkcję „ambasad”. Tu zawsze będzie można znaleźć bieżące informacje o tym, co 

dzieje się w drugiej Stolicy, materiały informacyjne i reklamowe. Projekt realizowany będzie 

we współpracy z Polskim Instytutem w Madrycie oraz Instytutem Cervantesa w Warszawie. 

Wielka Fiesta w Gdańsku (2016) 

Dystrybutor Mañana opracowuje dla Gdańska program mającego odbywać się na Pomorzu, 

specjalnego wielodyscyplinarnego festiwalu na rok 2016. Mañana to dystrybutor filmowy i organizator, 

największa w Polsce firma, której misją i celem jest promocja kultury hiszpańskiej 

i hiszpańskojęzycznej w Polsce oraz polskiej w Hiszpanii. Od dziesięciu lat organizuje przeglądy 

kina hiszpańskiego, promuje najciekawsze filmy fabularne i dokumentalne. 

W 2010 r. Mañana podpisała z Gdańskiem porozumienie o stworzeniu wspólnego projektu, 

którego przygotowanie rozpocznie się w 2012 r., po decyzji dotyczącej wyboru Europejskiej 

Stolicy Kultury i uruchomienia budżetów na rozpoczęcie przygotowań. 

BIENVENIDOS a GDANSK!

8. W jaki sposób obchody będą mogły spełnić 

każde z wymienionych poniżej kryteriów. 

Uzupełnić odnośnie każdego z kryteriów. 

A. W odniesieniu do europejskiego wymiaru obchodów – w jaki sposób miasto przyczyni się do 

realizacji następujących celów: 

umocnienie współpracy w każdym sektorze kultury pomiędzy podmiotami z dziedziny kultury, 

artystami i miastami z danego państwa członkowskiego i innych państw członkowskich, 

podkreślenie bogactwa różnorodności kulturowej w Europie, 

uwypuklenie wspólnych aspektów kultury europejskiej. 

W jaki sposób obchody przyczynią się do umocnienia związków miasta z Europą 

Być częścią Europy. Móc powiedzieć: jestem dumny, że jestem gdańszczaninem, jestem dumny, 

że jestem Europejczykiem. Zaoferować Europie program badający najważniejsze wartości 

cywilizacji europejskiej. Nie bać się wyzwań i innowacji. Być w stanie zaoferować Europie 

unikalne doświadczenie Gdańska i jego regionalny kontekst, aby poszerzyć spojrzenie na 

europejską różnorodność i tożsamość. To priorytety w projekcie Gdańsk 2016. 

Nie potrafiliśmy lepiej wyrazić celów, wizji i myśli przewodniej Gdańsk 2016 niż poprzez 

motto Wolność Kultury. Kultura Wolności, które stanowi jednocześnie dwa główne filary 

programu. Wolność Kultury reprezentuje wymiar europejski, zaś Kultura Wolności wymiar: 

miasto i obywatele. Szereg wątków tematycznych wchodzących w skład każdego z filarów 

przenika i uzupełnia się wzajemnie, silnie odznaczając dwa najważniejsze wymiary projektu. 

Sześć zdefiniowanych celów kandydatury, opisanych szerzej w Rozdziale I s. 012–019, również 

wyraźnie akcentuje wagę wymiaru europejskiego oraz miasto i obywatele. 

pytanie do uzupełnienia 

na etapie selekcji końcowej. 

Umocnienie współpracy w każdym sektorze kultury pomiędzy 

podmiotami z dziedziny kultury, artystami i miastami z danego państwa 

członkowskiego i innych miast członkowskich 

Chcemy wykorzystać Gdańsk jako miejsce, gdzie relacje pomiędzy Polską i Europą są dyskutowane, 

badane i rozwijane. W ten sposób chcemy wzmocnić współpracę pomiędzy instytucjami 

kulturalnymi, organizatorami, artystami i miastami Polski oraz państw członkowskich we 

wszystkich sektorach kultury. Będziemy to realizować głównie poprzez inicjowanie oraz angażowanie 

się w tworzenie sieci partnerstw pomiędzy organizatorami, artystami i miastami we 

wszystkich dziedzinach kultury. Mamy tutaj na myśli partnerstwo podmiotów instytucjonalnych, 

tworzenie pomostu między instytucjami kultury w Gdańsku i ich odpowiednikami w krajach 

członkowskich. Zaangażujemy artystów europejskich do realizacji wspólnych projektów w myśl 

zasady solidarności i wolności twórczej. Przygotujemy szereg projektów w oparciu o internet. 

Dokonamy pełnej digitalizacji realizowanego projektu Europejskiej Stolicy Kultury: planujemy 

utworzenie portali tematycznych w celu bieżącej informacji społeczności sieciowych, transmisje 

online oraz archiwizację projektów. 

Realizacji projektów w partnerstwie dokonamy w szczególności w oparciu o: 

—— 

miasta bliźniacze/partnerskie, 

—— 

miasta skupione w sieciach i organizacjach: EUROCITIES, Międzynarodowy Związek Samorządów 

Lokalnych, Telecities, Les Rencontres, Culture Action Europe, Ars Baltica, Intercult, The 

Art Lobby, Międzynarodowy Związek Nowej Hanzy, Cities for Cyclists, Union of Baltic Cities, 

—— 

miasta należące do szlaków: Gotyku Ceglanego oraz Bursztynowego, 

—— 

projekty realizowane z miastami hiszpańskimi, 

—— 

projekty rezydencjalne. 

Ważnym projektem realizującym niniejszy cel jest Four Corners of Europe. Projekt pięcioletni 

(2011–2016), obejmujący swoim zasięgiem cztery krańce naszego kontynentu, przyczyni się do 

realizacji blisko stu koprodukcji w wielu dziedzinach, które będą angażowały wielu partnerów. 

049 


Proponowany program koncentruje się na współdziałaniu i wymianie w wymiarze wielokulturowym. 

Zwracamy uwagę na tak ważne zagadnienia, jak zwiększenie dostępu do kultury za 

pomocą nowych technologii, kwestie dotyczące praw autorskich, przeciwdziałanie cenzurze 

i ograniczaniu wolności twórczej. Badamy takie wartości, jak prawa człowieka, równość i godność. 

Promujemy twórczość, która pomaga w budowaniu wspólnej tożsamości europejskiej 

poprzez sztukę i tworzenie przestrzeni dialogu za pomocą transformacji doświadczeń, zarówno 

politycznych, jak i historycznych. Reagujemy na to, co ważne dla całej Europy. Inicjujemy debatę 

na temat wolności i solidarności, podejmując na forum wspólne aspekty kultury europejskiej. 

Eksplorujemy również „twórcze napięcie”, tak charakterystyczne dla Polski i tak bardzo obecne 

w naszym mieście. 

Europa to dla nas nie tylko Unia Europejska. Specjalny wątek tematyczny Poza Unią to szereg 

projektów mających na celu rozwój kulturalnych relacji oraz związków Polski i Europy. W odniesieniu 

do europejskiego wymiaru obchodów, miasto przyczyni się do realizacji następujących 

celów: 

Podkreślenie bogactwa różnorodności kulturowej w Europie 

Dzięki realizacji zaplanowanych wydarzeń Gdańsk 2016 wyeksponuje wiele aspektów kultur 

europejskich, a także podejmie debatę na temat problemów i wyzwań z nimi związanych. 

Jednym z naszych celów jest zaproponowanie kultury jako narzędzia budowania identyfikacji 

z miejscem zamieszkania, jego historią i kontekstem. Jednocześnie zaoferujemy Europie 

unikalne doświadczenie Gdańska i jego regionalny kontekst, które poszerzą spojrzenie na 

europejską różnorodność i tożsamości. 

Unikalna kultura kaszubska – unikalny charakter Gdańska i regionu dla Europy 

Kaszubi to wspólnota etniczna wywodząca się z plemion słowiańskich zamieszkujących wybrzeże 

Bałtyku. Mimo wielu niesprzyjających okoliczności historycznych Kaszubi zachowali swoją 

odrębną, niezwykle bogatą kulturę oraz język, obecnie nauczany w szkołach oraz stosowany

jako język pomocniczy w wielu urzędach i instytucjach publicznych. Kaszubskie rękodzieło, 

budownictwo, muzyka, obyczaje – to wszystko, obok języka, wyróżnia tę społeczność. 

To właśnie tą, unikalną oraz nieznaną na skalę międzynarodową kulturą kaszubską, chcemy 

podzielić się z Europą. Pragniemy nadać jej szerszy wymiar, sprawić, by tradycyjne motywy 

kaszubskie znalazły swe miejsce w nowoczesnym wzornictwie oraz w masowej produkcji. W ten 

sposób wybrane elementy kultury ludowej zostałyby włączone w nurt kultury współczesnej 

i wzbogacając ją, zyskałyby nowe życie. 

Zaangażowanie międzynarodowej społeczności w prezentację kultur europejskich poprzez 

zastosowanie najnowszych technologii nastąpi między innymi dzięki flagowemu projektowi 

Wikipolis. Organizacja Alternativy, największej w tej części Europy wystawy sztuki krytycznej, 

szeroko zaprezentuje różnorodność Europy pod względem kulturalnym. Wymianę i wzrost 

mobilności grup teatralnych, zwłaszcza z Europy Środkowej i Wschodniej umożliwią takie 

projekty, jak np. European Performing Arts Trade Exposition – EPAT EXPO. 

Wspólne dla wszystkich 

Europejczyków zagadnienia 

związane z Wolnością Kultury. 

Kulturą Wolności. To o nich 

chcemy rozmawiać w 2016 r. 

W jaki sposób obchody przyczynią się do umocnienia związków miasta 

z Europą 

Utworzenie przestrzeni debaty na temat wolności kultury oraz solidarność w działaniach 

międzynarodowych 

Jako Europejska Stolica Kultury skorzystamy z unikalnego statusu i dziedzictwa Gdańska 

w promowaniu europejskiej debaty o wolności i solidarności poprzez kulturę. Aby to osiągnąć, 

będziemy zmieniali Gdańsk w zorientowane na przyszłość miasto kultury, gdzie obywatele 

korzystają ze swobód i rozwijają swoją wolność twórczą. 

051 


Uwypuklenie wspólnych aspektów kultury europejskiej 

Europa jest bardzo zróżnicowana. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, ile nas łączy: problemów, 

wyzwań, wspólnych doświadczeń. Ktoś mógłby zapytać, czy Gdańsk jest wyjątkowy 

Czy mieszkańcy Gdańska wiedzą, jak wiele wspólnych zagadnień łączy nasze miasto z innymi 

w Europie i na całym świecie Czy Europa jest świadoma, w jakim stopniu jest częścią Gdańska 

Gdańsk 2016 będzie szukał odpowiedzi na te pytania, na przykład realizując Cities on the Edge, 

który stanowi kontynuację oryginalnej koncepcji projektu Liverpoolu z roku 2008. W nowej formule 

tego projektu zidentyfikowane zostaną specjalne tematy oraz miasta silnie utożsamiające 

się z nimi. Celem projektu jest dzielenie się poprzez kulturę doświadczeniami wynikającymi 

z porażek i sukcesów, wyzwań i szans. Będziemy poszukiwać tego, co łączy miasta na krawędzi. 

Podejmowanie europejskich tematów i problemów to specjalność projektu Gdańsk 2016. Podkreślenie 

różnorodności europejskich poetów, którzy podejmują temat wolności, zapewnia projekt 

Europejski Poeta Wolności. Z kolei Europejski Kongres „Wolność Kultury. Kultura Wolności” 

będzie służył podkreśleniu różnorodności i poszukiwaniu rozwiązań zwiększających wolność 

i solidarność w kulturze europejskiej. 

Promocja turystyki europejskiej to również narzędzie, które Gdańsk 2016 wykorzysta do 

podkreślenia różnorodności Europy pod względem kulturowym. Tu oczywistym partnerem 

będzie hiszpańskie miasto nominowane na Europejską Stolicę Kultury i realizacja wspólnych 

projektów w tym zakresie.

9. W jaki sposób obchody będą mogły spełnić 

każde z wymienionych poniżej kryteriów. 

Uzupełnić odnośnie każdego z kryteriów. 

B. W odniesieniu do kategorii miasto i jego obywatele – w jaki sposób miasto przyczyni się do 

realizacji w ramach obchodów następujących celów: 

wzbudzenie zainteresowania społeczności w skali Europy, 

zaangażowanie świata kulturalnego i społeczno-gospodarczego oraz mieszkańców miasta, 

społeczności przedmieść i regionu, 

wywołanie trwałych efektów i stanowienie integralnej części długofalowego rozwoju 

kulturalnego i społecznego miasta. 

053 


Gdańsk, miasto z łatwością identyfikowane na mapie Europy. Utożsamiane w większości z takimi 

hasłami, jak solidarność, wolność, stocznia, Lech Wałęsa. Gdy podjęto decyzję o kandydowaniu 

do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016, wytyczne sformułowane w kryterium miasto 

i jego obywatele stały się nie tylko celem, lecz wyzwaniem. Proponowany program to zmiana 

kultury miasta i zmiana miasta przez kulturę, zarówno w podejściu do zarządzania kulturą, jak 

i zewnętrznej komunikacji miasta. Naszym celem jest stworzenie miejsca, w którym kultura jest 

jak najbliżej obywatela, w dzielnicy, w centrum miasta, tam gdzie mieszka, tam gdzie spędza 

czas wolny. Miejsca, dzięki któremu mieszkańcy wierzą w potencjał działania obywatelskiego 

oraz posiadają odpowiednie narzędzia do uczestnictwa w kulturze i zaangażowania społecznego, 

na poziomie lokalnym, regionalnym i międzynarodowym. Miejsca, z którego gdańszczanie, 

Polacy i Europejczycy są dumni. 

Gdańsk to miasto próbujące zdefiniować swoją obecną tożsamość. Nie wszyscy zdają sobie 

sprawę, ale to tysiącletnie miasto w latach 1946–1948 za sprawą wysiedleń straciło niemal 

wszystkich swoich mieszkańców i przyjęło nowych. Proces asymilacji nowego społeczeństwa 

trwa do dziś. Stąd wzmocnienie lokalnych i regionalnych tożsamości to ważny aspekt projektu 

Gdańsk 2016. 

Filar programu Kultura Wolności, reprezentujący wymiar miasto i jego obywatele, oznacza 

między innymi solidarność na co dzień, współpracę sąsiedzką i partycypację obywateli w kreowaniu 

własnego otoczenia. Gdańsk wraz z obszarem metropolitalnym to teren działań mających 

na celu osiągnięcie efektu synergii w wielu dziedzinach, angażujących świat kulturalny, 

społeczno-gospodarczy oraz, co najważniejsze, samych mieszkańców. Gdańsk 2016 to rozwój 

miasta w oparciu o kulturę. To zmiany długofalowych strategii i planów, spójność programu 

i wizji miasta oraz wywołanie trwałych efektów, widocznych i odczuwalnych dla mieszkańców. 

Kultura Wolności to również pobudzenie i wsparcie poczucia przynależności mieszkańców do 

kultury europejskiej. To także ożywienie życia kulturalnego. Inicjując i wspierając wydarzenia 

kulturalne odbywające się w Gdańsku poza najbardziej obecnie aktywnym sezonem letnim, 

uczynimy miasto atrakcyjnym kulturalnie i turystycznie przez cały rok. Przyciągniemy w ten 

sposób zainteresowanie mieszkańców całej Europy. Dodatkowo, interesujący, aczkolwiek 

nieznany obecnie na skalę europejską, jest fenomen unikalnej kultury kaszubskiej, którym 

pragniemy podzielić się z całą Europą. 

Czy jest uzasadnione powiedzieć, że Gdańsk postawił na kulturę, na nowy zwrot w historii 

miasta Jesteśmy przekonani, że niniejszy wniosek aplikacyjny oraz deklaracje władz miejskich 

są jednoznaczną odpowiedzią na to pytanie. 

W odniesieniu do kategorii miasto i jego obywatele – w jaki sposób 

miasto przyczyni się do realizacji w ramach obchodów następujących 

celów: 

Wzbudzenie zainteresowania społeczności w skali Europy 

Gdańsk ma wiele do zaoferowania Tak, lecz nie wszyscy o tym wiedzą, w szczególności Europejczycy. 

Widzimy silne podstawy do działania na rzecz zmiany wizerunku Gdańska z miasta- 

-pomnika, z silnie przypisanymi historycznymi i politycznymi skojarzeniami, w miasto otwarte 

na to, co nowe. W tym celu przeprowadzimy szereg projektów adresowanych do mieszkańców 

z udziałem międzynarodowych artystów, odbywających się zarówno w głównych miejscach 

miasta, jak i jego zakamarkach oraz zrealizujemy międzynarodową kampanię marketingową. 

Wiara w potencjał działania 

obywatelskiego – dzięki niej 

na terenie Stoczni Gdańskiej 

rodziły się oddolne inicjatywy 

artystyczne, takie jak Kolonia 

Artystów. Powstawały projekty, 

dzięki którym kultura była 

jak najbliżej obywatela. 

Te zjawiska zainspirowały 

program obchodów.

Zaangażujemy świat kulturalny Europy dla Gdańska i vice versa. Przykładami projektów są 

między innymi: 

—— 

10 000 m² terenów postoczniowych moderowanych online jako specjalna strefa organizacji 

niezależnych, sztuki i nowych technologii – kształtowana przez międzynarodową społeczność 

internetu (Wikipolis); 

—— 

Utworzenie największej w Europie kolekcji malarstwa monumentalnego w blokowisku gdańskiej 

dzielnicy Zaspa (Monumental Art); 

—— 

Upowszechnienie motywów unikalnej kultury kaszubskiej na skalę europejską. Posłuży temu 

specjalnie przygotowane pasmo projektów kultury kaszubskiej (Kaszëbi); 

—— 

Wykorzystanie potencjału turystycznego Gdańska i obszaru metropolitalnego. Promocja 

turystyki europejskiej. Tutaj zrealizujemy szereg projektów wraz z miastami obszaru metropolitalnego 

w celu zmaksymalizowania i prezentacji różnorodnej oferty turystycznej całego 

regionu. Połączenie turystyki z kulturą; 

—— 

Kultura spędzania czasu wolnego, czyli Kultura Wolności propagująca aktywne, twórcze 

formy organizacji czasu wolnego; 

—— 

Chwilowe transformacje miasta – zobacz Gdańsk, jakiego jeszcze nie widziałeś. Multimedialne 

interwencje w przestrzeń publiczną, czyli festiwal Narracje. 

Dodatkowo, aby wzbudzić zainteresowanie programem w skali Europy, Gdańsk 2016 zagwarantuje 

zrównoważenie oferty kulturalnej, rozłożonej równomiernie w całym roku, nie tylko 

w okresie letnim. To bardzo istotne, ponieważ obecnie Gdańsk jest postrzegany jako atrakcyjne 

miejsce wypoczynku letniego. 

Wyrównywanie szans grup 

wykluczonych może odbywać 

się dzięki projektom wchodzącym 

w program obchodów 

ESK Gdańsk 2016. Na zdjęciu 

Natalia Partyka. 

Społeczność lokalna jest 

adresatem działań realizowanych 

w dzielnicach. To 

ważny element rewitalizacji 

społecznej. Na zdjęciu warszaty 

bębniarskie w dzielnicy Dolne 

Miasto podczas Festiwalu 

Szekspirowskiego. 

055 


Zaangażowanie świata kulturalnego i społeczno-gospodarczego oraz mieszkańców miasta, 

społeczności przedmieść i regionu 

Gdańsk 2016 to systematyczne działania związane z miejskim programem rewitalizacji społecznej 

oraz realizacją projektów w obszarze dzielnicowym. Projekty takie jak: Moja dzielnica 

też stolica, Dni Sąsiadów, Parkowanie 2016, Żywa Pamięć Gdańska, Miejskie Znaki Kultury to 

projekty adresowane do społeczności lokalnej i realizowane w jej najbliższym, dzielnicowym 

i osiedlowym obszarze. 

Ważnym elementem planowanych działań jest poprawa jakości funkcjonowania kultury 

w mieście. W tym celu zainicjujemy współdziałanie i wsparcie instytucji kultury oraz tworzenie 

sieci powiązań między instytucjami miejskimi, marszałkowskimi i państwowymi, 

działającymi na terenie Gdańska i Metropolii. W zaangażowaniu sfery kulturalnej i społeczno-gospodarczej 

na rzecz wspólnych działań widzimy ogromny potencjał wzmacniający 

integrację obszaru metropolitalnego. Naszą odpowiedzią jest między innymi unikatowy 

w skali kraju Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 2016 opisany szerzej w Załączniku 

nr 3 , program dróg wodnych i ścieżek rowerowych, a także zintegrowany system planowania 

i zarządzania kulturą. 

Zaangażowanie jak największej liczby obywateli to jeden z wymiarów sukcesu Europejskiej 

Stolicy Kultury. Bardzo duży nacisk kładziemy na projekty poświęcone wykluczeniu społecznemu 

oraz na projekty angażujące dzieci i młodzież. Przykładami są Rada Młodych, parytet 

debiutów i aspektu edukacyjnego we wszystkich przedsięwzięciach oraz pasmo projektów 

przeciwdziałających wykluczeniu społecznemu. Zależy nam na takiej konstrukcji programu, 

aby każdy mieszkaniec Gdańska i okolic znalazł w nim interesujące, angażujące bezpośrednio 

propozycje. Dlatego tak ważnym elementem programu Gdańsk 2016 jest realizacja projektów 

sektorowych (sport, turystyka, edukacja, sektor prywatny, pozarządowy), w celu szerokiego 

włączenia do działania zarówno mieszkańców jako odbiorców programu, jak i organizatorów 

przedsięwzięć. 

Mówiąc o sektorze prywatnym, nie myślimy tylko o działaniach firm oraz organizacji biznesowych 

i branżowych dla wsparcia programu Gdańsk 2016. Zainicjujemy kojarzenie artystów 

i animatorów z właścicielami i managerami firm na potrzeby realizacji wspólnych projektów. 

Przykładem może być projekt Biznes – Kultura, którego celem jest zwiększenie świadomości 

pracowników małych i średnich przedsiębiorstw w obszarze społecznej odpowiedzialności 

biznesu (CSR). 

Wywołanie trwałych efektów i stanowienie integralnej części długofalowego rozwoju 

kulturalnego i społecznego miasta 

Każdy z projektów zakłada długofalowe oddziaływanie i trwały, znaczący efekt zgodny z realizacją 

strategii miasta. Istotnymi zmianami, które przyniesie realizacja projektu Europejskiej Stolicy 

Kultury, są zarówno poprawa jakości życia mieszkańców, jak i zmiana postrzegania Gdańska 

z miasta o pomnikowym wizerunku w miasto, które żyje aktywnością swoich mieszkańców. 

Unaocznianie, propagowanie i promowanie znaczenia Gdańska jako miejsca narodzin nowej 

Europy – „Zaczęło się w Gdańsku” – musi przynieść przeformułowanie widzenia miasta nie 

tylko przez kontekst historyczny. Gdańsk to nie pomnik. Gdańsk to ludzie.

Już na etapie starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury biuro Gdańsk 2016 wspólnie z władzami 

miasta dokonało aktualizacji założeń strategii kulturalnej miasta. Strategiczne zapisy 

gwarantują wywołanie trwałych efektów oraz ustanawiają program Gdańsk 2016 jako integralną 

część długofalowego rozwoju kulturalnego i społecznego miasta. Motto gdańskiej kandydatury 

Wolność Kultury. Kultura Wolności to nie tylko hasło marketingowe. To przesłanie i wizja 

miasta, która na dobre zakorzeniła się w długofalowych strategiach. 

Poniżej prezentujemy kilka wybranych działań realizujących opisywany cel: 

—— 

Solidarność na co dzień. Zaangażowanie mieszkańców i realizowanie projektów, które przyczyniają 

się do zwiększenia ich partycypacji w kształtowaniu miasta. Kategoria miasto i jego 

obywatele to przede wszystkim pytanie o to, jakiej kultury chcemy, kiedy jesteśmy wolni od 

obowiązków, od pracy, od historii. Realizacja takich projektów, jak pasmo Gdańsk 4D, Future 

City Games, Streetwaves czy Rada Młodych są odpowiedzią na to pytanie. 

—— 

Demokratyzacja przestrzeni publicznej poprzez sztukę. Organizując działania artystyczne, 

takie jak: Narracje, Kolekcja Malarstwa Monumentalnego, Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska, 

Miejskie Znaki Kultury, w trwały sposób zmieniamy tkankę miasta. 

—— 

Realizacja projektów związanych z tożsamością i różnorodnością mieszkańców. Zaangażowanie 

mieszkańców w „zarządzanie reputacją”. G jak Gender, pasmo projektów: Moja dzielnica też 

stolica, to przykłady działań trwale zmieniających podejście do kultury jako dobra wspólnego 

wszystkich mieszkańców. To również zwiększenie zaangażowania i poziomu uczestnictwa 

w kulturze. A przede wszystkim pogłębienie wzajemnych więzi między mieszkańcami i trwała 

asymilacja z miastem i regionem. Budowanie poczucia przynależności do miejsca oraz dumy 

z tego, kim się jest i gdzie się żyje. 

—— 

Realizacja projektów związanych ze zwiększaniem dostępu do kultury za pomocą nowych technologii 

i działania teleinformatyczne mające na celu poszerzenie rzeczywistości realizowane 

z regionalnym partnerem – Pomorskim Klastrem ICT/ETI. 

—— 

Realizacja projektów związanych z miejskim programem rewitalizacji dzielnic, nie tylko głównych, 

ale także tych dotychczas uznawanych za peryferyjne. Ich celem jest nasycenie kulturą 

różnych części miasta, promocja nowych miejsc aktywności kulturalnej oraz rozszerzenie 

obszarów atrakcyjnych kulturalnie. Moja dzielnica też stolica! 

—— 

Realizacja projektów w ramach rewitalizacji frontu wodnego, których celem jest zwrócenie 

miasta ku wodzie (Młode Miasto, Galeria na Wodzie, odpoczynek i rekreacja dla całych rodzin 

nad wodą). 

—— 

Nowe inwestycje w dziedzinie kultury, które związane są ściśle z tytułem, wpisane w Wieloletni 

Plan Inwestycyjny Gdańska (np. Centrum Muzyczno-Operowe, Muzeum Sztuki Nowoczesnej). 

Oprócz projektów ściśle edukacyjnych w ramach programu przy każdym wydarzeniu realizowane 

będą pasma edukacyjne, w efekcie stwarzając wyrównane szanse w dostępie do kultury. 

Upowszechnianie kultury przez uczenie (nie tylko dzieci, ale także dorosłych dzięki tworzeniu 

projektów skierowanych do różnych grup) i umożliwienie szerokiego, aktywnego uczestnictwa 

w życiu kulturalnym miasta. 

Podejmiemy się również realizacji projektów zorientowanych na integrowanie technologii, 

biznesu i kultury. Jest to jeden ze sposobów na zapewnienie zrównoważonych i długofalowych 

efektów programu. Gdańsk 2016 ma duży potencjał, aby zapewnić takie efekty, na który składają 

się: silny klaster branży ICT/ETI, zainteresowanie i chęć włączenia się w działania ze strony 

sektora biznesowego oraz otwarty i gotowy na podjęcie wyzwań sektor kultury. 

10. W jaki sposób miasto zamierza uzyskać efekt 

synergii i włączyć się we wspomagane przez instytucje 

europejskie działania w dziedzinie kultury 

Gdańsk od wielu lat utrzymuje się wśród miast wiodących pod względem pozyskiwania i wykorzystywania 

środków unijnych. Jednym z najważniejszych celów projektu Gdańsk 2016 jest 

szerokie włączenie się miasta oraz obszaru metropolitalnego we wspomagane przez Unię 

Europejską działania w dziedzinie kultury. Mówimy tutaj zarówno o ułatwieniu podmiotom 

pozyskiwania środków unijnych, wielowymiarowym wsparciu przy realizacji projektów kulturalnych, 

jak również o działaniach mających na celu wzmocnienie oraz wypracowywanie rozwiązań 

dla wyzwań stojących przed programami i polityką kulturalną Unii Europejskiej. Projekt 

Gdańsk 2016 osiągnie powyższy cel, realizując kluczowe zadania w następujących obszarach: 

Aktywność zagraniczna miasta 

Główne cele i założenia współpracy międzynarodowej Gdańska, wdrażane przez władze miejskie, 

znajdują zrozumienie i życzliwość w oczach istotnych środowisk opiniotwórczych, reprezentantów 

sfery biznesu, nauki, kultury i sztuki oraz środków masowego przekazu. Determinantami 

miejskiej współpracy międzynarodowej są z jednej strony położenie geograficzne, z drugiej 

uwarunkowania związane z dziedzictwem kulturowym i historycznym, czynniki natury społecznej 

i ekonomicznej, jak również potencjał naukowy i kulturotwórczy miasta. 

Gdańsk to miasto, którego historia, kultura i gospodarka są nierozerwalnie związane z Bałtykiem 

i państwami nadbałtyckimi. Jednocześnie miasto posiada żywe i bardzo rozwinięte 

tradycje hanzeatyckie oraz jest aktywne w kontaktach ze wschodnimi partnerami (zwłaszcza 

Litwą i Białorusią). Te wszystkie czynniki decydują o tym, że Gdańsk posiada najlepsze, wśród 

polskich miast, predyspozycje do pełnienia roli łącznika w kontaktach na linii Wschód-Zachód 

i Północ-Południe. 

Projekt Gdańsk 2016 wprowadza kulturę jako jeden z głównych czynników działań na arenie 

międzynarodowej. Poprzez szereg projektów, np. kontynuację Cities on the Edge, udział w projekcie 

Four Corners of Europe, inicjatywę projektu Gedanit wokół dziedzictwa europejskiego 

szlaku bursztynowego, Gdańsk przyczyni się do powstania dziesiątek koprodukcji w dziedzinie 

kultury, uwypuklając różnice, a także podkreślając cechy wspólne kultur europejskich. 

Region Basenu Morza Bałtyckiego 

Podobieństwa, z jakimi spotykamy się w obrębie dziesięciu państw leżących nad Bałtykiem, 

mają swoje odzwierciedlenie również w kontekście głównych zagrożeń i wyzwań stojących przed 

miastami tego regionu. Gdańsk poprzez współpracę z innymi miastami w ramach przynależności 

do organizacji międzynarodowych, takich jak: Związek Miast Bałtyckich, Nowa Hanza, 

Bałtyckie Stowarzyszenie ds. Turystyki, Wizje i Strategie Wokół Bałtyku (VASAB), Euroregion 

057 


Bałtyk czy Forum Bałtyckie, uczestniczy w zmienianiu oblicza regionu. Tu Gdańsk 2016 widzi 

szczególną rolę, a zarazem szansę dla kultury na włączenie się w działania, w których kultura 

do tej pory nie była widoczna. Silny lobbing i starania miasta o usytuowanie w Gdańsku 

siedzib kluczowych organizacji bałtyckich pozwoli na wzrost znaczenia polityki i projektów 

w zakresie kultury w codziennym funkcjonowaniu tych instytucji, w szczególności odnośnie 

wspólnych zagrożeń i wyzwań. 

Ważną organizacją z siedzibą w Gdańsku jest wspomniany wyżej Związek Miast Bałtyckich 

(UBC). Organizacja skupiająca 106 miast działa od wielu lat, wzmacniając oraz wpływając na 

kierunki polityk sektorowych Unii Europejskiej. Szczególnie prężną komisją działającą w ramach 

Związku Miast Bałtyckich jest Komisja Kultury. Jej główny cel to sprzyjanie współpracy 

w regionie w dziedzinie kultury oraz jej promocja. Gdańsk 2016 wesprze działania Komisji, 

włączając się w szereg działań kulturalnych wspieranych przez Unię Europejską. Przykładem 

tego może być coroczna nagroda kulturalna UBC, która w roku 2016 przybierze specjalną formę 

i wymiar. Szczegóły są obecnie uzgadniane z organizatorem wydarzenia. 

Bardzo ważny element działań Związku Miast Bałtyckich stanowi wkład w dokumenty polityki 

regionalnej Unii Europejskiej. Jednym z takich elementów jest rola UBC w tworzeniu Strategii Unii 

Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego. Tu ponownie Gdańsk 2016 włączy się w działalność 

organizacji, wzmacniając miejsce i rolę kultury w innych sektorach polityki Unii Europejskiej. 

Gdańsk angażuje się również w realizację ważnych inicjatyw międzynarodowych, takich jak: 

Kampania Miast i Miasteczek na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju (Lokalna Agenda 21), 

Kampania Miast na Rzecz Ochrony Klimatu, Globalny Dialog Miast. Tutaj również Gdańsk 

2016, wykorzystując przykłady dobrych praktyk z programów krajów zachodnich, wprowadzi 

elementy kultury w dziewicze do tej pory obszary projektów międzynarodowych. 

059 


Europa 

Gdańsk bierze czynny udział w procesie integracji Europy oraz działaniach w ramach polityk 

sektorowych Unii Europejskiej. Służy temu między innymi działalność miasta w najważniejszych 

organizacjach i stowarzyszeniach rangi europejskiej, współpraca z opiniotwórczymi instytucjami 

międzynarodowymi oraz realizacja projektów o wymiarze europejskim. Szczególnie bliskie 

i rozbudowane jest członkostwo bądź współpraca Gdańska z następującymi organizacjami: 

—— 

EUROCITIES, 

—— 

Międzynarodowy Związek Samorządów Lokalnych, 

—— 

Telecities, 

—— 

Les Rencontres, 

—— 

Culture Action Europe, 

—— 

Ars Baltica, 

—— 

Intercult, 

—— 

The Art Lobby. 

Już teraz wzrasta rola Gdańska w Forum Kulturalnym EUROCITIES. Gdańsk 2016 jeszcze bardziej 

zwiększy aktywność i zaangażowanie miasta w powyższych organizacjach, skupiając się 

na wzmocnieniu i wypracowaniu rozwiązań dla wyzwań stojących przed polityką kulturalną 

Unii Europejskej. W 2016 zaplanowano serię konferencji i debat poświęconych tej tematyce. 

Gdańsk 2016 angażuje się również w projekty związane z tzw. latami tematycznymi Unii 

Europejskiej, wykorzystując elementy szeroko rozumianej kultury, które istnieją w innych 

obszarach. Na przykład Europejski Rok Wolontariatu 2011 będzie dla Gdańska sposobem na 

wypromowanie i wdrożenie Wolontariatu metropolitalnego – model Gdańsk 2016 , a zarazem 

uzyskanie efektu synergii odnośnie działań w dziedzinie kultury. Model wolontariatu jest 

opisany szerzej w Załączniku nr 3. 

Miasta partnerskie 

Obecnie Gdańsk związany jest umowami i porozumieniami z dziewiętnastoma zagranicznymi 

ośrodkami miejskimi. Umowy zakładają realizację współpracy w różnych dziedzinach i sferach 

zainteresowania partnerów. Zakres i charakter współpracy różni się między miastami. Najczęstszymi 

obszarami współpracy są: kultura, turystyka, sport, nauka i oświata, gospodarka, 

transport, ochrona środowiska. Szczegóły dotyczące współpracy z każdym z miast dostępne 

są na stronie www.gdansk.pl. 

Miasta partnerskie: Akmoła (obecna Astana)/Kazachstan – od 1996 r., Barcelona/Hiszpania – od 

1990 r., Brema – Wolne Hanzeatyckie Miasto – od 1976 r., Cleveland/USA – od 1990r., Helsingor/ 

Dania – od 1992 r., Kaliningrad/Federacja Rosyjska – od 1993 r., Kalmar/Szwecja – od 1991 r., 

Marsylia/Francja – od 1992 r., Newcastle, Gateshead/Wielka Brytania – od 2001 r, Nicea/Francja 

– od 1999r., Odessa/Ukraina – od 1996 r., Palermo/Włochy – od 2005 r., Petersburg/Federacja 

Rosyjska – od 1997 r., Polock/Nowopołock Białoruś – od 2009 r., Rotterdam/Holandia – od 1998 

r, Rouen/Francja (Wspólnota Gospodarcza Miasta Rouen) – od 1992 r., Sefton/Wielka Brytania 

– od 1993 r., Szanghaj/Chiny – od 2004 r., Turku/Finlandia – od 1987 r., Wilno/Litwa – od 1998 r. 

Projekt Gdańsk 2016 obejmuje realizację szeregu projektów z zagranicznymi partnerami. 

Oprócz silnej współpracy z miastami hiszpańskimi oraz hiszpańskim miastem, które otrzyma 

tytuł ESK 2016, wzmocni współpracę w zakresie projektów kulturalnych z wieloma miastami 

partnerskimi. Przykładem tego może być Wilno (ESK 2009), z którym Gdańsk zamierza zrealizować 

projekty, bazując na doświadczeniu miasta posiadającego już ten zaszczytny tytuł. 

Kolejnym przykładem może być Sefton w Wielkiej Brytanii i jego silne powiązania w obrębie 

regionu Merseyside z Liverpoolem (ESK 2008). Gdańsk nawiązał bliskie stosunki z miastem 

i kluczowymi organizacjami w Liverpoolu, takim jak np. Homotopia, angażując ją w program 

obchodów przewidzianych na rok 2016. 

Międzynarodowa współpraca 

prowadzi do realizacji różnorodnych 

działań, od wielkich 

wydarzeń po kameralne 

projekty, takie jak przedstawiona 

na zdjęciu wystawa 

fotografii. We wszystkich tych 

wydarzeniach, niezaleznie od 

ich skali, chodzi o spotkanie 

i wymianę doświadczeń.

Europejskie Miasta/Stolice Kultury i Miasta Partnerskie Gdańska 061 

Obecność w Brukseli 

ReykjavÍk 

Bergen 

Stavanger 

Stockholm 

Turku 

Helsinki 

Tallinn 

Sankt Petersburg 

Podążając za zmianami w polityce sektorowej Unii Europejskiej oraz bardziej skutecznego 

włączenia się w działania w dziedzinie kultury, Gdańsk 2016 będzie reprezentowany przez 

pracowników Stowarzyszenie Pomorskie w Unii Europejskiej, mieszczącego się przy ulicy 

6 Ron-Point Schuman w Brukseli. Biuro jest formą partnerstwa regionalnego samorządów 

województwa pomorskiego, uczelni oraz instytucji działających na rzecz rozwoju Pomorza. 

Zadaniem biura w latach 2012–2016 będzie maksymalne wykorzystanie możliwości do osiągnięcia 

przez Gdańsk 2016 efektu synergii z działaniami Unii Europejskiej w dziedzinie kultury. 

Gdańsk 2016 zadba również o komunikację i widoczną obecność projektu podczas wszystkich 

kluczowych informacyjnych, networkingowych oraz innych specyficznych wydarzeń, jakie 

odbędą się w Brukseli. 

Obecnie biuro w Brukseli zatrudnia dwie osoby; w przypadku uzyskania przez Gdańsk tytułu 

Europejskiej Stolicy Kultury biuro Gdańsk 2016 wzmocni zasoby ludzkie w przedstawicielstwie 

w Brukseli w kluczowych okresach dla projektu. 

Więcej liderów projektów 


Cleveland | USA 

Guimarães 

Porto 

Newcastle Gateshead 

Dublin 

Cork 

Glasgow 

Santiago de Compostela 

Lisbon 

Salamanca 

Sefton 

Liverpool 

Rouen 

Madrid 

Rotterdam 

Bruges 

Lille 

Avignon 

Marseille 

Paris 


Copenhagen 

Amsterdam 

Brema 

Essen 

Antwerp Weimar 

Brussels 

Luxembourg 

Genoa 

Nicea 

Linz 

Maribor 

Bologna 

Palermo 

Berlin 

Florence 

Helsingør 

Prague 

Graz 

Kalmar 

Kaliningrad 

Pécs 

Gdańsk 

Patras 

Kraków 

Košice 

Sibiu 

Thessaloniki 

Athens 

Vilnius 

Akmoła | Kazachstan 

Szanghaj | Chiny 

Odessa 

Istanbul 

Jednym ze sposobów biura Gdańsk 2016 na uzyskanie efektu synergii w działaniach kulturalnych 

jest zwiększenie liczby liderów projektów w Gdańsku i Metropolii, czyli podmiotów 

aplikujących o środki Unii Europejskiej. 

Bardzo często podmiotami aplikującymi są instytucje, organizacje, podmioty duże, a nie osoby 

indywidualne, takie jak animatorzy, artyści, kuratorzy sztuki. Wynika to z braku informacji na 

temat funduszy na realizację projektów bądź obawy przed wymogiem szczegółowości sprawozdania 

i biurokracją z tym związaną. Biuro Gdańsk 2016 w ramach programu obchodów 

Europejskiej Stolicy Kultury 2016 uruchomi specjalny program informacyjno-pomocniczy dla 

mieszkańców Gdańska i Metropolii. Osoba zainteresowana wykorzystaniem środków unijnych 

do realizacji projektu w dziedzinie kultury będzie miała możliwość skorzystania z bezpłatnej 

pomocy konsultanta w zakresie zidentyfikowania odpowiedniego instrumentu finansowego 

Unii Europejskiej oraz uzyskania pomocy merytorycznej. 

Gdańsk stawia na kulturę! 

Gdańsk, przystępując do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, dokonał znaczących 

zmian w strategii miasta, umieszczając kulturę wśród kluczowych czynników rozwoju 

miasta. Niniejszy dokument, niezależnie od losów kandydatury, zostanie wykorzystany przez 

Gdańsk jako ważny drogowskaz do dalszych działań w dziedzinie kultury. 

Europejskie Miasta/Stolice Kultury 

Miasta Partnerskie

11. Czy określone elementy programu zostały 

zaadresowane do pewnych grup docelowych 

(młodzieży, mniejszości itd.) Proszę wymienić takie 

elementy w programie zaplanowanych wydarzeń. 

Naszym celem jest stworzenie takiego programu, który będzie sprzyjał integracji mieszkańców 

Gdańska i Metropolii oraz stwarzał warunki do nawiązywania kontaktów i współpracy osób 

z różnych grup. Dlatego program Gdańska i Metropolii jako Europejskiej Stolicy Kultury od 

samego początku był konsultowany społecznie. Mieszkańcy skupieni w organizacjach pozarządowych, 

grupach nieformalnych, lokalni artyści, aktywiści i pracownicy instytucji opiniowali 

i współtworzyli program. Poszczególne elementy, dedykowane im samym, tworzyło dziesięć 

grup. Były to grupy do spraw: kultury i sztuki, sportu i rekreacji, turystyki i hotelarstwa, wolontariatu, 

biznesu i przedsiębiorczości, nauki i edukacji, współpracy z miastami Metropolii, mniejszości 

narodowych, etnicznych i kultury Kaszub, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu 

oraz Rada Młodych. Ponad 220 osób wzięło udział w kilkudziesięciu spotkaniach roboczych. 

Wszyscy podkreślali, że oprócz pracy nad projektem Gdańsk i Metropolia 2016, dzięki pracy 

w grupach aplikacyjnych, narodziły się sojusze, kontakty, platforma porozumienia pomiędzy 

poszczególnymi instytucjami, organizacjami czy mniejszościami. 

Szczególną uwagę zwróciliśmy na młodzież. Nie tylko dedykując jej poszczególne projekty, ale 

wprowadzając, jako założenie programu Gdańsk 2016, pasmo edukacyjne dla każdego projektu, 

który znajduje się w programie obchodów. Do młodych ludzi skierowany jest między innymi 

parytet debiutów. 

Staramy się również, by opracowywane z myślą o roku 2016 projekty miały charakter wielopokoleniowy. 

Takimi sferami są na przykład, wspomniana wyżej, edukacja i wolontariat. 

Obiorcami tych działań będą głównie dzieci i młodzież, ze względu na łatwość dotarcia do tej 

generacji przez system szkolny. Jednak szczególnie zależy nam na zaangażowaniu w projekty 

osób dorosłych i starszych. 

065 


Na szczególną uwagę zasługuje Rada Młodych, 20-osobowa grupa uczniów i uczennic gdańskich 

szkół w wieku od 10 do 19 lat, którzy opracowali pięć projektów skierowanych głównie 

do swoich rówieśników, rzeczywiście odpowiadających ich potrzebom. 

W programie Gdańsk 2016 znajdują się wydarzenia adresowane do pewnych grup docelowych. 

Są to zarówno projekty wypracowane bezpośrednio przez grupy warsztatowe, jak i inne 

elementy programu, również adresowane do poszczególnych grup docelowych. Są nimi na 

przykład kobiety, mniejszości narodowe, osoby z niepełnosprawnościami, osoby o nieheteronormatywnej 

tożsamości seksualnej. Budując takie projekty, staramy się unikać „gettoizacji” 

czy też „wskazywania” osób będących, czy też utożsamiających się z mniejszościami. 

Wielopokoleniowość oferty 

przenika program obchodów 

Gdańsk 2016. Dotyczy to, między 

innymi, takich obszarów 

jak edukacja i wolontariat. 

W naszej pracy stawiamy na integrację różnych grup, edukację na temat różnorodności, promocję 

tolerancji poprzez zajęcie się takimi obszarami, jak sztuka kobieca, folklor mniejszości 

narodowych, kultura queer, dyskryminacja pozytywna oraz wyrównywanie szans. 

Koncentrujemy się na zjawisku multitożsamości i różnorodności. W Polsce żyje 51% kobiet, 

15% osób z niepełnosprawnościami, 4–10% osób o nieheteroseksualnej tożsamości, 9% ateistów 

i osób wyznania innego niż katolickie. 

W naszym programie zajmujemy się również kulturą kaszubską. Stąd projekty proponowane 

w paśmie Kaszëbi mówią o Kaszubach i do Kaszubów. Na poziomie zapewnienia dostępności 

obejmują one: przygotowanie kaszubskiej wersji językowej strony internetowej Gdańsk 2016 

oraz tworzenie materiałów w języku kaszubskim.

Priorytetem jest dla nas zapewnienie dostępności programu. W związku z tym wydarzenia 

kulturalne odbywać się będą w obiektach przystosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, 

osób starszych i rodziców z wózkami dziecięcymi. 

Materiały informacyjne będą publikowane alfabetem Braille’a oraz przystosowane do syntezatorów 

mowy. Ponadto będziemy zatrudniać tłumaczy migowych dla osób niesłyszących oraz 

głuchoniewidomych. W ofercie dla wolontariuszy znajdzie się kurs podstaw języka migowego. 

W miarę możliwości będziemy także starali się angażować do programu wolontariackiego 

osoby z niepełnosprawnościami. 

Materiały będą występować w różnych wersjach językowych, a dla obcokrajowców uczących 

się języka polskiego i innych grup tego oczekujących przygotowana zostanie wersja w uproszczonym 

języku polskim (in simple Polish). 

Program obchodów został opracowany na bazie potrzeb i potencjału tworzących Gdańsk 

i Metropolię mniejszości ze względu na: wiek, płeć biologiczną i kulturową, język, narodowość, 

wyznanie, status społeczny, status ekonomiczny, niepełnosprawność czy tożsamość seksualną. 

Wśród tych kategorii wyróżniliśmy konkretne grupy docelowe, do których kierujemy 

poszczególne projekty: 

—— 

dzieci w wieku przedszkolnym: Muzeum Narodowe Dzieci, 

—— 

dzieci i młodzież: Szkoła Debaty, Rada Młodych, Szkoła na fali, Warsztaty antydyskryminacyjne, 

Wiedzieć – też sztuka, EduSzekspir, Wolność, Solidarność i inne stworzenia, Festiwal Gdzieńsk, 

Fotołaszki, GAPA-BUS, F.A.N. Festiwal Artystów Nieznanych, Wiem – Nie niszczę, Tworzę, 

—— 

osoby dorosłe: Akademia Letnia – wokół Solidarności, Seniorzy i seniorki rysują komiksy, Żywa 

Pamięć Gdańska, Drogi Do Gdańska – Exodus XX wieku, 

—— 

projekty wielopokoleniowe: Kultura – laboratorium poznawania, Plac Gustkowicza – eksperymentalna 

przestrzeń publiczna, Partyzantka Q, Aktywnie z Gdańskiem, Wolontariat metropolitalny 

– model Gdańsk 2016, 

—— 

osoby z niepełnosprawnościami: ECEKON, Azymut, Szkoła na fali, TakTrakt, Mamy zielone 

światło, Zobacz. Alternatywni Przewodnicy, Teatr Mroku, My też możemy chodzić do kina, 

W Gdańsku kwitnie tolerancja, Kierunek Wschód, Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 

2016, Muzeum Praw Człowieka, 

—— 

osoby zagrożone wykluczeniem cyfrowym: Internet edustarter, Patryzantka Q, 

—— 

osoby zagrożone dyskryminacją ze względu na miejsce zamieszkania: Dni Sąsiadów, Moja 

dzielnica też stolica, a Country – a Village, Parkowanie 2016, Future City Game, Cars for the 

People, Active Citizens, 

—— 

kobiety: Metropolitanka, Lady Fest, G jak Gender, W Gdańsku kwitnie tolerancja, Kierunek 

Wschód, Muzeum Praw Człowieka, 

—— 

osoby LGBTQ: Tęczowe Archiwum Trójmiasta, Trójmiejska Parada Różnorodności i Festiwal 

Kultury Queer, W Gdańsku kwitnie tolerancja, Kierunek Wschód, Muzeum Praw Człowieka, 

—— 

mniejszości narodowe i grupy etniczne: Kaszëbi , W Gdańsku kwitnie tolerancja, Dom Wielokulturowy, 

Gdańsk Wielokulturowy – Konferencja na temat wielokulturowości, Muzeum Praw 

Człowieka, Wielokulturowość – projekt edukacyjny, Dni Wilna, Drogi Do Gdańska – Exodus 

XX wieku, 

—— 

grupy wyznaniowe: W Gdańsku kwitnie tolerancja, Dom Wielokulturowy, Gdański Festiwal 

Sztuki Chrześcijańskiej TeHillah, 95 tez, czyli 500 lat protestantyzmu w Europie. 

Opisy wymienionych projektów znajdują się w Rozdziale VII s. 267–285. 

12. Jakiego rodzaju kontakty miasto, lub podmiot 

powołany przez nie w celu organizacji obchodów, 

nawiązało lub zamierza nawiązać z: 

podmiotami z dziedziny kultury na terenie miasta, 

podmiotami z dziedziny kultury spoza miasta, 

podmiotami z dziedziny kultury zza granicy. 

Wymienić kilka przykładów podmiotów, z którymi 

nawiązana zostanie współpraca i określić 

jej charakter. 

To, co osiągnęliśmy 

Biuro Gdańsk 2016 swoją działalność rozpoczęło od nawiązania kontaktu z głównymi podmiotami 

w zakresie kultury w mieście oraz w zaangażowanym w projekt obszarze metropolitalnym. 

Dziś, po dwóch latach działalności biura, możemy śmiało powiedzieć, że nawiązaliśmy kontakt 

niemal ze wszystkimi podmiotami kulturalnymi. 

Ze względu na szeroki wymiar i skalę programu Europejska Stolica Kultury, kontakty biura 

Gdańsk 2016 rozciągają się na inne dziedziny, bezpośrednio związane z projektem, takie jak: 

sport, turystyka, edukacja, infrastruktura, sektor publiczny, prywatny i pozarządowy. Opracowanie, 

przygotowanie, realizacja oraz ewaluacja tak dużego przedsięwzięcia sprzyja zdobywaniu 

kontaktów na wielu poziomach, które dobrze odwzorowują codzienną aktywność podmiotu 

powołanego w celu organizacji obchodów Europejskiej Stolicy Kultury 2016. W związku z tym, 

w zależności od podmiotu, podejmujemy współpracę na czterech płaszczyznach: 

—— 

opiniowanie projektów i konsultacje w zakresie programu Gdańsk 2016, 

—— 

partnerzy i współrealizacja projektów/programu, 

—— 

patronaty i ambasadorzy, 

—— 

inna, w tym bieżąca, współpraca w zakresie kultury i działalności biura Gdańsk 2016. 

Do dnia złożenia niniejszego dokumentu Gdańsk 2016 nawiązał lub zamierza nawiązać kontakt z: 

—— 

236 podmiotami z dziedziny kultury na terenie miasta, 

—— 

221 podmiotami z dziedziny kultury spoza miasta, w tym z 104 podmiotami z dziedziny kultury 

na terenie obszaru metropolitalnego, 

—— 

119 podmiotami z dziedziny kultury zza granicy. 

067 


Kontakty obejmują: 

—— 

78 instytucji kultury, 

—— 

88 pozostałych instytucji, 

—— 

177 organizacje pozarządowe i związki nieformalne, 

—— 

233 firmy, przedsiębiorstwa i osoby fizyczne (artyści, kuratorzy, animatorzy kultury, producenci). 

Dalsze kroki… 

Kontakt z podmiotami na terenie miasta i obszarze metropolitalnym 

Szerokie zaangażowanie w projekt Europejskiej Stolicy Kultury 2016, zarówno społeczne, jak 

i instytucjonalne, to nasz priorytet. Oprócz zaangażowania wszystkich podmiotów związanych 

z kulturą w Gdańsku, naszym zadaniem jest osiągnięcie podobnego poziomu w obszarze 

metropolitalnym. Uzyskanie efektu synergii – to prawdziwa siła oraz długofalowy wymiar 

projektu. Spośród podmiotów obszaru metropolitalnego z zakresu kultury do tej pory nawiązaliśmy 

kontakt głównie z podmiotami dużymi, takimi jak urzędy miast oraz najważniejszymi 

instytucjami kultury w regionie. 

Zamierzamy aktywnie włączyć w przedsięwzięcie również podmioty małe, takie jak stowarzyszenia, 

związki nieformalne i osoby prywatne, czyli artystów, niezależnych kuratorów, animatorów 

kultury, producentów. Przykładem mogą być podmioty reprezentujące kulturę kaszubską, 

z którymi zrealizujemy pasmo projektów Kaszëbi. Bardzo ważne są dla nas centra kultury 

w dzielnicach, jak np. Gdański Archipelag Kultury, Nadbałtyckie Centrum Kultury, ze względu 

na swoją funkcję w obrębie basenu Morza Bałtyckiego, Europejskie Centrum Solidarności, ze 

względu na silne powiązanie z mottem programu Wolność Kultury. Kultura Wolności. Wśród 

naszych kontaktów–partnerów znajdą się również organizacje pozarządowe, między innymi Stowarzyszenie 

A KuKu Sztuka z siedzibą w Gdyni oraz wszystkie instytucje i obiekty kulturalne, 

jak np. Polska Filharmonia Bałtycka, muzea oraz obiekty typu PGE Baltic Arena. 

Ze względu na parytet edukacyjny zastosowany w naszym programie (opisany szerzej w Rozdziale 

II), bliską współpracę zainicjujemy ze wszystkimi szkołami i uczelniami wyższymi 

w obszarze metropolitalnym, zarówno publicznymi, jak i niepublicznymi. Ważnym partnerem 

przy realizacji projektu Gdańsk 2016 będą instytucje badawcze. Oprócz nawiązanego kontaktu 

z PBS DGA współpracę rozpoczniemy z Instytutem Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku 

w celu współrealizacji ewaluacji i monitoringu projektu. 

Kontakty z podmiotami spoza miasta. Kraj 

Europejska Stolica Kultury 2016 to nie tylko Gdańsk. To program wydarzeń reprezentujący 

cały kraj. To światło rzucone na kulturę Polski. Tutaj Gdańsk nawiąże kontakt z wieloma podmiotami. 

Mamy na myśli zarówno duże instytucje (np. Instytut Cervantesa czy British Council), 

jak i indywidualnych artystów i kuratorów. Z British Council współpracujemy obecnie przy 

realizacji projektów Active Citizens i Future City Game. 

Bardzo ważne jest dla nas zaangażowanie i bliska współpraca z pozostałymi polskimi miastami 

kandydującymi do tytułu ESK 2016. W przypadku wygranej Gdańska chcemy zaprosić do 

współpracy wszystkie miasta, które kandydowały do tytułu, zrealizować wspólnie kilka projektów, 

ukazujących kompleksowo kulturę całego kraju. Ostateczna forma prezentacji pomysłów 

innych miast będzie zależała od konkretnych propozycji programowych przez nie zgłoszonych. 

Kontakt z podmiotami zza granicy 

W tym wymiarze Gdańsk 2016 aktywnie działa już podczas kandydatury. Nawiązaliśmy kontakt 

z ważnymi operatorami kultury, takimi jak Komisja Europejska, EUROCITIES, Culture Action 

Europe, Les Rencontres czy Intercult. Ponadto współpracujemy również z wieloma miastami 

hiszpańskimi i działającymi tam podmiotami kulturalnymi (opisane szerzej w Rozdziale I s. 040). 

Nasze europejskie kontakty zostaną poszerzone. Zamierzamy współdziałać z International 

Network for Contemporary Performing Arts, European Cultural Foundations, Trans Europe 

Halles, European Festivals Association. Kontakt nawiążemy również z Wikimedia Foundation 

celem realizacji naszego flagowego projektu Wikipolis. W tej chwili nawiązaliśmy kontakt ze 

Stowarzyszeniem „Wiki w Polsce”, które jest bezpośrednim organizatorem Wikimanii 2010, 

impreza odbyła się w lipcu w Gdańsku. Oprócz najważniejszych organizacji zajmujących się 

kulturą oraz Instytutów Polskich działających za granicą, zaangażujemy takie placówki, jak 

Przedstawicielstwo Województwa Pomorskiego w Brukseli oraz ambasady Rzeczypospolitej 

Polskiej celem promocji oferty programowej Gdańsk 2016 w Europie. 

Szczegółowa lista kontaktów, z którymi do dnia złożenia niniejszego dokumentu Gdańsk 2016 

nawiązał lub zamierza nawiązać kontakt, znajduje się w Załączniku nr 4. 

Kontakty w liczbach 

Miasto Metropolia Kraj Świat Suma 

Instytucje kultury 27 11 6 34 78 

Pozostałe instytucje 22 26 11 29 88 

Organizacje i związki nieformalne 76 29 38 34 177 

Przedsiębiorstwa/firmy/osoby fizyczne 111 38 62 22 233 

Suma 236 104 117 119 576 

13. Na czym polega nowatorski charakter projektu 

Nowatorski charakter projektu w wymiarze europejskim polega na przygotowaniu i realizacji 

programu opartego na idei wolności i wartości, jaką niesie ze sobą solidarność. Zwracamy 

uwagę na indywidualne poczucie wolności, jak i solidarność w codziennym życiu każdego 

człowieka. Jego prawo do określenia indywidualnego „ja”, a więc ekspresji intelektualnych, 

uczuciowych i zmysłowych. Gdańsk jest idealnym miejscem do takich działań. To właśnie 

w Gdańsku można dotknąć wolności. Można żyć i tworzyć wśród tych, którzy dokonali rewolucji. 

Nie ma współczesnej Europy bez wolności i nie ma współczesnego społeczeństwa bez solidarności. 

Przygotowywany i realizowany program obchodów skupiał się będzie na odczytywaniu, 

redefiniowaniu i komentowaniu tych idei. 

Nowatorski charakter na poziomie miasta i obywateli opiera się na dostarczeniu narzędzi 

wspomagających demokrację obywatelską oraz umożliwieniu rozwoju cywilizacyjnego swoim 

069 


obywatelom. Miasto to wspólna sprawa jego mieszkańców. Gdańsk był potęgą handlową, centrum 

nowożytnej myśli, samodzielnym państwem. Decyzją Stalina stał się miastem wysoko 

przemysłowej klasy robotniczej. Przemysł upadł, klasa została. Dlatego projekt Gdańsk 2016 ma 

szczególne znaczenie w kontekście partycypacji społecznej i nowatorski charakter dla miasta. 

Innowacyjny charakter programu w pełni oddaje projekt Wikipolis – przestrzeń offline przygotowana 

przez społeczności online. Oddajemy do dyspozycji organizacji i twórców niezależnych 

historyczną przestrzeń Stoczni Gdańskiej. Wykorzystując najnowocześniejsze technologie 

teleinformatyczne oraz systemy takie jak rzeczywistość rozszerzona, tworzymy największe 

laboratorium demokracji bezpośredniej, wolną i solidarną przestrzeń – Wikipolis. 

Innowacja to dla nas zmiana standardów zarządzania, ukierunkowanie miasta na kulturę, 

oparcie programu o projekty dotyczące zagadnień przyszłości, postawienie na wolność i solidarność 

w kulturze oraz wprowadzenie nowatorskich rozwiązań podczas realizacji projektu 

Europejskiej Stolicy Kultury. 

Obecna skala zmian w podejściu do kultury stanowi największe i kompleksowe ukierunkowanie 

Gdańska w powojennej historii. 

Innowacyjność programu Gdańsk i Metropolia Europejska Stolica Kultury 2016 realizowana 

jest na trzech poziomach: programowym, systemowym, marketingowym. 

Demokratyzacja przestrzeni 

publicznej oznacza także 

obecność sztuki w życiu 

codziennym mieszkańców. 

Dlatego w dzielnicy Zaspa 

powstaje wielkoformatowa, 

bezpłatna, dostępna dla wszystkich 

kolekcja murali, która jest 

przykładem poddania miasta 

artystycznej transformacji. 

—— 

Wsparcie partycypacji obywateli w zarządzaniu miastem poprzez przygotowanie specjalnych 

narzędzi ułatwiających prowadzenie debat, konsultacji społecznych, tworzenie wirtualnych 

symulacji proponowanych zmian urbanistycznych. 

—— 

Zapewnienie nowych technologii teleinformatycznych dla realizacji programu. Działania 

organizowane we współpracy z Politechniką Gdańską i Pomorskim Klastrem ICT/ETI, który 

skupia 150 firm dostarczających najnowsze technologie. 

2. Innowacyjność na poziomie systemowym. 

Już samo postawienie na kulturę jako najważniejszy czynnik rozwoju miasta i regionu jest 

nowatorskim działaniem dla Gdańska, a konsekwencją wprowadzenie następujących innowacji 

w sposobie zarządzania: 

—— 

Aktualizacja strategii miasta. W 2009 r. powstał dokument „Gdańsk – Kultura”, w którego 

głównych celach i wskazaniach znalazły się punkty odnoszące się do realizacji programu kandydatury 

Gdańsk 2016. Od tego momentu praca nad programem Europejskiej Stolicy Kultury 

stanowi również spójny materiał dla nowej strategii miasta po roku 2015. 

—— 

Wprowadzenie programu grantów, w którym pula środków przeznaczonych na realizację projektów 

systematycznie wzrasta od 500 tys. w roku 2008 do 3,5 mln w roku 2010. W roku 2010 

uruchomiony został także po raz pierwszy konkurs na grant wieloletni – zakładający trzyletnie 

finansowanie zadania z dziedziny kultury. Zagwarantuje to stabilność kluczowych działań, 

ułatwi ich programowanie, a co za tym idzie, zwiększy konkurencyjność oferty kulturalnej 

miasta w wymiarze europejskim. 

—— 

Powołanie ciał doradczych: 

—— 

Prezydencka Rada Kultury, w skład której wchodzą artyści, architekci, naukowcy, dziennikarze, 

animatorzy kultury związani z Gdańskiem i działający na jego rzecz. 

—— 

Rada Młodych, w skład której wchodzi młodzież gdańskich szkół. Poza głosem doradczym, 

do zadań rady należy opracowanie projektów oraz działania popularyzatorskie adresowane 

do grona rówieśników. 

—— 

Grupa przedstawicieli miast Metropolii popierających gdańską kandydaturę. Celem grupy 

jest koordynacja działań metropolitalnych i promocja projektu na terenie własnych miast 

i gmin. 

—— 

Wdrożenie projektów związanych ze współpracą metropolitalną. Począwszy od stworzenia 

spójnego, pierwszego w Polsce, modelu wolontariatu, przez drogi wodne i ścieżki rowerowe, 

dochodząc do zintegrowanego systemu planowania i zarządzania kulturą. 

071 


Naturalną konsekwencją zwrotu Gdańska w kierunku kultury była deklaracja przystąpienia 

miasta do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. 

1. Innowacyjność na poziomie programowym. 

—— 

Tworzenie unikatowego programu kultury na gruncie praw człowieka, wolności i solidarności. 

Nasza propozycja jest oparta na wolności i solidarności jako tożsamości regionu. 

—— 

Demokratyzacja przestrzeni publicznej poprzez sztukę. Stworzenie nowej wizualnej opowieści 

miejskiej, która pozwala zobaczyć miasto poddane artystycznej transformacji. 

—— 

Wsparcie debiutów i prawykonań. Przy realizacji programu wprowadzamy 30% parytet dla 

debiutów i prawykonań. 

3. Innowacyjność na poziomie marketingowym. 

Więcej niż informacja, więcej niż opakowanie. Strategia komunikacji przygotowana przez miasto 

Gdańsk i służąca nagłośnieniu obchodów Europejskiej Stolicy Kultury jest wieloelementowa, 

rozbudowana i wieloletnia. Wykorzystujemy narzędzia i środki komunikacji, które pozwalają 

na wysoki stopień interakcji z grupami celowymi, często z zakresu nowych technologii (opisane 

w Rozdziale V). 

Innowacyjność działań marketingowych opiera się na nawiązaniu dialogu społecznego, wykorzystaniu 

serwisów społecznościowych jako jednego z podstawowych narzędzi komunikacji, 

tym samym umożliwieniu odbiorcom kształtowania wydarzeń.

Diagnoza i długofalowy wpływ innowacyjności na każdym z trzech poziomów: programowym, 

strukturalnym oraz marketingowym będzie znaczącym elementem ewaluacji całego projektu. 

Gdańsk – miasto inwencji twórczych, miasto gdzie dobrze się żyje, obecnie postrzegane jest 

jako miasto-pomnik. Dzieje się tak za sprawą istotnych przemian społecznych i politycznych, 

które miały początek właśnie tu, w Gdańsku. Projektem Gdańsk 2016 udowodnimy, że siła 

kreatywna mieszkańców to nie przeszłość, to cały czas nasza przyszłość. Wdrażając program, 

chcemy dokonać zmiany: Gdańsk – Kulturalna Stolica Europy. 

14. W przypadku przyznania miastu tytułu 

„Europejskiej Stolicy Kultury” – jakie będą 

średnio– i długoterminowe skutki obchodów 

z punktu widzenia społeczności, kultury i samego 

miasta Czy władze miejskie przewidują 

złożenie publicznych deklaracji dotyczących 

okresu bezpośrednio po obchodach 

Europejska Stolica Kultury to projekt, który zmieni Gdańsk. Zmiany w świadomości mieszkańców, 

ich większe zaangażowanie w życie społeczne to najbardziej przez nas pożądany, jako 

trwały i długofalowy, skutek obchodów. Projekt przyniesie także zmiany na wielu poziomach 

funkcjonowania miasta: ekonomicznym, wizerunkowym, architektonicznym, odnoszącym 

się do zarządzania strategicznego. Zmieni się gdańska kultura, jej model zarządzania, finansowania 

i promocji. O korzystnych dla społeczności, kultury i miasta skutkach obchodów 

myśleliśmy, definiując nasze cele (opisane w Rozdz. I) i projektując model ewaluacji (opisany 

w Rozdz. VI). 

Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 2016, który przyniesie mieszkańcom szereg ułatwień 

i zachęt, pozwalając im na działanie na rzecz społeczności. 

Realizacja projektów skierowanych do szczególnych grup, uwaga poświęcona dostępności 

wydarzeń w ramach obchodów dla grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, będzie 

skutkowała zwiększeniem wrażliwości mieszkańców na kwestie związane z różnorodnością 

i grupami mniejszościowymi. 

Z punktu widzenia społeczności długoterminowym skutkiem obchodów będzie także wypromowanie 

unikalnej kultury kaszubskiej na skalę europejską. Będzie to istotny efekt projektu 

dla Kaszubów, a także dla mieszkańców Gdańska. 

Podsumowując, trwały i długofalowy skutek obchodów to przede wszystkim stworzenie obywatelom 

Gdańska i Metropolii bogatych możliwości praktykowania solidarności na co dzień. 

Projekt Gdańsk 2016, we wszystkich swoich wymiarach, także ekonomicznym i infrastrukturalnym, 

przyniesie poprawę jakości życia każdemu obywatelowi. Miasto stanie się bardziej 

przyjazne dla swoich mieszkańców, a także dla przyjezdnych. 

Blisko mieszkańców – ważne 

są takie wydarzenia, które 

nie mają jednorazowego 

charakteru i odbywają się 

w dzielnicach. Te wydarzenia 

nie tylko głęboko zapadają 

w pamięć, ale tworzą długoterminowe 

efekty projektu 

dla społeczności. 

073 


Społeczność 

Identyfikacja mieszkańców z nową wizją Gdańska jako miasta kultury wolności oraz zaangażowanie 

na rzecz realizacji tej wizji to najważniejsze średnioterminowe skutki projektu 

z punktu widzenia społeczności. Długoterminowym skutkiem dla społeczności będzie utrwalenie 

mechanizmów partycypacji społecznej w zakresie polityki miejskiej, w szczególności 

polityki kulturalnej. Nastąpi to poprzez zastosowanie narzędzi, które zostaną wypracowane 

i wprowadzone w czasie realizacji projektu. Od intensywnych konsultacji, zapoczątkowanych 

na etapie kandydatury miasta, poprzez rozpoznawanie potrzeb, kreowanie możliwości wyboru 

i współtworzenia konkretnych rozwiązań i projektów angażujących w działania mieszkańców, 

jak i projektów w całości przez nich wymyślonych i przygotowanych. 

Skutkiem obchodów z punktu widzenia społeczności będzie także stworzenie warunków do 

nieskrępowanego rozwoju aktywności obywatelskiej. W tym celu, między innymi, powołujemy 

Z punktu widzenia społeczności, w długiej perspektywie czasowej, skutkiem obchodów będzie 

znaczące poszerzenie i wzbogacenie oferty kulturalnej dla społeczności. Szczególnie w zakresie 

działań edukacyjnych i wydarzeń odbywających się w poszczególnych dzielnicach, czyli takich 

działań, które nie mają jednorazowego charakteru i są bliskie mieszkańcom. 

Gwarantujemy osiągnięcie tego efektu poprzez realizację programu, który obecność modułów 

edukacyjnych stawia sobie za jeden z priorytetów i oddaje dużo miejsca projektom dzielnicowym, 

nawiązującym do sąsiedzkiej współpracy. Wzbogacenie oferty kulturalnej odbędzie 

się także dzięki realizacji projektów związanych z obecnością sztuki w przestrzeni publicznej, 

a nowatorski, dla programu obchodów, mechanizm wspierania debiutów przyczyni się do 

wzbogacenia oferty kulturalnej, zwiększając ilość nowych dzieł i wydarzeń. 

Kultura wolności to także kultura czasu wolnego. Skutkiem obchodów w Gdańsku i Metropolii 

będzie szeroka i bogata oferta zagospodarowania czasu wolnego.

W perspektywie średnioterminowej obchody przyczynią się także do przygotowania i zwiększenia 

liczby profesjonalnych kuratorów, managerów i specjalistów w obszarze kultury. Powstanie 

nowa, związana z miastem, kadra dla kultury, bez której nawet najlepsze praktyki nie 

miałyby szans na realizację. To wzmocnienie kultury w zakresie kadry, finansowania i zarządzania 

będzie wspomagane instytucjonalnie i infrastrukturalnie. Skutkiem realizacji obchodów 

będą nowe podmioty działające w obszarze kultury, np. Dom Chodowieckiego, Szkoła 

Debaty, Centrum Wolnej Kultury, Muzeum Praw Człowieka, Galeria na Wodzie, zainicjowanie 

budowy nowych obiektów, np. Centrum Muzyczno-Operowe, Muzeum Sztuki Nowoczesnej 

oraz adaptacja przestrzeni na cele kulturalne w ramach realizacji projektów (m.in. Alternativa, 

Wikipolis). 

Będą to długoterminowe skutki obchodów z punktu widzenia rozwoju kultury w mieście, które 

w znacznym stopniu poprawią jakość oferty kulturalnej i efektywność wydatkowania środków 

publicznych. 

W czasie obchodów wypracowane zostaną także dobre praktyki w zakresie współpracy sektora 

kultury z biznesem, co pozwoli na zaangażowanie firm w sponsoring w perspektywie długoterminowej. 

Efektem realizacji programu obchodów, w którego wątkach tematycznych silnie 

obecny jest motyw interakcji pomiędzy kulturą a nowymi technologiami, będzie stworzenie 

nowych obszarów dla współpracy sektora kultury i nowych technologii. Dzięki realizacji projektu 

ESK kultura nie będzie izolowanym systemem, wzmocnią się jej powiązania z miastem 

w wymiarach: społecznym i gospodarczym. 

Skutkiem obchodów, z punktu widzenia kultury, będzie racjonalne planowanie wydarzeń kulturalnych 

w Gdańsku i Metropolii, które umożliwi równomierne rozłożenie wydarzeń w kalendarzu 

imprez. Powstaną rozwiązania systemowe pozwalające na koordynowanie imprez. Obchody 

roku 2016 stanowić będą modelowe rozwiązanie dla planowania kalendarza kulturalnego 

w kolejnych latach. 2016 – Rok Europejskiej Stolicy Kultury umożliwi także rozbudowanie 

systemu informacji kulturalnej, który będzie funkcjonował również po zakończeniu projektu. 

Nie mniej ważnym, trwałym skutkiem obchodów będzie uzyskanie efektu synergii w działaniu 

instytucji kultury. Przedsięwzięcia realizowane w partnerstwach, uzupełnianie się ofert instytucji, 

wymiana świadczeń – to wszystko złoży się na efekt synergii. Jest on dla nas tak istotny, 

że będzie, obok innych czynników, podlegał badaniu w czasie ewaluacji. 

075 


Kultura 

Projekt Gdańsk 2016 zaowocuje głęboką zmianą modelu zarządzania i finansowania kultury 

w mieście. Niesie to za sobą skutki średnioterminowe, które przełożą się na trwały efekt, 

a w perspektywie długoterminowej zaowocują zmianą sposobu funkcjonowania obszaru kultury. 

Bezpośrednim skutkiem obchodów będzie systematyczne zwiększanie nakładów na kulturę, 

które utrzyma się również po roku 2016. Zmianie ulegnie także sposób wydatkowania środków. 

Skutkiem obchodów będzie rozwinięty system grantów miejskich, dostępnych na równych 

zasadach dla wszystkich podmiotów realizujących projekty kulturalne. W czasie realizacji 

projektu Gdańsk 2016 wypracowane zostaną dobre praktyki w zakresie zarządzania projektami 

kulturalnymi, z wykorzystaniem metod zarządzania projektami, zarządzania finansami w projektach 

kulturalnych i ewaluacji projektów. Staną się one stałym i standardowym sposobem 

zarządzania kulturą w instytucjach i Urzędzie Miejskim w Gdańsku. 

Wysoki poziom wydarzeń 

artystycznych zależy od 

wielu czynników. Wśród nich 

niebagatelną rolę odgrywają 

dobre praktyki zarządzania 

i finansowania projektów 

kulturalnych. Dlatego z punktu 

widzenia kultury skutki 

obchodów podnoszące jakość 

zarządzania i finansowania 

kultury mają duże znaczenie. 

Miasto... 

Z punktu widzenia miasta najważniejszym długoterminowym skutkiem obchodów będzie nowe 

pozycjonowanie Gdańska w Polsce i w Europie. Dzięki Europejskiej Stolicy Kultury Gdańsk 

stanie się jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych w Polsce, umacniając tym samym 

swoją pozycję w stosunku do obecnego statusu najważniejszego ośrodka kulturalnego w Polsce 

Północnej. Mamy również ambicję awansowania do roli jednego z ważniejszych ośrodków 

kulturalnych w basenie Morza Bałtyckiego. 

Gdańsk w Europie jako ośrodek debaty. Miejsce dyskusji o europejskich wartościach, o znaczeniu 

wolności i solidarności, o nowych prądach w sztuce, o znaczeniu przemysłów kreatywnych, 

o kulturze jako strategii rozwojowej. Taki wizerunek miasta w kontekście europejskim będzie 

skutkiem realizacji gdańskiego projektu ESK 2016. Program Wolność Kultury. Kultura Wolności 

został stworzony właśnie tak, aby Gdańsk stał się miejscem debaty, nieustającej wymiany 

myśli i doświadczeń, miastem kultury wolności. Tym samym zyskał status ważnego ośrodka 

kulturalnego w skali Europy.

Europejska Stolica Kultury umożliwi nie tylko zmianę, ale też utrwalenie nowego wizerunku 

w perspektywie długofalowej. 

Obchody Europejskiej Stolicy Kultury przyniosą trwałe skutki w aspekcie architektonicznym 

i urbanistycznym. Realizacja programu przyczyni się do nasycenia kulturą różnych części 

miasta poprzez realizację projektów związanych z rewitalizacją. Długoterminowym i nowatorskim, 

z perspektywy miasta, skutkiem będzie trwała obecność sztuki w przestrzeni publicznej. 

Na trwałe zakorzeni się ona w krajobrazie miasta, dzięki takim projektom, jak między innymi 

Kolekcja Malarstwa Monumentalnego, Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska, Miejskie Znaki 

Kultury. Dzięki tym projektom realizujemy naszą ideę demokratyzacji przestrzeni publicznej 

poprzez sztukę. 

Europejska Stolica Kultury pozwoli także na przywrócenie „wodnego” charakteru Gdańska 

– zwrócenie się miasta ku różnorodnym w swoim charakterze szlakom wodnym – od rzek 

i kanałów po tereny nadmorskie – za sprawą realizacji projektów związanych z ożywieniem 

dróg wodnych w mieście. 

W perspektywie średnioterminowej miasto odczuje korzystne skutki projektu związane ze wzrostem 

ruchu turystycznego już w okresie przygotowania i w roku realizacji programu obchodów. 

Przyniesie to bezpośrednie skutki ekonomiczne, wzrost przychodów, powstanie nowych miejsc 

pracy, nowych przedsiębiorstw. Podwyższeniu ulegnie standard obsługi ruchu turystycznego, 

między innymi dzięki programowi Welcome to Gdańsk, który stanowi część projektu Gdańsk 

2016. W szczególności zwiększy się jakość obsługi zagranicznych gości, głównie poprzez większą 

dostępność informacji w języku angielskim. Opracowując projekt Gdańsk 2016, przykładaliśmy 

wagę do tego, żeby skutki projektu dla rozwoju miasta w obszarze turystyki i gospodarki 

przełożyły się na trwały trend. W związku z tym rozpoczęliśmy tworzenie nowych produktów 

turystyki kulturowej (między innymi Kolekcja Malarstwa Monumentalnego, Schody Wolności), 

stałej oferty dla turystów zainteresowanych kulturą (cykliczne festiwale). Skutki projektu dla 

miasta, także w aspekcie turystyki i ekonomii, będziemy monitorować w procesie ewaluacji. 

...i Metropolia 

Dodatkowo chcemy zwrócić uwagę na skutki realizacji projektu ESK z metropolitalnego punktu 

widzenia. Efektem obchodów, patrząc z tej szerszej perspektywy, będzie synergia pomiędzy 

miastami Metropolii w działaniach kulturalnych, promocyjnych i związanych z turystyką. Projekt 

przyczyni się także do zwiększenia integracji mieszkańców Metropolii, stając się jednym 

ze sposobów na wzmacnianie metropolitalnej tożsamości. Dzięki Europejskiej Stolicy Kultury 

tworzymy Metropolię, a kultura staje się awangardą zmian w skali metropolitalnej. 

Czy władze Miejskie przewidują złożenie publicznych deklaracji 

dotyczących okresu następującego bezpośrednio po obchodach 

Władze miejskie zamierzają kontynuować obraną drogę rozwoju poprzez kulturę. Zwrot w kierunku 

kultury ma dla Gdańska znaczenie strategiczne i znacząco wpływa na rozwój miasta. 

Strategia 

Podczas starań o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 miasto stworzyło założenia 

realizacyjne dla programu Gdańsk – Kultura, nawiązujące do myśli przewodniej Wolność 

Kultury. Kultura Wolności. Dokument, w którym zostały zapisane cele operacyjne do 2015 

roku, stanie się podstawą tworzenia długofalowej strategii dla Gdańska, która będzie opracowywana 

w latach 2012–2014 i realizowana od 2015 roku. 

Rozwiązania 

Miasto planuje również opracowanie i wdrożenie programu zarządzania instytucjami kultury, 

który będzie wspierał funkcjonowanie instytucji kultury i stanie się integralną częścią ich 

działania. Dodatkowo, wypracowany na potrzeby projektu Gdańsk 2016, model ewaluacji 

zostanie wprowadzony jako stały i standardowy sposób badania projektów kulturalnych w instytucjach 

i Urzędzie Miejskim w Gdańsku. Miasto będzie wspierać działania oraz tworzenie 

systemowych rozwiązań zmierzających do zrównania wszystkich podmiotów realizujących 

projekty kulturalne w ubieganiu się o środki publiczne. 

W związku z rozwojem systemu grantowego już w roku 2010 podjęto decyzję o wprowadzeniu 

trzyletnich edycji konkursów na dofinansowanie długofalowych projektów kulturalnych. Miasto 

będzie dążyło do wprowadzenia licencji Creative Commons na dzieła, projekty finansowane 

ze środków publicznych. 

Gdańsk planuje wprowadzenie szerokiego programu rezydencyjnego. Jego realizacja spowoduje 

przyciągnięcie do miasta twórców zagranicznych, których obecność istotnie wpłynie na 

wzmocnienie dialogu międzykulturowego. Podstawą do wprowadzenia programu rezydencyjnego 

są podejmowane w ramach kandydatury Gdańska projekty, znajdujące się w programie 

obchodów. Przykładem podjętych w tym kierunku działań może być zrealizowany wspólnie 

z Deutsches Kulturforum östliches Europa półroczny pobyt rezydencyjny w Gdańsku młodej 

niemieckiej pisarki, Sabrine Janesch. 

Gdańsk planuje wprowadzenie sieci miejskich informacji kulturalnych – infokiosków, zakres 

działania których będzie obejmował przekaz informacji kulturalnej, turystycznej oraz komunikacyjnej, 

a także sprzedaż biletów na wydarzenia kulturalne. Jest to ważna deklaracja, ponieważ 

poszerzy zasięg ogólnodostępnej informacji kulturalnej na obszar metropolitalny. 

Sieć informacji kulturalnej będzie rozwijała się w ramach projektu Gdańsk 4D, który obejmie 

również projekt digitalizacji zasobów kulturalnych i dziedzictwa kulturowego. Inicjatywy te 

wpisują się w zakres programu, powstającego obecnie, klastra branż kreatywnych, który uzyska 

silne wsparcie miasta. 

Wydarzenia 

Miasto deklaruje kontynuację wydarzeń kulturalnych, które powstały, w związku ze staraniami 

o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury i znajdą się w programie roku 2016, między innymi festiwal 

Solidarity of Arts, Europejski Poeta Wolności, Gdański Festiwal Tańca, Galeria Zewnętrzna 

Miasta Gdańska, projekt Arts & Science, festiwal All About Freedom, Miejskie Znaki Kultury. 

(opisany szerzej w Rozdziale VII s. 267–285). 

Starania o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 pokazują zmianę w myśleniu strategicznym 

miasta, które stawia na kulturę. Jednocześnie uświadamiają wagę planowania i realizowania 

projektów długofalowych w procesie zrównoważonego rozwoju. Stąd wiele podjętych działań 

będzie kontynuowanych i rozwijanych po roku 2016. 

077 


15 Jak przebiegało opr acowanie projek tu 

kandydatury 

Międzynarodowy konkurs na koncepcję Gdańsk 2016 

Od momentu oficjalnego ogłoszenia, w 2005 r., że jedno z polskich miast będzie piastować 

tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 r., w środowiskach trójmiejskich podjętych zostało 

wiele nowych działań związanych z programem ESK 2016. Środowiska artystyczno-kulturalne 

nieformalnie podjęły ogrom starań, przyczyniając się do przystąpienia Gdańska do konkursu 

o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. To właśnie działania oddolne były „zapłonem” 

i stanowią silny element kandydatury Gdańska. 

Jak wspomniano wcześniej, 26 kwietnia 2007 r. podczas sesji Rady Miasta, jednogłośnie przyjęto 

uchwałę o kandydowaniu Gdańska do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Konsekwencją 

podjętej decyzji było ogłoszenie międzynarodowego konkursu na koncepcję i strategię projektu. 

Konkurs został ogłoszony w styczniu 2008 r., był on otwarty, dwuetapowy. Prace konkursowe 

oceniało dziesięcioosobowe jury, złożone z reprezentantów Urzędu Miejskiego w Gdańsku, 

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz przedstawicieli instytucji kultury, 

środowiska artystycznego, literackiego, akademickiego, muzycznego oraz mediów. Ogłoszenie 

konkursu międzynarodowego jest sytuacją wyjątkową, która wyróżnia Gdańsk spośród 

pozostałych polskich miast kandydujących do tego tytułu. W pierwszym etapie konkursu 

wybrano trzy najciekawsze propozycje, a z nich wyłoniono zwycięzcę – koncepcję opartą na 

haśle przewodnim Wolność Kultury. Kultura Wolności. 

Utworzenie biura Gdańsk 2016. 

Związki formalne z władzami lokalnymi i regionalnymi 

W sierpniu 2008 r. utworzone zostało biuro Gdańsk 2016. Zespół biura składa się z wysokiej 

klasy specjalistów z różnorodnym doświadczeniem i kompetencjami, co umożliwia pracę nad 

tak przekrojowym projektem, jakim jest Program Europejskiej Stolicy Kultury. Dodatkowo 

zespół międzynarodowych ekspertów i konsultantów wzbogaca program o doświadczenie 

i dobre praktyki w zakresie tworzenia gdańskiego projektu ESK 2016. 

Biuro Gdańsk 2016 ściśle współpracuje z przedstawicielami lokalnych władz, w szczególności 

z Urzędem Miejskim w Gdańsku, który jest głównym podmiotem finansującym. Bieżąca 

współpraca, obejmująca zarówno elementy merytoryczne, jak i formalne, realizowana jest 

w relacji z Biurem Prezydenta Miasta ds. Kultury. Biorąc jednak pod uwagę niezwykle szeroki 

zakres tematyczny programu Europejska Stolica Kultury, biuro Gdańsk 2016 zarekomendowało 

stałą współpracę z wydelegowanymi reprezentantami kluczowych dla programu wydziałów 

Urzędu Miejskiego. Współpraca ta, przeprowadzana w formie regularnych spotkań 

plenarnych, wzbogaciła projekt, usprawniła pracę nad niniejszym dokumentem oraz ułatwiła 

komunikację obu stron. 

Warte podkreślenia jest to, że na podstawie uchwały Rady Miasta zagwarantowany został 

poziom 3-letniego finansowania projektu (kandydatury) w budżecie miejskim. Stanowiło to 

precedens, w Gdańsku i nie tylko, w zakresie finansowania miejskich projektów w dziedzinie 

kultury, operujących dotychczas zwykle w oparciu o corocznie uchwalany budżet. 

Również Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego aktywnie uczestniczy we wszystkich 

kluczowych rozmowach i projektach w ramach kandydatury Gdańska do tytułu Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. Biuro Gdańsk 2016 współdziała grupowo oraz indywidualnie z okalającymi 

Gdańsk miastami i gminami. Samorządy wydelegowały przedstawicieli do współpracy 

z biurem Gdańsk 2016. Przedstawiciele wchodzą w skład grupy ds. współpracy z miastami 

Metropolii (opisanej poniżej). 

Konsultacje, współpraca oraz poparcie projektu: lokalne, regionalne, 

środowiskowe, instytucjonalne 

Jednym z pierwszych działań podjętych przez biuro Gdańsk 2016 była intensywna praca public 

relations. Komunikacja koncentrowała się na przekazaniu założeń programowych gdańskiej 

kandydatury wyrażonych w motcie Wolność Kultury. Kultura Wolności. Od jesieni 2008 r. 

biuro Gdańsk 2016 przeprowadziło kilkadziesiąt spotkań o charakterze informacyjno-konsultacyjnym 

dla takich środowisk, jak: artyści, animatorzy kultury, event managerowie, instytucje 

kultury, przedstawiciele biznesu, turystyki, sportu, edukacji, pracownicy i wolontariusze trójmiejskich 

organizacji pozarządowych, przedstawiciele mediów, animatorzy skupieni wokół 

fundacji i stowarzyszeń III sektora, aktywiści środowiska kaszubskiego, przedstawiciele osób 

wykluczonych społecznie, przedstawiciele branż ochrony środowiska i rewitalizacji miasta 

oraz wielu innych. Przeprowadzonych zostało również wiele specjalnych akcji informacyjnych 

dla mieszkańców Metropolii. 

W rezultacie biuro Gdańsk 2016 uzyskało oficjalne poparcie i nawiązało bliską współpracę 

ze wszystkimi kluczowymi instytucjami w regionie zarówno w dziedzinie kultury oraz sztuki, 

jak i sportu, turystyki, edukacji i biznesu. Jak opisano szerzej w Rozdziale I s. 033 podpisana 

została deklaracja poparcia dla projektu przez przedstawicieli władz wszystkich jednostek 

samorządu terytorialnego obszaru metropolitalnego. Dokument wsparcia kandydatury Gdańska 

do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury podpisali: Marszałek Województwa Pomorskiego, 

prezydenci i burmistrzowie 8 miast (Gdańska, Gdyni, Sopotu, Pruszcza Gdańskiego, Tczewa, 

Wejherowa, Redy, Rumi), burmistrzowie i wójtowie 4 gmin (Żukowo, Kolbudy, Kosakowo, Wejherowo) 

oraz starostowie 5 powiatów (gdańskiego, kartuskiego, nowodworskiego, wejherowskiego 

i puckiego). Przewodnictwo nad Komitetem Honorowym objął Prezydent Lech Wałęsa. 

Poparcie dla projektu Gdańsk 2016 wyraźnie akcentowane jest również w codziennej pracy 

polityków w mieście. Warto podkreślić stabilność poparcia politycznego dla tego projektu 

zarówno w mieście, jak i w całym obszarze metropolitalnym. 

081 


Utworzenie zespołu programowo-doradczego 

W ramach konstruowania wniosku aplikacyjnego miasta o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, 

biuro Gdańsk 2016 utworzyło zespół programowo-doradczy, który zastępuje często powoływaną 

przy tego typu projektach Radę Programową. Ze względu na złożoność działań tematycznych 

i zakres specjalizacji, zespół składa się z dziesięciu grup tematyczno-środowiskowych. 

Głównym zadaniem zespołu programowo-doradczego jest konsultowanie działań sektorowych 

biura z ekspertami w danej dziedzinie. W każdej z grup tematyczno-środowiskowych zasiadają 

przedstawiciele głównych instytucji, organizacji, jednostek i firm reprezentujących dane środowisko 

bądź grupę społeczną. Osoby te zaangażowane są w tworzenie niniejszego dokumentu 

pod względem merytoryczno-konsultacyjnym w danej dziedzinie, a także pod kątem współpracy 

i długofalowego wymiaru projektu. Biuro Gdańsk 2016 zapewniło w ten sposób pełne uczestnictwo 

w projekcie instytucji miejskich, środowisk oraz mieszkańców już na etapie wniosku 

aplikacyjnego. Zespół jest głównym narzędziem konsultującym wypracowane projekty wchodzące 

w skład obchodów na rok 2016. Dodatkowo przeprowadzone zostały publiczne debaty 

odnośnie strategii, koncepcji oraz idei kandydatury. 

W skład zespołu programowo–doradczego wchodzą następujące grupy tematyczne: 

—— 

Grupa ds. kultury i sztuki – grupa odpowiedzialna za projekty artystyczno-kulturalne. 

—— 

Grupa ds. sportu i rekreacji – grupa odpowiedzialna za współpracę ze środowiskiem sportu. 

—— 

Grupa ds. turystyki i hotelarstwa – grupa odpowiedzialna za współpracę ze środowiskiem 

turystyki i hotelarstwa. 

—— 

Grupa ds. wolontariatu – grupa odpowiedzialna za opracowanie modelu wolontariatu Gdańsk 

2016. Model ma wymiar metropolitalny i jest pilotażowy w skali kraju. 

—— 

Grupa ds. biznesu i przedsiębiorczości – grupa odpowiedzialna za zaangażowanie i wsparcie 

sektora prywatnego projektu. 

—— 

Grupa ds. nauki i edukacji – grupa odpowiedzialna za zaangażowanie sektora edukacyjnego 

w projekt. 

—— 

Grupa ds. współpracy z miastami Metropolii – grupa odpowiedzialna za współpracę i wspólne projekty 

z miastami i gminami okalającymi Gdańsk, które wchodzą w skład obszaru metropolitalnego. 

—— 

Grupa ds. przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu – grupa odpowiedzialna za współpracę 

z odpowiednimi środowiskami i projekty, mające na celu przeciwdziałanie wykluczeniu 

społecznemu. 

—— 

Grupa ds. mniejszości narodowych, etnicznych i kultury Kaszub – grupa odpowiedzialna za 

współpracę i projekty realizowane ze społecznością kaszubską i mniejszościami narodowymi. 

Zaangażowanie mieszkańców 

w prace nad kandydaturą 

Gdańska i Metropolii obejmowało 

konsultacje projektu, jak 

również warsztatową pracę nad 

konkretnymi wydarzeniami. 

Część projektów na rok 2016 

opracowały specjalnie powołane 

zespoły robocze skupiające 

przedstawicieli różnych grup 

i sektorów. Łącznie pracowało 

w nich ponad 220 osób 

z różnych środowisk. 

—— 

Grupa Rada Młodych – grupa odpowiedzialna za inicjowanie i wypracowanie projektów przez 

dzieci i młodzież. 

Zespoły robocze i opracowanie programu Gdańsk 2016 

W każdej z powyższych grup biuro Gdańsk 2016 utworzyło zespoły robocze, które odpowiadają 

za wypracowanie projektów wpisujących się w obchody programu ESK 2016. 

Struktura programu Gdańsk 2016 jest opracowywana w czterech obszarach: 

—— 

projekty autorskie (zlecone), 

—— 

projekty opracowane w zespołach roboczych, w których biorą udział członkowie grup zespołu 

programowo-doradczego, 

—— 

projekty opracowane przez zespół biura Gdańsk 2016, 

—— 

projekty opracowane oddolnie poprzez inicjatywę Bank Pomysłów. 

Współpraca zagraniczna biura Gdańsk 2016 i zaangażowanie 

europejskich ekspertów 

Biuro Gdańsk 2016 nawiązało kontakty z byłymi i przyszłymi miastami noszącymi tytuł Europejskiej 

Stolicy Kultury. Przeprowadzone zostały wizyty studyjne i spotkania z przedstawicielami 

miast: Liverpool, Stavanger, Wilno, Linz, Essen, Istambuł, Pécs, Turku, Tallin, Guimarães, 

Maribor, Marsylia, Koszyce, Umea, Ryga. Spotkania były okazją do podzielenia się doświadczeniami 

miast w opracowywaniu kandydatury bądź realizacji programu Europejskiej Stolicy 

Kultury. Biuro Gdańsk 2016 skorzystało z wielu rozwiązań i przykładów dobrych praktyk. Do 

opracowania niniejszej aplikacji konkursowej zaangażowało międzynarodowych ekspertów 

z dziedziny kultury i programu Europejska Stolica Kultury. 

Biuro Gdańsk 2016 aktywnie uczestniczy w kluczowych dla projektu sieciach europejskich 

oraz współpracuje z głównymi organizacjami i międzynarodowymi instytucjami w dziedzinie 

kultury. Uczestnictwo biura w sieci EUROCITIES oraz Les Rencontres, współpraca z Culture 

Action Europe, Intercult czy The Art Lobby umożliwiło kontakt z wieloma partnerami w Europie 

i zaowocowało wspólnymi projektami. Dzięki takim działaniom projekt uzyskał jeszcze 

szerszy wymiar, europejski. 

Gdańsk jest rzeczywiście aktywnym „graczem” na arenie międzynarodowej. Z myślą o roku 

2016, biuro Gdańsk 2016 nawiązało też współpracę z wieloma miastami hiszpańskimi. Są to 

między innymi Cordoba, San Sebastian, Malaga, Santander, Murcja, Cuenca, Segovia czy Las 

Palmas. Obecna współpraca i plany w zakresie projektów polsko–hiszpańskich są opisane 

szerzej w Rozdziale I s. 040–045. 

Działania angażujące 

Zakres działań związanych z kandydaturą Gdańska do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 

obejmuje wielowymiarowe formy zaangażowania w projekty na terenie całej Metropolii. Biuro 

Gdańsk 2016 było zaangażowane, współorganizując i wspierając setki wydarzeń. 

083 


Bezpośrednie zaangażowanie miało formę: 

—— 

patronatów, 

—— 

wspierania finansowego i organizacyjnego, 

—— 

generowania i realizowania nowych autorskich wydarzeń kulturalnych, 

—— 

koordynacji na skalę Metropolii, 

—— 

działań promocyjnych dla projektów indywidualnych, 

—— 

kampanii reklamowych. 

Nie sposób wymienić wszystkich działań angażujących biuro. Jedną z ważniejszych akcji, 

bardzo pozytywnie odebraną przez środowiska i mieszkańców Metropolii, było wydanie 

Włącz się! Kalendarium Kulturalne. Publikacja była wyjściem naprzeciw potrzebie posiadania 

zebranych w jedną całość informacji na temat tego, co się będzie działo w kulturze. 

Szczególną zaletą informatora kulturalnego jest to, że mówi o wydarzeniach w Trójmieście 

w perspektywie dalszej niż najbliższy tydzień czy miesiąc. Kalendarium, wydawane w trybie 

kwartalnym, dostępne jest bezpłatnie w klubach, kinach, kawiarniach i instytucjach kultury 

Trójmiasta. 

Przykładem działań koordynacyjnych biura Gdańsk 2016 jest realizacja w latach 2009 i 2010 

Europejskiej Nocy Muzeów, imprezy o wymiarze metropolitalnym. W ramach kandydatury do 

tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 biuro zainicjowało nowe projekty autorskie, których 

pierwsze edycje zostały zrealizowane w latach 2009/2010. Do tych projektów zaliczamy między 

innymi Festiwal Malarstwa Monumentalnego Monumental Art, Festiwal Narracje: Instalacje 

i Interwencje w Przestrzeni Publicznej, Yass-no. 

Działania sektorowe biura Gdańsk 2016 

Program Europejska Stolica Kultury 2016 to nie tylko działania stricte artystyczno-kulturalne. 

Gdańsk, wzorując się na przykładach najlepiej dotąd zrealizowanych programów ESK, podjął 

szereg działań sektorowych. Za pośrednictwem zespołu programowo-doradczego biuro Gdańsk 

2016 rozpoczęło współpracę ze środowiskami biznesu, turystyki, hotelarstwa, sportu, edukacji 

i mediów. Prowadzi również aktywną współpracę z organizacjami pozarządowymi. Działania 

te dotyczą między innymi praw człowieka. Nawiązana została bliska współpraca z Urzędem 

Marszałkowskim Województwa Pomorskiego oraz wszystkimi miastami i gminami wchodzącymi 

w skład obszaru metropolitalnego (szerzej w Rozdziale I s. 033). Działania sektorowe 

biura Gdańsk 2016 mają dwa podstawowe cele: 

Cel 1 

Zaszczepienie wiedzy o projekcie oraz promocja kandydatury Gdańska do tytułu Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. 

Biuro Gdańsk 2016 widoczne było i jest we wszystkich wydarzeniach oraz głównych działaniach 

sektorowych w mieście. 

Cel 2 

Wypracowanie wspólnych projektów w zakresie danego środowiska. 

Biuro Gdańsk 2016 skonsultowało i wypracowało wspólne projekty w zakresie wszystkich 

grup wchodzących w skład zespołu programowo-doradczego (spis grup wymieniony wyżej). 

Bank Pomysłów 

Biuro Gdańsk 2016 utworzyło Bank Pomysłów. Inicjatywa umożliwia mieszkańcom Gdańska 

i Metropolii zgłaszanie pomysłów na nowe projekty. Na witrynie internetowej biura znajduje 

się specjalna część dotycząca inicjatywy Bank Pomysłów. Pomysł na projekt można wysłać do 

biura Gdańsk 2016 za pośrednictwem witryny internetowej, tradycyjnej poczty lub umówić się 

na spotkanie, codziennie u Dyrektora Programowego Biura Gdańsk 2016. Każdy z projektów 

jest dokładnie rozpatrywany i konsultowany z autorem pod kątem założeń programowych 

i wytycznych Europejskiej Stolicy Kultury. Za pomocą tego narzędzia powstało wiele projektów 

przewidzianych na rok obchodów, między innymi Cars for the People, Baltic Saxophone Ensemble, 

Pociąg do Hiszpanii, Neue Romantik Festival, a Country – a Village. Wszystkie projekty 

powstałe za pomocą inicjatywy Bank Pomysłów opisane są szerzej w Rozdziale VII s. 267–285. 

Gdańsk 2016 – impulsem do powstania Prezydenckiej Rady Kultury 

Prezydencka Rada Kultury powstała w 2009 r. z inicjatywy Prezydenta Miasta Gdańska, Pawła 

Adamowicza, jako organ o charakterze doradczo-opiniodawczym w zakresie efektywnego wspierania 

istotnych dla miasta przedsięwzięć promujących i integrujących działalność kulturalną. 

Członkowie Rady są wybierani przez Prezydenta spośród szczególnie aktywnych w dziedzinie 

kultury artystów, animatorów i managerów kultury oraz przedstawicieli mediów, niezależnych 

od instytucji kultury. 

Podstawowym celem spotkań Prezydenckiej Rady Kultury jest dyskusja, zwracanie uwagi na 

zjawiska, problemy dotyczące kultury i miasta, szukanie rozwiązań i pomysłów realizowanych 

przez pozainstytucjonalne gremia. Scalającym tematem prac i rozmów Rady jest kandydatura 

Gdańska do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 oraz opiniowanie proponowanej koncepcji 

i programu. 

Podsumowanie 

Projekt kandydatury Gdańska do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 został zainicjowany 

przez szereg działań oddolnych. Międzynarodowy konkurs na koncepcję Gdańsk 2016 był 

unikatowym przedsięwzięciem w skali kraju. Projekt kandydatury zaangażował w szerokim 

zakresie, tak poprzez konsultacje, jak i tworzenie programu, wszystkie instytucje kultury, środowiska 

artystyczne oraz inne, takie jak sport, turystyka, edukacja, młodzież, sektor pozarządowy 

czy sektor przedsiębiorczości. Koncepcja proponowanego programu oraz działalność biura 

Gdańsk 2016 została pozytywnie odebrana przez wszystkie środowiska Gdańska oraz władze 

okalających Gdańsk miast i gmin – Metropolię. Wspólne opracowanie części projektów, dialog 

różnorodnych środowisk i instytucji stanowi o jednym wspólnym celu, a zarazem o ogromnym 

potencjale i wsparciu stojącym za projektem: politycznym, instytucjonalnym i biznesowym. 

Gdańsk chce zmiany, Gdańsk chce Europejskiej Stolicy Kultury – to się czuje, w całej Metropolii. 

085 


087 


Wspierają Gdańsk i Metropolię: 

—— 

Lech Wałęsa – laureat Pokojowej Nagrody Nobla, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, lider 

Solidarności 

—— 

Günter Grass – pisarz, laureat Nagrody Nobla, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska 

—— 

Vaclav Havel – pisarz, dramaturg, lider demokratycznej opozycji w Czechosłowacji, pierwszy 

Prezydent Republiki Czeskiej 

—— 

Timothy Garton Ash – historyk 

—— 

Andrzej Fidyk – dokumentalista 

—— 

Anda Rottenberg – kurator, historyk sztuki 

—— 

Elżbieta Sikora – kompozytor 

—— 

Łukasz Borowicz – dyrygent, dyrektor Polskiej Orkiestry Radiowej 

—— 

Krzysztof Knittel – kompozytor 

—— 

Krzysztof Babicki – reżyser 

—— 

Jacek Fedorowicz – aktor, satyryk 

—— 

Krzysztof Kolberger – aktor 

—— 

Barbara Krafftówna – aktorka 

—— 

Jerzy Radziwiłowicz – aktor 

—— 

Andrzej Wajda – reżyser 

—— 

Halina Winiarska – aktorka 

—— 

Grażyna Wolszczak – aktorka 

—— 

Krzysztof Zanussi – reżyser 

—— 

Alicja Boniuszko – balerina, choreograf 

—— 

Jan Krzysztof Bielecki – Przewodniczący Rady Gospodarczej przy Prezesie Rady Ministrów 

—— 

Jan Kozłowski – były Marszałek Województwa Pomorskiego, Europarlamentarzysta 

—— 

Janusz Lewandowski – Komisarz Unii Europejskiej ds. budżetu 

—— 

Jarosław Sellin – poseł, przewodniczący stowarzyszenia Pomorze XXI 

—— 

Tadeusz Gocłowski – Arcybiskup 

—— 

Hans-Lothar Fauth – Honorowy Obywatel Gdańska, Lubeka 

—— 

Jan Drwal – Prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego 

—— 

Roman Kaliszan – Rektor Akademii Medycznej w Gdańsku (2005–2008) 

—— 

Hubert Kołodziejski – Przewodniczący Zarządu Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej 

—— 

Wojciech Lubawski – Prezydent Kielc 

—— 

Basil Kerski – Redaktor Naczelny polsko-niemieckiego magazynu „Dialog” 

—— 

Michał Maliszewski – Dyrektor Instytutu Polskiego w Lipsku 

—— 

Tomasz Chłoń – Ambasador RP w Tallinie 

—— 

Jarosław Książek – Konsul Genaralny RP w Brześciu 

—— 

Barbara Labuda – Ambasador RP w Luksemburgu 

—— 

Ritt Bjerregaard – Burmistrz Kopenhagi 

—— 

Urmas Kruuse – Burmistrz Tartu 

—— 

Andrius Kupcinskas – Burmistrz Kowna 

—— 

Mikko Pukkinen – Burmistrz Turku 

—— 

Gints Skenders – Burmistrz Cesis 

—— 

Christom Sommer – Burmistrz Lippstad 

—— 

Peter Stephen – Lord Provost Aberdeen 

—— 

Almers Luviks – Przewodniczący Rady Miasta Rygi 

—— 

Robert Grossman – Président de la Communauté urbaine de Strasbourg 

—— 

Léon Jauzelon – Président de l’Association „Echanges sans Frontières” 

—— 

Jacques Peyrat – Senator Departamentu Alp Nadmorskich, Francja 

—— 

Jose F. Martin del Pozo – Biuro Malaga 2016

089 

Większość moich zagranicznych 

znajomych nie wie, po co mieliby 

tu przyjechać. Są zaskoczeni, 

gdy słyszą o ponad 1000-letniej 

historii Gdańska, fantastycznych 

zabytkach czy znakomitych 

wydarzeniach kulturalnych. 

Anna Ćwidak, studentka 

Historii i Amerykanistyki na UG, 

Gdańsk 

Gdańsk zawsze był trochę 

,,innym” miastem. Ze względu na 

fakt, iż przez wieki był jedynym 

dużym portem morskim w Polsce, 

stanowił przystań zarówno dla 

kupców, ludzi przedsiębiorczych, 

jak i awanturników, ludzi 

szukających przygód. 

Błażej Turostowski, 31 lat, 

inżynier, gmina Pruszcz Gdański 

Jeżeli nie uda się budować 

statków, to świetnie jeżeli by się 

tam coś kulturalnego działo. Ale 

więcej korzyści z budowy statków 

by było. 

Bożena Szczedrowska, 

54 lata, ekonomistka, Gdańsk 

Teraz praktycznie nie wychodzę 

z domu, ale w moim sercu 

Gdańsk zawsze pozostanie 

miastem wyjątkowym, które 

przyjmowało wszystkich bez 

wyjątku. 

Helena Szumotalska, 81 lat, 

emerytka, Gdańsk Orunia 

Nie wyobrażam sobie, żebym mógł 

mieszkać gdziekolwiek indziej! 

To u nas stoi pomnik Guttenberga, 

to tu siedzi Grassowski Oskarek. 

To w tutejszym lesie jest teatr 

– w tym roku grali Szekspira! 

Proszę tam wszystkim powiedzieć, 

że Wrzeszcz jest najpiękniejszy! 

Edward Geler, 72 lata, 

emeryt, Gdańsk Wrzeszcz 


Gdańsk kojarzy mi się ze 

śledziem, wódką i Wałęsą. 

Lubię Gdańsk za to, że 

mam tu góry, las i morze 

w jednym miejscu. 

Jerzy Tomczak, 28 lat, 

właściciel sklepu komputerowego, 

Gdańsk Wrzeszcz 

Lubię Gdańsk za plaże, za piękne 

molo w Brzeźnie, a także za 

Park Oliwski i Zoo, które często 

odwiedzam. 

Stanisław Rogal, 84 lata, 

emeryt, Gdańsk 

Marzyłbym o energii, atmosferze 

fety przez cały rok. Święta sztuki, 

kultury, dumy z własnego miasta. 

Piotr Jarecki, 31 lat, 

przedstawiciel handlowy, Gdańsk 

Stocznia może stać się wizytówką 

miasta. Teren powinien być 

jednak bardziej otwarty dla 

mieszkańców. 

Kuba Ilczyszyn, 25 lat, student, 

Gdańsk 

Chciałbym, by w Gdańsku, 

będącym ESK 2016, każdy 

mógł codziennie, wracając 

z pracy/uczelni/szkoły, 

spojrzeć na kulturalny plan na 

dany dzień i znaleźć projekt 

będący spełnieniem jego 

artystycznych potrzeb. 

Mateusz Utracki, 17 lat, 

uczeń, Gdańsk Śródmieście 

Ikoną Gdańska w przyszłości 

powinno stać się Młode Miasto 

na Stoczni. W zamierzeniu ma 

ono zostać nowym ośrodkiem 

kultury. Póki co Gdańsk straszy 

niedziałającą stocznią. 

Łukasz Szuca, 22 lata, student 

Politologii UG, Gdańsk Orunia 

Górna 

Gdańsk niestety jest nastawiony 

tylko na turystykę letnią. Brakuje 

mu pomysłu na sezon zimowy 

Zofia Wilkowska, 43 lata, 

specjalistka ds. administracji 

i biura, Gdańsk Orunia 

Przyszłość Gdańska to 

działania na poziomie dzielnic 

i samodzielne inicjatywy 

mieszkańców. 

Wojciech Ilczyszyn, 50 lat, 

informatyk, Gdańsk 

Gdańsk jest mieszanką historii 

średniowiecznej i współczesnej, 

niderlandzkiej architektury 

i pozostałości po II wojnie 

światowej. 

Anish Saraf, 25 lat, 

dyrektor ds. marketingu, 

Gdańsk Oliwa

II 

s truk tur a 

harmonogr amu 

obchodów

1. Jak zbudowany jest całoroczny program 

przewidywanych przez miasto obchodów, gdyby 

przypadł mu w udziale tytuł „Europejskiej Stolicy 

Główne założenia, 

wątki tematyczne 

i dramaturgia obchodów. 


na etapie selekcji końcowej 

Tożsamość i różnorodność 

– w programie obchodów 

Gdańsk 2016 kultura będzie 

również narzędziem do budowania 

identyfikacji z miejscem 

zamieszkania. Na zdjęciu 

aktorka amatorskiego teatru 

z dzielnicy Zaspa podczas 

obchodów święta miasta. 

093 

struktura harmonogramu obchodów 

Kultury” Jak długo trwałyby obchody 

Założenia programowe 

Idea 

Zakładamy, że cały program jest rozwinięciem i konkretyzacją koncepcji Wolność Kultury. 

Kultura Wolności. Tworzymy zintegrowany program obchodów, w którym myśl przewodnia, 

hasło obchodów oraz filary programowe pozostają ze sobą w ścisłym związku. 

Cele opisane w Rodziale I zrealizujemy poprzez: 

—— 

Skoncentrowanie uwagi na debatach 

Z racji tego, że naszym celem jest inicjowanie, promowanie i tworzenie warunków do prowadzenia 

europejskich debat o wolności i solidarności, w programie zwracamy uwagę na wydarzenia, 

które kształcą umiejętności debaty oraz takie, które służą wymianie poglądów i doświadczeń, 

w tym kongresy i spotkania. 

—— 

Integrację kultury i nowych technologii 

Zakładamy w programie obchodów duży udział wydarzeń, które eksplorują związki kultury 

i nowych technologii. Z jednej strony, w lokalnym kontekście, służy to wzmocnieniu związków 

sektora kultury z sektorem nowych technologii (nauka i biznes). Z drugiej, w wymiarze uniwersalnym, 

jest uwzględnieniem przy pracy nad programem rosnącego wpływu, jaki wywierają 

na siebie kultura i nowe technologie. 

—— 

Edukację i zaangażowanie społeczne 

Uznając rolę kultury we wzmacnianiu lokalnego społeczeństwa obywatelskiego i zdolność 

sztuki do kształtowania umiejętności krytycznego myślenia, nadajemy priorytet działaniom 

edukacyjnym. Przygotowujemy warsztaty, wykłady, szkolenia oraz organizujemy działania 

edukacyjne przy realizacji projektów artystycznych. Zwracamy uwagę na to, żeby sam 

proces realizacji projektów przyczyniał się do aktywizacji społeczności lokalnej. Zakładamy 

też, że projekty związane z obecnością sztuki w przestrzeni publicznej posłużą do jej 

demokratyzacji. 

—— 

Nasycenie programu aspektem tożsamości i różnorodności 

Ponieważ chcemy, aby kultura była narzędziem budowania identyfikacji z miejscem zamieszkania, 

w programie obchodów znalazło się wiele wydarzeń o charakterze lokalnym, dzielnicowym, 

poświęconych definiowaniu tożsamości i zachowywaniu dziedzictwa. Wagę tego założenia 

podkreśla między innymi stworzenie specjalnych pasm projektowych: Moja dzielnica też 

stolica i Kaszëbi. 

—— 

Współpracę polsko-europejską 

Zamierzamy wzmocnić współpracę pomiędzy Polską a państwami członkowskimi Unii Europejskiej 

we wszystkich sektorach kultury. Dlatego większość dużych wydarzeń znajdujących się 

w programie obchodów jest skoncentrowana na międzynarodowych koprodukcjach i angażuje 

wielu partnerów, np. Four Corners of Europe, Cities on the Edge, Solidarity of Arts. 

—— 

Program na cztery pory roku 

Planujemy równomierne rozłożenie poszczególnych wydarzeń na cały rok. To założenie jest 

efektem diagnozy aktualnej oferty kulturalnej Gdańska i ma stworzyć równowagę pomiędzy 

dominującym obecnie sezonem letnim, a pozostałymi porami roku. Zakładamy trwałe pobudzenie 

życia kulturalnego Gdańska i Metropolii poprzez realizację, wzorcowego z tego punktu 

widzenia, programu obchodów.

30% – co najmniej tyle debiutów 

i prawykonań znajdzie się 

w programie obchodów. 

To zarówno nobilitacja dla 

nowych wydarzeń artystycznych, 

jak i szansa dla młodego 

pokolenia artystów. 

Liczymy się z życiem całej Metropolii 

Uwzględniamy zarówno terytorialne, jak i historyczne i tożsamościowe uwarunkowania Metropolii. 

Dlatego szczególną uwagę poświęcamy projektom mającym na celu integrację całego obszaru 

metropolitalnego. Europejska Stolica Kultury przyczyni się do działań rewitalizujących oraz 

do zrównoważenia rozwoju całego obszaru metropolitalnego. 

Wątki tematyczne, czyLi od motta do programu 

Wątki tematyczne są rozwinięciem i dopełnieniem idei przewodniej gdańskiej kandydatury 

wyrażonej w motcie Wolność Kultury. Kultura Wolności. 

Zakładamy, że program jest wprowadzeniem idei w życie. Służy przedstawieniu tych jej aspektów, 

które mają wpływ na rozwój miasta i integrację europejską. Wątki tematyczne porządkują 

te aspekty, nadają im dynamiczny charakter i tworzą swoistą sieć powiązań wartości, kreacji, 

nowych technologii. 

Wątki tematyczne określają, w jaki sposób Gdańsk 2016 interpretuje i realizuje wytyczne Europejskiej 

Stolicy Kultury, czyli dwa wymiary: europejski oraz miasto i obywatele. Wolność Kultury 

reprezentuje głównie wymiar europejski, a Kultura Wolności wymiar miasto i obywatele. 

095 


Wątki tematyczne 

Rocznice 

Istotne daty dla Gdańska, Polski i Europy. W naszym programie nacisk kładziemy na powiązania 

miasta z tymi wydarzeniami w jego historii, które dotyczą przejawów wolności w sztuce, 

nauce i społeczeństwie. 

Nie stronimy od dat, do których możemy dziś podejść z uśmiechem, a które w naszym odczuciu 

mają charakter symboliczny. Przykładem takiego podejścia jest Dzień Plażowicza w 70. 

rocznicę pierwszej prezentacji stroju bikini. 

Debiuty i prawykonania 

Prezentujemy program nasycony prawykonaniami i projektami, które umożliwiają artystyczne 

debiuty. Proponujemy bogatą i różnorodną ofertę warsztatową. Uważamy, że realizacja projektu 

w ramach Europejskiej Stolicy Kultury jest nobilitacją, umożliwia nadanie odpowiedniej 

rangi nowym wydarzeniom artystycznym. Europejska Stolica Kultury w Gdańsku to drzwi do 

artystycznej Europy. Wprowadzamy zasadę 30% debiutów i prawykonań. 

Współpraca i współdziałanie 

Przede wszystkim interesują nas projekty realizowane w partnerstwie. Widzimy wartość we 

współpracy artystów. Nasze zadanie widzimy jako umiejętne kojarzenie zespołów twórczych 

oraz tworzenie warunków do realizacji projektów zespołowych. 

—— 

Instytucje Kultury 

Realizujemy program przy pełnym zaangażowaniu i współpracy instytucji kultury na każdym 

szczeblu: miejskim, metropolitalnym, krajowym i europejskim. 

—— 

Niezależni 

Umożliwiamy organizacjom i niezależnym środowiskom twórczym uczestnictwo w projekcie 

i prezentację ich dorobku oraz idei. Gwarantujemy przestrzeń i środki na realizację w programie 

Europejskiej Stolicy Kultury działań niezależnych, czego przykładem jest projekt Wikipolis. 

WOLNOŚĆ KULTURY 

(wymiar europejski) 

Debata 

Solidarność artystów 

Społeczności w sieci 

Poza Unią 

Kreacje 

KULTURA WOLNOŚCI 

(miasto i obywatele) 

Przestrzeń 

Czas wolny 

Sąsiedzi 

Pokolenia

Wątki tematyczne filaru Wolność Kultury 

Nasz program włącza Gdańsk do ważnej debaty, przed którą stoi współczesna Europa. Debaty 

o wolności kultury. Proponujemy pięć wątków, które porządkują projekty i odpowiadają na 

główne tematy związane z wolnością kultury. W paśmie tym prezentujemy projekty dotyczące 

europejskiej tożsamości, wymiany i solidarności artystów, różnorodności kultur narodowych, 

poszukiwań twórczych i nowych technologii. 

Debata 

Gdańsk jest idealnym miejscem do prezentowania i wymiany idei. Tu urodził się i spędził 

pierwsze lata życia Artur Schopenhauer. Tu powstała Solidarność, ruch, którego działania 

w pokojowy sposób doprowadziły do zmiany ustroju. To miasto, które udowodniło postawą 

swoich obywateli konstruktywną rolę debaty. Dziś projekt Europejska Stolica Kultury jest 

również odpowiednim momentem na inicjowanie nowych modeli, procesów i rozwiązań w obszarze 

kultury. W związku z tym nasz program oferuje także miejsce na refleksję nad kondycją 

kultury i kierunkami jej rozwoju w zjednoczonej Europie, zwłaszcza w wątku tematycznym 

Debata. Wątek ten obejmuje: 

—— 

zagadnienie debaty jako demokratycznego narzędzia rozwiązywania sporów, 

—— 

szukanie nowych rozwiązań w obszarze innowacji społecznej, 

—— 

realizację projektów związanych z propagowaniem debaty publicznej jako skutecznego 

narzędzia w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, rozwijaniem umiejętności dyskusji, 

budowaniem przestrzeni dialogu, 

—— 

tworzenie artystycznych i społecznych platform wymiany myśli i idei, 

—— 

działania z obszaru sztuki krytycznej. 

Wybrane projekty: All About Freedom, Alternativa, Szkoła Debaty, Four Corners of Europe, 

Europejski Kongres „Wolność Kultury. Kultura Wolności”, 95 tez, czyli 500 lat protestantyzmu, 

G jak gender, Muzeum Praw Człowieka, Lady Fest, schOPENhauer. 


Solidarność jest podstawową wartością współczesnej Europy, ale dopiero w Gdańsku nabiera 

szczególnego znaczenia. Interesuje nas solidarność jako fundament organizacji życia, ale 

również, a właściwie przede wszystkim, jako współdziałanie. Biorąc pod uwagę różnorodność 

europejskiej kultury oraz potrzebę wymiany i umożliwienie szerokiej prezentacji jej dorobku, 

Sztuka tworzy przestrzeń 

dla debaty. Temat wolności 

i współczesnego rozumienia 

solidarności podejmuje, między 

innymi, festiwal All About 

Freedom, którego wydarzenia 

odbywają się także na terenie 

Stoczni Gdańskiej. 

proponujemy: realizację projektów związanych z koprodukcjami, rezydencjami, wymianami, 

pracą zespołową, projekty realizowane przez grupy twórcze, działania na rzecz mobilności 

artystów, łączenie twórców z różnych dziedzin sztuki. Ważna jest dla nas równowaga między 

tym, co minione, a współczesne, między tym, co uznaje się za wysokie, a undergroundem. 

Sztuka wczoraj i dziś. Sztuka jutro. 

Wybrane projekty: Solidarity of Arts, Festiwal Szekspirowski 2016, Polski Festiwal Operowy, 

Baltic Movement Project, Gdański Festiwal Tańca, Cultural Creative Force, TOTART Fest, 

Nostrum Sanus, Orfeusz, Filharmonia Narodów, ECEKON, InterKameralia, Jazz Jantar 2016. 

Społeczności w sieci 

Internet to narzędzie, dzięki któremu zyskujemy łatwość kontaktu, wymiany doświadczeń, 

przekazywania informacji, dzielenia się pasją. Sieć stała się miejscem twórczości opartej na 

nowych zasadach: fragmentaryczności, symultaniczności, jednoczesności i dostępności. Dystrybucja 

dóbr kultury odbywa się tu w sposób zdemokratyzowany. W tym wątku zwracamy 

szczególną uwagę na projekty związane ze współpracą przez internet, sieciami wymiany informacji, 

działaniami związanymi z tworzeniem systemów rzeczywistości rozszerzonej (augmented 

reality) – projekty w obszarze cyberkultury. 

Wybrane projekty: Wikipolis, Festival Open Source Art, E-culture House, Gdańsk 4D, Internet 

edustarter, Sympozjum indieMEDIA, Filmowa Strefa Wolność. Europejskie Spotkania Filmowe. 

Poza Unią 

Być solidarnym. Wspierać, działać na rzecz krajów, które nie należą do Unii Europejskiej, ale 

należą do Europy. Naszym zadaniem jest zbudowanie pomostu między północną, a południową 

częścią naszego kontynentu oraz partnerstwo wschodnie. 

Jako obywatelom Europy zależy nam na uwypukleniu wspólnych aspektów kultury europejskiej. 

Projekty związane ze współpracą Europy z innymi regionami świata, dialog międzykulturowy, 

promocja idei demokratycznych, to kolejne zadania, jakie sobie stawiamy podczas realizacji 

programu Europejskiej Stolicy Kultury. 

Wybrane projekty: Przestrzeń Wolności, Cities on the Edge, Europejski Poeta Wolności, Labirynt 

Europy, Światowy Kongres Tłumaczy, European Performing Arts Trade Exposition – EPAT 

EXPO, Gedanit, Rozdroża Wolności, Kierunek Wschód, a Country – a Village. 

Kreacje 

Gdańsk jest miastem, którego klimat od zawsze sprzyjał ruchom awangardowym, eksperymentom 

twórczym. Tu powstał big-bit, pierwsze zespoły i koncerty jazzowe, punk rock, TotArt, yass. 

Jesteśmy w mieście, którego obywatele są wyjątkowo otwarci na nowe poszukiwania w sztuce. 

Wątek Kreacje obejmuje projekty, w których na pierwszy plan wysuwa się ich nowatorski 

charakter oraz poszukiwania twórcze w oparciu o nowe technologie i kierunki w sztuce. Są to 

projekty związane z przemysłami kreatywnymi i nauką oraz projekty dotyczące nowego modelu 

uczestnictwa w kulturze opierającego się na aktywnej roli odbiorcy. 

Wybrane projekty: Transvizualia 016, Yach Film 2016, Bałtycki Festiwal Nauki 2016, Animation 

Now!, 3 × 100, Tydzień Sztuk o Wolności, Art & Science, Neue Romantik Festival, 4noceDADA. 

097 

struktura harmonogramu obchodów

Wątki tematyczne filaru Kultura Wolności 

Kultura. Gdańsk dąży do nowego zwrotu w swojej historii. Miasto, które w swojej ponadtysiącletniej 

historii zmieniało Europę, dziś potrzebuje Europy, by zmienić siebie. Pragniemy, by miasto 

było silne siłą mieszkańców. Mimo, że wszyscy tego chcemy, to bez wyraźnego impulsu, jakim 

jest Europejska Stolica Kultury, nie uda się nam dokonać gruntownej zmiany. Nie zamierzamy 

pozostać w cieniu historycznych wydarzeń, na krawędzi Polski. Tak, zmieniamy siebie i miasto, 

żeby uczestniczyć w kulturze, a nie być tylko jej historycznym odniesieniem. 

Mieszkańcy jako wspólnota o europejskich aspiracjach, jako kreatywna siła zmian. Miasto 

jako wspólna sprawa mieszkańców. Metropolia jako przestrzeń synergii, kultura wolności. To 

projekty, które zmieniają nasze otoczenie, integrują i podnoszą dumę mieszkańców, rewitalizują 

dzielnice, uwypuklają walory turystyczne miasta i regionu. Poniżej proponujemy cztery wątki 

tematyczne wskazujące główne cele naszych projektów. 

Przestrzeń 

Miasto przyjazne obywatelom. W ramach tego wątku współdziałamy na rzecz podwyższenia 

jakości życia poprzez realizację projektów związanych z przestrzenią miejską, strefami 

publicznymi, jak place, ulice, deptaki, tereny nadmorskie, tereny nadrzeczne, kanały, kluby, 

kawiarnie, instytucje kultury. Te projekty mają skutkować przede wszystkim trwałą zmianą 

i demokratyzacją przestrzeni publicznej przez sztukę. 

Kultura wolności to również 

budowanie więzi międzypokoleniowej 

i współpraca sąsiedzka. 

Przy ławeczce Oskara, bohatera 

Blaszanego Bębenka, która znajduje 

się obok domu rodzinnego 

Güntera Grassa we Wrzeszczu, 

spotyka się pokolenie, które 

pamięta burzliwą, najnowszą 

historię miasta z pokoleniem, 

które zadecyduje o przyszłości 

Gdańska. 

099 


Wybrane projekty: Narracje, Kolekcja Malarstwa Monumentalnego (Monumental Art, Gdańska 

Szkoła Muralu), Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska, Parkowanie 2016, Kongres Urbanistyczny, 

City Stage, Galeria na Wodzie, Miejskie Znaki Kultury. 

Czas wolny 

Gdańsk wraz z całą Metropolią stanowi w Polsce główne miejsce wypoczynku letniego. Wynika 

to przede wszystkim z nadmorskiego położenia, unikalnego klimatu i ukształtowania terenu. 

W naszych działaniach interesuje nas kultura spędzania czasu wolnego i miasto, które żyje 

przez cały rok. Naszym zadaniem jest zachęcanie i tworzenie możliwości do uczestniczenia 

w kulturze. Stawiamy na projekty związane z aktywnym wypoczynkiem, adresowane zarówno 

do turystów, jak i mieszkańców. Zależy nam na tworzeniu udogodnień i rozwiązań ułatwiających 

planowanie, przygotowanie projektów – ofert turystyki kulturowej. 

Wybrane projekty: Welcome to Gdańsk, Zjazd Autostopowiczów, Jarmark św. Dominika 2016, 

Wzorzec Sekundy, Baltic Sail 2016, Baltic Games 2016, Festiwal Carillonowy 2016, Zobacz. 

Alternatywni Przewodnicy, IT Mobilni, Coolturalne Kibicowanie, Szkoła na fali, Euro Cafe, 

Dzień Plażowicza, Regaty smoczych łodzi o Nagrodę Dolnego Miasta. 

Sąsiedzi 

Wokół tego wątku skupione są projekty związane z działaniami na poziomie dzielnic, miast 

i obszaru metropolitalnego. 

Solidarność na co dzień między mieszkańcami. To przede wszystkim projekty dzielnicowe 

realizowane w oparciu o współpracę sąsiedzką, działania zapobiegające wykluczeniu, związane 

z rewitalizacją, wielokulturowością „twarzą w twarz”, oraz integracja społeczności lokalnych 

i prezentacja bogactwa kulturowego regionu. A także projekty związane z budowaniem 

tożsamości metropolitalnej. Współdziałanie oraz liczne oddolne inicjatywy związane z kandydaturą 

to możliwość ściślejszej konsolidacji obszaru Metropolii oraz wyrównanie szans 

w rozwoju i dostępie do kultury mieszkańców całego regionu. 

Wybrane projekty: Feta Fet, Moja dzielnica też stolica (Streetwaves, MUS – Metropolitalny 

Uniwersytet Sąsiedzki, Re:Vita), Kaszëbi, Dni Sąsiadów, Metropolia jest Okey, Future City Game, 

Cars for the People, Lokalne Lokomotywy, czyli tydzień kultury, Wolontariat metropolitalny 

– model Gdańsk 2016, Active Citizens. 

Pokolenia 

Gdańsk jest miastem o burzliwej historii. Sześćdziesiąt pięć lat temu, w wyniku działań wojennych 

uległo niemal unicestwieniu, nastąpiła prawie całkowita wymiana ludności. Odbudowa 

trwa do dziś. Przesiedlenia oraz rola, jaką Stalin wyznaczył miastu, spowodowały, że w ciągu 

kilku miesięcy mieszkańcy niemieckojęzyczni zostali wysiedleni, a na ich miejsce przybyła 

ludność z kresów i centralnej Polski. Dzisiejsi obywatele żyją w poszanowaniu historii miasta 

i tworzą nową opowieść, opartą na ideach tolerancji i otwartości. Dlatego tak ważne jest dla 

nas budowanie więzi międzypokoleniowej. Pragmatyczny sposób zapobiegania wykluczeniu ze 

względu na wiek, solidarność między pokoleniami to główne cele tego wątku. Z jednej strony 

przedstawiamy projekty familijne propagujące model wspólnego uczestnictwa w kulturze, 

z drugiej projekty poszukujące w obszarze pamięci. Zadaniem tych ostatnich jest szukanie 

relacji między pamięcią ludzi a historią miejsca oraz budowanie tożsamości. 

Wybrane projekty: Żywa Pamięć Gdańska, Drogi do Gdańska – Exodus XX wieku, Dni Wilna, 

Międzynarodowy Festiwal Muzyki i Sztuki Barokowej, Wiem – Nie niszczę. Tworzę, Rada 

Młodych, Wolność, Solidarność i inne stworzenia, Muzeum Narodowe Dzieci.

Ceremonia otwarcia Europejskiej Stolicy Kultury 

Inauguracja Roku Wolności i Solidarności 

Naszą propozycją jest widowisko przedstawiające Wolność Kultury. Kulturę Wolności. Będzie 

to prezentacja artefaktów idei i wątków tematycznych programu. Uważamy za istotne przygotowanie 

pierwszych dni w ścisłym porozumieniu z miastem hiszpańskim oraz belgijskim 

i czeskim. Tak, by nie nakładać na siebie tych ważnych ceremonii rozpoczynających i kończących 

obchody ESK 2016. 

Pasmo zimowe > WOLNE MIASTO 

Czas nowych idei i nowych przestrzeni. Czas idealnego miasta. 

Pasmo to dedykujemy zagadnieniom wolnego miasta, utopijnym i istniejącym koncepcjom 

urbanistycznym. Jego inauguracja, 15 stycznia, w Światowy Dzień Wikipedii, będzie odpowiednim 

momentem, żeby otworzyć drzwi do największej przestrzeni offline moderowanej online. 

To czas na rzeczywistość rozszerzoną, łączącą świat realny z wirtualnym. To czas inauguracji 

projektu flagowego – Wikipolis. W 2016 roku upłynie 500 lat od wizji idealnego państwa 

przedstawionej w Utopii Tomasza Morusa. To również czas, by pokłonić się dadaistom w 100. 

rocznicę Cabaretu Voltaire, i nasz akcent regionalny – 90. urodziny Gdyni. 

101 


Wybrane projekty: Wikipolis, 4noceDADA, Kongres Urbanistyczny, Labirynt Europy, MUS 

– Metropolitalny Uniwersytet Sąsiedzki, Re:Vita. 

Pasmo wiosenne > WOLNOŚĆ MYŚLI 

Dramaturgia obchodów, czyLi rok wyjątkowych wydarzeń 

Zgodnie z rytmem czterech pór roku zakładamy równomierne rozłożenie projektów na osi czasu. 

Podział na cztery sezony służy podkreśleniu kolejnych aspektów wolności: Zima – Wolne Miasto, 

Wiosna – Wolność Myśli, Lato – Dobry Czas na Wolność, Jesień – Przeszłość i Przyszłość 

Wolności. W naszym programie punkt kulminacyjny obchodów przypada na 31 sierpnia 2016 r. 

Ta historyczna data powstania Solidarności jest dla nas idealnym momentem na podkreślenie 

związków miasta z Europą. 

Europa to ludzie. Dlatego proponujemy rozpięcie programu między nowymi sposobami organizacji 

społeczności w sieci a historycznymi i kulturowymi fundamentami społeczeństwa 

europejskiego. 

Nasze okręty flagowe są specjalnie opracowanymi projektami, dzięki którym realizujemy nasze 

założenia programowe i wytyczne Europejskich Stolic Kultury. 

Projekty opisano szerzej w Rozdziale II, s. 104–153. 

Jest to propozycja, która przedstawia nasz sposób myślenia o obchodach Europejskiej Stolicy 

Kultury w roku 2016. Jesteśmy otwarci na nowe inicjatywy projektowe, które mogą podnieść 

jakość naszej oferty i podkreślą znaczenie wolności i solidarności dla Europy i świata. 

31 sierpnia – to punkt kulminacyjny 

obchodów Gdańsk ESK 

2016, historyczna data powstania 

Solidarności, idealny dla 

Gdańska moment na podkreślenie 

jego związków z Europą. 

To także czas świętowania, 

podobnie jak przy okazji 20. 

rocznicy pierwszych wolnych 

wyborów w Polsce. Na zdjęciu 

koncert, który 4 czerwca 2009 r., 

zgromadził na terenie Stoczni 

Gdańskiej ponad 70 tys. osób. 

Europa budzi się do życia. 

Wiosna to dla nas czas wielkich teorii i wolności myśli. Jan Heweliusz, Daniel Fahrenheit, Artur 

Schopenhauer – gdańszczanie, znakomici myśliciele, których filozofie i odkrycia miały wpływ 

na cały świat. To patroni naszego programu, im dedykujemy pasmo wiosenne. To idealny 

czas na przedstawienie idei wspólnotowych, tych dużych i tych małych. To czas zjednoczonej 

Europy. Pokażemy miasto tętniące życiem, życiem mieszkańców. 

Wybrane projekty: Europejski Poeta Wolności, Światowy Kongres Tłumaczy, Muzeum Praw 

Człowieka, TOTART Fest, Festiwal Szekspirowski 2016, Wzorzec Sekundy, Dzień Unii Europejskiej, 

Światowy Zjazd Gdańszczan, Dni Sąsiadów, Streetwaves, Alternativa, Monumental 

Art, Baltic Movement Project, SchOPENhauer Festiwal, Sympozjum indieMEDIA, Lokalne 

Lokomotywy, czyli tydzień kultury.

Program obchodów roku 

2016 zostanie podzielony 

na pasma związane z porami 

roku. Motywem przewodnim 

każdego z nich będzie inny 

wymiar wolności. 

Pasmo jesienne > PRZESZŁOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ WOLNOŚCI 

Obrazy, słowa, tezy. Tysiącletnia przestrzeń Gdańska dla nowych idei artystycznych. 

W tym paśmie zaprezentujemy nową narrację miasta, kładąc nacisk na poszukiwania twórcze 

i artystyczną transpozycję doświadczeń historycznych. Naszym celem będzie retrospekcja 

kultury europejskiej, jej źródeł oraz losów od czasów nowożytnych po współczesność, tworzenie 

artystycznych odniesień do międzynarodowych powiązań Gdańska oraz określenie 

jego znaczenia i wpływu na kulturę Europy. Projekty prezentowane będą w oparciu o Szlak 

Bursztynowy i Szlak Gotyku Ceglanego. 

Wybrane projekty: Gedanit, 95 Tez, czyli 500 lat protestantyzmu w Europie, Szkoła Debaty, 

Nostrum Sanus, Transvizualia 016, Jazz Jantar 2016, Narracje, Animation Now!, Europejski 

Kongres „Wolność Kultury. Kultura Wolności”. 

103 


Pasmo letnie > DOBRY CZAS NA WOLNOŚĆ 

Nie bez powodu Gdańsk określany jest mianem letniej stolicy Polski. Miasto od południa 

otaczają kompleksy leśnych moren, od północy – piaszczyste, słoneczne plaże. Jego główny 

walor stanowi intensywnie rozwinięta infrastruktura sprzyjająca aktywnemu wypoczynkowi 

i rekreacji. To idealny region do spędzania czasu wolnego. Lato to czas dedykowany wszystkim 

miłośnikom relaksu. Dla nas to czas dużych imprez plenerowych adresowanych do wszystkich 

pokoleń i międzynarodowej widowni. Jesteśmy wolni i solidarni. 

Wybrane projekty: Open’er, Gdański Festiwal Rzeźby z Piasku 2016, Gdynia Design Days, 

Feta Fet, Międzynarodowy Zjazd Autostopowiczów, Dzień Plażowicza, Jarmark św. Dominika, 

Baltic Sail 2016, Baltic Games 2016, Festiwal Carillonowy 2016. 

Punkt kulminacyjny obchodów 

Solidarność i początek nowej Europy. 

Punktem kulminacyjnym obchodów będą trzy wydarzenia: festiwal, koncert, kongres. Imprezy, 

które swym rozmachem i kunsztem prezentowanego repertuaru w należyty sposób oddają ducha 

wolności i solidarności – największej spuścizny minionego stulecia i fundamentu nowej Europy. 

31 sierpnia 1980 r. to data podpisania przez Lecha Wałęsę Porozumień Sierpniowych kończących 

strajk w Stoczni Gdańskiej i początek ruchu społecznego Solidarność. Tego dnia zorganizujemy 

koncert dla 120 tysięcy widzów, będący manifestacją solidarności z krajami i regionami 

potrzebującymi wolności i demokracji. 

Ceremonia zakończenia Europejskiej Stolicy Kultury 

Schody Wolności 

Każdego dnia, od 27 grudnia do Nocy Sylwestrowej, odbywać się będzie uroczyste zamknięcie 

kolejnych projektów całorocznych i metropolitalnych. W tym czasie zostaną również przekazane 

klucze do Europejskiej Stolicy Kultury miastom z Danii i Cypru. 

Symbolem Europejskiej Stolicy Kultury w Gdańsku będzie instalacja „Schody Wolności”. Liczba 

stopni będzie równa liczbie wszystkich projektów, zarówno tych dużych, jak i najmniejszych, 

realizowanych w szkołach, dzielnicach, w każdym z miast Metropolii. Projekt zostanie zrealizowany 

w drodze międzynarodowego konkursu architektonicznego. Przez następne lata 

instalacja będzie pełnić rolę tarasu widokowego. 

Kontynuacja 2017 

W celu utrzymania siły i energii, z myślą o przedłużeniu działań stworzyliśmy projekty, które 

będziemy kontynuować w 2017 roku. Realizowane będą kolejne edycje festiwali, Szkoła Debaty, 

wystawa 95 Tez, czyli 500 lat protestantyzmu potrwa do końca 2017 r. Równie istotnym 

momentem będą obchody 1020 lat Gdańska. 

Rok 2017 to także rok wydawniczy. Podczas piastowania tytułu powstawać będą ciekawe materiały, 

które należą się światu. Zostaną przygotowane specjalne publikacje z serii Wolność Kultury. 

Kultura Wolności, które posłużą do ich archiwizacji, popularyzacji i na potrzeby edukacji. 

Materiały zostaną udostępnione w domenie publicznej na zasadach wolnych licencji. 

—— 

sierpień – wrzesień 2016 r. Solidarity of Arts, 

—— 

31 sierpnia 2016 r. koncert Przestrzeń Wolności, 

—— 

wrzesień 2016 r. Europejski Kongres „Wolność Kultury. Kultura Wolności”.

2. Które z wydarzeń roku będą miały szczególne 

znaczenie 

Prezentujemy wybrane projekty, które uważamy za istotne dla przedstawienia przebiegu obchodów 

oraz które mają szczególne znaczenie dla realizacji naszych celów i założeń. Rozszerzony 

spis projektów znajduje się w Rozdziale VII, s. 267–285. 

Wikipolis 

Główną atrakcją obchodów ESK będzie projekt Wikipolis – miejsce fizyczne, które ma być 

artystyczną krainą kreowaną online na poziomie globalnym. Planujemy powstanie projektu 

przy współpracy z Fundacją Wikimedia – organizacją odpowiadającą za funkcjonowanie stron 

internetowych tworzonych przez internautów, jak np. Wikipedia, którą dziennie odwiedza ponad 

300 mln użytkowników. W ten sposób zapewniamy temu wyjątkowemu i ciągle zmieniającemu 

formę interaktywnemu przedsięwzięciu ogromną promocję oraz zainteresowanie w skali globalnej. 

Projekt ten posłuży jako znakomite narzędzie komunikacji Europejskiej Stolicy Kultury 

2016 w Gdańsku. Będzie wzbudzał zainteresowanie mieszkańców, rodzin, podróżnych, artystów 

oraz turystów z Europy przez cały rok. 

w odniesieniu do każdego 

wydarzenia należy podać 

następujące informacje: 

opis wydarzenia/data 

i miejsce/partnerzy 

projektu/finansowanie. 



105 


Wikipolis to przestrzeń kultury niezależnej. Projekt reprezentuje wszystkie założenia naszego 

programu Wolność Kultury. Kultura Wolności. Można powiedzieć, że jak w soczewce skupia 

wszystkie jego wątki. Dla organizacji i twórców niezależnych planujemy zorganizować miejsce, 

na cały 2016 rok, w historycznej scenerii Stoczni Gdańskiej (znajdującej się w bezpośrednim 

sąsiedztwie centrum miasta). To miejsce szczególne w historii Gdańska, Polski i Europy. Wykorzystując 

najnowocześniejsze technologie teleinformatyczne oraz systemy typu rzeczywistość 

rozszerzona*, stworzymy największe laboratorium demokracji bezpośredniej, wolną i solidarną 

przestrzeń – Wikipolis. Ten swoistego rodzaju kampus zostanie zaprojektowany na specjalnie 

przygotowanej platformie sieciowej przy wsparciu społeczności internetowej. Projekt zostanie 

przeniesiony na wyznaczony teren. 

W praktyce wirtualny świat przenikać się będzie z realnym. Wikipolis w internecie i Wikipolis 

na terenie stoczni to jedność. Dwa światy wzajemnie się uzupełniające. Jest to: 10 000 m² wolnej 

przestrzeni offline organizowanej przez społeczności online w myśl zasady samoorganizacji 

i współpracy. W oparciu o nowe technologie tworzymy jednocześnie w świecie realnym i wirtualnym 

miejsce dla kreacji, prezentacji i spotkań. 

* Rzeczywistość rozszerzona 

(augmented reality) to system 

łączący świat realny z generowanym 

komputerowo. Polega na 

nakładaniu wirtualnych informacji, 

modeli, obiektów na świat realny 

w rzeczywistym czasie. W realizacji 

projektów wykorzystuje się synergię 

technologii informatycznych, 

graficznych, triangulacji i GPS. 

Systemy rozpoznają obiekty 

świata realnego i nakładają na nie 

wirtualne informacje. Do obserwacji 

wykorzystywane są przenośne 

urządzenia elektroniczne wyposażone 

w kamerę i odbiornik GPS. 

Projekt rozpocznie się 15 stycznia 2016 r. w Światowy Dzień Wikipedii. Wikipolis jest projektem 

całorocznym i łączy w sobie wszystkie wytyczne naszego programu. Jest emanacją myśli 

przewodniej Wolność Kultury. Kultura Wolności. Stanowi nawiązanie do międzynarodowego 

zjazdu Wikipedystów, który odbył się w Gdańsku w lipcu 2010 r. To nasza „idealna kraina” 

w pięćsetną rocznicę przedstawienia wizji idealnego państwa przez Tomasza Morusa (Utopia, 

1516 r.). W przypadku otrzymania nagrody im. Meliny Mercouri w dużej części przeznaczymy ją 

na realizację tego projektu. Zakładamy także, że projekt wzbudzi duże zainteresowanie wśród 

sektora biznesu, które zaowocuje współfinansowaniem projektu. 

Termin Projekt całoroczny; od 15 stycznia 2016 r. 

Wspólnota niezależności 

i wolności, oparta na 

zasadach suwerenności 

i solidarności organizacji 

i twórców niezależnych – to 

idea Wikipolis. Wydarzenie 

to będzie także pomostem 

między światem realnym 

a wirtualnym. Zdjęcie przedstawia 

instalację z papieru 

i kartonu trójmiejskiej artystki 

Julity Wójcik. 

Idea 

Wikipolis to wspólnota niezależności i wolności, oparta na zasadach suwerenności i solidarności 

organizacji i twórców niezależnych. 

Wikipolis to próba stworzenia idealnej przestrzeni do prezentacji aktywności obywatelskiej. 

Wikipolis to przestrzeń wolnej kultury. 

Wikipolis łączy w sobie wszystkie najnowocześniejsze technologie, umożliwiające prezentację 

i ułatwiające uczestnictwo społeczności międzynarodowej i lokalnej. 

Wikipolis to pomost między światem realnym i wirtualnym. 

Miejsce Teren Stoczni Gdańskiej 

Partnerzy Politechnika Gdańska, Pomorski Klaster ICT/ETI, Fundacja Wikimedia, Europejskie 

Centrum Solidarności 

Budżet 12 mln PLN (2,93 mln EUR) 1 

1 Kwoty w EUR liczone wg średniego kursu z czerwca 2010 r.; 1 EUR = 4,1 PLN.

Alternativa 

Proponujemy międzynarodowy, cykliczny festiwal sztuk wizualnych, który kładzie akcent na 

kontekst polityczny i zaangażowanie społeczne. Projekt realizowany będzie na terenach postoczniowych 

od czerwca do września. Powstał z inicjatywy wybitnej kuratorki Anety Szyłak, 

współzałożycielki Instytutu Sztuki WYSPA. Projekt swoim rozmachem wpisuje się do grupy 

takich światowych wystaw, jak Documenta w Kassel czy Manifesta, wzbogacając ją o przegląd 

sztuki krytycznej. Kuratorami edycji będą: Aneta Szyłak, Vasif Kortun i Leire Vergara. 

Idea 

Prześledzenie praktyk wspólnego działania, alternatywnych ekonomii, równoległych historii 

oraz idei i społecznie zaangażowanych przedsięwzięć artystycznych. Pytanie o to, jaka solidarność 

jest możliwa, czy może powinniśmy dzisiaj mówić o różnorodnych solidarnościach, co 

oznacza to pojęcie, jaki jest jego rezonans historyczny, etyczny, polityczny i ekonomiczny 

Miasto solidarności wraz z legendarną stocznią jest od połowy lat 80. miejscem aktywności 

jednej z najciekawszych scen artystycznych w kraju, która pioniersko wspierała sztukę zaangażowaną, 

aktywizm i działania w przestrzeni publicznej. IS WYSPA, przez kolejnych dwadzieścia 

pięć lat swojego istnienia, wypracował dynamiczny model działania artystycznego, 

instytucjonalnego i dyskursywnego. Obecnie w centrum zainteresowań artystów jest Stocznia, 

która miała ogromny wpływ na najnowszą historię polityczną Polski i Europy, która wpisała 

się w osobiste i rodzinne historie Polaków, i która wreszcie stała się nową ramą refleksji nad 

naszą historią i kulturą, także w wymiarze społecznym i politycznym. 

Alternativa to także propozycja nowej intelektualnej ramy historycznego dziedzictwa Gdańska, 

Stoczni Gdańskiej, Solidarności i Metropolii. Próba odkrycia na nowo tkanki miasta, stworzenie 

przestrzeni spotkania pomiędzy mieszkańcami Gdańska i Polski a międzynarodową publicznością. 

Widzimy Alternativę jako wydarzenie, które może powracać co kilka lat, przekształcając 

Gdańsk w nową europejską stolicę sztuki współczesnej. 

Termin Czerwiec–wrzesień 2016 r. 

Miejsce Tereny postoczniowe, hale fabryczne, Instytut Sztuki WYSPA, otwarta przestrzeń 

miasta, programy towarzyszące w różnych instytucjach Metropolii 

Sztuka krytyczna silnie 

zaznaczyła swoją obecność 

w życiu kulturalnym Gdańska. 

Na tym fundamencie zbudowana 

jest Alternativa, festiwal 

sztuk wizualnych. Na zdjęciu 

instalacja Pierwsza brama, 

której autorem jest Grzegorz 

Klaman, jeden z założycieli 

Instytutu Sztuki WYSPA. 

Szkoła Debaty 

Gdańsk, od czasów Schopenhauera, przez Sierpień ’80, po współczesność, to tradycja kompromisu, 

prowadzenia umiejętnej argumentacji i dialogu. Obserwując niską jakość debaty publicznej oraz 

potrzebę kształcenia umiejętności dialogu wśród współczesnych aktorów życia politycznego 

i społecznego, postanowiliśmy założyć Szkołę Debaty. Począwszy od działań warsztatowych 

i studyjnych zmierzamy do uruchomienia wyższych studiów, współczesnej Akademii Platońskiej. 

Idea 

Powołanie szkoły upowszechniającej pozytywne wzorce w zakresie komunikacji ze szczególnym 

uwzględnieniem debaty jako środka budowania kultury wolności. Kształcenie elit: specjalistów 

w zakresie debat, aktywnych w różnych obszarach życia społecznego. Krzewienie kultury żywego 

słowa ze szczególnym uwzględnieniem kultury dyskusji. Upowszechnienie debaty jako 

środka rozwiązywania sporów społecznych. Gdańsk – ośrodkiem wolności i debaty. 

Propozycje programowe: 

—— 

Kultura debat w antyku, 

—— 

Kultura żywego słowa, 

—— 

Teoria i praktyka argumentacji, 

—— 

Techniki erystyczne, 

—— 

Analiza dyskursu i dyskursów specjalistycznych, 

—— 

Konwencje debat (spotkania na żywo, telewizja, internet, prasa), 

—— 

Umiejętność słuchania i polemiki, 

—— 

Etyka debaty, 

—— 

Debata jako technika rozwiązywania problemów społecznych, 

—— 

Debata w Polsce po roku 1989: studia przypadków, 

—— 

Debata jako element kultury europejskiej. 

W ramach Szkoły Debaty będzie organizowany: 

Europejski Turniej Erystyczny „Pojedynek na słowa w mieście Schopenhauera”. Uczestnicy 

turnieju będą wybierać każdorazowo temat i język debaty, co przyczyni się do popularyzacji 

języków narodowych krajów Unii Europejskiej. 

Długofalowo: Szkoła Debaty jako ważna instytucja życia społecznego w Polsce, promieniująca 

na inne ośrodki metropolitalne, region, a także inne kraje Unii Europejskiej i spoza niej, centrum 

kompetencji w zakresie debat. 

Szczególną rolę Szkoły Debaty widzimy w podnoszeniu jakości życia publicznego, dlatego 

rozwijając system stypendialny, umożliwimy naukę osobom pochodzącym ze środowisk 

defaworyzowanych społecznie. Projekt skierowany jest również do obywateli krajów byłego 

bloku ZSRR. 

Autorem projektu jest Marek Kochan, autorytet w dziedzinie komunikacji społecznej, pisarz, 

dramaturg. 

109 


Partnerzy Instytut Sztuki WYSPA, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Baltic 

Property Trust Asset Management Sp. z o.o., Drewnica Development 

Budżet 4 mln PLN (976 tys. EUR) 

Termin Projekt wieloletni, 

2011–2012 r. cykl warsztatów i imprez o charakterze jednorazowym, 

2012–2014 r. roczne kursy Gdańskiej Szkoły Debaty, równolegle kontynuacja wybranych imprez 

rozpoczętych wcześniej.

Foto: propozycja 1 

Niezależność i odwaga 

– z tego znani są Günter Grass 

i Lech Wałęsa, dwaj gdańscy 

nobliści, którzy nie boją się 

głoszenia niepopularnych 

opinii. ESK 2016 w Gdańsku to 

także miejsce dla nieskrępowanej 

i niezależnej wymiany myśli. 

Europejski Kongres 

„Wolność Kultury. Kultura Wolności” 

Projektem tym nawiązujemy do tradycji kongresów kultury, a realizujemy go w 35. rocznicę 

IV Kongresu Kultury Polskiej zwanego „solidarnościowym”, który został przerwany wprowadzeniem 

stanu wojennego. Kongres był manifestacją niezależności środowisk artystycznych 

wobec władzy. Podczas Kongresu deklarowano wolność kultury. 

Idea 

Przybliżenie i debata na temat kondycji kultury Polski i Europy. Pozyskanie wiedzy i zrozumienia, 

w jakim kierunku podąża współczesna kultura, jakie rozwiązania mają pozytywny wpływ 

na jej rozwój, jak mogą wpłynąć na jej przyszły kształt. 

Zbliżenie działań krajów członkowskich na rzecz dostępności i rozpowszechnienia nowych 

rozwiązań z zakresu wolnej kultury. 

Adresatami kongresu są twórcy i animatorzy europejskiego życia kulturalnego, a przede wszystkim: 

ministerstwa, europosłowie, instytucje, artyści, managerowie, firmy branży kreatywnej. 

111 


Tematy poruszane na kongresie to: 

—— 

Wolna kultura a rozwój przemysłów kreatywnych. Wolność twórcza a prawa własności 

intelektualnej. 

—— 

Współczesne źródła analfabetyzmu. 

—— 

Poza Unię – priorytety współpracy międzynarodowej na rzecz solidarności i wolności. 

—— 

Społeczności w sieci – wyzwanie współczesności. 

—— 

Czas wolny – kultura wolności. 

Termin 11–16 września 2016 r. 

Miejsce Hala Widowiskowo-Sportowa, Teatr Wybrzeże, Polska Filharmonia Bałtycka 

Partnerzy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 

Uniwersytet Gdański, instytuty i instytucje kultury, związki twórcze, stowarzyszenia i fundacje 

działające na rzecz wolności kultury 

Budżet 1,2 mln PLN (293 tys. EUR) 

Od 2015 roku powołanie Gdańskiej Szkoły Debaty w formie samodzielnej placówki; 

1–5 października 2016 r. Europejski Turniej Erystyczny 

Miejsce Uniwersytet Gdański, Dwór Artusa, Polska Filharmonia Bałtycka 

Partnerzy Uniwersytet Gdański, Białoruski Uniwersytet Państwowy, Uniwersytet Wileński, 

Narodowy Uniwersytet Odeski, ośrodki uniwersyteckie biorące udział w programie Erasmus, 

licea na terenie Gdańska 

Budżet 1,2 mln PLN (293 tys. EUR)

Solidarity of Arts 

113 

All About Freedom 

Jest to jedyny w Polsce festiwal idei. Tym festiwalem stawiamy sobie ambitne zadanie, by jak 

najwięcej powiedzieć o wolności, ukazać jej najróżniejsze oblicza. Ponadto poruszyć aktualne 

tematy odnesień i kontekstów, w których problem wolności staje się szczególnie widoczny. 

W kolejnych pasmach festiwalu prezentowana jest twórczość artystów zaangażowanych 

w działania na rzecz wolności oraz pokazywane są dzieła nawiązujące wprost do praw człowieka. 

Podczas festiwalu odbywają się konferencje i wykłady dotyczące znaczenia sztuki w jej 

geopolitycznym wymiarze. 

Idea 

Wszystko o wolności w filmie, muzyce i teatrze. 

W Polsce organizuje się wiele festiwali filmowych, muzycznych czy teatralnych. Ale tylko 

jeden festiwal łączy ze sobą ich różne funkcje, przedstawiając różnorodne efekty twórczości 

artystycznej. Co więcej, All About Freedom pokazuje współczesną twórczość w kontekście 

pytań i wyzwań przed jakimi dzisiaj stajemy. 

Termin Festiwal organizowany cyklicznie; 

4–11 czerwca 2016 r. 

Miejsce Teren Stoczni Gdańskiej, Europejskie Centrum Solidarności, Teatr Wybrzeże 

Partnerzy Europejskie Centrum Solidarności, Centrum Stocznia Gdańska, Let’s Play Music, 

Teatr Wybrzeże, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Multikino 

Festiwal idei, taki jak All 

About Freedom, daje możliwość 

pokazania walki o zachowanie 

praw człowieka w różnych 

zakątkach globu oraz artystów 

zaangażowanych na rzecz 

wolności. Tym samym staje się 

platformą idei wolnościowych. 

Festiwal nowych produkcji artystycznych i prawykonań. Obejmuje produkcje nowoczesne, na 

najwyższym poziomie autorskim i wykonawczym, zwłaszcza te będące kreacjami zbiorowymi, 

łączącymi wielu twórców (światowych, polskich, pomorskich, gdańskich) we wspólnej, solidarnej 

kreacji artystycznej. Festiwal jest wyśmienitym przykładem współpracy Urzędu Marszałkowskiego 

Województwa Pomorskiego i Urzędu Miejskiego w Gdańsku, dwóch głównych organizatorów. 

Prezentowany repertuar nastawiony na prawykonania oraz tworzenie specjalnych projektów 

artystycznych kojarzących różnych artystów, często odmiennych stylów, jest magnesem przyciągającym 

rzesze melomanów z Polski i Europy. 

Idea 

Wprowadzenie do kultury europejskiej nowych dzieł powstałych dzięki współpracy artystów. 

Transpozycja doświadczeń Solidarności na grunt sztuki współczesnej. 

Interesują nas wydarzenia, które nie będą importem gotowych dzieł, lecz tworzeniem nowej 

jakości tu na miejscu – w Gdańsku, Metropolii, na Pomorzu. Dzieła, które zaznaczą się na dłużej 

w naszym życiu artystycznym – pozostaną w repertuarze czy salach wystawowych instytucji 

kultury po zakończeniu festiwalu. 

Termin Festiwal organizowany cyklicznie od 2009 r. 

sierpień – wrzesień 2016 r. 

Miejsce Polska Filharmonia Bałtycka, Teatr Wybrzeże 

Partnerzy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polski Instytut Sztuki Filmowej, 

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Europejskie Centrum Solidarności, Teatr 

Wybrzeże 

Nowe produkcje artystyczne 

i prawykonania, często 

w międzynarodowych kooperacjach, 

to znak rozpoznawczy 

Solidarity of Arts. Także w tym 

projekcie nie zabraknie pasma 

edukacyjnego, które w programie 

Gdańsk 2016 będzie 

towarzyszyło wielkim wydarzeniom 

skoncentrowanym na 

sztuce wysokiej. 



Budżet 5,3 mln PLN (1,29 mln EUR)

Manifestacja wolności 

i solidarności z krajami 

o ograniczonej demokracji 

– takie jest przesłanie koncertów 

Przestrzeń Wolności. Na terenie 

Stoczni Gdańskiej wystąpili, 

między innymi, Jean Michel 

Jarre, David Gilmour, Rod 

Steward i Leszek Możdżer. 

Polski Festiwal Operowy 

Międzynarodowy Festiwal Operowy to jedyny taki festiwal w Polsce, który nastawiony jest na 

współpracę z teatrami operowymi z całej Polski. Tym festiwalem pragniemy połączyć koprodukcję 

teatrów operowych, orkiestr i chórów polskich z działaniami teatrów zagranicznych. 

Naszym zadaniem w ramach tego projektu jest między innymi utrwalanie projektów w postaci 

wydawanych materiałów nutowych, rejestracji, wydawnictw. 

Współpraca teatrów operowych, 

orkiestr i chórów z całej Polski 

z teatrami zagranicznymi – to 

jeden z głównych wyznaczników 

Polskiego Festiwalu 

Operowego. Na zdjęciu „Don 

Giovanni” Mozarta w Operze 

Bałtyckiej w Gdańsku. 

115 


Przestrzeń Wolności 

Pod tym hasłem odbywają się niezwykłe koncerty o symbolicznym znaczeniu, organizowane 

dla upamiętnienia rocznicy podpisania porozumień sierpniowych i powstania Solidarności. 

Koncerty te są nie tylko jednym z największych wydarzeń muzycznych w Polsce, ale również 

największą artystyczną manifestacją wolności i solidarności. Przestrzeń Wolności to wydarzenie 

muzyczne, do udziału w którym zapraszani są wielcy artyści. Wystąpili między innymi: 

Ian Gillan, Rod Stewart, David Gilmour, Leszek Możdżer. 

Niezwykła atmosfera koncertów sprawiła, że na całym świecie pod hasłem Przestrzeń Wolności 

ukazały się koncerty w wersji DVD zarówno Jeana Michela Jarre’a, jak i Davida Gilmoura. 

Idea 

Koncert specjalny będący manifestacją wolności i solidarności z miejscami, krajami, w których 

demokracja jest ograniczona lub nie ma jej wcale. Na rok 2016 planujemy szczególne wydarzenie, 

w którym wezmą udział europejskie gwiazdy zaangażowane w działania na rzecz obrony 

praw człowieka i prawa do wolności. 

Termin Koncert organizowany cyklicznie od 2005 r. 

31 sierpnia 2016 r. 

Miejsce Teren Stoczni Gdańskiej 

Partnerzy Fundacja Gdańska, Europejskie Centrum Solidarności 

Budżet 9,2 mln PLN (2,24 mln EUR) 

Idea 

Promocja polskich dzieł operowych na arenie międzynarodowej oraz popularyzacja opery 

wśród mieszkańców, zwłaszcza dzieci i młodzieży. 

Głównym atutem festiwalu jest repertuar nastawiony na prezentację prapremier europejskich 

i popularyzację polskiej opery, dzieł nowych oraz tych zapomnianych. Nad stroną artystyczną 

przedsięwzięcia czuwał będzie wybitny dyrygent młodego pokolenia Łukasz Borowicz przy 

współpracy programowej z Piotrem Kamińskim, znakomitym znawcą opery. W ramach projektu 

organizowane zostaną działania edukacyjne: warsztaty, mistrzowskie kursy wokalne, lekcje 

operowe prowadzone we współpracy z Uniwersytetem Muzycznym (Letnia Akademia Operowa) 

i inne, np. Kino Operowe. Wydarzenia przewidziane w projekcie kierujemy także do odbiorców 

najmłodszych, by w ten sposób oswajać dzieci i młodzież z materią dzieła operowego. 

Dodatkowym atutem są miejsca prezentacji. Poza budynkiem opery wspomnieć należy o dwóch 

leśnych teatrach, scenie na Ołowiance, innych salach koncertowych i specjalnie przygotowanych 

scenach. 

Termin Projekt realizowany cyklicznie od 2012 r.; lipiec 2016 r. 

Miejsce Opera Leśna w Sopocie, Teatr Leśny we Wrzeszczu, Opera Bałtycka, Polska Filharmonia 

Bałtycka, Bazylika Mariacka w Gdańsku, Centrum św. Jana 

Partnerzy Fundacja Arte Duct – producent festiwalu, Opera Bałtycka, Rossini Opera Festival, 

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Uniwersytet Muzyczny i szkoły muzyczne 

w Trójmieście, Łódzka Szkoła Filmowa, Gdyńska Szkoła Filmowa, Universal Music Polska/ 

Deutsche Grammophon 


Baltic Movement Project 

Baltic Movement Project to międzynarodowy projekt działań twórczych i edukacyjnych w obszarze 

szeroko rozumianej sztuki tańca. 

Idea 

Aktywizacja bałtyckiej sieci współpracy ośrodków, instytucji i artystów tańca współczesnego 

w celu polepszenia warunków edukacji tanecznej w Polsce i innych krajach regionu nadbałtyckiego. 

Zapewnienie infrastruktury niezbędnej dla dalszego rozwoju tańca w Gdańsku 

i wypracowania nowych narzędzi promocji tańca. 

Trójmiasto od wielu lat jest 

znanym ośrodkiem tańca 

współczesnego. W roku 2016 


stworzy okazję do współpracy 

artystów z regionu Morza 

Bałtyckiego. 

117 


Baltic Movement Project będzie obejmować między innymi takie działania, jak: 

—— 

Baltic Movement Contest – konkurs choreograficzny dla tancerzy Euroregionu Bałtyk i Unii 

Europejskiej; 

—— 

Baltic Movement Conference – konferencja dotycząca aktualnej sytuacji i rozwoju tańca w Euroregionie 

Bałtyk oraz problemów równouprawnienia w kulturze tańca; 

—— 

Baltic Movement Workshops – cykl warsztatów tanecznych; 

—— 

Baltic Movement Research Group – koordynacja działań grupy badawczej powołanej w celu 

raportowania o sytuacji rozwoju tańca w regionie nadbałtyckim i możliwościach współpracy 

z innymi regionami Unii Europejskiej; 

—— 

Baltic Contact Zone – projekt coachingowy. Mobilny projekt taneczny polegający na współpracy 

tancerzy z różnych krajów, kończący się publicznymi pokazami w krajach nadbałtyckich i UE. 

—— 

Jednym z kluczowych zadań projektu jest uruchomienie, przy Klubie Żak, Gdańskiego Domu 

Tańca – ośrodka o profilu edukacyjno-artystycznym, posiadającego zaplecze kadrowe oraz 

warunki lokalowe i wyposażenie niezbędne dla dalszego rozwoju środowiska tanecznego 

w Gdańsku i regionie nadbałtyckim. 

Termin Projekt wieloletni organizowany od 2012 r. 

Kwiecień – czerwiec 2016 r. 

Miejsce Klub Żak, Teatr Wybrzeże, Opera Bałtycka 

Partnerzy Klub Żak 

Festival Open Source Art 

Festiwal artystów, którzy poszukują alternatywnych rozwiązań dla swoich działań, wymiany 

doświadczeń oraz wolnego oprogramowania stworzonego po to, by z jednej strony ułatwiać 

kreowanie prac audiowizualnych i muzycznych, a z drugiej umożliwić większej rzeszy użytkowników 

dostęp do najnowszych rozwiązań w dziedzinie nowych mediów. 

Idea 

Popularyzacja narzędzi wolnego oprogramowania. Wskazanie możliwości oraz wpłynięcie na 

dynamikę rozwoju twórczości artystycznej opartej na wolnym oprogramowaniu. 

W ramach festiwalu odbędzie się szereg seminariów, koncertów, performance, imprez klubowych, 

warsztatów VJ i innych wydarzeń, które w radosny sposób eksperymentują z nowymi 

technologiami oraz krytycznie analizują ich zastosowanie i wpływ na społeczeństwo. 

Termin Projekt organizowany cyklicznie. 

Pierwsza edycja podczas Polskiej Prezydencji w 2011 r. 

Druga edycja w październiku 2016 r. 

Miejsce Nadbałtyckie Centrum Kultury, Uniwersytet Gdański 

Partnerzy Nadbałtyckie Centrum Kultury, Uniwersytet Gdański, Festiwal Pixelache (Helsinki), 

Free as in ART (Bergen), Pixelvärk (Göteborg), Transmediale (Berlin) 

Nowe media są nie tylko narzędziem 

pracy artystów, także 

źródłem inspiracji i obiektem 

refleksji. Festiwal Open Source 

Art połączy tworzenie i dzielenie 

się twórczością na zasadzie 

wolnych licencji. 

Budżet 930 tys. PLN (227 tys. EUR) 

Budżet 420 tys. PLN (102 tys. EUR)

119 


Festiwal Szekspirowski 2016 

Jeden z największych i najważniejszych festiwali szekspirowskich na świecie tym razem 

upłynie pod znakiem 400. rocznicy śmierci Szekspira. Zaprosimy 27 teatrów z 27 krajów Unii 

Europejskiej, które na gdańskiej scenie zaprezentują specjalnie przygotowane interpretacje 

utworów Szekspira. 

Idea 

Teatr jako nowożytne źródło tożsamości Europy. Prezentacja i popularyzacja dorobku wielkiego 

brytyjskiego dramaturga Williama Szekspira. 

Jako organizatorzy dołożymy wszelkich starań, by na festiwalu zaprezentowano najciekawsze 

spektakle z kraju i ze świata. Prezentacje festiwalowych spektakli odbywać się będą praktycznie 

na wszystkich scenach teatralnych Trójmiasta. W ramach festiwalu realizowane będzie 

również przedsięwzięcie pod nazwą Most teatralny Gdańsk–Mataró polegające na współpracy 

i wspólnych prezentacjach podczas festiwali szekspirowskich w Mataró i Gdańsku. 

Termin Edycja specjalna od 23 kwietnia do 7 sierpnia 2016 r. 

Miejsce Gdański Teatr Szekspirowski, Teatr Wybrzeże, Teatr Miejski w Gdyni, Teatr Muzyczny 

w Gdyni 

Edycja specjalna Festiwalu 

Szekspirowskiego to wydłużony 

czas trwania, więcej zaproszonych 

teatrów i więcej miejsc 

prezentacji. W programie 

obchodów Gdańsk 2016 

wydarzenia o długiej tradycji 

zyskują nowe oblicze. 

Feta Fet 

Z okazji 20-lecia Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA zaplanowaliśmy 

specjalną edycję festiwalu pod hasłem Feta Fet. Jeden z największych festiwali 

teatrów plenerowych w Europie Środkowej odbędzie się w dzielnicach Gdańska poddanych 

rewitalizacji: Dolne Miasto i Stare Przedmieście. 

Idea 

Prezentacja teatrów z pięciu kontynentów oraz własne produkcje spektakli festiwalowych przy 

współpracy międzynarodowych grup i artystów. 

Podczas festiwalu organizowane będą dodatkowe prezentacje oraz karnawały w miastach 

Metropolii. Kulminacją festiwalu będzie specjalnie przygotowana parada polskich teatrów 

plenerowych, która przejdzie ulicami Trójmiasta, z Gdyni do Gdańska. 

Termin Lipiec 2016 r. 

Świętowanie jubileuszowej 

edycji festiwalu FETA będzie 

przejawiało się także w paradzie 

teatralnej, która przejdzie 

z Gdyni do Gdańska. Na swojej 

trasie, liczącej kilkadziesiąt 

kilometrów, zgromadzi 

mieszkańców Metropolii. 

Partnerzy Gdański Teatr Szekspirowski, Fundacja Theatrum Gedanense, Ministerstwo Kultury 

i Dziedzictwa Narodowego, Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich, Fundacja William Shakespeare 

(Rumunia), Teatr Narodowy im. Marin Sorescu (Rumunia), Teatr Gyulai Várszínház 

(Węgry), Gmina Miasta Neuss (Niemcy), Parrabbola Company (Wielka Brytania). 

Miejsce Gdańsk (Dolne Miasto, Stare Przedmieście), Gdynia, Sopot, Wejherowo, Tczew 

Partnerzy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Gdański Archipelag Kultury 

– Klub PLAMA, Instytut Teatralny 


Budżet 2 mln PLN (488 tys. EUR)

Rozwój projektu Cities on the 

Edge to nowe tematy i nowe 

miasta biorące udział w projekcie. 

Na początku projektu, 

w 2008 r. grupę miast na krawędzi 

tworzyły: Liverpool, Brema, 

Istambuł, Gdańsk, Marsylia, 

Stavanger, Neapol. Dzięki 

Cities on the Edge w Gdańsku 

odbyło się wiele interesujących 

wydarzeń artystycznych, w tym 

akcja miejska Streetwaves, 

która na dobre zadomowiła się 

w mieście i cały czas się rozwija. 

Podstawowym „narzędziem” tego dialogu jest muzyka, literatura, sztuka, debata. 

Rok 2016 to czas prezentacji naszych doświadczeń w Europie i wydarzenie kulminacyjne 

w Gdańsku a jednocześnie platforma prezentacji projektów realizowanych wspólnie z innymi 

miastami. Miejsca „poza” staną się miejscami „w centrum”, oknami pozwalającym przyjrzeć 

się bliżej danej kulturze, narodowi. Gdańsk: oknem otwartym na świat. Oknem, przez które 

można przyjrzeć się Polsce. 

Termin Projekt realizowany będzie w latach 2012–2015 cyklicznie, wokół określonego tematu, 

w skali roku kalendarzowego, z udziałem 2–3 miast. W roku 2016 do prezentacji projektów 

zaproszone zostaną wszystkie miasta partnerskie. 

Miejsce Gdańsk i miasta partnerskie: Odessa, Walencja, Gdańsk, Brema, Istambuł, Liverpool, 

Szanghaj 

Partnerzy Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA, Gdański Archipelag Kultury, Nadbałtyckie 

Centrum Kultury, Liverpool, Brema, Istambuł, Odessa, Walencja, Szanghaj 

123 


Cities on the Edge 

Międzykulturowy dialog oraz współpracę miast na krawędzi zainicjowały władze Liverpoolu 

(ESK 2008) oraz instytucje kulturalne miast: Liverpool, Brema, Istambuł, Gdańsk, Marsylia, 

Stavanger, Neapol. Historycznie oraz geograficznie usytuowane „na krawędzi”. Miasta 

na krawędzi to miasta położone na obrzeżach, poza centrum, jako historyczne porty, czasem 

bardziej zorientowane „poza” niż na własny kraj. Projekt Cities on the Edge odwracał 

ich funkcje. 

Z drugiej strony to miejsca otwarte, ograniczone jedynie linią horyzontu. Charakteryzujące się 

mieszanką kultur, tradycji i możliwości. Pozostają podobne w swej inności. 

Chcemy kontynuować projekt. Chcemy zaproponować rozwinięcie formuły współpracy, otwarcie 

jej na nowe miasta. Rozszerzyć też geograficzne ramy – wyjść poza Europę. 

W latach 2012–2016 proponujemy tworzenie projektów i zainicjowanie dyskursu wokół wybranego 

wątku tematycznego, zagadnienia szczególnie ważnego w kontekście danego miasta, 

istotnego dla współczesnego świata. 

Budżet 3,5 mln PLN (854 tys. EUR) – udział finansowy miasta w budżecie projektu 

Cztery krańce naszego 

kontynentu, cztery punkty 

widzenia, cztery morza. Projekt 

Four Corners of Europe 

będzie okazją do nawiązania 

współpracy artystów i instytucji 

kulturalnych terenów 

nadmorskich. 

Idea 

Poszerzyć pole widzenia, z różnic uczynić mianownik. Nawiązać dialog między lokalnością i globalnością. 

Wymienić doświadczenia i współdziałać w kontekście narodowym i europejskim. 

W nowym rozdaniu takie miasta, jak: Odessa, Walencja, Gdańsk, Brema, Istambuł, Liverpool, 

Szanghaj i inne unikatowe miasta pogranicza kontynentów, mórz i lądów – przy zaangażowaniu 

instytucji artystycznych, kulturalnych i naukowych miast nad wodą – podejmą na nowo ten 

dialog, wykorzystując swoją wyjątkowość miast „na krawędzi” na rzecz przeciwstawienia się 

niepokojącym trendom dehumanizacji i biurokratyzacji miast globalnych. 

Pytania o tożsamość i lokalność, tworzenie tożsamości własnej i miejsca, w którym się żyje, 

wielokulturowość, budowanie tożsamości na „niepamięci”, rozumienie wolności, rozumienie 

bycia „na krawędzi” – to przykłady tematów, wokół których co roku budowana będzie współpraca 

kulturalna miast. 


Projekt nawiązuje do SEAS – platformy jednoczącej podmioty kulturalne, artystów wywodzących 

się ze społeczności zamieszkujących morskie nabrzeża. Pierwsza edycja SEAS, organizowana 

w latach 2003–2005, objęła swym zasięgiem obszar wokół Morza Bałtyckiego i Adriatyku, druga 

od roku 2006 – Morze Czarne i Północne. Four Corners of Europe jest projektem angażującym 

cztery krańce naszego kontynentu: tereny śródziemnomorskie, nadbałtyckie, Morza Czarnego 

oraz Północnego.

Idea 

Nawiązanie sojuszu między podmiotami kultury, producentami oraz artystami, który ma prowadzić 

do długofalowej współpracy oraz powstawania innowacyjnych prac w niekonwencjonalnych 

miejscach i środowiskach. Uwzględnienie roli sztuki w planowaniu zagospodarowania 

przestrzennego miast. 

Przedsięwzięcie realizowane będzie przez pięć lat, angażując blisko stu artystów z czterech 

„rogów” Europy. W projekcie szczególną uwagę zwracamy na obecność sztuki w przestrzeni 

publicznej oraz adaptację miejsc na potrzeby kultury. Specjalny wątek tematyczny poświęcony 

zostanie kulturze i ekologii. Zaproszeni do udziału artyści stworzą prace, których tematy nawiążą 

do zagadnień związanych ze zmianami klimatycznymi oraz ochroną środowiska. Dodatkowo 

celem Four Corners of Europe jest pokazanie różnorodności czterech stron naszego kontynentu 

w płaszczyźnie zagospodarowania przestrzennego i komunikacji miejskiej. 

W ramach projektu przewidziano warsztaty artystyczne, konferencje naukowe, seminaria oraz 

wystawy. Projekt nastawiony jest na koprodukcję artystów z krajów europejskich oraz prowadzenie 

programu badawczego ukierunkowanego na obserwację zależności kultury i ekologii 

w środowiskach miejskich. 

125 


Termin Projekt wieloletni 

październik 2011 do grudzień 2013 – Badania i rozwój 

kwiecień 2012 do październik 2015 – Koprodukcje 

Prezentacje: 2013 okręg Śródziemnomorski, 2014 Bałtycki, 2015 Północny, 2016 Morza Czarnego 

Miejsce Gdańsk i miasta partnerskie 

Partnerzy Zagreb Center for Independent Culture and Youth (Chorwacja, Zagrzeb), Exodos 

(Słowenia, Lublana), MADE Festival & European Cultural Capital 2014 (Szwecja, Umeå), Istanbul 

Foundation For Arts & Culture/Int.Theatre Festival (Turcja, Istambuł), Drugo More oraz Mine, 

Yours, Ours Festival (Chorwacja, Rijeka), Intercult oraz SEAS (Szwecja, Sztokholm), Plovdiv 

Drama Theatre (Bułgaria, Plovdiv), National Dance Centre (Rumunia, Bukareszt), European 

Cultural Capital 2013 (Słowacja, Koszyce). 

Budżet 800 tys. PLN (195 tys. EUR) – udział finansowy miasta w budżecie projektu 

Europejski Poeta Wolności 

Cykl spotkań literackich z europejskimi poetami przyciąga do Trójmiasta znakomitych 

pisarzy i intelektualistów. Atutem festiwalu jest popularyzacja poezji wśród mieszkańców 

poprzez organizowanie, we współpracy z trójmiejskimi klubami i kawiarniami, imprez prezentujących 

różne przejawy twórczości poetyckiej. Podczas każdej z edycji festiwalu jednemu 

z poetów wręczana jest Nagroda Europejskiego Poety Wolności. Pierwsza edycja już za 

nami (2010 r.). 

Festiwal organizowany jest w cyklach dwuletnich. Uroczysty finał oraz wręczenie nagrody 

odbywa się 21 marca, w Światowy Dzień Poezji. Naszą ambicją jest prezentacja i promocja 

europejskiej poezji. 

Idea 

Wyróżnienie i promocja zjawisk poetyckich, które podejmują jeden z najistotniejszych dla 

współczesności tematów – wolność, a jednocześnie charakteryzują się wybitnymi wartościami 

artystycznymi. 

Laureatem Nagrody może zostać żyjący poeta, pochodzący z Europy – rozumianej wg kryteriów 

geograficznych. Jedynym podmiotem upoważnionym do zgłaszania książek do Nagrody 

jest Zespół Siedmiu Tłumaczy literatury pięknej, zmieniający się co dwa lata i zapraszany do 

każdej edycji festiwalu przez Prezydenta Miasta Gdańska. 

Termin Projekt organizowany w cyklach dwuletnich 

Miejsce Teatr Wybrzeże, Dwór Artusa, Miejska i Wojewódzka Biblioteka Publiczna, kluby 

i kawiarnie na terenie Gdańska, Gdyni i Sopotu 

Partnerzy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Książki, Urząd Marszałkowski, 

Teatr Wybrzeże, Uniwersytet Gdański, Miejska i Wojewódzka Biblioteka Publiczna, 

Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, PenClub, Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Instytuty 

Polskie, przedstawicielstwa dyplomatyczne i kulturalne krajów biorących udział w poszczególnych 

edycjach, kluby i kawiarnie na terenie Trójmiasta 


Poezja nie musi być zamknięta 

w zaciszu bibliotek i księgarni. 

Może być obecna na ulicach, 

w klubach, i kawiarniach. Celem 

projektu Europejski Poeta 

Wolności jest popularyzacja 

poezji i nagradzanie dzieł 

podejmujących temat wolności. 

Na zdjęciu otwarcie pierwszej 

edycji festiwalu, który odbywał 

się w 2010 r.

Miejsce Targ Węglowy (Gdańsk) 

127 

Partnerzy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Rzecznik Praw Obywatelskich, 

Instytut Książki, Gdański Archipelag Kultury, Miejska i Wojewódzka Biblioteka Publiczna, 

Amnesty International, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Fundacja im. Stefana Batorego 


European Performing Arts Trade Exposition 

Europejskie targi sztuki scenicznej to specjalistyczne targi sztuk performatywnych odbywające 

się cyklicznie od 2012 r., zawsze w maju. Projekt adresujemy do twórców i zespołów teatralnych 

oraz promotorów. Przewidujemy dwie edycje, odbywające się naprzemiennie w Gdańsku 

i Maladze. EPAT EXPO jest mostem między wschodem, południem a zachodem Europy. Edycja 

gdańska to prezentacja Europy Środkowej i Wschodniej oraz Azji, a edycja w Maladze – krajów 

basenu Morza Śródziemnego i Afryki. 


Labirynt Europy 

Historia Gdańska uświadamia, że wolność nie jest dana raz na zawsze. Ze smutkiem trzeba 

stwierdzić, że nie cały świat jest wolny. Istnieją takie miejsca, gdzie łamane są prawa człowieka. 

Dlatego o wolności należy przypominać każdego dnia, przy każdej okazji. Z tą myślą stworzyliśmy 

projekt Labirynt Europy. 

Idea 

Manifestacja praw człowieka, a w szczególności wolności słowa, wolności twórczej, wolności 

badań naukowych. Prowokacja artystyczna, angażująca obywateli w celu solidarności na rzecz 

sprawiedliwości i pokoju na świecie. 

Akcja Labirynt Europy polega na ułożeniu z książek gigantycznego labiryntu (każdy przynosi 

jedną książkę). Labirynt stanie na Targu Węglowym, centralnym placu Głównego Miasta. W labiryncie 

będzie można posłuchać fragmentów z ksiąg zakazanych. Już od roku 2012 zostanie 

uruchomiona strona internetowa projektu, na której znajdą się publikacje z Indeksu Ksiąg 

Zakazanych oraz dokumentacja audio cytatów. O wybór cytatów i nagranie fragmentu wypowiedzi 

zostaną poproszeni między innymi laureaci Literackiej Nagrody Nobla. Daty zamykające 

projekt są bardzo znaczące: 5 marca 1616 r. (400 lat) do Indeksu trafia dzieło Mikołaja Kopernika 

O obrotach sfer niebieskich, a 14 czerwca 1966 r. to data wycofania Indeksu Ksiąg Zakazanych. 

Realizując projekt, solidaryzujemy się z tymi regionami świata, z tymi twórcami, którzy nie mogą 

w pełni korzystać z wolności wypowiedzi. To gigantyczna manifestacja przeciwko cenzurze. 

Termin 2012 – uruchomienie portalu „Indeks Ksiąg Zakazanych” 

5 marca – 14 czerwca 2016 r. czas prezentacji instalacji 

Cenzura instytucjonalna nie 

tak dawno funkcjonowała 

w Polsce. Nowy projekt 

Labirynt Europy ma przywrócić 

pamięć o praktykach cenzorskich. 

Częścią projektu będzie 

happening układania labiryntu 

z publikacji na jednym 

z gdańskich placów. Na zdjęciu 

pozostałości po stoczniowej 

bibliotece. 

Idea 

Umożliwienie artystom kontaktu z promotorami organizującymi życie teatralne w Europie i na 

świecie. Zwiększenie mobilności artystów. EPAT EXPO będzie promować wymianę branżową 

pomiędzy organizacjami reprezentującymi producentów i artystów. Wartością dodaną jest 

wymiana myśli artystycznej i społecznej, dialog kultur. 

EPAT EXPO zostanie zrealizowany we współpracy z Universal Arts, jednym z największych koordynatorów 

festiwalu w Edynburgu, współautorem polskich sukcesów. To projekt o potencjale 

takich wydarzeń, jak Edinburgh Festival Fringe czy Avignon Festival. 

EPAT EXPO będzie połączeniem wyspecjalizowanego festiwalu teatralnego i komercyjnych 

targów o strukturze zbliżonej do Australian Performing Arts Market w Adelajdzie. 

Proponowana przez nas impreza będzie prezentacją przedstawień teatralnych (w całości) dla 

lokalnej publiczności, turystów i promotorów międzynarodowych. 

Biorąc pod uwagę możliwość występów na rynkach całego świata i wartość komercyjną niektórych 

rodzajów sztuki teatralnej, proponujemy, aby EPAT EXPO było nastawione najwyżej 

na cztery kategorie: 

—— 

widowiska muzyczne, 

—— 

widowiska taneczno-ruchowe, 

—— 

widowiska komediowe, które nie bazują wyłącznie na tekście, 

—— 

widowiska dla dzieci i młodzieży, które nie bazują wyłącznie na tekście. 

Termin Projekt realizowany cyklicznie od 2012 r., odbywający się naprzemiennie raz do roku 

w Maladze i Gdańsku. Edycja specjalna w maju 2016 r. 

Miejsce Gdańsk i Malaga – teatry, kluby, ulice i skwery 

Partnerzy Universal Arts, Malaga, instytuty i instytucje oraz artyści z krajów Afryki, Azji i Europy 

Budżet 2,2 mln PLN (537 tys. EUR)

Art & Science 

Wymiana doświadczeń między 

przedstawicielami świata 

nauki i sztuki oraz realizacja 

projektów na styku nauki 

i sztuki to ważne elementy 

programu Gdańsk 2016. Jest to 

związane z prężnym rozwojem 

sektora nowych technologii na 

Pomorzu. 

Progresywna sztuka 

multimediów wyznacza 

główny nurt programowy 

festiwalu Transvizualia. W roku 

2016 odbędzie się jego 10. 

edycja. W programie tego 

największego w Polsce północnej 

festiwalu multimediów 

znajdzie się wiele elementów 

międzynarodowych. 

129 


W projekcie tym pokażemy artystów sięgających w swych działaniach twórczych po najnowsze 

techniki badań naukowych: nanotechnologię, inżynierię genetyczną, robotykę. Artyści wraz z naukowcami 

zbadają zjawiska, które mają ogromny wpływ na przyszłość i rozwój naszej cywilizacji. 

Obiekty, dzieła i realizacje tworzone specjalnie na potrzeby Art & Science będą pokazywane 

na zasadach obowiązujących w muzeach i galeriach. Cykl wystaw i konferencji naukowych 

realizowany będzie pod kierownictwem artystycznym prof. Ryszarda W. Kluszczyńskiego. 

Idea 

Eksploracja związków sztuki z nauką, relacji praktyk artystycznych i działań o charakterze 

poznawczym. 

W aspekcie historycznym chcemy pokazać, jak przez poszukiwanie innowacyjnych kierunków 

nakreślany jest nowy, współczesny krajobraz sztuki, nauki i technologii. Art & Science 

dotyczy zagadnień sztucznej inteligencji (Artificial Intelligence) w sztuce, robotyki, bioartu 

i nanotechnologii. W ramach projektów prezentowane będą dzieła, które można zdefiniować 

jako eksperymentalne, twórcze poszukiwania usytuowane na styku wielu dyscyplin naukowych 

i technologii. 

Poza uznanymi artystami o międzynarodowej renomie zaprosimy twórców młodych, którzy 

również łączą sztukę i naukę. 

Termin Kolejne odsłony projektu będą realizowane od 2011 r. 

2016 r. wystawa przekrojowa prezentująca współczesne związki sztuki z nauką 

Miejsce Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Muzeum 

Narodowe w Gdańsku 

Partnerzy Muzeum Narodowe w Gdańsku, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Ludwig Museum 

– Museum of Contemporary Art w Budapeszcie 


Transvizualia 016 

10. Międzynarodowy Festiwal Form Multimedialnych 

Międzynarodowy Festiwal Form Multimedialnych to synergia wielu sztuk współczesnych, prezentująca 

głównie progresywną sztukę multimediów, muzykę, sztukę video i filmową, instalacje 

przestrzenne, design i performance audiowizualny. 

Największy w Polsce północnej festiwal multimediów. 

Idea 

Szeroka prezentacja dzieł opartych na nowych technologiach multimedialnych i audiowizualnych. 

Wydarzenie mocno eksploruje związki między muzyką a obrazem, generuje przestrzeń 

kumulacji mediów, stawia na progresywną dynamikę multimediów w poszukiwaniu nowych 

perspektyw, kontekstów, interpretacji. 

Edycja specjalna 2016 – projekty dodatkowe 

—— 

rozbudowana, międzynarodowa odsłona multimedialnego projektu Transspaces, zakładająca 

budowanie wieloaspektowej przestrzeni prezentacji sztuki multimediów – realnej/wystawienniczej, 

wirtualnej i mobilnej; 

—— 

rozbudowana, międzynarodowa odsłona projektu Transcinema: kino poza kinem, pokazująca 

kino eksperymentalne i sztukę video w nietypowych lokalizacjach; 

—— 

międzynarodowy Trans-Telepanel – debata z udziałem artystów, kuratorów, producentów i odbiorców 

sztuki multimediów z zastosowaniem nowych mediów i nowych form komunikacji; 

—— 

specjalna odsłona Laboratorium Formy Transmedialnej – międzynarodowa sekcja warsztatowa 

– bogaty moduł edukacyjny z udziałem najwybitniejszych autorytetów i znawców multimediów 

z kraju i zagranicy;

—— 

TV PRO – rozbudowany, międzynarodowy program rezydencyjny zakończony wielkim plenerem 

artystycznym oraz stworzenie specjalnej przestrzeni spotkania dla profesjonalistów. 

Terminy Projekt realizowany cyklicznie od 2007 r. 

22 września – 2 października 2016 r. 

Miejsca Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni, Muzeum Narodowe w Gdańsku, 

Stocznia Gdańska, Centrum Kultury w Gdyni, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, kluby na 

terenie Trójmiasta, Muzeum Miasta Gdyni oraz wybrane lokalizacje na terenie Polski 

Partnerzy Stowarzyszenie A KuKu Sztuka, Urząd Miasta Gdyni, Urząd Miejski w Gdańsku, 

Urząd Miasta Sopotu, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Pomorski Park 

Naukowo-Technologiczny w Gdyni, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Instytut Współpracy 

Międzynarodowej IFA w Stuttgarcie, kluby na terenie Trójmiasta, Gdańskie Centrum Filmowe, 

Muzeum Miasta Gdyni, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut 

Audiowizualny, Ambasada Stanów Zjednoczonych, Pro Helvetia, Instytut Goethego, Instytut 

Francuski w Warszawie, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Pomorska Fundacja Filmowa, Fundusz 

Wyszehradzki, Austriackie Forum Kultury 


Gedanit to, zainspirowana 

Gdańskiem, nazwa jednej 

z odmian bursztynu. W 2016 r. 

pod tą nazwą odbędzie się też 

międzynarodowa wystawa, 

której kuratorką będzie Anda 

Rottenberg. 

Gedanit 

Wystawa Sztuki Współczesnej Bursztynowym Szlakiem 

W projekcie wykorzystamy dziedzictwo, jakim jest Szlak Bursztynowy w rozumieniu różnorodnych 

kontaktów, które przez kilka tysiącleci łączyły Wybrzeże Bałtyku z krajami śródziemnomorskimi. 

Do udziału w projekcie zaprosimy około trzydziestu najwybitniejszych artystów 

z ponad dwudziestu krajów, którzy stworzą nowe dzieło. Kuratorką generalną jest Anda 

Rottenberg, kuratorka wystaw międzynarodowych, ważnych wydarzeń artystycznych z końca 

XX i początków XXI w. 

Idea 

Przyczynić się do odbudowy w Europie relacji Północy z Południem. Stworzenie sieci autonomicznych 

kontaktów instytucji kultury i nauki miast Szlaku Bursztynowego XXI w. 

Szlak bursztynowy, tzw. nadwiślański, łączący Pobrzeże Gdańskie z krajami śródziemnomorskimi 

funkcjonował od V w. p.n.e. Lata ok. 400 p.n.e. – ok. 30 n.e. to okres dominacji Celtów w Europie. 

Bursztyn był stale obecny w ich kulturze. Plemiona celtyckie rozprzestrzeniły się na rozległe 

obszary Europy, docierając do Italii i na Bałkany nad Adriatyk. Celtyccy kupcy zaktywizowali 

stare i przetarli nowe szlaki łączące Italię oraz Ilirię z bursztynowym wybrzeżem Bałtyku. Bursztynowy 

szlak miał dla Europy nie tylko znaczenie gospodarcze, tą drogą rozpowszechniano 

również naukę i kulturę. Handel był pretekstem do poznania, zbliżenia i zrozumienia różnych 

kultur i cywilizacji. W uznaniu bursztynowej sławy Gdańska i mistrzostwa jego bursztynników 

jedną z odmian bursztynu nazwano od imienia miasta – gedanit. Wartością łączącą kraje historycznego 

Szlaku był bursztyn. Dziś taką wartością dla Gdańska i innych miast szlaku jest 

wolność. W ramach projektu Gedanit zostaną stworzone nowe prace, w większości na miejscu 

w Gdańsku. Zaprezentowane na specjalnej wystawie, w przyszłości stanowić będą cześć kolekcji 

sztuki współczesnej, należącej do miasta. Wystawa wraz z towarzyszącym katalogiem 

i debatą może być ważną formą dyskursu artystycznego na temat istoty wolności w XXI wieku. 

131 


Termin Od września do listopada 2016 r. 

Miejsce Muzeum Bursztynu, Pałac Opatów w Oliwie, Hala Widowiskowo-Sportowa – 1.500 m² 

przestrzeni wystawienniczej 

Partnerzy Muzeum Bursztynu, Muzeum Sztuki KUMU (Tallinn, Estonia), Riga Art Space (Ryga, 

Łotwa), Centrum Sztuki Współczesnej (Wilno, Litwa), Narodowe Centrum Sztuki Współczesnej 

(Kalliningrad, Rosja), Muzeum Sztuki Współczesnej (Mińsk, Białoruś), Centrum Sztuki 

Współczesnej (Kijów, Ukraina), Muzeum Sztuki Nowoczesnej (Istambuł, Turcja), Muzeum 

Sztuki Współczesnej (Bukareszt, Rumunia), Muzeum Sztuki Współczesnej (Sofia, Bułgaria), 

Muzeum Sztuki Współczesnej (Belgrad, Serbia), Modern Gallery (Zagrzeb, Chorwacja), Modern 

Gallery (Lublana, Słowenia), Centrum Sztuki Współczesnej (Sarajewo, Bośnia i Hercegowina), 

Akademia Nauki i Sztuki (Prisztina, Kosowo), Tirana Institute of Contemporary Art (Tirana, 

Albania), MAXXI (Wenecja, Rzym, Włochy), Kunsthalle (Wiedeń, Austria), DOX (Praga, Republika 

Czeska), Galeria MEDIUM (Bratysława, Słowacja), kuratorka Sabrina Wanderlei (Hamburg, 

Niemcy), Ludwig Museum – Museum of Contemporary Art (Budapeszt, Węgry) 

Budżet 2,58 mln PLN (629 mln EUR)

Petersburg 

Szlaki kulturowe Europy 

133 

Sztokholm 

Visby 

Windawa 

Goldynga 

Rewal 

Parnawa 

Ryga 

Wolmar 

Tartu 


Horsens 

Malmö 

Ribe 

Haderslev 

Næstved 

Ystad 

Wilno 

Kampen 

Brema 

Kilonia 

Stralsund 

Rostock 

Bad Doberan 

Ribnitz 

Greifswald 

Lubeka 

Wismar 

Neukloster 

Wolgast 

Hamburg Schwerin 

Parchim 

Anklam 

Lüneburg 

Neubranderburg 

Szczecin 

Słupsk 

Koszalin 

Kołobrzeg 

Starogard Szczeciński 

Gdańsk 

Elbląg 

Chełmno 

Toruń 

Królewiec 

Olsztyn 

Deventer 

Münster 

Osnabrück 

Brunszwik 

Magdeburg 

Berlin 

Frankfurt 

Płock 

Soest 

Dortmund 

Goslar 

Kolonia 

Erfurt 

Wrocław 

Miasta Hanzy 

Szlak Gotyku Ceglanego 

Dinant 

Szlak Bursztynowy 

Wenec ja 

Kraków

Kolekcja Malarstwa Monumentalnego 

135 

Czy można zwiedzać galerię na rowerze Tak, w Gdańsku od 2016 r. festiwal Monumental Art 

i Gdańska Szkoła Muralu to dwa projekty, których wspólnym efektem jest kolekcja malarstwa 

monumentalnego. Kolekcja ta koresponduje z walorami historycznymi i urbanistycznymi 

osiedla Zaspa, gdzie mieszkał Lech Wałęsa w czasie, kiedy przewodził strajkom, kiedy otrzymał 

Nagrodę Nobla. Każda edycja festiwalu opatrzona jest tematem z obszaru tolerancji i solidarności 

twórczej, generującym artystyczne odpowiedzi. 

Idea 

Zmiana blokowiska w galerię sztuki. 

Stworzenie największej kolekcji światowego malarstwa monumentalnego. 

Demokratyzacja przestrzeni publicznej poprzez sztukę. 

Podczas festiwalu Monumental Art powstają dzieła uznanych artystów światowych. Jest to 

przedsięwzięcie długofalowe, realizowane od 2009 r., które w dalszej perspektywie ma na celu 

stworzenie zintegrowanej galerii malarstwa monumentalnego. Kuratorem festiwalu jest Piotr 

Szwabe, uznany artysta młodego pokolenia. 

Gdańska Szkoła Muralu to projekt edukacyjny, platforma stworzona do dyskusji, doskonalenia 

warsztatu oraz integracji środowiska. Jej celem jest przywrócenie muralowi jego pierwotnej 

funkcji – sztuki społeczno-politycznej, reagującej na aktualne wydarzenia oraz wypracowanie 

jednolitego stylu. W ramach zajęć odbywają się warsztaty, sympozja, malarskie jam session, 

kolektywne realizacje. Pomysłodawcą i głównym koordynatorem projektu jest Rafał Roskowiński, 

prekursor muralu w Gdańsku, jeden z najważniejszych twórców tego gatunku w Polsce. 

Inauguracja Kolekcji odbędzie się 1 maja 2016 r. w Dzień Święta Pracy. Od tego momentu 

forma festiwalu wygasa, a ruszają programy zwiedzania dla pieszych i rowerzystów powiązane 

z działaniami edukacyjnymi dla dzieci i młodzieży. Rolę opiekunów kolekcji przejmuje Gdańska 

Szkoła Muralu, która nadal będzie prowadzić wydarzenia edukacyjne. Galeria jest połączeniem 

historii, urbanistyki, sztuki zaangażowanej oraz doskonałym przykładem demokratyzacji 

przestrzeni publicznej poprzez sztukę. 

Termin Projekt wieloletni realizowany od 2009 r. 

Od 2009 do 2016 r. – Monumental Art 

Od 2009 r. – Gdańska Szkoła Muralu 

1 maja 2016 roku – Inauguracja Kolekcji Malarstwa Monumentalnego 

Miejsce Osiedle Zaspa (Gdańsk) 

Partnerzy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Gdański Archipelag Kultury 

– Klub PLAMA, Akademia Sztuk Pięknych, RR Studio 

Budżet 2 mln PLN (488tys. EUR) 

Narracje – Instalacje i Interwencje 

w Przestrzeni Publicznej 

Projekt artystyczny oparty o nowe technologie wizualne. Jest próbą stworzenia nowej 

wizualnej opowieści miejskiej, która pozwala zobaczyć miasto poddane artystycznej transformacji. 

Prace artystów z różnych stron świata pojawią się na Narracjach obok prac twórców 

lokalnych. Wszystkie łączy wnikliwe zainteresowanie przestrzenią publiczną i jej rolą 

w funkcjonowaniu miasta. 

Idea 

Instalacje i interwencje w przestrzeni publicznej, których celem jest pokazanie miasta jako 

wspólnej, publicznej przestrzeni kształtowanej przez sztukę. Narracje to tworzenie nowych 

miejskich opowieści i odkrywanie „niewidocznego miasta”. 

Narracje to projekt, w którym chcemy nadać specyficzny sens kategorii „interdyscyplinarności”. 

Nie chodzi o pokazywanie różnych dziedzin sztuki w ramach jednego festiwalu (np. 

scena muzyczna, scena teatralna, literatura). Nie chodzi o tworzenie projektów, które mają 

„konfrontować”, „łączyć”, „mieszać” różne dziedziny sztuki. W Narracjach perspektywa jest 

inna. Przyjmujemy, że interdyscyplinarność jest zastanym faktem, znajduje się w obecnej fazie 

rozwoju sztuki, jest naturalna. 

Do przygotowania programu została zaproszona Bettina Pelz, niemiecka kuratorka specjalizująca 

się w międzynarodowych projektach związanych ze sztuką w przestrzeni publicznej. 

Murale są często aktualnym 

komentarzem do sytuacji 

społeczno-politycznej. Obecne 

na ulicach Gdańska od 

lat 90. przyczyniają się do 

demokratyzacji przestrzeni 

publicznej. Kolekcja Malarstwa 

Monumentalnego nawiązuje do 

gdańskiej tradycji malarstwa 

monumentalnego. 

Wizualna opowieść o mieście 

z wykorzystaniem najnowszych 

technologii związanych ze światłem 

– to znak rozpoznawczy 

festiwalu Narracje. Instalacje 

i Interwencje w Przestrzeni 

Publicznej ożywiają stare 

miasto w sezonie jesienno- 

– zimowym. 



Listopad – grudzień 2016 r. 

Miejsce Główne Miasto, Stare Przedmieście, Dolne Miasto 

Partnerzy Nadbałtyckie Centrum Kultury, Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA, Gdańska 

Galeria Miejska 

Budżet 4,1 mln PLN (1 mln EUR) 

Moja Dzielnica też Stolica 

Pod tym tytułem kryją się projekty, które łączy szereg działań angażujących mieszkańców 

w ich sąsiedzkim otoczeniu. W największym skrócie możemy określić je jako spontaniczne 

tworzenie jednodniowych „domów kultury” na trzepaku, dziedzińcu, parkingu, w mieszkaniu. 

Projekt umożliwia sąsiadom wzajemne dzielenie się swoimi pasjami. Każdy uczy każdego. 

Podział administracyjny Gdańska 

3 

1 

4 5 

2 

7 

6 

8 

12 

9 10 11 

14 

16 

15 

13 

17 18 

20 21 

19 

22 

23 

24 25 

26 

Zatoka Gdańska 

27 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

Osowa 

Oliwa 

Żabianka 

Przymorze Małe 

Przymorze Wielkie 

Zaspa Rozstaje 

Brzeźno 

Nowy Port 

Matarnia 

VII Dwór 

Strzyża 

Letnica 

Brętowo 

Wrzeszcz 

Młyniska 

137 


Idea 

Solidarność na co dzień jako zasada postępowania. Podejmowanie działań na rzecz i z udziałem 

mieszkańców w ich bezpośrednim dzielnicowym otoczeniu. Rewitalizacja społeczna i zaangażowanie 

mieszkańców Metropolii. Umożliwienie obywatelom aktywnego udziału w obchodach 

Europejskiej Stolicy Kultury. Wielopokoleniowe i wieloaspektowe pasmo projektów mających 

na celu wzmocnienie tożsamości lokalnej, dumy z miejsca zamieszkania, nawet jeśli nie jest 

to „dzielnica willowa”. 

Proponowane działania i projekty: 

—— 

Streetwaves 

Projekt jest już realizowany, ale jego nową formułę i zasięg dyktuje ESK 2016. Polega na wtargnięciu 

sztuki w sferę publiczną i doprowadzeniu do radosnej, bardzo twórczej konfrontacji 

mieszkańców dzielnic, w każdym możliwym wieku i z każdej możliwej sfery społecznej, ze 

sztuką. Przewiduje realizację mikrokoncertów i happeningów w zaskakujących miejscach: 

przystanek, śmietnik, brama, mieszkanie. 

To akcja miejska wyprowadzająca działania muzyczne i artystyczne w przestrzeń publiczną 

Gdańska. Streetwaves jest inspirującą wycieczką po gdańskich zakamarkach. 

—— 

MUS – Metropolitalny Uniwersytet Sąsiedzki 

Projekt realizowany w środowisku dzielnicowym na terenie całej Metropolii. Polega na rotacyjnym 

organizowaniu „drzwi otwartych” poszczególnych dzielnic i osiedli w ciągu całego 2016 r. 

W tym projekcie zależy nam na pobudzeniu aktywności mieszkańców oraz zaangażowaniu 

ich w organizację obchodów. Pokażemy, że Europejska Stolica Kultury jest tuż za drzwiami ich 

własnego domu, wystarczy je tylko otworzyć. 

Realizacja projektu odbywa się poprzez przygotowanie „planu zajęć”, wykazu potencjału 

umiejętności osób w danej dzielnicy i przygotowaniu „sal warsztatowych i wykładowych”, 

którymi mogą być mieszkania, podwórka, pomieszczenia wyznaczone przez wspólnoty. Zajęcia 

zgromadzone zostaną w internetowej bazie i utworzą wielki Metropolitalny Uniwersytet 

Sąsiedzki. Baza umożliwi dokonywanie zapisów na wybrane zajęcia wszystkim chętnym 

osobom, ograniczenia wynikają tylko z terminów spotkań i liczby miejsc. Jedynym kryterium 

doboru „wykładowcy” jest jego pasja, a nie zawód. Wszystko po to, by tworzyć kalejdoskop 

umiejętności od projektowania modeli kartonowych, akwarystyki do wykładów na temat UFO. 

Akcja przebiegać będzie w myśl zasady sąsiedzi – sąsiadom. 

—— 

Re:Vita 

Działania z zakresu rewitalizacji społecznej wspierające miejski program rewitalizacji dzielnic. 

W oparciu o porozumienia dzielnicowe w ramach tego projektu zaplanowaliśmy szereg działań 

integrujących oraz zwiększających uczestnictwo społeczności lokalnej w procesach decyzyjnych. 

Na terenie danej dzielnicy organizowane będą spotkania i warsztaty prowadzone przez 

autorytety, sportowców, artystów i naukowców. 

Termin Projekty wieloletnie 

Od 2008 r. (cyklicznie w maju) – Streetwaves 

Od 2012 r. – Re:Vita, realizacja warsztatów i wykładów 

2015 – przygotowanie bazy Metropolitalnego Uniwersytetu Sąsiedzkiego 

2016 – w ciągu całego roku realizacja Metropolitalnego Uniwersytetu Sąsiedzkiego 

Miejsce Dzielnice i osiedla miast Metropolii 

Partnerzy Gdański Archipelag Kultury, organizacje i stowarzyszenia dzielnicowe 


16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

23 

24 

25 

26 

27 

Stogi 

Aniołki 

Krakowiec-Górki zach. 

Kokoszki 

Piecki-Migowo 

Suchanino 

Śródmieście 

Rudniki 

Chełm 

Olszynka 

Orunia 

Wyspa Sobieszewska

Kaszëbi 

Kaszubi wywodzą się z plemion słowiańskich, które zamieszkiwały na wybrzeżu Bałtyku, 

zwanych Pomorzanami. Na przestrzeni wieków teren zamieszkiwany przez tę grupę był przedmiotem 

sporu sąsiadujących ze sobą narodowości – niemieckiej i polskiej. Kaszubi zachowali 

swój odrębny język oraz obyczaje. Trwałość tożsamości kaszubskiej, która oparła się wielu 

niesprzyjającym okolicznościom historycznym, jest swoistym fenomenem. Obecnie Kaszubi są 

jedyną w Polsce grupą etniczną, której język posiada status języka regionalnego. Kaszubskiego 

uczy się w szkołach publicznych, ponadto funkcjonuje on jako język pomocniczy w urzędach 

(w wybranych gminach). 

Idea 

Pasmo projektów integrujących społeczność i promujących unikatową kulturę Kaszub. Inspiracja 

europejskiego świata sztuki motywami kultury kaszubskiej. 

Pasmo projektów podzielone na dwa programy: 

—— 

I. Program: Kultura tradycyjna Kaszub: 

—— 

Projekt: Kaszubski motyw 

—— 

Konkurs: Kaszubski produkt 

—— 

Projekt: Kaszubscy twórcy w internecie 

—— 

Projekt: Chëcz 

—— 

II. Program: Kaszubi dziś: 

—— 

Konkurs: Po Kaszubsku – Muzyka, Poezja, Taniec, Teatr 

—— 

Projekt: Tu, czyli na Kaszubach 

—— 

Konferencja: Jak to robimy na Kaszubach 

—— 

Projekt: Na kaszubski 

I. Kultura tradycyjna Kaszub 

Pragniemy, by to co kaszubskie stało się popularne wśród samych Kaszubów, a jednocześnie 

znane i rozpoznawalne w Europie. W tym programie kładziemy nacisk na renesans wątków 

kaszubskich we współczesnym wzornictwie i architekturze, a także na odnalezienie nowych 

form funkcjonowania kultury tradycyjnej Kaszub. Jednocześnie zwracamy uwagę na unikalność 

regionu i bogactwo lokalnej kultury. 

Kaszubskie rękodzieło, budownictwo, muzyka, obyczaje – to wszystko, obok języka, wyróżniało 

tę społeczność. Wpływ kultury masowej oraz zanik tradycyjnych społeczności wiejskich 

w drugiej połowie XX w. sprawiły, że rękodzieło kaszubskie funkcjonuje obecnie głównie 

w niszy galerii sztuki ludowej i sklepów z pamiątkami. Warto sprawić, by tradycyjne motywy 

znalazły swe miejsce w nowoczesnym wzornictwie oraz w masowej produkcji. W ten sposób 

wybrane elementy, motywy kultury ludowej zostałyby włączone w nurt kultury współczesnej 

i wzbogacając ją, zyskałyby nowe życie. Zaangażowanie środowiska architektów Politechniki 

Gdańskiej oraz pracujących w gminach Pomorza pozwoli na popularyzację kaszubskich motywów 

architektonicznych. Tradycyjne budownictwo kaszubskie może być płodną inspiracją 

dla współczesnych inwestorów, zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej. O żywotności 

kultury stanowią tworzący ją ludzie. Program ma na celu wesprzeć takie osoby oraz sprawić, 

by mogli dzielić się swoją pasją z mieszkańcami całego świata. 

Kaszubski motyw Zamierzeniem projektu jest stworzenie łącznika pomiędzy wzornictwem 

kaszubskim wywodzącym się z kultury tradycyjnej a współczesnym wzornictwem przemysłowym 

i artystycznym. 

W ramach Kaszubskiego motywu zaplanowaliśmy tygodniowe warsztaty kaszubskiego 

rzemiosła i rękodzieła: garncarstwo, haft, plecionkarstwo, rzeźba, elementy budownictwa 

tradycyjnego. Warsztaty adresujemy do młodych twórców: projektantów, architektów wnętrz, 

grafików. 

Kaszubski produkt Intencją projektu jest wykorzystanie potencjału tradycyjnych motywów 

kaszubskich przez przemysł. Kaszubski produkt to hasło konkursu projektowania przedmiotów 

użytkowych inspirowanych kulturą Kaszub, a zwłaszcza charakterystycznym dla tego regionu 

wzornictwem. Najlepsze projekty zostaną nagrodzone i wdrożone do produkcji. Wstępny zakres 

konkursu to: porcelana, naczynia użytkowe, lampy, meble (prywatnego użytku, restauracyjne, 

biurowe), tkanina. Projekt adresujemy do projektantów i twórców z Polski i Europy. 

Kaszubscy twórcy w internecie Realizacja filmowych instruktaży rękodzieła. Podczas 

warsztatów, które odbędą się w ramach projektu Kaszubski motyw powstanie dokumentacja 

filmowa prezentująca w formie instruktażu poszczególne formy rękodzieła, mistrzów oraz ich 

techniki. Wybrane filmy zostaną opatrzone tłumaczeniem na język angielski i umieszczone 

w internecie. Ponadto główne motywy zdobnicze zostaną zdigitalizowane i będą dostępne bezpłatnie 

w sieci. Instruktaże oraz pliki graficzne umieszczone zostaną na portalu promującym 

rękodzieło kaszubskie. Filmy instruktażowe będą ponadto umieszczone i wypromowane na 

portalach profilowych związanych z hobby, rękodziełem, designem, architekturą. 

Tożsamość kaszubska 

przetrwała niesprzyjające 

okoliczności historyczne 

i jest obecna w życiu regionu. 

Potrzebuje jednak projektów, 

które twórczo rozwiną kaszubską 

kulturę w XXI wieku. 

139 


Chëcz O odrębności regionu stanowi w dużym stopniu architektura występująca na jego 

terenie. Niestety, procesy urbanizacyjne i modernizacyjne doprowadziły do znacznego zaniku 

tradycyjnej zabudowy w kaszubskich wsiach. Projekt Chëcz ma na celu zebranie i wykorzystanie 

wiedzy na temat architektury regionu oraz jej popularyzację wśród Kaszubów. 

Etapy projektu: 

—— 

Podręcznik Chëcz, czyli dom kaszubski 

W pierwszym etapie projektu stworzony zostanie podręcznik prezentujący tradycyjne budownictwo 

kaszubskie. Podręcznik powstanie we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki 

Gdańskiej, w oparciu o prowadzone w Katedrze Projektowania Środowiskowego (dawniej 

Katedra Projektowania Regionalnego) badania nad tradycyjną architekturą Kaszub. 

Aktualnie wiedza ta dostępna jest wąskiemu kręgu specjalistów. Stworzenie podręcznika 

pozwoli na jej upowszechnienie. 

—— 

Projekt i budowa pawilonu „Chëcz” 

Na tym etapie przewidzieliśmy zaprojektowanie i zbudowanie mobilnego pawilonu, który 

w umiejętny i nowatorski sposób będzie eksponował elementy charakterystyczne dla budownictwa 

kaszubskiego. Projekt pawilonu wyłoniony zostanie w ramach konkursu architektonicznego. 

Pawilon ma spełniać zarówno funkcje użytkowe, jak i edukacyjne, będzie jednocześnie 

przestrzenią działań artystycznych i edukacyjnych. 

W sezonie letnim zostanie ulokowany w centrum Gdańska, a następnie będzie „podróżować” po 

regionie. Docelowo pawilon trafi na teren Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory 

i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich – jako sala zajęć edukacyjnych. 

—— 

Podróż „Chëczy”, czyli popularyzacja w regionie 

Trzeci etap projektu to akcja popularyzatorsko-promocyjna, w której zachęcamy do wykorzystywania 

tradycyjnych motywów kaszubskich we współczesnych inwestycjach oraz rozpowszechniamy 

sztukę kaszubskiego wzornictwa wśród dzieci i młodzieży. Wszystko to odbywać się będzie 

w ramach podróży pawilonu „Chëcz” po Kaszubach. Rolę gospodarza pawilonu pełnić będzie 

każda z gmin, w której znajdzie się Chëcz. W związku z czym dana gmina częściowo weźmie 

na siebie odpowiedzialność za program projektu, czyli imprezy zaproponowane i przygotowane 

przez lokalne środowisko oraz część stałych wydarzeń związanych z samym pawilonem. 

Edukacja pełni istotną rolę 

w programie Gdańsk 2016 

także w paśmie projektów 

kaszubskich. Wzornictwo, 

tradycje muzyczne Kaszub będą 

popularyzowane wśród dzieci 

i młodzieży. 

141 


II. Kaszubi dziś 

Kaszubi aktywnie działają na rzecz rozwoju kulturalnego i gospodarczego swojego regionu, 

zajmują stanowiska w organach samorządowych oraz władzach centralnych. Tworzą stowarzyszenia, 

pozyskują środki na ich działanie, posiadają własne media (prasa, radio, telewizja). 

Programem Kaszubi dziś umożliwiamy włączenie się społeczności kaszubskiej do działań 

w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury Gdańsk 2016. 

Chcemy pokazać tę społeczność, zaangażować rozmaite środowiska i grupy wiekowe oraz 

zainicjować szereg działań społecznych i artystycznych. Program zakłada zarówno działania 

w skali mikro, np. spotkania artystów, jak i wydarzenia o zasięgu międzynarodowym. 

Po Kaszubsku – Muzyka, Poezja, Taniec, Teatr Zaplanowaliśmy także konkurs, dzięki któremu 

powstaną innowacyjne projekty artystyczne z pogranicza sztuk scenicznych w niebanalny 

sposób prezentujące i promujące język kaszubski. 

Główną ideą projektu jest synergia środowisk twórczych, zainspirowanie ich do współpracy 

w ramach jednego, wielowątkowego projektu artystycznego.

Tym projektem stworzymy warunki do współpracy środowisk twórczych Pomorza: poetów 

kaszubskich, tancerzy, aktorów, muzyków; stworzenie sieci kontaktów i wzajemna inspiracja 

środowisk, stworzenie innowacyjnych, interdyscyplinarnych projektów artystycznych. 

Tu, czyli na Kaszubach Projekt filmowy, który zaprezentuje Kaszuby widziane oczami młodzieży. 

W jego ramach zaplanowaliśmy warsztaty etnograficzno-filmowe dla dzieci i młodzieży zakończone 

realizacją etiud filmowych–dokumentów. Projekt łączy pracę badawczą z zakresu 

etnografii z poznawaniem warsztatu filmowego. Pod okiem specjalistów będą realizowane 

filmy, od opracowania tematu do montażu. 

Jak to robimy na Kaszubach Międzynarodowa Konferencja Mniejszości Etnicznych i Regionalnych 

we współpracy z FUEN (Federal Union of European Nationalities). Organizujemy 

konferencję, która służyć będzie wymianie dobrych praktyk oraz doświadczeń. Przyczyni się 

do nawiązania współpracy między organizacjami i osobami działającymi na rzecz podtrzymania 

tożsamości mniejszości narodowych, grup etnicznych i regionalnych. Naszym celem jest 

przedstawienie najlepszych przykładów działalności Kaszubów wspierających podtrzymanie 

ich tożsamości jako grupy regionalnej: działania upowszechniające język kaszubski, rozwój 

społeczności lokalnej, popularyzacja lokalnej kultury, rozwój kaszubskich mediów, rozwój III 

sektora, pozyskiwanie środków, walka o korzystne dla społeczności regulacje prawne. 

143 


Na kaszubski Języka kaszubskiego uczy się obecnie około 10 tys. uczniów na terenie województwa 

pomorskiego. Zajęcia w wymiarze trzech godzin tygodniowo uzupełniają program 

nauczania, są więc swego rodzaju dodatkowym obowiązkiem dla dzieci i młodzieży. Tylko 

niewielka grupa uczniów mówi po kaszubsku. Uważamy, że budowanie motywacji do nauki jest 

tu sprawą kluczową. W związku z tym chcemy wspierać proces nauczania języka kaszubskiego 

poprzez zastosowanie nowoczesnych technik nauczania. 

We współpracy z międzynarodową organizacją TOC for Education i jej polskim oddziałem oraz 

Stowarzyszeniem Nauczycieli Języka Kaszubskiego Remusowi Drëszë opracowany zostanie 

kaszubski podręcznik metody TOC dla Edukacji. Metoda ta pozwala nie tylko zdobywać wiedzę, 

ale również usprawnia komunikację i ułatwia osiąganie celów. Opracowanie kaszubskiej wersji 

tego programu oraz prowadzenie zajęć tą metodą z pewnością przyczyni się do podniesienia 

kompetencji społecznych młodzieży kaszubskiej oraz zwiększy atrakcyjność zajęć. 


lata 2013–2016 – warsztaty organizowane w lipcu, projekt Kaszubski motyw 

lata 2013–2016 – konkurs „Po Kaszubsku – Muzyka, Poezja, Taniec, Teatr” 

od 2013 r. – projekt Kaszubscy twórcy w internecie 

od 2016 r. – projekt Na kaszubski 

lata 2015–2016 – projekt Chëcz 

luty – czerwiec 2016 r. – projekt Tu, czyli na Kaszubach 

18–20 marca 2016 r. – w Dniu Jedności Kaszubów konferencja „Jak to robimy na Kaszubach” 

Marzec – październik 2016 – konkurs „Kaszubski produkt” 

Miejsce Miasta i gminy Metropolii 

Partnerzy Kaszubski Uniwersytet Ludowy, Oddział Etnograficzny Muzeum Narodowego 

w Gańsku, Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich 

we Wdzydzach Kiszewskich, Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Ministerstwo Kultury 

i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Zrzeszenie 

Kaszubsko-Pomorskie, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Pomorska Izba Przemysłowo- 

-Handlowa, Gdańska Organizacja Turystyczna, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Katedra 

Projektowania Środowiskowego Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, Urząd Marszałkowski 

Województwa Pomorskiego, Stowarzyszenie Architektów Polskich, gminy: Kościerzyna, 

Puck, Wejherowo, Kartuzy, Bytów, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Instytut Kaszubski, Zakład 

Pomorzoznawstwa Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego, Zéńdzenié Młodëch 

Ùtwórców Kaszëbsczich ZYMK, Klub Studencki Pomorania, Kuratorium Oświaty w Gdańsku, 

Federal Union of European Nationalities, TOC for Education, Stowarzyszenie Nauczycieli Języka 

Kaszubskiego Remusowi Drëszë 


Mniejszości etniczne 

i regionalne tworzą różnorodność 

kulturową Europy. 

W programie Gdańsk 2016 

zaplanowaliśmy międzynarodową 

konferencję, która 

będzie okazją spotkania osób 

działających na rzecz podtrzymania 

tożsamości mniejszości 

narodowych, grup etnicznych 

i regionalnych.

Pamięć 

Pamięć jest ważna dla wzbogacenia osobowości człowieka i społeczeństwa. Proces pamięciowy 

buduje, zbiera i produkuje kapitał społeczny. Pamięć jest narzędziem pełnym emocji 

i przeżyć. Wspólne pochylenie się nad nią rodzi wspólne przeżycia, czasami śmiech, czasami 

łzy wzruszenia. Takie przeżycia stanowią nową siłę dla mieszkańców tego samego miejsca 

i mogą mieć wielki wpływ na stosunki międzypokoleniowe oraz relacje między grupami 

różnego pochodzenia. 

Pamięć Gdańska wiąże się 

także z tradycją nieskrępowanej 

wolności artystycznej. Na tę 

tradycję składają się w Gdańsku 

rock’n’roll, teatr alternatywny, 

kabaret, jazz, yass, punk rock. 

Na zdjęciu koncert w klubie 

Rudy Kot. 

145 


Żywa Pamięć Gdańska 

Gdańsk jest ważny. Ważny dla narodów i miast regionu Morza Bałtyckiego, ważny z powodu 

ruchu Solidarności i pokojowej drogi do wolności. Jest miastem, które wymagało całkowitej 

odbudowy po wojnie. Jakim jest miastem dla swoich mieszkańców Co to znaczy być z Gdańska 

Idea 

—— 

proces odkrywania tożsamości; 

—— 

utrzymanie łączności między przyszłością a przeszłością; 

—— 

pogłębienie identyfikacji mieszkańców z miejscem, w którym żyją oraz podniesienie poziomu 

dumy i zadowolenia z dzielnicy, miasta, regionu, w których mieszkają. 

Proces pamięciowy a mieszkańcy 

Proces zbierania i dowartościowania żywej pamięci mieszkańców jest procesem powolnym. 

W społeczeństwie rozwija się on stopniowo, wymaga przekazu „od mieszkańca do mieszkańca”. 

Jest to nauka celebrowania własnej przeszłości. 

Pokojowy charakter ruchu 

wolnościowego w Polsce 

w latach 80. jest fenomenem 

na skalę światową. Pamięć 

o tamtych wydarzeniach jest 

żywa wśród mieszkańców 

Gdańska. 

Projekt jest realizowany poprzez: 

—— 

utworzenie grup wyszkolonych „przemytników pamięci”, prowadzenie kampanii zbierania 

i dowartościowania pamięci w przemyślanych tematach, łącząc je z głównymi tematami lub 

formami produkcji artystycznych roku 2016; 

—— 

utworzenie licznych klubów dzielnicowych, zajmujących się pamięcią, jej zbieraniem, archiwizowaniem 

i używaniem do różnych celów, kreując wartość dodaną poprzez lokalne działania, 

głównie kulturalne; 

—— 

wypracowanie szeregu narzędzi, opartych na zebranej, żywej pamięci (szlaki turystyczne, strony 

internetowe, programy pedagogiczne), które żyłyby własnym życiem. 

Projekt oznacza zejście z poziomu miasta na poziom dzielnic, osiedli, a nawet ulic i zainteresowanie 

mieszkańców ich własnym otoczeniem. Prowadzi do tego, że działania muszą poddać 

się prawom „naturalnego rozrostu”, czyli opierając swój sukces na przekazywaniu „bakterii” 

pamięci od jednej osoby do drugiej. 

Projekt poprowadzi Piotr Wołkowiński, wybitny specjalista i prekursor projektów nad pamięcią 

społeczną. Pracował dla francuskich miast i regionów. W Polsce realizuje projekty społeczne 

dla Gdańska i Gdyni. 


2016 r. – w ciągu całego roku odbywać się będą prezentacje prac powstałych w wyniku projektu. 

Metoda 

Technika opiera się na zasadach projektowych: diagnoza środowiska, identyfikacja poszczególnych 

osób, grup lub centrów zainteresowań, szkolenia w wykonywaniu wywiadu pogłębionego 

i prowadzeniu projektu pamięciowego, edycja tekstów w sposób partycypacyjny, 

dowartościowanie mieszkańców i ich przeżyć poprzez różne formy artystyczne – film, zdjęcia, 

wydawnictwa, sztukę teatralną. 

Miejsce Dolne Miasto, Stare Przedmieście, Wrzeszcz, Oliwa 

Partnerzy Organizacje i stowarzyszenia działające na rzecz dzielnic, Regionalny Ośrodek 

Pomocy Społecznej 

Budżet 820 tys. PLN (200 tys. EUR)

Oddolna inicjatywa artystów 

trójmiejskiej sceny muzycznej 

zaowocowała powstaniem 

festiwalu Metropolia jest Okey. 

Święto Kultury Metropolii 

w roku 2016 obejmie dziesiątki 

małych i dużych miast obszaru 

metropolitalnego. Na zdjęciu 

Larry „Okey” Ugwu, organizator 

wydarzenia, ze swoim bębniarskim 

składem na koncercie 

w 2008 r. 

90 dni na 90 lat Gdyni 

Pasmo projektów składające się ze specjalnych edycji festiwali oraz nowych działań odbywających 

się na terenie Gdyni. Rok 2016 jest rokiem jubileuszowym, w którym Gdynia obchodzi 

swoje 90. urodziny. 

Wśród projektów realizowanych przez Gdynię znajdują się: 

Open’er Festival 

Open’er Heineken Music Festival to największy w Polsce i jeden z najważniejszych w Europie 

festiwali muzycznych. Laureat europejskiej nagrody Best Major Festival (2009 r.). Jego ideą 

jest prezentacja światowej sceny muzycznej i promocja polskich artystów alternatywnych. Co 

roku na początku lipca do Gdyni przyjeżdżają uznane gwiazdy muzyki światowej. Koncerty 

odbywają się na kilku niezależnych scenach. Festiwal promuje również scenę niezależną, 

alternatywną. Na Open’erze rokrocznie występują też teatry, organizowane są pokazy mody, 

fireshow, projekcje filmów. Każdego roku 60 tys. osób z Polski i zagranicy przez cztery dni 

uczestniczy w wydarzeniach artystycznych. Ciekawą atrakcją jest miasteczko festiwalowe ze 

stoiskami organizacji pozarządowych – Strefa NGO (do tej pory 44 organizacje). 

149 


Metropolia jest okey 2016 

Od trzech lat ostatni weekend grudnia w kalendarzu Metropolii to święto trójmiejskiej sceny 

artystycznej. Festiwal Metropolia jest Okey jednoczy Trójmiasto we wspólnej zabawie fanów 

lokalnej sztuki. W roku 2016 koncerty odbędą się w dziesiątkach klubów w dużych i małych 

miastach na terenie całej Metropolii. 

Idea 

Promocja idei zjednoczonej Metropolii poprzez prezentację lokalnej sceny muzycznej i artystów. 

Festiwal jest wydarzeniem koncentrującym się na scenie muzycznej i promującym niezależnych 

artystów. Mnóstwo koncertów i atmosfera budowana przez trójmiejskie zespoły przyciąga 

publiczność z całego Trójmiasta. Co roku urozmaicamy program, do którego już dziś doliczyć 

można muzykę klasyczną, wystawy malarstwa, występy teatrów niezależnych. Festiwal jest imprezą 

otwartą, nieodpłatną, a jej organizatorem Larry „Okey” Ugwu, dyrektor Nadbałtyckiego 

Centrum Kultury, muzyk, Nigeryjczyk z urodzenia, gdańszczanin z wyboru. 

Nagradzany w prestiżowych 

konkursach, gromadzący 

dziesiątki tysięcy fanów 

muzyki z całej Europy, festiwal 

Open’er odbywa się w Gdyni. 

Koncertom światowych gwiazd 

towarzyszą prezentacja sceny 

alternatywnej, spektakle oraz 

strefa dla organizacji pozarządowych. 

Specjalna edycja 

festiwalu w 2016 wpisze się 

w program obchodów ESK. 

Termin Projekt realizowany cyklicznie 

Ostatni weekend grudnia 2016 r. 

Miejsce Gdynia – Klub Ucho, Sopot – Klub Sfinks, Gdańsk – Klub Parlament 

Partnerzy Nadbałtyckie Centrum Kultury, Marszałek Województwa Pomorskiego, prezydenci 

miast Gdańska, Gdyni, Sopotu 


Organizatorem festiwalu są Alter Art i Heineken Music. 

Impreza odbywa się cyklicznie w pierwszy weekend lipca na lotnisku Babie Doły w Gdyni.

Nowoczesne wzornictwo, 

przede wszystkim skandynawskie, 

to domena Gdynia 

Design Days. Edycja w 2016 r., 

podobnie jak obecnie, będzie 

służyła pogłębianiu współpracy 

w regionie nadbałtyckim. 

Rewitalizacja przez sztukę 

obejmuje także Dolne Miasto 

– jedną z nielicznych dzielnic 

Gdańska, która przetrwała 

II wojnę światową, ale przez 

kilkadziesiąt ostatnich lat była 

skazana na niszczenie. To w tej 

dzielnicy zainaugurowano 

projekt Galeria Zewnętrzna 

Miasta Gdańska. 

151 


Gdynia Design Days 

Dni Designu Krajów Nadbałtyckich w Gdyni organizowane są od 2008 r. przez miasto Gdynia 

oraz Instytut Wzornictwa Przemysłowego. To pierwsze w Polsce masowe, międzynarodowe święto 

designu. Ideą jest przybliżenie nowych trendów we wzornictwie, koncepcji projektowania i aranżacji. 

Wydarzenie skupia się wokół promocji kreatywnego, nowoczesnego projektowania. Podczas 

imprezy odbywają się wystawy w różnych lokalizacjach wpasowujących się w przestrzeń miejską, 

warsztaty projektowania, koncerty, Brama Spotkań (prezentacje designerów i wykłady). 

Impreza odbywa się w czerwcu, w kontenerach umieszczonych w centrum miasta oraz Pomorskim 

Parku Naukowo-Technologicznym. Głównym organizatorem jest Instytut Wzornictwa 

Przemysłowego. 

Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 

FPFF jest najważniejszą i największą imprezą filmową w Polsce. Podczas festiwalu wyświetlane 

są najlepsze polskie filmy fabularne, organizowane przeglądy filmów, imprezy towarzyszące 

(koncerty, projekcje, wystawy), prezentowane produkcje filmowe powstałe w całym roku poprzedzającym 

festiwal. Najlepszy film otrzymuje nagrodę Złote Lwy. Jest to święto kina polskiego. 

Oprócz Konkursu Głównego odbywa się Konkurs Kina Niezależnego oraz Konkurs Młodego 

Kina, które wspierają młodych twórców, polskiej publiczności przybliżają filmy niskobudżetowe. 

Do Gdyni zjeżdżają się gwiazdy polskiego kina i fani rodzimej kinematografii. Festiwal 

organizowany jest na Wybrzeżu od 1974 r. – w Gdańsku, od 1986 r. – w Gdyni. 

Termin Wiosna – lato 2016 r. 

Miejsce Gdynia 

Partnerzy Urząd Miasta Gdyni, instytucje i organizacje działające na terenie Gdyni 

Budżet 1,5 mln PLN (366 tys.EUR) – budżet wydarzeń towarzyszących gdyńskich festiwali oraz 

wydarzenia oryginalne w ramach ESK 

Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska 

Projekt artystyczny polegający na stworzeniu kolekcji trwałych dzieł sztuki w przestrzeni miejskiej. 

Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA proponuje włączenie się w proces transformacji 

społecznej i architektonicznej Dolnego Miasta poprzez współdziałanie w zakresie wieloletniego 

planu rewitalizacyjnego. Wymaga to bliskiej współpracy z naukowcami, planistami, architektami, 

a także politykami. Dolne Miasto jest doskonałym miejscem do rozpoczęcia szeroko 

pojętych działań artystycznych. 

Idea 

Tworzenie kolekcji trwałych dzieł sztuki w przestrzeni publicznej. 

Realizacja projektu, przy jednoczesnej rewitalizacji dzielnicy i poszczególnych jej ulic, jest 

szansą na stworzenie nowej oferty kulturowej, zarówno dla mieszkańców Trójmiasta, jak i turystów. 

Kolejne prace wybierane są w drodze międzynarodowych konkursów artystycznych. 

Zagospodarowanie przestrzeni stałymi elementami sztuki w postaci rzeźb, instalacji, instalacji 

dźwiękowych, świetlnych, służy prowadzeniu stałych warsztatów edukacyjnych w obrębie 

powstających dzieł. 

Termin Projekt wieloletni 

Coroczne realizacje prac artystycznych i prowadzenie zajęć edukacyjnych 

Miejsce Dolne Miasto 

Partnerzy Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA, Urząd Miejski w Gdańsku, Stowarzyszenie 

Artystyczne Kultywator 3Miejski, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd 

Marszałkowski Województwa Pomorskiego 


Tradycja Jarmarku św. 

Dominika sięga średniowiecznej 

historii Gdańska. Jarmark 

zawsze był okazją nie tylko do 

handlu, ale też wspólnej zabawy 

i uczestnictwa w wydarzeniach 

artystycznych. Obecnie jest 

także miejscem prezentacji 

unikalnych, często ginących, 

rzemiosł z całego świata. 

Cała metropolia będzie 

uczestniczyła w obchodach ESK 

2016. Miasta i gminy obszaru 

metropolitalnego zyskają 

szansę na prezentację swojego 

bogactwa kulturowego. Na 

zdjęciu „Dom do góry nogami” 

w Centrum Edukacji i Promocji 

w Szymbarku pod Wieżycą. 

153 


Jarmark św. Dominika 

Tradycyjne targi rzemiosła odbywające się od 750 lat na początku sierpnia w Gdańsku. Największa 

impreza tego typu w Polsce. Od początku Jarmarkowi towarzyszy urozmaicony program 

kulturalny i wiele wydarzeń o charakterze rozrywkowym. Z roku na rok upiększamy ofertę 

kulturalną Jarmarku. 

Idea 

Nawiązanie do tradycji kupieckich Gdańska. 

Tworzenie imprezy handlowo-kulturalnej z bogatą ofertą rzemiosł tradycyjnych. 

Impreza nawiązuje do średniowiecznych jarmarków, w których udział brali rzemieślnicy, artyści, 

kolekcjonerzy. Obecnie trwa trzy tygodnie i ściąga do Gdańska 2 mln turystów z Polski 

i zagranicy. 

Termin Impreza cykliczna 

Początek sierpnia 2016 r. 

Miejsce Gdańsk 

Partnerzy Międzynarodowe Targi Gdańskie SA 

Budżet 520 tys. PLN (127 tys. EUR) – budżet wydarzeń specjalnych towarzyszących Jarmarkowi 

św. Dominika w ramach ESK 

Lokalne Lokomotywy, czyLi tydzień kultury 

W każdym mieście i gminie obszaru metropolitalnego zostanie zorganizowany tydzień kultury. 

W porozumieniu z władzami lokalnymi i organizacjami społecznymi zostaną przygotowane 

specjalne projekty angażujące społeczność lokalną oraz prezentacje dorobku kulturalnego 

danego miejsca. 

Idea 

Zaangażowanie miast i gmin obszaru metropolitalnego w obchody Europejskiej Stolicy Kultury. 

Symbolem „przemieszczania się” metropolitalnego tygodnia kultury będzie specjalnie przygotowany 

pojazd – lokomotywa, zawierająca wizualne elementy charakterystyczne dla wszystkich 

partnerów projektu. Tydzień kultury to czas na prezentację lokalnych artystów, rzemieślników, 

instytucji kultury. 

Termin Wiosna – jesień 2016 r. 

Miejsce Miasta i gminy obszaru metropolitalnego 

Partnerzy Urzędy Miast i Gmin oraz lokalne organizacje społeczne 

Budżet 5 mln PLN (1,22 mln EUR)

3. W jaki sposób miasto dokona selekcji wydarzeń, 

które znajdą się w programie obchodów 

Po otrzymaniu tytułu praca nad projektami będzie odbywać się zgodnie z przedstawionym 

mechanizmem. 

Mechanizm wspierający dobór projektów 

przy realizacji Europejskiej Stolicy Kultury. 

Projekty zawarte we wniosku aplikacyjnym 

Poszczególne działania oraz szczegółowy repertuar danego projektu będzie przygotowany 

przez organizatorów tych wydarzeń – partnerów biura Gdańsk 2016. Działania będę konsultowane 

z Dyrektorem Programowym i Dyrektorem Artystycznym programu Europejska Stolica 

Kultury. Podobna procedura zostanie zastosowana przy realizacji projektów opracowanych 

przez biuro Gdańsk 2016. 

Wikipolis 

Udostępnienie przestrzeni i zagwarantowanie środków dla organizacji pozarządowych i twórców 

niezależnych na realizację własnych projektów związanych z ideą Wolność Kultury. Kultura 

Wolności. 

Jedynym kryterium oceny będzie akceptacja regulaminu Wikipolis, który określi wartości 

brzegowe dla proponowanych działań. 


na etapie selekcji 

wstępnej 

Konsultacje są ważne na 

każdym etapie realizacji projektu 

ESK. Tak samo w okresie 

przygotowań, jak i na etapie 

selekcji wydarzeń. Na zdjęciu, 

debata podczas spotkania 

z kulturalnymi organizacjami 

pozarządowymi w galerii 

Delikatesy Sztuki w Gdańsku 

Wrzeszczu. 

Uroczystości 

Wydarzenia wzbogacające program i celebrację obchodów Europejskiej Stolicy Kultury: 

—— 

Inauguracja obchodów, 

—— 

225 lat Konstytucji 3 Maja, 

—— 

Dzień Unii Europejskiej, 

—— 

Światowy Zjazd Gdańszczan, 

—— 

Przestrzeń Wolności, 

—— 

Finał obchodów. 

Bezpośrednio odpowiedzialny za opracowanie programu tych uroczystości będzie Dyrektor 

Artystyczny. 

Konkursy i granty 

Program można opracować już dziś i uznać, że jest zamknięty, że jest pełny i wystarczający. 

Jednak zamknięcie w sztywnych ramach wszystkich projektów i niezostawienie uchylonych 

drzwi, przez które mogą docierać nowe działania, z naszego punktu widzenia byłoby błędem. 

Zależy nam na żywej stolicy, na artystycznym i społecznym komentarzu wobec teraźniejszości. 

Jaka będzie teraźniejszość za sześć lat Mogą to wiedzieć tylko ci, którzy tam są – ludzie 

przyszłości. Proponujemy im otwarte konkursy i minigranty. Będą to projekty uzupełniające 

program Europejskiej Stolicy Kultury. Dlatego obecna propozycja programowa dotyczy wydatkowania 

2/3 planowanego budżetu projektowego. 

—— 

Konkurs dla artystów indywidualnych i grup twórczych w następujących dziedzinach: 

—— 

Literatura z zakresu powieści miejskiej, hipertekstu, tłumaczeń literatury polskiej 

—— 

Muzyka, wsparcie europejskich tras koncertowych 

—— 

Film, na realizację prac powiązanych z wolnością, solidarnością, Gdańskiem 

—— 

Instalacje w przestrzeni publicznej miast obszaru metropolitalnego 

—— 

Mała architektura 

oraz na przygotowanie i prezentację podczas: 

—— 

Solidarity of Arts dla młodych kompozytorów 

—— 

Narracji dla artystów multimedialnych 

—— 

Fety Fet dla grup teatralnych 

—— 

Gospodarz – konkurs dla organizacji i instytucji kultury na programy rezydencji twórczych 

i opracowanie pobytów studyjnych dla europejskich artystów. 

—— 

Program adresowany do społeczności lokalnych na przygotowanie: 

—— 

Dni sąsiadów 

—— 

Moja dzielnica też stolica 

Jest to program minigrantów, do kwoty 1000 eur, przeznaczony dla organizacji, instytucji 

kultury, osób indywidualnych, animujących życie i przestrzeń sąsiedzką. 

—— 

Debiuty i prawykonania – zasada 30%, czyli dodatkowe premiowanie w miejskim programie 

grantowym projektów, które uwzględniają debiuty artystyczne i prawykonania utworów polskich 

i europejskich z dziedziny muzyki, filmu i teatru. 

—— 

Digitalizacja miasta – program wspierający projekty powiązane z Gdańskiem, a realizowane 

w sieci. Projekty dotyczące zasobów, informacji, dostępu do kultury. 

155 


—— 

Należy również podkreślić głos młodego pokolenia. Rada Młodych, wybierana raz do roku, jest 

naszym głosem doradczym. Są to emisariusze projektu wśród swoich, szkolnych środowisk, 

a główną misją jest wypracowanie własnych projektów. Praca Rady odbywa się pod okiem 

animatora, który inspiruje i koordynuje prace Rady, bez ingerowania w proces kreacji. Obecnie 

w aplikacji znajduje się pięć projektów przygotowanych przez Radę. Są to: Gdańsk aktywny, 

Gdzieńsk, Fotołaszki, F.A.N, GAPA-bus. Członków Rady rekomendują pedagodzy i Samorządy 

Uczniowskie. 

Konkursy i programy grantowe mają na celu angażowanie artystów i mieszkańców poprzez 

czynny udział w projekcie na każdym z jego etapów. Konkursy, oceniane przez niezależnych 

konsultantów, będą realizowane cyklicznie od 2012 r. 

Główne kryteria doboru projektów: 

—— 

Spójność. Jak projekt wpisuje się w jeden z dziewięciu wątków programu Czy cele projektu 

są zbieżne z celami programu 

—— 

Oddziaływanie. Na jakim obszarze jest realizowany projekt: dzielnica, miasto, Metropolia, 

ponadlokalnie Do jakich grup wiekowych i społecznych jest adresowany 

—— 

Zmiana, jaką niesie ze sobą realizacja projektu. Jakie są długofalowe skutki i trwałe efekty 

projektu 

—— 

Kompetencja. Jakie jest doświadczenie w realizacji podobnych projektów Kto jest bezpośrednio 

zaangażowany w przygotowanie i przeprowadzenie projektu 

—— 

Partnerzy. Ilu partnerów projekt angażuje Na ile są to trwałe więzi partnerskie 

—— 

Źródła finansowania. Jakiego udziału środków biura Gdańsk 2016 wymaga projekt Jak rozkładają 

się proporcje pomiędzy organizatora, partnerów, biuro 2016 

—— 

Długofalowość. Czy projekt będzie realizowany po 2016 roku 

—— 

Dostępność. Czy projekt zakłada udostępnienie efektów oraz materiałów dokumentalnych, 

na zasadach wolnych licencji Jaki jest proponowany zestaw ułatwień zwiększających uczestnictwo 

Jak szeroka jest oferta 

—— 

Komunikacja. Jaki jest sugerowany plan PR i promocji zarówno samego projektu, jak i idei 

—— 

Synergia. Jak projekt koresponduje z innymi wydarzeniami Czy projekt uwzględnia ważne 

daty i dni dedykowane (np. Światowy Dzień Poezji) Czy projekt wpisuje się w unijne lata 

tematyczne 

—— 

Debiuty, prawykonania, edukacja. Czy projekt uwzględnia działania na rzecz promocji talentów 

i nowych dzieł Czy projekt uwzględnia działania edukacyjne 

Oceny dokonają eksperci, a wyboru komisja, w skład której wchodzą: 

—— 

Dyrektor Artystyczny, 

—— 

Dyrektor Programowy, 

—— 

Przedstawiciel Prezydenta Miasta Gdańska, 

—— 

Przedstawiciel Marszałka Województwa Pomorskiego, 

—— 

Przedstawiciel Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 

—— 

Przedstawiciel władz miasta, na terenie którego projekt będzie realizowany. 

Popieram ESK 

Dla wszystkich, którzy będą chcieli włączyć się w obchody, a nie znaleźli się w głównym programie 

obchodów, przewidzieliśmy taką możliwość. Popieram ESK to program umożliwiający 

zebranie ofert uzupełniających, od klubów, kół naukowych, szkół, wspólnot mieszkaniowych, 

artystów. Program będzie umożliwiał użycie logo „Popieram ESK” przez organizatora oraz 

włączenie wskazanych działań do kalendarza imprez. 

Zaangażowanie jak największej liczby mieszkańców oraz zachęcenie artystów do uczestniczenia 

w Europejskiej Stolicy Kultury jest celem nadrzędnym. Zależy nam na zachowaniu 

do ostatniej chwili otwartej formuły programu. Na obecnym etapie przygotowane projekty 

wypełniają siedemdziesiąt procent możliwości programowych. Większość projektów została 

wypracowana w ciągu minionych dwóch lat. 

Debiuty, promocja młodych 

talentów, działania edukacyjne 

– również te kryteria będą decydowały 

o wyborze projektów, 

które znajdą się w programie 

Gdańsk 2016. 

157 


To główne zasady selekcji i doboru projektów.

III 

organiz ac ja 

i finansowanie 

obchodów

1 s truk tur a 

organiz acyjna 

1.1. Jaką formę prawną przewidziano dla podmiotu, 

który zajmie się zorganizowaniem 

i wykonaniem projektu Jakie będą jego związki 

formalne z władzami miasta 

Forma prawna 

Zapewnienie stabilności wykonania projektu – to podstawowe wyzwanie, na jakie odpowiadać 

powinien rekomendowany model organizacyjny. Dlatego, w przypadku nominacji do tytułu 

Europejskiej Stolicy Kultury, władze miasta zadecydowały o utworzeniu samorządowej instytucji 

kultury Gdańsk 2016, statutowo odpowiedzialnej za zorganizowanie i wykonanie projektu, 

a także kontynuowanie jego wybranych elementów po roku 2016. 

Takie rozwiązanie prawne pozwoli w szczególności na zagwarantowanie stabilności i sprawności 

finansowania projektu przez cały okres realizacji. Co szczególnie istotne, instytucja miejska 

może stanowić organizacyjną bazę dla kontynuowania wybranych inicjatyw programowych 

i monitorowania długotrwałych skutków obchodów ESK 2016. Zagwarantowanie takiej kontynuacji 

w przypadku operatora zewnętrznego byłoby w Polsce niemożliwe, biorąc pod uwagę 

regulacje ustawowe prawa zamówień publicznych. 

pytanie do uzupełnienia na 

etapie selekcji końcowej, 

w szczególności poprzez 

załączenie statutu 

organizacji, informacji na 

temat zasobów ludzkich, 

życiorysów najważniejszych 

pracowników, 

wskazówek dotyczących 

potencjału finansowego 

i administracyjnego oraz 

schematu organizacyjnego 

uwzględniającego podział 

kompetencji na poszczególne 

szczeble hierarchii 

163 

organizacja i finansowanie obchodów 

Forma instytucji kultury jest także korzystna z punktu widzenia możliwości pozyskiwania 

środków z krajowych i unijnych programów operacyjnych. Ponadto, w oparciu o mechanizmy 

wzajemnego dotowania się jednostek samorządu terytorialnego, umożliwi współfinansowanie 

części projektu przez pozostałe miasta obszaru metropolitalnego zaangażowane w realizację 

programu.

Związki formalne z władzami miasta 

Związki pomiędzy instytucją kultury a miastem jako jej organizatorem są uregulowane w ustawie 

o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej 1 . Organizator (miasto) wyposaża 

instytucję w majątek, zapewnia środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności, 

sprawuje bieżący nadzór nad jej działalnością, opiniuje część wydawanych przez instytucję 

aktów. Jednocześnie instytucja wyposażona jest w mechanizmy gwarantujące jej niezależność, 

w szczególności samodzielnie gospodaruje przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi 

samodzielną gospodarkę finansową w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami 

efektywności ich wykorzystania. Dyrektor instytucji ma zagwarantowaną niezależność w zarządzaniu 

instytucją i jej reprezentowaniu. 

Szczegółowe regulacje w tym zakresie obejmować będzie statut powstałej instytucji. 

Struktura organizacyjna 

Specyfika projektu wymaga, aby struktura gwarantowała dynamizm działań, szybkość reagowania 

i nieobciążanie budżetu nadmierną wysokością kosztów osobowych. Jednocześnie skala 

projektu ESK wymaga odzwierciedlenia w strukturze organizacji szerokiego zakresu jej funkcji. 

W odpowiedzi na te wymogi rekomendujemy oparcie zarządzania na strukturze hierarchicznej 

połączonej z zarządzaniem poprzez projekty. Zakres kompetencji poszczególnych działów 

skorelowany jest z podstawowymi funkcjami organizacji. Każdy z czterech działów zarządzany 

jest przez właściwego mu dyrektora. Współpraca pomiędzy działami, w szczególności przy 

wdrażaniu dużych interdyscyplinarnych projektów, realizowana będzie w oparciu o mechanizmy 

zarządzania projektami. Liczba personelu w organizacji zawsze będzie odzwierciedlać 

potrzeby wynikające z zaplanowanych i realizowanych działań. 

Proponowana struktura organizacyjna pozwala na: 

—— 

skuteczne zarządzanie dużymi projektami, bez uszczerbku dla bieżącej realizacji funkcji stałych, 

—— 

efektywne wykorzystanie specjalistycznej wiedzy pracowników, a co za tym idzie szybkość 

i profesjonalizm, 

—— 

możliwość rozwiązywania złożonych, interdyscyplinarnych problemów, 

—— 

motywację i zintegrowanie całego zespołu poprzez wspólne zaangażowanie i wspólną identyfikację 

z celami, 

—— 

sprawną komunikację i transparentność działań. 

WŁADZE MIEJSKIE 

DYREKTOR NACZELNY 

DYREKTOR 

artystyczny 

DYREKTOR 

programowy 

DYREKTOR 

marketingu 

Kierownik 

działu 

produkcyjno- 

-technicznego 

Kierownicy 

działań 

sektorowych 

Manager ds. 

Sponsoringu 


Marketingu 


Komunikacji 

Rada 

Metropolitalna 

Współpraca 

zagraniczna 

Edukacja 

Manager 

ds. PR 

Sprawy 

społeczne 

Turystyka 

Kuratorzy 

projektów 

Dział 

produkcyjno- 

-techniczny 

Managerowie 

projektów 

Sport 

Dział 

sponsoringu 

Dział 

reklamy 

Manager 

ds. serwisu 

www 

Program 

Welcome 

Zespół 

programowo- 

-doradczy 

Wolontariat 

Rewitalizacja 

Dział 

komunikacji 

Rozwój 

regionalny 

Wewnętrzny i zewnętrzny audyt 

165 


Zarządzanie instytucją powierzone jest Dyrektorowi na podstawie kontraktu managerskiego. 

Ta sama forma prawna zastosowana zostanie do uregulowania współpracy z managerami 

najwyższego szczebla oraz głównymi konsultantami, zaangażowanymi w projekt. 

1 Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2001r. 

Nr 13, poz. 123, z pózn. zm.). 

DYREKTOR 

operacyjno-finansowy 


Kadr i Biura 


Finansów 

Dział 

administracyjny 

Dział 

finansowy 

Kadry

167 


Zakres kompetencji poszczególnych działów: 

Dział Operacyjny i Finansowy 

—— 

odpowiedzialny za wszelkie kwestie finansowo–księgowe, związane z funkcjonowaniem instytucji 

oraz realizacją programu Europejskiej Stolicy Kultury, 

—— 

pozyskiwanie i rozliczanie środków ze źródeł zewnętrznych, z funduszy unijnych i krajowych, 

—— 

polityka budżetowa i realizacja współpracy w zakresie rozliczeń z jednostkami finansującymi 

projekt (Miasto Gdańsk, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, samorząd województwa 

pomorskiego, pozostałe gminy i miasta obszaru metropolitalnego uczestniczące 

finansowo w projekcie), 

—— 

realizacja procedur zamówień publicznych, 

—— 

obsługa prawna, administracyjna i kadrowa. 

Program obchodów obejmuje 

wiele wydarzeń, które 

skierowane są do lokalnej 

społeczności, organizowanych 

w rożnych dzielnicach Gdańska. 

Na zdjęciu akcja miejska 

Streetwaves we Wrzeszczu. 

—— 

sprawy społeczne: wykluczenia, partycypacja, zaangażowanie 

—— 

turystyka 

—— 

sport 

—— 

program Welcome to Gdańsk 

—— 

program wolontariatu 

—— 

rewitalizacja 

—— 

rozwój regionalny (w tym instytucjonalny) 

—— 

produkcja oraz wsparcie techniczne w zakresie realizacji wydarzeń. 

Dział Artystyczny 

—— 

ścisła współpraca z działem programowym w zakresie realizacji programu, 

—— 

odpowiedzialny za wymiar artystyczny programu. 

Plaże zatoki gdańskiej to 

świetne miejsce do rekreacji 

i wypoczynku o każdej porze 

roku. Zwłaszcza latem na trójmiejskich 

plażach odbywa się 

wiele wydarzeń kulturalnych, 

między innymi Festiwal Sztuki 

Tutejszej TUTART, Gdański 

Festiwal Rzeźby z Piasku, 

Festiwal Rytmu i Ognia FROG. 

Na jednej z gdyńskich plaż 

działa też letnia scena Teatru 

Miejskiego w Gdyni. 

Dział Marketingu 

—— 

komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna organizacji, 

—— 

opracowanie i wdrożenie krajowej i międzynarodowej strategii promocyjnej i informacyjnej, 

—— 

działania marketingowe i PR, 

—— 

współpraca z partnerami medialnymi, 

—— 

administracja witryny internetowej, portali społecznościowych, 

—— 

opracowanie pakietów i oferty sponsoringowej, pozyskiwanie i utrzymywanie relacji z podmiotami 

sponsorującymi działalność organizacji. 

Dział Programowy 

—— 

przygotowanie i realizacja programu w roku 2016 oraz w latach 2012–2015, 

—— 

rozwój, realizacja i koordynacja projektów w zakresie działań sektorowych: 

—— 

współpraca zagraniczna 

—— 

edukacja 

Ciało doradcze – zespół programowo-doradczy 

Zespół programowo-doradczy instytucji Gdańsk 2016 przyjmie bardzo podobną formę oraz 

strukturę, jak podczas etapu opracowania kandydatury (opisane szerzej w Rozdziale I s. 082). 

Zespół jest głównym ciałem doradczo-programowym dla Dyrektora instytucji, natomiast 

bieżącą współpracę realizował będzie głównie z Działem Programowym. 

W skład zespołu wejdzie dziesięć grup tematycznych specjalizujących się w danej tematyce 

lub środowisku: 

Grupa ds. kultury i sztuki – grupa odpowiedzialna za projekty artystyczno-kulturalne. 

Grupa ds. sportu i rekreacji – grupa odpowiedzialna za współpracę ze środowiskiem sportu. 

Grupa ds. turystyki i hotelarstwa – grupa odpowiedzialna za współpracę ze środowiskiem 

turystyki i hotelarstwa.

Grupa ds. wolontariatu – grupa odpowiedzialna za wdrożenie modelu wolontariatu Gdańsk 

2016. Model ma wymiar metropolitalny i charakter pilotażowy w skali kraju. Szerzej o modelu 

w Załączniku nr 3. 

Grupa ds. biznesu i przedsiębiorczości – grupa odpowiedzialna za zaangażowanie i wsparcie 

udziału sektora prywatnego w realizacji projektu. 

Grupa ds. nauki i edukacji – grupa odpowiedzialna za zaangażowanie w projekt instytucji 

i organizacji działających w obszarze szeroko rozumianej edukacji, w tym uczelni wyższych 

działających w obszarze metropolitalnym. 

Grupa ds. współpracy z miastami Metropoli – grupa odpowiedzialna za współpracę i wspólne projekty 

z miastami i gminami okalającymi Gdańsk, które wchodzą w skład obszaru metropolitalnego. 

Grupa ds. przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu – grupa odpowiedzialna za współpracę 

z organizacjami i środowiskami zaangażowanymi w działania społeczne i projekty mające na 

celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 

Grupa ds. mniejszości narodowych, etnicznych i kultury Kaszub – grupa odpowiedzialna za 

współpracę i projekty realizowane ze społecznością kaszubską i mniejszościami narodowymi. 

Grupa Rada Młodych – grupa odpowiedzialna za inicjowanie i wypracowanie projektów przez 

dzieci i młodzież. 

Blokowiska zyskują nową 

jakość dzięki projektom kulturalnym. 

Zdjęcie przedstawia 

betonowy wiadukt na osiedlu 

Zaspa. W tej dzielnicy powstaje 

Kolekcja Malarstwa Monumentalnego. 

Na Zaspie odbywają 

się również koncerty na dachu 

domu kultury, funkcjonuje sala 

teatralna udostępniana amatorom 

oraz pracownie plastyczne 

zlokalizowane w wieżowcach. 

Dodatkowo, jako ciało koordynujące działania instytucji Gdańsk 2016 na szczeblu regionalnym, 

powołana zostanie Rada Metropolitalna. Struktura Rady opisana jest szerzej w następnym 

punkcie (1.2). 

1.2 W przypadku zaangażowania w obchody 

okolicznego regionu, w jaki sposób działania 

inicjowane na szczeblu lokalnym i gminnym zostaną 

zsynchronizowane 

W chwili uchwalenia przez Radę Miasta Gdańska uchwały o kandydowaniu do tytułu Europejskiej 

Stolicy Kultury, władze Gdańska zwróciły się z otwartą prośbą do władz miast i gmin obszaru 

metropolitalnego o nawiązanie ścisłego kontaktu i współpracy z Gdańskiem na rzecz projektu 

ESK 2016 (obszar geograficzny zaangażowany w obchody jest szczegółowo opisany w Rozdziale 

I s. 026). Równolegle aranżowane były spotkania indywidualne z przedstawicielami i władzami 

miast oraz gmin mające na celu przybliżenie założeń, skali i tematyki projektu. Konsultowano 

także planowane na rok 2016 projekty oraz strategię kandydatury Gdańska. Przedstawiciele 

miast obszaru metropolitalnego prezentowali ofertę kulturalną, miejskie inwestycje z zakresu 

kultury i turystyki oraz długoletnie plany rozwoju. 

Okres kandydatury 

Z inicjatywy i pod przewodnictwem biura Gdańsk 2016 osoby wydelegowane z miast Metropolii 

współpracują z biurem w formule spotkań roboczych. Grupa ds. współpracy z miastami 

Metropolii wypracowuje wspólne projekty metropolitalne, jak również model współpracy 

i synchronizacji działań na szczeblu gminnym i lokalnym, bezpośrednio na rzecz wspólnej 

celebracji obchodów w 2016 r. Skład grupy stanowi część zespołu programowo-doradczego 

opisanego szerzej w Rozdziale I s. 082. 

Okres realizacji projektu 

Ze względu na udział finansowy miast obszaru metropolitalnego w projekcie Gdańsk 2016, 

w okresie 2012–2016 przewidziana jest zmiana formuły pracy wyżej opisanej grupy ds. współpracy 

z miastami Metropolii. 

W konsekwencji otrzymania przez Gdańsk tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 utworzona 

zostanie Rada Metropolitalna. Kompetencje członków Rady będą obejmowały synchronizację 

działań, odpowiednio na szczeblu lokalnym i gminnym, w zakresie projektów angażujących 

region, tzw. projektów metropolitalnych. 

169 

organizacja i finansowanie obchodów

W skład Rady Metropolitalnej wejdą: 

—— 

Biuro Gdańsk 2016 – przewodnictwo, 

—— 

Urząd Miejski w Gdańsku – dwóch reprezentantów Biura Prezydenta ds. Kultury, 

—— 

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego – dwóch reprezentantów 

Departamentu Kultury, 

—— 

Miasta i gminy okręgu metropolitalnego – po dwóch reprezentantów wydziałów 

zajmujących się kulturą i sprawami społecznymi. 

Reprezentanci miast i gmin zostaną wydelegowani do uczestnictwa w Radzie Metropolitalnej 

przez odpowiednie władze. Do końca 2011 r. zatwierdzony zostanie statut Rady, harmonogram 

spotkań oraz jej skład. 

Urząd Miejski w Gdańsku 

Biuro GDAŃSK 2016 

1.3. Jakie przewidziano kryteria i sposoby wyboru 

kierownika artystycznego danego wydarzenia 

Jacy kandydaci będą brani pod uwagę Kiedy 

zostanie on nominowany Jaki będzie zakres jego 

działań 

Rada Metropolitalna 

Urząd Marszałkowski 

Województwa Pomorskiego 

Miasta i gminy obszaru 

metropolitalnego 



Do głównych zadań dyrektora artystycznego należą: 

—— 

zaplanowanie i przygotowanie głównych wydarzeń artystycznych zgodnie z dramaturgią 

obchodów, 

—— 

kierowanie zespołem kuratorów odpowiedzialnych za projekty artystyczne, 

—— 

kreacja wydarzeń autorskich. 

Główne wymagania: 

—— 

Wykształcenie wyższe, 

—— 

Minimum pięcioletnie doświadczenie zawodowe ze szczególnym uwzględnieniem doświadczenia 

w realizacji projektów artystycznych z udziałem zagranicznych partnerów, 

—— 

Doświadczenie w pracy z zespołem kuratorskim lub doświadczenie w pracy z zespołem 

kreatywnym, 

—— 

Indywidualne osiągnięcia twórcze na arenie międzynarodowej, 

—— 

Precyzyjna znajomość założeń programowych projektu Wolność Kultury. Kultura Wolności, 

—— 

Zdolności negocjacyjne, 

—— 

Doświadczenie w pracy organizacyjnej oraz znajomość ośrodków, zespołów, artystów działających 

w Europie i na świecie, 

—— 

Szczegółowa wiedza związana z obowiązującymi trendami w sztuce, 

—— 

Pozytywny stosunek osobisty do Gdańska i Metropolii, 

—— 

Rekomendacje lub opinie od minimum trzech liderów ośrodków i instytucji artystycznych 

w Europie, 

—— 

Możliwość podjęcia pracy na zasadach wyłączności na okres wyznaczony umową, 

—— 

Biegła znajomość dwóch języków urzędowych Unii Europejskiej. 

Warunki konkursu: 

Etap I Przedstawienie scenariusza i eksplikacji wydarzenia artystycznego wpisującego się 

w program obchodów. 

Etap II Rozmowa kwalifikacyjna oraz opracowanie indywidualnego pomysłu ze wskazanym 

zespołem kreatywnym podczas wizyty studyjnej w Gdańsku. 

171 


Dyrektor artystyczny 

Dyrektor artystyczny zostanie wyłoniony w międzynarodowym konkursie w 2012 r. 

Do komisji oceniającej zostaną zaproszeni przedstawiciele miasta, województwa, Ministerstwa 

Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Dyrektor Naczelny i Dyrektor Programowy instytucji 

Gdańsk 2016 oraz autorytety świata kultury, wskazane przez Narodowy Instytut Audiowizualny, 

Instytut Adama Mickiewicza, Instytut Teatralny, Instytut Książki, Narodowe Centrum Kultury, 

Instytut Wzornictwa, Państwowy Instytut Sztuki Filmowej. 

Preferowane doświadczenie zawodowe: 

—— 

Kurator, 

—— 

Dyrektor artystyczny, 

—— 

Reżyser.

2 

finansowanie 

obchodów 

2.1. Jaką formę przybierze budżet obchodów 

Jaka jest łączna wysokość całkowitego budżetu 

roku obchodów „Europejskiej Stolicy Kultury” 

Z jakich źródeł pochodzą środki (z zaznaczeniem 

proporcjonalnego udziału poszczególnych 

źródeł) 



173 


167,50 mln PLN (40,85 mln EUR 1 ) – to całkowity budżet przewidywany na rok 2016. 

308 mln PLN (75,12 mln EUR) – to budżet przewidziany na cały okres obchodów, który wraz 

z okresem przygotowań obejmie lata 2012–2016. 

Szacunki budżetowe oparte są na deklaracjach finansowych, przede wszystkim miasta, władz 

regionu i deklaracji miast Metropolii. Kwoty szacowane to udział finansowy polskiego Ministerstwa 

Kultury i Dziedzictwa Narodowego i innych środków państwowych, wpływy ze 

sponsoringu, funduszy unijnych i wpływów do budżetu (w tym nagrody im. Meliny Mercouri). 

Szacunki są oparte na analizie budżetów Europejskich Stolic Kultury, ze szczególnym 

uwzględnieniem lat 2008–2010. 

Budżet nie obejmuje kwot związanych z inwestycjami w infrastrukturę, które opisane są 

w Rozdziale III s.180. 

Projekt zakłada trwałe efekty związane z utrzymaniem zwiększonych wydatków na kulturę 

w mieście i regionie. W związku z powyższym tabele uwzględniają również planowany poziom 

przychodów na rok 2017, z tym, że kwoty te nie są wliczone w budżet obchodów. Zakładamy 

utrzymanie zwiększonego budżetu na projekty cykliczne zatwierdzone do realizacji po roku 

2016 (poziom zakładany to 28 mln PLN/6,83 mln EUR), w tym także kontynuację wybranych 

projektów społecznych, międzynarodowych oraz koszt programu ewaluacji projektu Europejskiej 

Stolicy Kultury, które finansowane będą przede wszystkim ze środków miejskich 

1 Kwoty w EUR liczone wg średniego kursu z czerwca 2010 r. ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski; 1 EUR = 4,1 PLN.

(14 mln PLN/3,41 mln EUR) i regionalnych, oraz kontynuacji współpracy w ramach funduszy 

Unii Europejskiej i kontraktów sponsorskich. 

Ponad połowa budżetu obchodów (54%) przypada na rok 2016. 

Szczegółowe informacje dotyczące przychodów w podziale na źródła finansowania znajdują 

się w tabeli poniżej. 

Udział poszczególnych podmiotów: 


Miasto Gdańsk jest podstawowym podmiotem finansującym obchody. Wkład finansowy 

gminy Miasta Gdańsk w ciągu całego okresu obchodów i przygotowań to 166,41 mln PLN 

(40,59 mln EUR), co stanowić będzie ok. 54% całkowitego budżetu. Wkład finansowy Miasta 

będzie zabezpieczony w budżetach Biura Prezydenta Miasta ds. Kultury, Biura Prezydenta 

Miasta ds. Promocji, Biura Prezydenta ds. Sportu i Euro 2012, Wydziału Edukacji, Wydziału 

Spraw Społecznych, Wydziału Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków, Wydziału Polityki 

Gospodarczej, Wydziału Programów Rozwojowych, Biura Informatyki. 

Województwo pomorskie oraz miasta i gminy Metropolii 

Specyfiką gdańskiej kandydatury jest bliska współpraca i wsparcie regionu. Odzwierciedla 

to także wkład władz regionalnych (samorząd województwa pomorskiego) i poszczególnych 

miast Metropolii. Wkład samorządu województwa pomorskiego w całym okresie przygotowań 

wyniesie 28,7 mln PLN (7 mln EUR), z czego 12,3 mln PLN (3 mln EUR) przypadnie na okres 

przygotowawczy, a 16,4 mln PLN (4 mln EUR) na rok 2016. 

Wkład poszczególnych miast obszaru Metropolii jest szacunkowy. Uzależniony będzie od 

ostatecznej ilości projektów, które znajdą się w programie. W całym okresie obchodów i przygotowań 

szacujemy go na 24,6 mln PLN (6 mln EUR). 

Środki państwowe 

Do czasu złożenia wniosku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – koordynator 

projektu w Polsce – nie zadeklarowało nominalnej kwoty na projekt ESK 2016. Szacujemy, że 

minimalny udział funduszy centralnych (dystrybuowanych przez MKiDN lub inne jednostki) 

w okresie pięciu lat nie powinien być mniejszy niż 10% całkowitego budżetu. 

Środki unijne 

To głównie wartość zakładanej nagrody im. Meliny Mercouri w wysokości 1,5 mln EUR na 

sam rok obchodów. To także środki pozyskane na realizację projektów z programów Unii 

Europejskiej, takich jak Kultura 2007–2013 (i na kolejny okres po 2013 r.), Fundusz Wymiany 

Kulturalnej (w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 

oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego), Europa dla Obywateli, Program Region Morza 

Bałtyckiego (na okres po 2013 r.), programów sektorowych i innych. Z uwagi na to, że programy 

na okres rozpoczynający się od 2014 r. nie zostały jeszcze sformułowane, trudno szacować 

wpływy i projekty nimi objęte. 

Całościowy udział środków unijnych zakładamy na poziomie 19 mln PLN (4,63 mln EUR), nie 

wliczając udziału funduszy pozyskiwanych na inwestycje infrastrukturalne. 

Sektor prywatny i inni partnerzy 

To przychody pozyskane od sponsorów i innych partnerów. Wpływy te szacujemy na poziomie 

24 mln PLN (5,85 mln EUR), co stanowi obecnie prawie 8% całościowego budżetu. Więcej 

o udziale sponsorów w Rozdziale III s. 184. 

Inni partnerzy: jak choćby British Council, z którymi już dziś Gdańsk realizuje wieloletni program 

Active Citizens. Ale to też współpraca z fundacjami (np. Fundacją im. Stefana Batorego) oraz 

z innymi instytutami, jak np. Instytut Cervantesa – z uwagi na polsko-hiszpańską współpracę 

w 2016 r. w ramach projektu ESK. 

Pozostałe przychody 

To przede wszystkim wpływy ze sprzedaży biletów, merchandisingu, czyli te, które bezpośrednio 

będą zasilać budżet operatora projektu. Wpływy nie zakładają wliczania środków pośrednio 

zasilających budżet miasta i podmioty z sektorów turystyki, komunikacji, gastronomii i innych. 

Zostaną one wykazane w procesie ewaluacji w ramach wpływu projektu na sytuację ekonomiczną 

w mieście i regionie po realizacji programu. 

Klasyfikacja przychodów 

Przychody planowane w czasie przygotowań i w roku 2016 

2012–2016 / przychody wg lat realizacji MLN EUR MLN PLN Udział % 

2012 2,56 10,50 3,41% 

2013 5,37 22,00 7,14% 

2014 8,90 36,50 11,85% 

2015 17,44 71,50 23,21% 

2016 40,85 167,50 54,38% 

RAZEM 2012–2016 75,12 308,00 100,00% 

2017 6,83 28,00 

2012–2016 / przychody wg źródeł MLN EUR MLN PLN Udział % 

Miasto Gdańsk 40,59 166,41 54,03% 

Województwo pomorskie 7,00 28,70 9,32% 

Miasta i gminy Metropolii 6,00 24,60 7,99% 

Środki państwowe 8,00 32,80 10,65% 

Środki UE: nagroda M. Mercouri 1,50 6,15 2,00% 

Środki UE: programy 4,63 19,00 6,17% 

Sektor prywatny 5,85 24,00 7,79% 

Pozostałe przychody 1,55 6,34 2,06% 

RAZEM 2012–2016 75,12 308,00 100,00% 

2017: Miasto Gdańsk 3,41 14,00 

2017: Województwo pomorskie, programy UE 

i sponsorzy 

3,41 14,00 

175 


Przychody planowane w czasie przygotowań: 2012–2015 

177 

2012–2015 / przychody wg lat realizacji MLN EUR MLN PLN Udział % 

2012 2,56 10,50 7,47% 

2013 5,37 22,00 15,66% 

2014 8,90 36,50 25,98% 

2015 17,44 71,50 50,89% 

RAZEM 2012–2015 34,27 140,50 100,00% 

2012–2015 / przychody wg źródeł MLN EUR MLN PLN Udział % 

Miasto Gdańsk 20,19 82,77 58,91% 






RAZEM 2012–2015 34,27 140,50 100,00% 

Przychody planowane w roku obchodów 2016 

2016 / przychody wg źródeł MLN EUR MLN PLN Udział % 

Miasto Gdańsk 20,40 83,64 49,93% 




Koszty organizacyjne będą się zwiększały z roku na rok i osiągną najwyższy poziom w 2016 r. 

Koszty marketingu i komunikacji projektu będą najwyższe w latach 2015 i 2016, czyli bezpośrednio 

przed realizacją projektów 2016 r. i w roku obchodów. 

Przez koszty organizacyjne rozumiemy: wynagrodzenia i koszty utrzymania instytucji będącej 

operatorem projektu, koszty utrzymania siedziby i wyposażenia, koszty bieżące, inne stałe 

koszty, w tym np. koszty amortyzacji i wreszcie koszty osób, firm zatrudnianych do realizacji 

części projektu na zasadach stałych, między innymi firma audytująca projekt, firma realizująca 

ewaluację projektu itp. 

Nie dotyczy firm i osób, które związane są wyłącznie z konkretnymi projektami – te koszty 

zaliczamy do części programowej. 

Gdańszczanie i gdańszczanki 

mają swoje liczne 

pasje i zainteresowania. Na 

zdjęciu przedstawiciele bractwa 

rycerskiego podczas spaceru 

po Wrzeszczu. 


Środki UE: nagroda M. Mercouri 1,50 6,15 3,67% 



Koszty marketingu i komunikacji oraz programu to koszty związane z realizacją całego programu 

opisanego w Rozdziale II oraz, w zakresie marketingu i komunikacji, w Rozdziale V. 

Pozostałe przychody 1,55 6,34 3,79% 

RAZEM 2016 40,85 167,50 100,00% 

Dystrybucja kosztów: 

Koszty obchodów wzorem większości miast organizujących obchody dzielimy na trzy części: 

koszty organizacyjne, koszty marketingu i komunikacji oraz koszty wydarzeń w, podanej niżej, 

relacji (dotyczy łącznie całkowitego okresu przygotowań i realizacji obchodów w 2016 r.). 

Podział procentowy kosztów łącznie w latach 2012–2016: 

—— 

koszty organizacyjne: 16% 

—— 

koszty marketingu i komunikacji: 14% 

—— 

koszty programowe (wydarzenia): 70% 

Podział na koszty w poszczególnych latach przedstawia poniższa tabela: 

GDAŃSK 2012–2016 KOSZTY (mln EUR) 2012 2013 2014 2015 2016 RAZEM % 

ORGANIZACJA 1,24 1,33 2,46 3,10 3,89 12,02 16,00% 

MARKETING i KOMUNIKACJA 0,47 0,46 0,46 3,37 5,77 10,51 14,00% 

WYDARZENIA 0,85 3,58 5,98 10,98 31,19 52,59 70,00% 

RAZEM: 2,56 5,36 8,90 17,44 40,85 75,12 100,00% 

GDAŃSK 2012–2016 KOSZTY (mln PLN) 2012 2013 2014 2015 2016 RAZEM % 

ORGANIZACJA 5,09 5,45 10,10 12,70 15,94 49,28 16,00% 

MARKETING i KOMUNIKACJA 1,91 1,87 1,87 13,80 23,67 43,12 14,00% 

WYDARZENIA 3,50 14,68 24,53 45,00 127,89 215,60 70,00% 

RAZEM: 10,50 22,00 36,50 71,50 167,50 308,00 100,00%

W tym koszty planowanych wydarzeń kształtują się następująco: 

Koszty programowe (wydarzenia): 

GDAŃSK 2012–2016 KOSZTY WYDARZEŃ (mln EUR) 2012 2013 2014 2015 2016 RAZEM % 

WOLNOŚĆ KULTURY 0,51 2,15 3,59 6,59 18,71 31,55 60,00% 

projekty o szczególnym znaczeniu (opisane w Rozdziale II s. 104) 15,28 

inne (uwzględnione w spisie wydarzeń w Rozdziale VII s. 268–275) 7,01 

rezerwa na projekty nowe 9,27 

KULTURA WOLNOŚCI 0,34 1,43 2,39 4,39 12,48 21,03 40,00% 




RAZEM WYDARZENIA 0,85 3,58 5,98 10,98 31,19 52,59 

GDAŃSK 2012–2016 KOSZTY WYDARZEŃ (mln PLN) 2012 2013 2014 2015 2016 RAZEM % 

WOLNOŚĆ KULTURY 2,10 8,81 14,72 27,00 76,73 129,36 60,00% 




KULTURA WOLNOŚCI 1,40 5,87 9,81 18,00 51,16 86,24 40,00% 




RAZEM WYDARZENIA 3,50 14,68 24,53 45,00 127,89 215,60 

Wydarzenia, które znajdą się 

w programie obchodów obejmą 

projekty opisane we wniosku 

aplikacyjnym, jak i całkiem 

nowe. Dla wszystkich trzeba 

przewidzieć odpowiednie 

finansowanie. 

2.2. Czy organy miejskie odpowiedzialne za finanse 

uchwaliły lub podjęły stosowne zobowiązania 

finansowe Kiedy ma to nastąpić 

Miasto Gdańsk na okres przygotowań i opracowania aplikacji zabudżetowało do końca 2011 r. 

środki w wysokości 11,5 mln PLN (2,8 mln EUR). Już w 2010 r., z uwagi na impuls, jaki dały starania 

i realizowane projekty, budżet został powiększony o 1 mln PLN (244 tys. EUR). 

W celu usprawnienia zarządzania projektem, Rada Miasta Gdańska podejmie stosowną uchwałę 

o przekształceniu podmiotu koordynującego starania w instytucję kultury. 

Ostateczne zatwierdzenie budżetu przez Radę Miasta na kolejne lata nastąpi w roku 2011 

z zastrzeżeniem warunku przyznania miastu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. 

2.3. Jaką kwotę wydatków wyasygnowano na koszty 

samych obchodów 

Całkowity budżet przewidywany na rok 2016 to 167,50 mln PLN (40,85 mln EUR). Budżet 

przewidziany na całkowity okres obchodów, który wraz z okresem przygotowań obejmie lata 

2012–2016 to 308 mln PLN (75,12 mln EUR). 

Większość projektów, które składają się na program Gdańska jako Europejskiej Stolicy Kultury 

to projekty oryginalne, stworzone w okresie przygotowań do obchodów. 

Jest jednak grupa wydarzeń, które istniały w Gdańsku niezależnie od starań o tytuł, a które 

znajdą się w oficjalnym programie wydarzeń roku 2016. Założeniem jest, aby edycje tych projektów 

były szczególne i odbyły się na większą skalę niż w latach poprzedzających rok 2016. 

Miasto dotuje te projekty w zakresie stałego utrzymywania instytucji (koszty niewliczane 

w budżet obchodów), ale także w postaci dotacji celowych na edycje samych wydarzeń (koszty 

wliczone w łączny budżet obchodów). 

Udział finansowy wyłącznie ze środków Miasta dla tych wydarzeń w programie roku 2016 to 

31,19 mln PLN (7,61 mln EUR). Zdecydowaliśmy się uwzględnić kwoty dotacji na te projekty 

w podawanym budżecie obchodów. Jeśli miałyby nie być uwzględniane, całkowity budżet 

asygnowany na potrzeby obchodów wynosiłby mniej o ww. kwoty, czyli 136,31 mln PLN (33,24 

mln EUR) w roku 2016, a w całym okresie obchodów i przygotowań odpowiednio 276,81 mln 

PLN (67,51 mln EUR). 

179 


Inwestycje związane z infrastrukturą 

kulturalno- 

– turystyczną mają duże 

znaczenie dla projektu 


Na zdjęciu wizualizacja inwestycji 

związanej z ożywieniem 

nabrzeży Motławy. 

Wykaz kluczowych inwestycji infrastrukturalnych w ramach Wieloletniego Planu Inwestycyjnego, 

uwzględniających rozwój bazy kulturalno–turystycznej, w tym renowację. Tabela 

zawiera dane zaktualizowane przez przyjęcie Uchwały Rady Miasta Gdańska L/1393/10 z dnia 

24 czerwca 2010 r. 

Inwestycje 

Nakłady miasta Gdańska 

w latach 2010–2014 

(PLN) 

Nakłady po roku 2014 

(aktualizacja czerwiec 2010) 

(PLN) 

Budowa Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego wraz z układem drogowym 17 611 616 0 

Budowa Europejskiego Centrum Solidarności 270 816 529 0 

Centrum Hewelianum: Budowa kompleksu edukacyjno-rekreacyjnego 

w Gdańsku 

22 035 000 0 

Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska 1 000 000 0 

Kompleksowa modernizacja Teatru Miniatura 1 000 000 0 

Inwestycje własne w zakresie kultury 2 500 000 500 000 

System Informacji Miejskiej 4 500 000 500 000 

Zintegrowany System Informacji Turystycznej Województwa 

Pomorskiego (projekt partnerski) 

6 900 000 0 

Pętla Żuławska – Rozwój Turystyki Wodnej (projekt partnerski) 10 000 000 0 

181 


2.4. Jaką kwotę wydatków przeznaczono na 

rozwój infrastruktury (bazy kulturalno- 

– turystycznej), w tym na renowację 

Gdańsk znajduje się w czołówce miast polskich w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania 

środków europejskich na działania inwestycyjne. Jednocześnie należy do miast przodujących 

w zakresie rozwijania koncepcji finansowania mieszanego, w tym partnerstwa prywatno- 

-publicznego 2 . Przekłada się to bezpośrednio na liczbę i zakres realizowanych przez miasto 

inwestycji infrastrukturalnych. 

Działania inwestycyjne prowadzone są w 14 sektorach stanowiących filary Wieloletniego 

Planu Inwestycyjnego. Łączna wartość nakładów Miasta na inwestycje objęte Planem w latach 

2010–2014 wynosi 5 mld 562 mln PLN (1 mld 356 mln EUR). Ponad 65% tej kwoty, czyli 3 mld 

636 mln PLN (887 mln EUR) pochodzi z pozyskanych przez samorząd dotacji i subwencji oraz 

finansowania pozabudżetowego. 

Z 73 objętych Wieloletnim Planem Inwestycyjnym zadań aż 22 dotyczą rozwoju infrastruktury 

kulturalno–turystycznej (w tym budowy dwóch kluczowych wielofunkcyjnych obiektów sportowych) 

oraz działań renowacyjnych i rewitalizacyjnych. Ich całkowita wartość na lata 2010–2014 

wynosi 1 mld 199 mln PLN (292 mln EUR). Ponadto uchwalona w czerwcu 2010 r. aktualizacja 

Planu, obejmuje nakłady na te inwestycje po roku 2014 o łącznej wartości 98,37 mln PLN (23,99 

mln EUR). Wskazane wydatki na działania inwestycyjne nie są wliczone do budżetu obchodów 

Europejskiej Stolicy Kultury, określonego w Rozdziale III s. 173. 

Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku 36 450 000 0 

Program Europejski „Zaruski” (Zakup i modernizacja jachtu Zaruski) 4 415 000 0 

Odbudowa nabrzeży Motławy i Martwej Wisły (projekt partnerski) 20 714 286 0 

Rozwój Komunikacji Rowerowej Aglomeracji Trójmiejskiej 

w latach 2007–2013 

40 122 984 0 

Gdański Program Rewitalizacji: Dolne Miasto, Wrzeszcz 75 352 025 8 349 445 

Gdański Program Rewitalizacji: Nowy Port 16 257 983 135 556 

Gdański Program Rewitalizacji: Letnica 45 980 000 0 

Wielofunkcyjna Hala Sportowo-Widowiskowa na granicy miast Gdańska 

i Sopotu wraz z urządzeniami z nią związanymi 

Przygotowanie terenu i budowa Stadionu Piłkarskiego w dzielnicy 

Letnica 

114 441 053 87 587 840 

490 553 181 0 

Rewaloryzacja zabytków sztuki ogrodowej – parki miejskie 13 000 000 1 000 000 

Iluminacje zabytków 2 100 000 700 

Prace Ratownicze Twierdzy Wisłoujście – Unikatowa Fortyfikacja 

w Skali Europejskiej – etap II 

Rewaloryzacja i adaptacja kościoła św. Jana w Gdańsku 

na Centrum św. Jana 

2 075 000 0 

1 500 000 300 000 

RAZEM: 1 199 324 657 98 373 541 

2 PricewaterhouseCoopers Polska Raport na temat wielkich miast Polski: Gdańsk, 2007.

2.5. W jaki sposób przewidziano zaangażowanie 

w obchody sponsorów Na jaką kwotę 

przewiduje się wkład finansowy pochodzący od 

sponsorów 

Wpływy pozyskane od sponsorów: szacujemy na poziomie 24 mln PLN (5,85 mln EUR) dla roku 

2016 i przygotowań, co stanowi dzisiaj 7,79% budżetu. 

Są to szacunki na bazie wstępnych deklaracji, zakładamy w tej części wpływów zwiększenie 

możliwości i środków w sytuacji decyzji o przyznaniu tytułu. Gdańsk i cały region mają ogromny 

potencjał sponsorski opisany w Załączniku nr 5. 

W okresie przygotowań podjęte zostały rozmowy z kluczowymi firmami mającymi swoje siedziby 

na terenie Metropolii, między innymi z Grupą Kapitałową Lotos, Koncernem Energetycznym 

Energa, Grupą Kapitałową Elnord, Grupą Ergo Hestia, firmą LPP SA, Elektrociepłownią Wybrzeże, 

Stocznią Gdańsk SA, a także firmami z siedzibą poza Metropolią o zasięgu ogólnopolskim 

i zainteresowanych promocją w regionach, takimi jak Polkomtel SA, Era czy Orlen. 

Rozmowy dotyczą zarówno poszczególnych projektów kulturalnych (już w okresie starań, w latach 

2009–2010 pozyskaliśmy dodatkowe środki na wybrane przedsięwzięcia), jak i partnerstw 

strategicznych w odniesieniu do roku 2016. 

Szczególnie istotny wydaje nam się fakt, że program obchodów jest mocno skorelowany 

z profilem high tech i IT, który stanowi najsilniej rozwijający się sektor w Gdańsku i regionie. 

To właśnie tu działa Pomorski Klaster ICT/ETI oraz prowadzone są działania mające na celu 

utworzenie Gdańskiego Klastra Branż Kreatywnych. 

Zakładamy sponsoring finansowy (wsparcie całościowe projektu przez sponsorów strategicznych 

oraz sponsoring pojedynczych projektów), jak i rzeczowy w postaci wsparcia: infrastrukturalnego, 

logistycznego, technicznego, doradczego. 

2. 6. Jak wygląda harmonogram określania tych 

elementów budżetu w przypadku przyznania 

miastu tytułu „Stolicy” 



GDAŃSK 2012–2016 elementy budżetu 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 


budżet projektu Gdańsk 2016 na rok 2011 

budżet projektu Gdańsk 2016 na lata 2012–2016 

Województwo pomorskie 

uchwała sejmiku dotycząca lat 2011–2016 

Miasta i gminy Metropolii 

deklaracje zaangażowania budżetu 

budżet miast uchwalany corocznie 

Środki państwowe 

Sektor prywatny 

fundusze na pojedyncze projekty 

strategiczne umowy sponsorskie 

strategiczne kontrakty medialne 

Nagroda im. Meliny Mercouri 

Inne programy UE 

185 


Zakładamy również alternatywne formy obustronnej współpracy i wymiany świadczeń. Korzystając 

z doświadczeń i modeli wykorzystywanych na świecie, które prezentuje i upowszechnia 

między innymi największa międzynarodowa instytucja o tym profilu: Arts & Business – stowarzyszenie 

brytyjskie zajmujące się sponsoringiem kultury i relacjami świata biznesu i sztuki 

(pierwsza instytucja tego typu w Europie). 

Koszty inwestycyjne w ramach Wieloletniego 

Planu Inwestycyjnego 

do końca roku 2014 

aktualizacja dotycząca roku 2015 

aktualizacja dotycząca roku 2016 

Deklaracje dotyczące gwarancji wsparcia dla projektów i obchodów Europejskiej Stolicy Kultury 

zostaną pozyskane i załączone na etapie selekcji końcowej. 

Pozostałe przychody

IV 

Infr a s truk tur a 

miasta

Z lotniska im. Lecha Wałęsy można sprawnie i komfortowo dostać się w każde miejsce Gdańska 

i Metropolii dzięki liniom autobusowym i rejsowym shuttle-busom (port lotniczy – centrum 

miasta). Droga do centrum Gdańska zajmuje około 20 minut. 

W roku 2008 do użytku podróżnych oddano położony w samym centrum Gdańska pierwszy 

w Polsce „Terminal Miasto”, umożliwiający zakup biletów, odprawę i nadanie bagażu. 

Ponadto Metropolia w swoich granicach administracyjnych ma 4 lądowiska, 2 lotniska przeznaczone 

do celów rekreacyjno-cywilnych. Planowane jest wybudowanie drugiego na obszarze 

metropolitalnym, międzynarodowego, pasażerskiego portu lotniczego w Gdyni. 

Połączenia lotnicze i promowe 

191 

Infrastruktura miasta 

Reykjavík 

Tampere 

Bergen 

Oslo 

Turku 

Helsinki 

1. Jakie są zalety miasta w dziedzinie dostępności 

Sztokholm 

(transport regionalny, krajowy i międzynarodowy) 

Glasgow 

Międzynarodowy port lotniczy, autostrada, rozbudowana sieć dróg i połączeń kolejowych, zintegrowany 

transport publiczny z Szybką Koleją Miejską na czele, międzynarodowe połączenia 

promowe oraz alternatywne formy transportu lokalnego (drogi rowerowe i tramwaje wodne). 

Tak, do Gdańska łatwo się dostać i bez trudu można się po nim poruszać. 

Dostępność komunikacyjna: powietrze 

Dublin 

Cork 

Edynburg 

Liverpool 

Doncaster 

Birmingam 

Bristol 

Londyn 

Kopenhaga Malmö 

Hamburg-Lubeka 

Brema 

Eindhoven Berlin 

Dortmund 

Dusseldorf 

Kolonia-Bonn Frankfurt 

Gdańsk 

Warszawa 

Wrocław 

Rzeszów 

Kraków 

Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy pod względem przepustowości jest drugim lotniskiem 

lokalnym w kraju i jednym z najszybciej rozwijających się w Polsce – między rokiem 1999 a 2009 

liczba operacji lotniczych wzrosła o 281%. Obecnie przepustowość wynosi niemal 2 miliony 

pasażerów rocznie 1 . 

Dziś port lotniczy zapewnia bezpośrednie połączenie z 38 portami lotniczymi w Europie, w tym 

z głównymi tranzytowymi portami lotniczymi. 

Obecnie trwają prace związane z rozbudową lotniska poprzez utworzenie nowego Terminalu 2. 

Od 2012 roku port lotniczy osiągnie przepustowość co najmniej 5 milionów pasażerów rocznie, 

a poszerzona płyta postojowa pomieści do 46 jednostek 2 . Dla porównania: port lotniczy 

w Warszawie w roku 2009 obsłużył 9,4 miliona pasażerów. 

1 Dane z Zarządu Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy. 

2 Dane pozyskane z rachunków szacunkowych prowadzonych przez Zarząd Portu Lotniczego Gdańsk im. Lecha Wałęsy oraz 

planów rozbudowy. 

Paryż 


Alicante 

połączenia lotnicze 

połączenia promowe 

Monachium 

Mediolan 

Rzym 

Nynashamn 

Nynäshmn 

Karlskrona 

Gdynia 

Travemunde 

Gdańsk

Dostępność komunikacyjna: morze 

Do gdańskiego portu w 2009 r. zawinęło 40 turystycznych statków pasażerskich 3 . W Gdyni, 

przy Nabrzeżu Helskim, gościło blisko 100 wycieczkowców 4 . Łącznie Metropolia przyjęła 

ponad 150 tysięcy obcokrajowców podróżujących transportem morskim. 

Obecność basenów jachtowych i marin również wpływa na dostępność miasta. W sezonie 

żeglarskim 2009 w marinie gdańskiej zacumowało 1400 jednostek pływających. Jest to 

14% wzrost w porównaniu z sezonem poprzednim 5 . Porty Metropolii stały się nowoczesnymi 

węzłami transportowymi, przygotowanymi do obsługi każdego rodzaju ładunku, a terminale 

pasażerskie mogą obsłużyć dużą liczbę osób podróżujących drogą morską. Są one wyposażone 

w rampy ro-ro do odprawy promów samochodowych. 

Gdańsk posiada również stałe połączenia promowe ze Szwecją, a Gdynia ze Szwecją i Finlandią. 

i dostępności Metropolii ma otwarty w roku 2008 pierwszy odcinek budowanej autostrady A-1. 

Szlak transportowy zaczynający się w Gdańsku, Światowej Stolicy Bursztynu – Amber One 

(Autostrada Bursztynowa) – połączy miasto i region z południem Polski i Europy. 

Autostrada jest przedłużeniem Obwodnicy Trójmiejskiej (S6), wybudowanej na obwodzie trzech 

miast: Gdańska, Sopotu i Gdyni. Budowa tej blisko 40-kilometrowej trasy ekspresowej została 

ukończona w 2002 r. Z punktu widzenia Metropolii była to inwestycja kluczowa, niezbędna dla 

dostępności, przepustowości i komunikacji między miastami. 

Docelowo północny odcinek Obwodnicy Trójmiejskiej, kończący się w gdyńskiej dzielnicy 

Chylonia, zostanie połączony z projektowaną Obwodnicą Północną Aglomeracji Trójmiejskiej. 

Dzięki temu przedłużeniu Obwodnicy Trójmiasta w kierunku zachodnim powstanie możliwość 

ominięcia tak zwanego Małego Trójmiasta (Rumia, Reda, Wejherowo). 

Dodatkowo podjęto prace mające na celu wybudowanie do roku 2012 Obwodnicy Południowej 

Miasta Gdańska. Droga ekspresowa łącząca główną arterię z południa Polski S7 z Trójmiejską 

Obwodnicą S6 da szansę na odciążenie centrum miasta z ruchu kołowego. 

193 


Inwestycje drogowe 

Wejherowo 

Sopot 

Zatoka gdańska 

3 

1 

4 

2 

Dostępność komunikacyjna: ląd 

Drogi 

Gdańsk jest położony na północy kraju (współrzędne: 55°22’ N; 18°38’ E). Sieć dróg międzynarodowych 

łączy region z Europą Południową (przez Republikę Czech i Słowację – E-75, E-77, 

drogi krajowe nr 1 i 7), z Europą Wschodnią (przez Kaliningrad – E-22, droga krajowa nr 22), 

z Europą Zachodnią (przez Niemcy – E-28, droga krajowa nr 6). 

Drogowa sieć województwa ma łączną długość 19 tysięcy kilometrów. Drogi publiczne w Gdańsku 

to ponad 900 kilometrów szlaków komunikacyjnych. Strategiczne znaczenie dla rozwoju 

Amber One – autostrada, której 

budowa rozpoczęła się w 2008 r., 

już wkrótce połączy Pomorze 

z południem Polski i Europy. 

1 

2 

Katowice Łódź 

Istniejące drogowe szlaki komunikacyjne 

Planowane/realizowane inwestycje drogowe 

Trasa Sucharskiego 

Obwodnica południowa 

Nowa Słowackiego 

W-Z 

Tczew 

Warszawa 

3 

3 Dane z 31.12.2009. 

4 Dane z Zarządu Portu Morskiego Gdańsk oraz Portu Gdynia. 

5 Referat Turystyki w Urzędzie Miasta Gdańska. 

4

Kolej 

Region ma liczne połączenia z wieloma miastami europejskimi oraz bardzo dobrze rozwiniętą 

sięć połączeń z Gdańska do wszystkich głównych miast w Polsce. Obecnie trwają intensywne 

prace remontowe krajowej drogi kolejowej na odcinku Gdańsk – Warszawa, po których ukończeniu 

czas podróży na tej trasie skróci się o połowę. 

Liniowe położenie trzech miast tworzących oś Trójmiasta (Gdańsk–Sopot–Gdynia) powoduje, 

że nie wyodrębnił się jeden dworzec, pełniący funkcję dworca głównego. Stąd funkcje informacyjne 

i logistyczne w trzech głównych miastach rozłożone są na pięć dworców: Gdańsk 

Główny, Gdańsk Wrzeszcz, Gdańsk Oliwa, Sopot, Gdynia Główna Osobowa. Większość stacji 

kolejowych obszaru metropolitalnego jest obecnie poddawana modernizacji. 

Miasta Metropolii objęte są programem Park & Ride. W ramach tego programu powstają parkingi 

samochodowe w niewielkiej odległości od dworców i przystanków osobowych PKP. Tego 

rodzaju działania mają przekonać kierowców, żeby w wielkich skupiskach miejskich korzystali 

z komunikacji kolejowej zamiast w pojedynkę jeździć samochodem. Na terenie Metropolii 

znajduje się 27 parkingów położonych w pobliżu infrastruktury kolejowej, powstałych dzięki 

programowi Park & Ride. 

Kolej Metropolitalna 

Wejherowo 

Gdynia 


195 


Komunikacja publiczna w Metropolii 

Tramwaje i autobusy 

O potencjale Metropolii decyduje też dobrze zorganizowana komunikacja publiczna, umożliwiająca 

sprawne przemieszczanie się do pracy i do szkoły, a także do ośrodków wypoczynku 

i kultury. W Gdańsku i w sąsiednich miastach (Tczew, Pruszcz Gdański, Sopot, Gdynia, Rumia, 

Reda i Wejherowo) mieszkańcy i turyści mogą korzystać z wielu różnych środków transportu 

publicznego, takich jak autobusy, tramwaje, trolejbusy oraz naziemne metro: Szybka Kolej 

Miejska SKM. 

Na terenie Gdańska funkcjonuje całodobowa komunikacja publiczna obsługiwana przez 221 

jednostek autobusowych (niskopodłogowych, przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych) 

oraz 106 nowoczesnych jednostek tramwajowych. Miejski system komunikacji 

jest zintegrowany ze wszystkimi środkami transportu działającego w obrębie miast Metropolii. 

Dużym ułatwieniem jest tak zwany bilet metropolitalny, obejmujący wszystkie środki 

komunikacji publicznej. 

Szybka Kolej Miejska 

Szybka Kolej Miejska jest najbardziej cenionym przez mieszkańców Metropolii środkiem 

komunikacji publicznej. SKM to naziemne metro w postaci kolei miejskiej, która obejmuje 22 

przystanki na 32 kilometrach trasy i łączy wszystkie miasta wchodzące w skład obszaru metropolitalnego. 

Szybka Kolej Miejska obsługuje blisko 100 tysięcy pasażerów dziennie, działając 

24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Czas między pociągami w godzinach szczytu to 

zaledwie 7 minut. 

Z końcem roku 2009 wdrożono strategię rozwoju i modernizacji taboru oraz infrastruktury 

miejskiej. Sukcesywnie modernizowane są składy taboru SKM, trwają również prace mające 

na celu skrócenie czasu podróży między miastami. 

Komunikacja alternatywna 

Sopot 

Istniejąca linia Szybkiej Kolei Miejskiej 

Planowana linia w ramach kolei metropolitalnej 

Gdańsk 

Tczew 

Tramwaj wodny 

Od 2006 r. w sezonie letnim (od maja do września) działa komunikacja wodna w postaci tramwaju 

wodnego – to nie tylko alternatywny środek transportu, lecz także atrakcja turystyczna 

dla osób poruszających się po Metropolii. Dzięki wodnym liniom tramwajowym istnieje możliwość 

regularnego podróżowania szlakami wodnymi między miastami Metropolii, Półwyspem 

Helskim i Wyspą Sobieszewską. Jednorazowo tramwaj wodny może zabrać na pokład 450 

osób i 50 rowerów.

Drogi rowerowe – Gdańsk 

jest liderem pod względem 

budowy dróg rowerowych 

w Polsce. Obecnie powstaje 

droga łącząca całe Trójmiasto. 

Projekty ekologicznych ciągów 

komunikacyjnych są konsultowane 

społecznie. 

2. Jakim potencjałem noclegowym i bazą turystyczną 

dysponuje miasto 

Gdańsk co roku przyjmuje ponad 5 milionów turystów. W samym Gdańsku jest niemal 15 

tysięcy miejsc noclegowych, a 24 tysiące po uwzględnieniu Gdyni i Sopotu. 

Obecnie w mieście znajdują się 24 obiekty hotelowe. Gdańsk dysponuje trzema hotelami 

5-gwiazdkowymi oraz sześcioma 4-gwiazdkowymi, Gdynia i Sopot – trzema hotelami 5-gwiazdkowymi 

i dwoma 4-gwiazdkowymi. Oprócz tego goście mogą skorzystać z obiektów nieskategoryzowanych: 

willi, zajazdów, pensjonatów, schronisk czy kempingów. Wraz z napływem 

turystów dynamicznie rozwija się baza hotelowa oraz sektor gastronomiczno-usługowy. 

Dzięki intensywnemu rozwojowi infrastruktury w mieście (co częściowo wiąże się z organizacją 

mistrzostw Euro 2012) Gdańsk będzie gotowy na przyjęcie o wiele większej liczby osób 

przyjezdnych niż obecnie. Do roku 2013 Gdańsk będzie mógł gościć jednocześnie ponad 20 

tysięcy osób. Po uwzględnieniu Gdyni i Sopotu liczba ta wzrasta o kolejnych 10 tysięcy. 

197 


Infrastruktura rowerowa 

Gdańsk jest liderem wśród polskich miast pod względem liczby kilometrów dróg rowerowych. 

Z dróg rowerowych korzystają także zwolennicy coraz bardziej popularnej formy rekreacji, 

jaką jest jazda na rolkach. W samym Gdańsku w 2009 r. sprzedano ponad 1200 par sprzętu 

wrotkarskiego do celów rekreacyjnych. 

W ramach projektu Rozwój Komunikacji Rowerowej Aglomeracji Trójmiejskiej powstaje 

nieprzerwana droga rowerowa łącząca Trójmiasto (Gdańsk, Sopot, Gdynia). Trwają prace 

(prowadzone wraz ze Stowarzyszeniem Twister Trójmiasto) nad realizacją projektu budowy 

Miejskiego Centrum Wrotkarsko-Rowerowego z pełną całoroczną infrastrukturą przeznaczoną 

dla miłośników różnych form ruchu kołowego. Będzie to pierwsze centrum tego rodzaju w Polsce. 

Gdańskie zaplecze kulturalno-turystyczne obejmuje: 

—— 

3 kompleksy kinowe (30 sal kinowych), 

—— 

4 teatry, 

—— 

3 kina studyjne (ponad 9 650 miejsc), 

—— 

Państwową Operę Bałtycką, 

—— 

Polską Filharmonię Bałtycką. 

Obiekty poprzemysłowe 

zyskują, dzięki kulturze, swoje 

drugie życie. W tym miejscu, 

nad Motławą, w centrum historycznego 

Gdańska, do roku 

1996 znajdowała się elektrownia. 

Na zdjęciu budynek Filharmonii 

Bałtyckiej 

Drogi rowerowe 


Istniejące drogi rowerowe 

Planowane nowe drogi w ramach projektu RKRAT

—— 

Hala Sportowa w Gdyni (4 tysiące miejsc), 

—— 

Opera Leśna w Sopocie (5,7 tysiąca miejsc), 

—— 

Muzeum Marynarki Wojennej i Muzeum Miasta Gdyni, 

—— 

Stadion Miejski w Gdyni (10 tysięcy miejsc), 

—— 

Hala Stulecia w Sopocie (2 tysiące miejsc), 

—— 

Historyczny Zespół Hipodromu (miejsce organizacji wyścigów konnych), 

—— 

Yacht Klub Morski w Gdyni 

—— 

Sopocki Klub Żeglarski Hestia Sopot 

—— 

Stadion Lekkoatletyczny Sopot, 

—— 

Całoroczny Aquapark Sopot. 

199 


Dodatkowo w bazie turystycznej mieści się: 

—— 

12 centrów kultury, 

—— 

40 galerii sztuki, 

—— 

20 jednostek muzealnych, 

—— 

Teatr Leśny w Gdańsku, 

—— 

11 domów kultury (Gdański Archipelag Kultury). 

Instytucje kultury, w tym 

galerie sztuki i muzea, budują 

potencjał bazy turystycznej 

miasta. 

Ogromnym potencjałem miasta są przestrzenie urbanistyczne, w których organizuje się wydarzenia 

kulturalne: 

—— 

Przestrzeń Wolności (na terenie Stoczni; ponad 200 tysięcy osób), 

—— 

Plac Zebrań Ludowych (44 tysiące osób), 

—— 

Targ Węglowy (do 20 tysięcy osób), 

—— 

tereny zielone i parki (Oruński, Kuźniczki, Oliwski, Reagana, Trójmiejski Park Krajobrazowy). 

Uzupełnieniem bazy turystycznej miasta i Metropolii jest sektor usług zdrowotnych, oferowanych 

między innymi przez ponad 30 profesjonalnych ośrodków odnowy biologicznej i spa. 

W ostatnich latach coraz bardziej widoczny staje się trend związany z turystyką zakupową – dotyczy 

to zwłaszcza turystów zagranicznych. Metropolia wykorzystuje swój potencjał w tej 

Trójmiejski Park Krajobrazowy 

otacza miasta Metropolii 

i zajmuje powierzchnię ponad 

20 tys. ha. Na Wyspie Sobieszewskiej 

znajdują się rezerwaty 

Ptasi Raj i Mewia Łacha. 

Gdańska przyroda to także 

oliwskie ZOO, opływ Motławy 

i parki: Oliwski, Oruński, 

Kuźniczki i Reagana. 

Gdańska baza turystyczna to również obiekty sportowo-rekreacyjne: 

—— 

Hala Sportowo-Widowiskowa na granicy Gdańska i Sopotu (15 tysięcy widzów) – uruchomienie 

sierpień 2010, 

—— 

Stadion PGE Gdańsk Arena – zakończenie budowy 2011, 

—— 

Hala Sportowo-Widowiskowa Olivia (5,5 tysiąca widzów), 

—— 

Hala KKS Gedania Gdańsk, 

—— 

Stadion drużyny polskiej Ekstraklasy Lechii Gdańsk (12,2 tysiąca widzów), 

—— 

Hala Sportowa Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu (2,1 tysiąca widzów), 

—— 

Stadion Żużlowy (15 tysięcy widzów), 

—— 

Narodowe Centrum Żeglarstwa, 

—— 

Półwysep Helski (centrum ekstremalnych sportów wodnych), 

—— 

drogi rowerowe i zdrowotne, 

—— 

Miejski Ogród Zoologiczny Wybrzeża. 

Rozległe tereny Międzynarodowych Targów Gdańskich SA z halami wystawienniczymi, bogato 

wyposażone hotelowe sale konferencyjne czy akademicka infrastruktura konferencyjna to 

stabilne uzupełnienie sektora MICE (meetings, incentives, conventions, events). 

Dopełnieniem oferty Gdańska jest propozycja Sopotu i Gdyni: 

—— 

rozległe plaże, 

—— 

trzy teatry,

dziedzinie i sporo inwestuje w rozwój infrastruktury handlowo-usługowej. Ponadto na terenie 

Gdańska, Gdyni i Sopotu działa 7 dużych centrów handlowych, czynnych 7 dni w tygodniu. 

Liczne kawiarnie i puby, restauracje oraz kluby ożywiają Gdańsk, tworząc klimat miasta, które 

dniem i nocą tętni życiem. Na terenie trzech największych miast Metropolii na mieszkańców 

i turystów czeka ponad 530 lokali gastronomiczno-usługowych. 

Obecnie osoby zmotoryzowane oraz grupy turystyczne na terenie Głównego Miasta Gdańska 

mogą korzystać z blisko 16 600 miejsc parkingowych dla aut osobowych oraz 241 miejsc dla 

autokarów wycieczkowych 6 . 

Infrastruktura parkingowa w mieście zostanie jeszcze rozbudowana, a w obszarze Starego 

i Głównego Miasta powstaną parkingi podziemne (docelowo 1700 dodatkowych miejsc parkingowych 

w centrum). 

Życie nocne miasta to czas na 

rozmowy ze znajomymi oraz 

muzyczne doznania. Na mieszkańców 

i przyjezdnych czekają 

setki lokali, wiele z nich oferuje 

bogaty program wydarzeń 

kulturalnych. 

z powiększoną płytą postojową dla samolotów (pojemność 46 jednostek) oraz przedłużonym 

pasem startowym zwiększy liczbę obsługiwanych jednocześnie jednostek z 12 do 30. 

Inwestycji będzie towarzyszyć kompleksowa modernizacja trzech głównych dróg dojazdowych: 

—— 

Nowej Słowackiego, 

—— 

Trasy W-Z, 

—— 

ul. Budowlanych, 

a także rozszerzenie oferty komunikacji publicznej oraz budowa nowej linii Szybkiej Kolei 

Miejskiej. 

Na potencjał infrastruktury w zakresie komunikacji powietrznej pozytywnie wpłynie także 

otwarcie drugiego pasażerskiego portu lotniczego na terenie Metropolii, planowane na rok 

2012 w Gdyni. 

201 


Komunikacja wodna 

Gdańskie szlaki wodne liczą 109 kilometrów długości. Należą do nich między innymi Martwa 

Wisła, Wisła Śmiała, Motława i jej dopływy (Motława Stara i Nowa) oraz Opływ Motławy. Dzięki 

aktywizacji dróg wodnych miasto stanie się jednym z ważniejszych punktów na międzynarodowej 

drodze wodnej E-70 (naturalne połączenie wodne między Berlinem a Kaliningradem). 

Międzynarodowa droga wodna oznaczona symbolem E-70 prowadzi od stolicy Niemiec, przez 

Bydgoszcz, Gdańsk, aż do Obwodu Kaliningradzkiego, stanowiąc alternatywną formę transportu 

z zachodu Europy na wschód. 

Międzynarodowa Droga Wodna E-70 

3. Jakie projekty w dziedzinie infrastruktury 

miejskiej i turystycznej, w tym renowacji, 



Morze Bałtyckie 

zaplanowano do roku, w którym miasto 

miałoby nosić tytuł „Stolicy” Jak wygląda 

harmonogram tych prac 

Gdańsk 

Malbork 

Nogat 

Elbląg 

Kaliningrad 

Infrastruktura miejska – komunikacja 

Komunikacja powietrzna 

Do roku 2012 port lotniczy w Gdańsku zwiększy swoją zdolność do odprawy do około 5 milionów 

podróżnych rocznie. Po ukończeniu wszelkich prac rozwojowych lotnisko osiągnie poziom 

7 milionów przepustowości pasażerskiej do roku 2016. Nowoczesny i funkcjonalny obiekt wraz 

Berlin 

Odra 

Warta 

Gorzów 

Wielkopolski 

Kostrzyń 

Czarnków 

Ujście 

Noteć 

Nakło 

Bydgoszcz 

Wisła 

6 Dane Referatu Turystyki Urzędu Miejskiego w Gdańsku na dzień 01.04.2009, konsultacja z ZDiZ Gdańsk.

Nowy 

Port 

Aktywizacja dróg wodnych w Gdańsku 7 

Ten projekt – unikatowy w skali kraju – wpisuje się w życie i potrzeby miasta, jego celem jest 

podjęcie kompleksowych działań prowadzących do ożywienia dróg wodnych w Gdańsku. 

Program obejmie dorzecze Martwej Wisły, o powierzchni 1721 kilometrów kwadratowych 

i o długości 27 kilometrów. Kolejne inwestycje mają przywrócić dawną dostępność wodną 

miasta zarówno od strony kraju, jak i od morza i umożliwić wykorzystanie dróg wodnych do 

celów komunikacyjnych, transportowych i turystycznych. W ramach projektu zostanie uruchomiona 

wodna linia tramwajowa, która ma służyć komunikacji codziennej, a jednocześnie 

pełnić funkcję atrakcji turystycznej. Pierwsza linia, o długości 27,6 kilometra, ma obejmować 

11 przystanków. Na kolejnym etapie planuje się uruchomienie drugiej linii tramwaju wodnego, 

o długości 25,4 kilometra, z 8 przystankami. 

W efekcie realizacji projektu powstaną nowe mariny, bazy kajakowe i miejsca cumownicze (łącznie 

27 nowych obiektów). Rozbudowana infrastruktura żeglarska i modernizacja nabrzeży stworzy 

warunki do rozwinięcia wodnej oferty spędzania czasu wolnego dla mieszkańców i turystów. 

Koszty projektu aktywizującego wodne szlaki Gdańska szacuje się na około 37 milionów złotych. 

Termin ukończenia prac przewiduje się na rok 2015 8 . 

Aktywizacja dróg wodnych w Gdańsku 


o powierzchni 328 km2. Celem projektu jest wykreowanie markowego produktu turystycznego 

Pomorza. Położenie Pętli Żuławskiej na Międzynarodowej Drodze Wodnej E-70 oraz w regionie 

Morza Bałtyckiego sprawia, że produkt skierowany będzie zarówno do turystów krajowych, 

jak i zagranicznych. 

Po realizacji projektu wodniacy będą mieli do dyspozycji infrastrukturę dostępną z terenów 

trójmiejskich portów, z obszaru Wielkich Jezior Mazurskich, a także z Europy Zachodniej 

(Berlin czy Amsterdam) dzięki połączeniu ze szlakiem E-70. Infrastruktura ta będzie również 

połączona z Europą Wschodnią (Obwód Kaliningradzki, Kłajpeda). 

Koszty programu Pętla Żuławska mieszczą się w granicach 83,5 miliona złotych. Zakończenie 

projektu planowane jest na rok 2015. 

Pętla Żuławska 

Turystyka wodna zyskuje na 

popularności. Gdańsk i Metropolia 

realizuje kilka dużych 

programów mających na celu 

wzmocnienie infrastruktury 

i popularyzację tej formy 

spędzania czasu wolnego. 

203 


Stare 

Miasto 

Górki 

Zachodnie 

Górki 

Wschodnie Sobieszewo Świbno 

Gdańsk 


Zalew Wiślany 

Frombork 

Region objęty projektem 

Pętla Żuław 

Trasa tramwaju wodnego 

Przystanie i mariny żeglarskie 

Motława 

Pętla Żuławska 9 

Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej to projekt ponadregionalny, którego celem jest rozwój 

turystyki wodnej w obszarze Delty Wisły i Zalewu Wiślanego. Inicjatywę wsparło 18 partnerów 

z dwóch sąsiadujących ze sobą województw: pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Projekt 

obejmuje tereny 15 gmin wraz z całym niezwykle atrakcyjnym obszarem wodnym, którego 

oś stanowią szlaki wodne o długości 303,3 kilometra oraz część polskiego Zalewu Wiślanego 

Wisła 

Tczew 

Pelpin 

Nowy Dwór Gd. 

Nogat 

Malbork 

Sztum 

Elbląg 

7 Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku, Urząd Miejski w Gdańsku, Wydział Programów Rozwojowych. 

8 Wieloletni Plan Inwestycyjny Gdańska na lata 2010–2014. 

9 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Biuro Rozwoju Dróg Wodnych. 

Wierzyca 

Gniew

Nazwa planowanej 

inwestycji 

Opis inwestycji 

Koszt inwestycji 

(PLN) 

Termin 

ukończenia 

205 

Trasa W-Z 

Węzeł Karczemki 

Południowa Obwodnica 

Miasta Gdańska 

Bezpośrednie połączenie trasy S6 (poprzez Węzeł Karczemki Obwodnicy 

Trójmiasta) z drogą krajową nr 7 (kierunek Warszawa). 

Budowa bezkolizyjnego połączenia sieci dróg z Trasą Obwodową; 

wybudowanie 10 bezkolizyjnych wiaduktów, kładki dla pieszych i ścieżki 

rowerowej. 

To 18,5 kilometra dwujezdniowej drogi ekspresowej z czterema 

węzłami komunikacyjnymi, której zadaniem jest wyprowadzenie ruchu 

tranzytowego z centrum miasta. 

76 mln 2012 

130 mln 2012 

1,13 mld 2012 


Nowa Słowackiego 

Przedłużenie istniejącego odcinka drogi czteropasmowej z kierunku portu 

lotniczego do centrum miasta, dzięki czemu powstanie nowy szlak: Stadion 

PGE Arena–Centrum Wrzeszcz–Lotnisko. 

250 mln 2014 

Trasa Sucharskiego 

Najważniejsza inwestycja drogowa w północnej Polsce; bezkolizyjna droga 

będzie stanowić podstawowe połączenie drogowe Morskiego Portu Gdańsk 

z siecią dróg krajowych nr 1 (kierunek Łódź) i nr 7 (kierunek Warszawa), 

a także z lotniskiem. 

840 mln 2013 

Droga Zielona 

Magistrala łącząca obydwa obiekty sportowe w mieście: 15-tysięczną 

Halę Sportowo-Widowiskową na granicy Gdańska i Sopotu oraz stadion 

PGE Arena. 

Początek inwestycji 

w 2012 

Tunel pod Martwą Wisłą 

Integralna część Trasy Sucharskiego, która połączy drogi tranzytowe 

z portem, a także z nowym układem drogowym, sąsiadującym ze stadionem 

piłkarskim PGE Arena. 


w 2011 

Nowa Wałowa 

Młode Miasto jest projektem zabudowy terenów postoczniowych – ma tam 

powstać nowa dzielnica oraz centrum biznesu i kultury; pierwszym etapem 

będzie budowa ulicy Nowa Wałowa, z centrum na terenie Stoczni Gdańskiej. 

I etap 

152 mln 

2013 

Trasa Kaszubska 

Wybudowanie pomorskiego odcinka drogi krajowej nr 6, Gdańsk– 

Szczecin–Berlin, pozwoli na ominięcie Gdyni oraz tzw. Małego Trójmiasta 

Kaszubskiego (Rumia, Reda, Wejherowo). 


w 2013 

Obwodnica Północna 

Aglomeracji Trójmiejskiej 

Rozbudowa istniejącej Obwodnicy Trójmiejskiej od Gdyni w kierunku 

Rumi, Redy i Wejherowa; inwestycja kluczowa ze względu na rozładowanie 

natężenia ruchu drogowego w kierunku Półwyspu Helskiego, szczególnie 

w okresie letnim. 


planowany na 2013 

Port w Gdańsku 

W ostatnich dwóch dekadach porty morskie Metropolii uległy znacznemu przeobrażeniu, 

a w planach rozwojowych priorytet stanowi wykorzystanie potencjału, jakim jest posiadana 

infrastruktura oraz położenie portu. Terminale ładunkowe Metropolii staną się nowoczesnymi 

węzłami transportowymi przygotowanymi do obsługi niemal każdego rodzaju ładunku, a terminale 

pasażerskie – do obsługi dużej liczby podróżujących drogą morską. Obecnie możliwości 

ładunkowe Portu w Gdańsku to 600 tysięcy TEU (twenty-feet equivalent unit – jednostka 

określająca standardowy wymiar kontenera). Po rozbudowie portu potencjał terminalu kontenerowego 

DCT Gdańsk wzrośnie do 2 milionów TEU. 

Komunikacja drogowa 

Gdańsk, jak każde duże i dynamicznie rozwijające się miasto europejskie, boryka się ze wzmożonym 

ruchem kołowym, a co za tym idzie – z problemem zakorkowanych szlaków komunikacyjnych. 

Wszelkie działania planowane w sektorze infrastruktury drogowej mają na celu 

poprawę bezpieczeństwa i wzrost komfortu przemieszczania się po mieście i Metropolii. Do 

największych zadań objętych Planem Inwestycyjnym do roku 2015 należą: 

Trójmiejskie porty stanowią 

nowoczesne węzły transportowe 

oraz skupiają terminale 

pasażerskie dla osób podróżujących 

drogą morską. 

Tunel 

pod Al. Niepodległości 

w Sopocie 

Planowana 3,5-kilometrowa trasa pobiegnie równolegle pod obecnym 

ciągiem komunikacyjnym i będzie stanowić alternatywę tranzytową 

na szlaku Gdańsk–Gdynia, obecnie uczęszczaną przez 60 tysięcy 

samochodów dziennie. 

Komunikacja kolejowa 

Po ukończeniu projektu modernizacji sieci kolejowej PKP Linie Kolejowe SA, zmniejszą się 

ograniczenia prędkości, co znacznie skróci czas podróży. Podróż z Gdańska do Warszawy 

będzie trwała niemal o połowę krócej. Zakres prac prowadzonych na szlakach, stacjach i przystankach 

osobowych obejmie wymianę torowisk, unowocześnienie wiaduktów oraz przejść 

podziemnych dla podróżnych i przechodniów. 

Modernizacja będzie dotyczyć również dworców kolejowych. Po przeprowadzeniu prac 

modernizacyjnych dworca kolejowego w Gdyni wyremontowany zostanie budynek dworca 

Gdańsk Wrzeszcz, zintegrowanego z przystankiem kolei miejskiej. Koszt całkowitej renowacji 

dotychczasowego budynku wyniesie około 200 milionów złotych, a remont ma zostać ukończony 

do roku 2012. Równocześnie prowadzone są prace remontowe na wielu przystankach 

kolei w obrębie Metropolii (na przykład generalny remont zabytkowej stacji kolejowej Sopot). 

600–800 mln Początek inwestycji 

planowany na 2013

Trójmiejska Kolej Metropolitalna 

Specyficzne położenie Gdańska oraz całej Metropolii, lokalizacja portu lotniczego, a także 

południowy kierunek rozrostu miasta wymaga stworzenia nowoczesnego, dostępnego systemu 

transportu metropolitalnego, obejmującego miasta bezpośrednio ze sobą sąsiadujące, 

jak Sopot i Gdynia, oraz miejscowości położone w bliskiej okolicy, wchodzące w skład obszaru 

metropolitalnego. Do roku 2016 zostanie zrealizowany projekt Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, 

zintegrowany z Szybką Koleją Miejską, łączącą Gdańsk z Wejherowem. 

Powstanie także druga Szybka Kolej Miejska, łącząca lotnisko w Gdańsku i lotnisko w Babich 

Dołach z miastami Metropolii oraz dzielnice mieszkaniowe położone przy Obwodnicy Trójmiejskiej 

(S6). Całkowity koszt tej inwestycji szacuje się na 612 milionów złotych. 

Wraz z projektem rozwoju Pomorskiej Kolei Metropolitalnej ruszyły przygotowania do budowy 

zintegrowanego węzła komunikacyjnego łączącego ruch tramwajowy, kolejowy i samochodowy 

w śródmieściu Gdańska. Szacowany koszt to ponad 150 milionów złotych. Zakończenie prac 

planowane jest na rok 2012. 

Rozpoczął się również program Rozwój SKM w Trójmieście, zakładający modernizację 20 składów 

wagonowych SKM przed końcem roku 2012. Jednostki zostaną zmodernizowane i przystosowane 

do osiągania większych prędkości. W rezultacie czas podróży między Gdynią a Gdańskiem 

zredukuje się o ponad 6 minut. Całość projektu modernizacyjnego (w tym również remont 

6 przystanków SKM) pochłonie około 326 milionów złotych. 

Drogi rowerowe 

Gdańsk wspólnie z Sopotem i Gdynią realizuje projekt Rozwój Komunikacji Rowerowej Aglomeracji 

Trójmiejskiej. W latach 2010–2013 powstanie 85 kilometrów nowych tras, a 11 kilometrów 

zostanie zmodernizowanych i przystosowanych do standardów bezpieczeństwa i komfortu. 

Jeszcze w 2010 r. zostanie oddana do użytku trasa rowerowa, która połączy Gdańsk z Gdynią 

jedną nieprzerwaną drogą dla rowerów i wrotkarzy. Oprócz tego miasto zamierza zamontować 

przy gdańskich ulicach 500 stojaków rowerowych. Według szacunków w roku 2013 nie mniej 

niż 10% całkowitego ruchu drogowego w aglomeracji będą stanowić rowerzyści. 

207 


Komunikacja publiczna 

Tabor autobusowy i tramwajowy 

Już w 2011 r. na torowiskach Gdańska pojawi się 35 nowoczesnych jednostek tramwajowych 

Bombardier. Nowo wyremontowane torowiska pozwolą tramwajom skrócić czas przejazdu. 

Całkowity koszt projektu to ponad 600 milionów złotych. 

TRISTAR to nazwa nowoczesnego systemu sterującego sygnalizacją drogową, wdrażanego na 

terenie Gdańska, Sopotu i Gdyni. Jego instalacja poprawi drożność i płynność komunikacji 

na głównych skrzyżowaniach ulic, a także podniesie bezpieczeństwo kierowców i pieszych. 

Koszt instalacji to około 130 milionów złotych, a jej zakończenie nastąpi nie wcześniej niż 

pod koniec roku 2011. 

Komunikacja alternatywna 

Tramwaj wodny 

Do roku 2015 uruchomione zostaną nowe linie tramwajów wodnych: do Sobieszewa oraz do 

Nowego Portu i na Westerplatte. Obydwie linie wpisują się w projekt Ożywienia Dróg Wodnych 

w Gdańsku. W ten sposób mieszkańcy i turyści otrzymają nowe możliwości przemieszczania 

się do atrakcji turystycznych, miejsc należących do dziedzictwa narodowego i kulturowego, 

nie zawsze łatwo dostępnych za pomocą szlaków ulicznych. 

Infrastruktura miejska – kultura 

Gdańsk dużo inwestuje w infrastrukturę kulturalną. Powołał do życia Europejskie Centrum 

Solidarności, utworzył Drogi do Wolności (interaktywną wystawę upamiętniającą 

wydarzenia z przełomowego roku 1989), angażuje się w projekt budowy Gdańskiego Teatru 

Szekspirowskiego oraz Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia II, tworzy nowe oddziały 

Gdańskiej Galerii Miejskiej. Współuczestniczy też w pracach nad realizacją nowych inwestycji 

wpisujących się w wieloletnie plany rozwoju miasta i regionu, takich jak Muzeum II 

Wojny Światowej, nowe Centrum Muzyczno-Operowe, nowa siedziba Muzeum Historycznego 

Miasta Gdańska i Muzeum Bursztynu. Angażuje się również w projekty związane 

z przemysłem kreatywnym i nowymi technologiami (Centrum Hewelianum, Gdański Park 

Naukowo-Technologiczny). Razem z władzami wojewódzkimi miasto planuje budowę oddziału 

Muzeum Narodowego, w którym znajdzie się kolekcja dzieł sztuki współczesnej. 

Łącznie miasto Gdańsk do roku 2012 zamierza wydać na rozwój i modernizację infrastruktury 

kulturalnej prawie 430 milionów złotych. 

Europejskie Centrum Solidarności 

to jedna z najważniejszych 

inwestycji kulturalnych 

w Polsce. Budynek ECS stanie 

na terenie Stoczni Gdańskiej, 

w symbolicznej dla historii 

Polski i Europy części Gdańska.

Obiekt Opis Koszt 

inwestycji PLN 

Gdański Teatr Szekspirowski 

Młode Miasto – Young City 

Unikatowy projekt teatru budowanego od podstaw – jedyny tego rodzaju 

obiekt w Polsce. Lokalizacja w samym centrum gdańskiego Starego Miasta. 

Wielofunkcyjny, nowoczesny obiekt będzie architektonicznym powiązaniem 

powstałej w Gdańsku na początku XVII stulecia Szkoły Fechtunku 

z architekturą XXI wieku. Nowa scena teatralna pozwoli na prowadzenie 

szerokiej działalności teatralnej, impresaryjnej i edukacyjnej. Nowatorskie 

rozwiązanie z rozsuwanym dachem przybliży widzom warunki teatralne 

z czasów elżbietańskich, kiedy to przedstawienia odgrywano przy świetle 

dziennym. 

Młode Miasto to oryginalna koncepcja rewitalizacji byłych terenów 

stoczniowych w Gdańsku, a zarazem jedno z największych przedsięwzięć typu 

waterfront w Europie. 

Obecne tereny Stoczni Gdańsk przekształcą się w nową, wielofunkcyjną 

dzielnicę miejską. Na terenie zajmującym ponad 70 ha powstaną ośrodki życia 

kulturalnego i rozrywki, centrum handlowe i biznesowe, budynki mieszkalne, 

infrastruktura rekreacyjna oraz Europejskie Centrum Solidarności. W ten 

sposób między Starym Miastem a wybrzeżem Martwej Wisły narodzi się 

Młode Miasto. 

Koszt około 123 

mln 

Termin 

ukończenia 

81 mln 2011 

Realizacja 

inwestycji 

zaplanowana 

na przestrzeni 

16 lat 

Młode Miasto to oryginalna 

koncepcja rewitalizacji 

byłych terenów stoczniowych, 

a zarazem jedno z największych 

przedsięwzięć typu waterfront 

w Europie. 

209 


Europejskie Centrum 

Solidarności 

Centrum Hewelianum 

Centrum Sztuki Współczesnej 

Łaźnia II 

Centrum Kultury św. Jana 

Muzeum II Wojny Światowej 

w Gdańsku 

Zabudowa Wyspy Spichrzów 

ECS – instytucja propagująca wartości związane z wolnością i solidarnością 

– otrzyma swoją siedzibę, która nie będzie jedynie nowym elementem 

identyfikacji miasta, ale poprzez swoją bryłę i kształt stanie się nową ikoną 

architektury. Będzie to nowoczesne centrum kulturalne, a także miejsce 

spotkań kilku pokoleń gdańszczan oraz turystów z całego świata, których 

połączyła idea Solidarności. 

Na terenie napoleońskich obiektów fortyfikacyjnych powstanie kompleks 

edukacyjno-rekreacyjny, będący alternatywną ofertą dla turystów. Po zabiegach 

rewitalizacyjnych forty staną się miejscem przystosowanym do organizacji 

wystaw, wydarzeń kulturalnych i rekreacyjnych oraz pokazów plenerowych 

i rekonstrukcji historycznych. 

W budynku dawnej łaźni miejskiej w dzielnicy Nowy Port powstanie centrum 

kulturalne, działające w ramach Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia. 

Kościół św. Jana to jedyny kościół w Gdańsku, którego nie odrestaurowano 

po zniszczeniach wojennych. Zarządzany przez Nadbałtyckie Centrum 

Kultury budynek został zaadaptowany na Centrum Kulturalno-Kongresowe. 

Projekt rewitalizacji zakłada odrestaurowanie wnętrza kościoła oraz 

odbudowę sąsiadujących z nim kamienic. We wnętrzu powstanie nowoczesna 

infrastruktura wzbogacająca dotychczasowe możliwości wystawiennicze 

i techniczne obiektu – ruchoma scena i miejsca dla publiczności, wysokiej 

jakości sprzęt audiowizualny. 

Muzeum II Wojny Światowej zobrazuje losy międzynarodowej ludności 

cywilnej, codzienność żołnierską, różnorodne formy oporu oraz życia 

w ekstremalnych warunkach wojny i okupacji. 

Wyspa Spichrzów na Motławie to szczególne miejsce w samym środku 

historycznego Gdańska, które od końca wojny do dziś nie zmieniło swojego 

wizerunku, przypominając tym samym skalę zniszczeń, jakie dotknęły miasto. 

Nowa co prawda wprowadzi nowoczesne formy przestrzenne, ale w taki sposób, 

aby wpisały się one w historyczne założenia architektoniczne. Na wyspie 

powstaną też obiekty usługowo-hotelarskie, niezbędne do ożywienia turystyki. 

Na północnym cyplu zaś będzie się mieścić nowa siedziba Muzeum Bursztynu. 

300 mln 2013 

22 mln 2012 

9 mln 2013 

16 mln 2011–2012 

50 mln 2014 

500 mln 2015 

Galeria Zewnętrzna Miasta 

Gdańska 

Innowacyjny projekt o charakterze międzynarodowym, dzięki któremu 

stworzone przez artystów instalacje sztuki współczesnej na stałe wkomponują 

się w przestrzeń życiową mieszkańców miasta. 

Koszt edycji 2010 

– 1 mln 

Edycje 

coroczne 

Muzeum Sztuki Nowoczesnej 

Z inicjatywy Muzeum Narodowego w Gdańsku w mieście powstanie unikatowy 

pod kątem architektury, nowoczesny budynek spełniający funkcję muzeum 

sztuki nowoczesnej, przeznaczony także do prezentacji wystaw czasowych. 

Koszy inwestycji są 

obecnie szacowane. 

2015

Inwestycji w infrastrukturę kulturalną dokonują również władze innych miast Metropolii. 

Oto najważniejsze projekty metropolitalne: 

Obiekt Opis Koszt 

inwestycji PLN 

Forum Kultury w Gdyni 

Centrum Haffnera 

z Domem Zdrojowym 

i Galerią Narodową 

W samym centrum miasta, nieopodal Muzeum Miasta Gdyni i Muzeum 

Marynarki Wojennej, ma powstać kompleks kulturalny, obejmujący kilka 

placówek o zróżnicowanym profilu: Teatr Muzyczny, Teatr Dramatyczny, 

centrum konferencyjne i warsztatowe. Planuje się także utworzenie 

nowoczesnej Miejskiej Galerii Sztuki oraz Medioteki. 

Lokalizacja inwestycji to najbardziej atrakcyjny i najczęściej odwiedzany 

rejon Sopotu – w dolnej części ul. Bohaterów Monte Cassino, w bardzo 

bliskim sąsiedztwie mola i plaży. 

Projekt nowego Centrum Sopotu – Centrum Haffnera nawiązuje do 

historii i tradycji tego miejsca – uzdrowiska. Całość inwestycji składa 

się z przebudowy szlaków komunikacyjnych, budowy nowych oraz 

modernizacji zabytkowych budynków i zagospodarowania nowopowstałych 

przestrzeni miejskich (parki, deptaki). W ramach kompleksu powstało 

5 obiektów: 5-gwiazdkowy hotel Sheraton Sopot, Dom Zdrojowy z Galerią 

Narodową, centrum usługowo-handlowe, budynki mieszkalne i biurowe. 

Termin 

ukończenia 

100 mln 2013–2014 

420 mln 2010–2011 

Wyspa spichrzów – jej nowa 

zabudowa, która powstanie 

w ciągu kilku najbliższych lat, 

wzbogaci historyczne centrum 

miasta o nową przestrzeń, także 

o funkcjach kulturalno-rozrywkowych. 

Rozwiązania architektoniczne 

będą nawiązywały do 

historii wyspy. 

211 


Rewitalizacja Centrum 

w Wejherowie 

W ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Wejherowa na lata 

2008–2015 realizowany jest projekt rozbudowy i modernizacji centrum 

miasta. Jednym z 19 zadań operacyjnych jest budowa Filharmonii 

Kaszubskiej. 

35 mln 2015 

Budowa Faktorii Rzymskiej 

Pruszcz Gdański położony jest w odległości 9 kilometrów od serca Gdańska. 

W I–V w. n.e. przebiegał tamtędy szlak bursztynowy, a na obszarze miasta 

usytuowana była faktoria handlowa – starożytne grodzisko. Projekt zakłada 

rozbudowę infrastruktury kulturalnej, której centralnym punktem będzie 

zrekonstruowana faktoria handlowa z czasów rzymskich oraz stylizowany 

szlak bursztynowy połączony z Gdańskiem. 

10 mln 2011 

Modernizacja Opery Leśnej 

Miejsce jedyne w swoim rodzaju. Oprócz Teatru Leśnego w Gdańsku to 

jedyny obiekt w Metropolii położony w lesie. Unikatowy projekt budowy 

leśnego kompleksu teatralno-operowego miał służyć do wystawiania 

oper Wagnerowskich. Projekt współczesny zakłada całkowitą wymianę 

konstrukcji podtrzymującej dach, przebudowę i zwiększenie widowni, 

a także wybudowanie nowego zaplecza dla artystów. Realizacja założeń 

projektu spowoduje wydłużenie okresu organizowania wydarzeń 

kulturalnych na dużej scenie Opery o 2 miesiące. 

74 mln 2011 

Multidyscyplinarne Centrum 

Artystyczne w Sopocie 

Forum kultury w Gdyni 

– w kompleksie budynków 

usytuowanych tuż przy Skwerze 

Kościuszki znajdą się teatry, 

galerie sztuki, medioteka, 

centrum konferencyjne 

i warsztatowe. 

Były kompleks dworkowy Łazienki Północne stanie się siedzibą 

multidyscyplinarnego centrum artystycznego. Budynek zostanie poddany 

gruntownej przebudowie i modernizacji. Górna kondygnacja ma pomieścić 

pracownie, studio nagrań, salę prób, ciemnie fotograficzne i pracownie 

małych form rzeźbiarskich. Na dole zaś powstanie scena kameralna 

i punkty usługowe. 

4 mln 2011 

Infrastruktura miejska – turystyka, sport i rekreacja 

W ostatnim okresie oddano do użytku znaczące dla rozładowania sezonowego ruchu turystycznego 

obiekty najwyższej kategorii: 4 i 5 gwiazdek (Radisson Blu w zabudowie staromiejskiej 

na Długim Targu, Qubus Hotel w Dolnym Mieście przy nabrzeżu Motławy czy sopocki 

Sheraton Sopot Hotel, Conference Center and Spa naprzeciw słynnego mola). Stanowi to 702 

nowe miejsca noclegowe w najwyższej klasie obsługi. W 2010 r. otwarty został 5-gwiazdkowy 

hotel Hilton Gdańsk (trzeci hotel tej sieci w Polsce), zlokalizowany przy nabrzeżach Motławy 

w Głównym Mieście. Powstanie również wielopłaszczyznowy kompleks hotelowy sieci Accor 

w Gdańsku i w Gdyni. Te inwestycje zostaną rozpoczęte nie wcześniej niż w roku 2012. 

Dzięki inwestycjom już zrealizowanym oraz tym planowanym w niedalekiej przyszłości (do 

2012) miasto zyska kompleksową, a zarazem atrakcyjną ofertę noclegową i konferencyjną. Poza 

inwestycjami dużych, globalnych sieci hotelarskich finalizowane są realizacje inwestorów prywatnych. 

Do 2013 r. liczba miejsc noclegowych w Gdańsku wzrośnie do 20 tysięcy, natomiast 

w Gdańsku, w Sopocie i w Gdyni – do 30 tysięcy.

Dodatkowo planowanymi inwestycjami, które wzbogacą ofertę turystyczno-kulturalną w mieście 

i regionie, są między innymi: 

Nazwa inwestycji Opis Termin 

realizacji 

Centrum 

Kongresowo-Wystawiennicze 

Modernizacja Twierdzy Wisłoujście 

Nowoczesne, położone na obszarze 7 ha Centrum Kongresowo-Wystawiennicze w pobliżu stadionu 

Baltic Arena. Dodatkowo zostanie wybudowane duże centrum konferencyjne, mogące pomieścić do 

tysiąca osób w jednej sali. 

Twierdza Wisłoujście jest unikatowym przykładem dość dobrze zachowanego portowego zespołu 

obronnego z pierwszej połowy XVII w. i jednym z niewielu dobrze zachowanych kompleksów 

nowożytnych fortyfikacji przybrzeżnych w Europie. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska wykona 

prace konserwatorskie i adaptacyjne, tak aby mieszkańcy i turyści mogli w pełni korzystać z obiektu 

w celach edukacyjnych, kulturalnych i wypoczynkowych. Koszt renowacji to około 6 milionów 

złotych. 

2012 i 2016 

2011 

Gdańsk to również miasto inwestujące w sport i rekreację. Założenia planu „Sportowy Gdańsk” 

obejmują projekty infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz programy społeczne propagujące 

sport i zdrowy tryb życia. Oto najważniejsze projekty w sektorze sportu i rekreacji: 

Wielofunkcyjny stadion PGE Arena Gdańsk 

Stadion powstanie w ramach przygotowań miasta do organizacji mistrzostw Europy w piłce 

nożnej w roku 2012. Będzie to największy stadion w północnej części naszego kraju. Stadion 

pomieści na trybunach około 44 tysięcy widzów. Po zakończeniu mistrzostw stanie się 

miejscem wydarzeń kulturalnych, imprez plenerowych, będzie też służył lokalnym klubom 

sportowym. Znajdujące się na stadionie centrum konferencyjne będzie stanowiło zaplecze 

turystyki biznesowej. 

Całość inwestycji wyceniona została na 623 miliony złotych. 

213 


Rozbudowa Centralnego Muzeum 

Morskiego w Gdańsku 

Projekt zakłada zwiększenie dostępności zbiorów Centralnego Muzeum Morskiego, rozwój 

innowacyjnych form uczestnictwa w kulturze oraz promocję morskiego dziedzictwa kulturowego 

poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań i technologii multimedialnych, interaktywnych 

technik przekazu i nowoczesnych form prezentacji. 

2011 

Adaptacja Piwniczki Romańskiej 

Dwa lata temu podczas prac budowlano-archeologicznych na terenie Starego Miasta w Gdańsku 

odkryto najstarszą murowaną budowlę nad Motławą – trzynastowieczną piwnicę romańską. Licząca 

52 m2 powierzchnia po zakończeniu prac konserwatorsko-rewitalizacyjnych zostanie oddana do 

użytku i dostępna dla zwiedzających. Koszt renowacji i adaptacji wyniesie około 3 milionów złotych. 

2011 

Rozbudowa filii Muzeum 

Archeologicznego w Gdańsku 

– Grodzisko Sopot 

Obiekt prezentuje pozostałości po grodzisku istniejącym w okresie od VIII do X w. Jest to jedno 

z najstarszych i najbardziej pobudzających wyobraźnię miejsc na kulturalnej mapie regionu. Skansen 

odtwarza elementy życia grodowego. Jedną z kluczowych inwestycji w sopockim Grodzisku będzie 

budowa pawilonu wystawienniczo-edukacyjnego. Miejsce to posłuży do organizacji różnego rodzaju 

akcji edukacyjnych i warsztatowych. Koszt inwestycji wyniesie około 7 milionów złotych. 

2011 

Adaptacja zabytkowego kompleksu 

koszar wojskowych Garnizon 

Na terenie dawnych koszar wojskowych, obejmującym 20 hektarów, powstanie miejsce rekreacji 

i działań kulturalnych dla mieszkańców Metropolii, a także strefa usług, biznesu oraz lokali 

mieszkalnych. Duże powierzchnie terenów zielonych, niezwykła architektura, kameralne miejsca 

spotkań oraz pracownie artystów to plan na zagospodarowanie tej cennej i atrakcyjnej części Gdańska. 

I etap 2011 

Adaptacja Bramy Wyżynnej 

Brama Wyżynna to zabytkowy element systemu obronnego dawnego Gdańska. Historyczny obiekt 

zostanie zrewitalizowany i dostosowany do potrzeb turystów, związanych z dostępem do informacji 

turystycznej. Zintegrowany System Informacji Turystycznej Pomorza, mający swoją siedzibę 

w Bramie Wyżynnej, to system informacji kulturalno-turystycznej, scalający wszystkie punkty IT 

w regionie i umożliwiający natychmiastową wymianę informacji. Dzięki temu będzie można uzyskać 

kompleksową informację w jednym punkcie centralnym. 

Ponadto na terenie Metropolii w miejscach atrakcyjnych turystycznie zostanie rozlokowanych 250 

infomatów (kiosków multimedialnych). Projekt otrzymał budżet w wysokości 14 milionów złotych. 

2012 

Renowacja żaglowca Generał 

Zaruski 

Turystyczny Szlak Północnych 

Kaszub 

Żaglowiec wybudowany w Szwecji przed II wojną światową z inicjatywy polskiego generała 

Zaruskiego, pierwotnie miał służyć Związkowi Harcerstwa Polskiego. Okręt jest ostatnią istniejącą 

jednostką tego typu w Polsce i jedną z niewielu w Europie. Po przywróceniu do eksploatacji Generał 

Zaruski służyć będzie morskiej i ekologicznej edukacji młodzieży. Stanie się ważną częścią programu 

profilaktycznej pracy z młodzieżą zagrożoną demoralizacją czy wykluczeniem. Koszt projektu to 

około 4 milionów złotych. 

Projekt ten łączy się z przebudową publicznej infrastruktury turystycznej oraz utworzeniem 

spójnego i połączonego szlaku rowerowego na terenie gmin powiatów wejherowskiego i puckiego. 

Koszt inwestycji to 21 milionów złotych. 

2013 

2013 

Bursztyn inspirował projektantów 

stadionu piłkarskiego PGE 

Arena, który został wybudowany 

z myślą o Euro 2012. 

Po zakończeniu mistrzostw 

będzie to również miejsce 

wydarzeń kulturalnych. 

Brama Kaszubskiego Pierścienia 

na Kaszubach 

Kaszubski Pierścień to punkty informacji i obsługi turysty na terenie Kaszub. Punkty te będą 

zlokalizowane przy największych atrakcjach turystycznych, a turysta otrzyma kompleksową obsługę 

oraz informację. Ponadto zostaną one wyposażone w terminale umożliwiające zakup biletów wstępu 

do głównych atrakcji regionu. Koszt ich budowy to ponad 14 milionów złotych. 

2011 

Rewaloryzacja Parku Północnego 

w Sopocie 

Odbudowa kompleksu parkowego w Sopocie wraz z rozbudową infrastruktury 

spacerowo-rekreacyjnej. Koszt wyniesie 7 milionów złotych. 

2013

Hala Widowiskowo-Sportowa Gdańsk–Sopot 

Na granicy dwóch miast, Gdańska i Sopotu, powstaje wielofunkcyjna hala widowiskowo-sportowa 

dla 15-tysięcznej publiczności – największy obiekt tego rodzaju w Polsce. Będzie to miejsce 

organizacji wielkich wydarzeń sportowych, kongresowych i kulturalnych dla mieszkańców 

Metropolii i regionu. Całkowity koszt inwestycji to prawie 341 milionów złotych. 

Centrum Sportowe Gedania 

Miasto wspólnie z klubem sportowym Gedania zatwierdziło koncepcję budowy Centrum 

Sportowego Gedania. Koncepcja – idąca w parze z programem rewitalizacji Wrzeszcza – zakłada 

powstanie hali mieszczącej 3 tysiące osób, boiska do piłki nożnej, hotelu sportowego, 

kliniki leczniczo-rehabilitacyjnej, centrum rozrywkowo-sportowego oraz Alei Pamięci Gedanii, 

na której zostaną zaznaczone najważniejsze wydarzenia z historii klubu. Realizacja projektu 

rozpocznie się w roku 2011. 

Zagospodarowanie terenów nabrzeży Opływu Motławy od Martwej Wisły 

do Nowej Motławy 

Celem projektu jest budowa infrastruktury niezbędnej dla turystyczno-rekreacyjnej użyteczności 

akwenu Opływu Motławy na odcinku od Martwej Wisły do Nowej Motławy oraz stworzenie 

pętli wodnej dla indywidualnych jednostek pływających, a także dla transportu masowego. 

Planowany termin realizacji to lata 2011–2015. 

Centrum Sportów Motorowych i Rekreacji w Gdańsku 

Na granicy dwóch gmin: Gdańska i Pruszcza Gdańskiego, w roku 2013 wybudowane zostanie 

wielofunkcyjne Centrum Sportów Motorowych i Rekreacji – jedyne w skali kraju. Na obszarze 

Centrum (o powierzchni 196,3 ha) powstaną obiekty służące do uprawiania sportów motorowych, 

a także sportu amatorskiego i rekreacji sportowej. Główny tor spełniać będzie normy 

FIA oraz FIM (Federacje Samochodowa i Motocyklowa), co umożliwi organizację najbardziej 

prestiżowych zawodów, na przykład GP F1 czy MotorbikeGP. 

Narodowe Centrum Wrotkarskie w Gdańsku 

Na gdańskiej Zaspie do roku 2013 powstanie Narodowe Centrum Wrotkarskie. Z taką inicjatywą 

wystąpiła społeczność animatorów rekreacji ruchowej na rolkach – Stowarzyszenie Twister 

Trójmiasto. Obiekt składać się będzie z pętli liczącej ponad 30 kilometrów z odpowiednią 

infrastrukturą, gdzie będzie można jeździć na rolkach i na rowerach. 

Marina jachtowa – wyspa w Sopocie 

Projektowana marina – wyspa na granicy Sopotu i Gdańska – powiększy sieć przystani jachtowych 

na Bałtyku południowym, a swoją architekturą pozytywnie wpłynie na krajobraz. Marina 

zajmie powierzchnię około 20 hektarów – połowę na lądzie, a połowę w wewnętrznym akwenie 

portowym. Na wyspie znajdzie się 320 miejsc cumowniczych dla jednostek pływających, 

infrastruktura żeglarska i turystyczna, sale konferencyjne i wystawiennicze, lokale usługowe 

i centra handlowe. Inwestycja pochłonie około 900 milionów złotych. 

Marina jachtowa przy sopockim molo 

Miasto Sopot, powracając do swych tradycji, zamierza wybudować przystań jachtową przy słynnym 

sopockim molo, ściśle zintegrowaną z głowicą jednej z największych atrakcji turystycznych 

Sopotu. Wewnątrz portu, w trzech basenach wydzielonych pomostami pływającymi, przewidziano 

103 miejsca dla jachtów. Na głowicy mola powstanie bosmanat, zaplecze dla żeglarzy 

oraz punkty usługowe. Całkowity koszt inwestycji to 75 milionów złotych. Prace przy budowie 

przystani jachtowej potrwają do czerwca 2011 r. 

Narodowy Stadion Rugby w Gdyni 

Rosnące zainteresowanie rugby jako dyscypliną sportową i rozwój zaplecza kadrowego sprawiły, 

że władze miasta oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki podjęły decyzję o budowie stadionu 

dla rugbystów. Będzie to jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w kraju, przystosowany 

do organizacji rozgrywek sportowych przez cały rok dzięki sztucznej murawie oraz 

podgrzewanej płycie stadionu. Obiekt pomieści ponad 2,5 tysiąca osób, a koszt realizacji tego 

projektu wyniesie około 30 milionów złotych. 

Modernizacja Stadionu Miejskiego w Gdyni 

Dotychczasowy obiekt w Gdyni służył lokalnym drużynom piłkarskim oraz licznym imprezom 

kulturalno-rekreacyjnym. Nowo powstała hala widowiskowa (4 tysiące widzów), a także planowany 

stadion rugby wraz ze zmodernizowanym Stadionem Miejskim współtworzyć będą 

spójny kompleks sportowy, który poza pełnieniem funkcji sportowej i szkoleniowo-edukacyjnej 

stanie się również miejscem organizacji dużych widowisk. Nowy Stadion Miejski pomieści do 

15 tysięcy widzów. Trybuny zostaną zadaszone i przybliżone do płyty głównej boiska, dzięki 

czemu wzrośnie komfort uczestnictwa w wydarzeniach kulturalno-sportowych. Koszt inwestycji 

to około 80 milionów złotych. Termin realizacji przedsięwzięcia przewidziano na rok 2011. 

Infrastruktura miejska – nauka 

W Gdańsku i na terenie całej Metropolii znajduje się wiele uczelni, zarówno publicznych, jak 

i prywatnych, w których 92 tysiące młodych ludzi studiuje pod kierunkiem 5300 nauczycieli 

akademickich (pośród nich prawie 1000 z tytułami profesorskimi). Uczelnie te wraz z instytucjami 

naukowymi kształcą przyszłe kadry naukowe miasta i kraju. 

Potencjał naukowy okręgu metropolitalnego tworzony jest również przez obecne na jego 

terenie liczne jednostki naukowo-badawcze: Instytut Naukowo-Badawczy Polskiej Akademii 

Nauk, ważny ośrodek doradczo-badawczy, jakim jest Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, 

czy też Centrum Technologii Laserowej. 

Największy udział w kształceniu kadr o różnych specjalizacjach i specjalnościach mają uczelnie 

publiczne: Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska, Gdański Uniwersytet Medyczny, 

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu czy Akademia Morska w Gdyni. 

W ostatnim okresie nastąpił również szybki rozwój prywatnych szkół wyższych. 

Gdańsk to miasto, które patrzy w przyszłość i dostrzega potrzebę inwestowania w nowe technologie. 

Na terenie Metropolii działają dwa Parki Naukowo-Technologiczne. Gdański Park 

Naukowo-Technologiczny to miejsce, w którym przenikają się nauka, innowacyjna gospodarka 

i szeroko rozumiana przedsiębiorczość. Zagospodarowany obiekt poprzemysłowy, położony 

blisko Politechniki Gdańskiej, Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, 

stanowi źródło inspiracji, wiedzy, a nawet potencjalnych miejsc pracy dla studentów 

kończących edukację. Do roku 2012 miasto powiększy powierzchnię placówki o kolejnych 40 

tysięcy metrów kwadratowych. Projekt ten pochłonie około 80 milionów złotych. 

215 

Infrastruktura miasta

Oprócz tego w grudniu 2009 roku został utworzony Pomorski Klaster Branży ICT/ETI, który skupia 

już blisko 80 partnerów działających w dziedzinie internetu, nowych technologii i elektroniki. 

Wkrótce powstanie również Park Medyczno-Biotechnologiczny. 

Rosnące zainteresowanie młodych ludzi kontynuowaniem nauki w połączeniu z potrzebami 

nowoczesnej gospodarki stawia przed władzami uczelni zadanie stałego rozwoju zaplecza 

naukowego i badawczego. Zmiany są najbardziej widoczne w kluczowych ośrodkach edukacji 

wyższej w Gdańsku – Politechnika Gdańska, Uniwersytet Gdański oraz Gdański Uniwersytet 

Medyczny łącznie planują inwestycje, których koszt wyniesie 426,5 miliona złotych. 

Politechnika Gdańska realizuje projekt budowy Centrum Zaawansowanych Technologii Pomorze 

(budżet 23,9 miliona zł), który obejmuje modernizację i wymianę wyposażenia laboratoriów 

technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych, materiałów funkcjonalnych oraz 

ochrony środowiska. Dodatkowo uczelnia ta planuje w najbliżej przyszłości utworzyć Centrum 

Nanotechnologii (koszt tego przedsięwzięcia to 64,7 miliona złotych) i Centrum Doskonałości 

– Centrum Rewitalizacji Budowli Miejskich CURE. W nowym budynku Centrum oprócz zaplecza 

dydaktycznego i laboratoriów zaplanowano także powierzchnie wystawiennicze i sale 

seminaryjne. Projekt obejmuje też rozbudowę Laboratoriów Wydziału Elektroniki i Automatyki 

Politechniki Gdańskiej. Inwestycja ta (o budżecie 5,4 miliona złotych) pozwoli wyposażyć 

laboratoria w nowoczesną aparaturę i oprogramowanie, tak potrzebne do kształcenia nowych 

kadr. Władze uczelni zaakceptowały także koncepcję rozwoju kampusu studenckiego. Według 

projektu Politechnika Gdańska ma się stać atrakcyjną częścią Wrzeszcza oraz inspirującym 

miejscem nauki i wypoczynku – nie tylko dla studentów. W ramach projektu utworzone zostaną 

miejsca do prezentacji nowoczesnych technologii, zabytków techniki, rzeźb, instalacji 

studenckich oraz przestrzeń rekreacyjna dla studentów, a także dla mieszkańców. Wszystkie 

działania podejmowane przez tę uczelnię wpisują się w kompleksowy program rozwoju jednostki: 

„Unowocześnienie infrastruktury edukacyjnej Politechniki Gdańskiej”. Przedmioty 

objęte programem zakładają pionierskie w skali kraju rozwiązania dydaktyczne i edukacyjne. 

Uniwersytet Gdański realizuje plany związane z koncentracją wszystkich wydziałów na terenie 

jednego kampusu akademickiego w Oliwie. Nowo powstały kompleks naukowo-studencki 

stworzy odpowiadające normom światowym warunki pracy i kształcenia dla tysięcy studentów 

w jednym miejscu. Oprócz budynków Biblioteki, Wydziału Prawa i Nauk Społecznych, 

które już zostały oddane do użytku, do roku 2012 powstanie nowoczesny Wydział Biologii 

i Chemii oraz Neofilologii. Nowe siedziby kierunków biologiczno-chemicznych mieścić się 

będą w nowoczesnych budynkach ze specjalistycznymi laboratoriami i halami warsztatowymi, 

przystosowanymi do prowadzenia zajęć ze współczesnej inżynierii chemicznej i środowiskowej. 

Dodatkowo wydział biologiczny zostanie wyposażony w terrarium i woliery dla ptaków, co 

w skali kraju jest nowatorskim podejściem do nauczania. 

Na całość projektu uczelnia otrzymała dofinansowanie w wysokości 236,1 miliona złotych. 

Inwestycje w Gdańsku 

16 

22 

24 

25 

12 

10 

1 Wyspa Spichrzów 

2 Centralne Muzeum Morskie 

3 Gdański Teatr Szekspirowski 

4 Brama Wyżynna 

5 Centrum Hewelianum 

6 Muzeum II Wojny Światowej 

7 Kościół św. Jana 

8 Młode Miasto 

9 Gdańskie Centrum Sportów Zimowych 

10 Gdański Park Naukowo-Technologiczny 

11 Teatr Miniatura 

12 Garnizon Słowackiego 

13 Stary Browar 

14 Baltic Arena 

15 Europejskie Centrum Solidarności 

16 Hala Sportowo-Widowiskowa 

17 Centrum Sportowo-Rekreacyjne 

18 Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia II 

13 

17 

11 

21 

26 

18 

20 

14 

Śródmieście 

19 


15 

9 

8 

5 

6 

2 

23 4 7 

3 

1 

Aktywizacja dróg wodnych w ramach programu 

Ożywienia dróg wodnych w Gdańsku 

217 


19 

Centrum Sportów Motocrossowych 

20 

Twierdza w Wisłoujściu 

Galeria Monumental Art 

21 

Molo w Brzeźnie 

22 

Hala Olivia 

23 

Targ Rakowy i Sienny 

24 

Kampus Uniwersytetu Gdańskiego 

25 

Terminal 2 Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy 

26 

Pomorskie Centrum Logistyczne

V 

S tr ategia 

komunik ac ji 

spo łec znej

223 

Strategia komunikacji społecznej 

1. Jaką strategię w dziedzinie komunikacji 

pytanie do uzupełnienia na 

etapie selekcji końcowej, 

w szczególności do strategii 

medialnej i mobilizacji 

widzów oraz mieszkańców; 


wymagane jest przedstawienie 

przewidzianych bądź 

zawartych z mediami drukowanymi 

i audiowizualnymi, 

mających na celu zaangażowanie 

mediów w wydarzenia 

a także harmonogramu 

obejmującego tę strategię 

służącej nagłośnieniu obchodów „Stolicy” przygotowało 

miasto 

Przygotowana przez Miasto Gdańsk strategia komunikacji, służąca nagłośnieniu obchodów Europejskiej 

Stolicy Kultury, jest rozbudowana – obejmuje okres co najmniej sześciu lat (2010–2016), 

podczas których prezentowane będą różne aspekty programu (inne kwestie zostaną podkreślone 

w okresie kandydowania i przygotowań, inne – w roku obchodów). Nasze działania będą kierowane 

do wielu grup docelowych jednocześnie, co wiąże się z koniecznością dobrania narzędzi 

i środków komunikacji odpowiednich dla każdej z tych grup. Szczególny nacisk kładziemy na 

elementy angażujące i społecznościowe. Opracowując strategię komunikacji, korzystaliśmy ze 

zdobyczy najnowszych technologii, które oferują skuteczne narzędzia promocji. 

Informacje powinny docierać 

do wielu grup docelowych, 

z wykorzystaniem różnorodnych 

narzędzi. Tu reklama 

wielkoformatowa towarzyszy 

wystawie florystycznej. 

Dalej przedstawiamy ogólne założenia strategii komunikacji, ale już w tym miejscu należy 

podkreślić, że zaplanowane działania: 

—— 

mają na celu aktywizację mieszkańców miasta i nawiązanie z nimi dialogu społecznego 

(zwłaszcza w okresie przygotowań i kandydowania); widzimy tu szczególną rolę serwisów 

społecznościowych; 

—— 

wykorzystują wszelkie narzędzia i środki komunikacji, które pozwalają na wysoki stopień interakcji 

z grupami docelowymi (między innymi augmented reality, mobile tagging, blueasting, 

digital storefronts); 

—— 

są synergiczne z programem obchodów, akcentują istotne kwestie programu ESK 2016 (między 

innymi wolność, solidarność, przestrzeń, czas wolny). 

Cele strategiczne i cele pośrednie 

Strategiczne cele prowadzonych działań to: 

——(w okresie kandydowania i przygotowań) uzyskanie wysokiego stopnia akceptacji mieszkańców 

i środowisk opiniotwórczych dla kandydatury Gdańska jako Europejskiej Stolicy Kultury oraz 

bezpośrednie zaangażowanie tych grup w przygotowanie miasta do roku obchodów, a także 

w same obchody ESK Gdańsk 2016; 

——(w trakcie obchodów) promocja Gdańska i wybranych wydarzeń kulturalnych w skali europejskiej 

i światowej, co w efekcie ma pomóc nie tylko rozwojowi turystyki, ale też rozwojowi 

samego miasta. 

Idee można przekazywać 

w ciekawy, bliski ludziom sposób. 

Na zdjęciu Subiektywna 

Linia Autobusowa, projekt, 

w którym dawni pracownicy 

Stoczni Gdańskiej pokazują 

mieszkańcom i przyjezdnym 

stocznię i z osobistej perspektywy 

opowiadają historię 

tego miejsca.

Co mówimy 

225 

W poszczególnych etapach przygotowań i obchodów ESK 2016 przekazywane będą inne treści, 

odzwierciedlające różne aspekty projektu (zob. Cele strategiczne). Należy jednak podkreślić, 

że przez cały okres prowadzonych działań główny przekaz komunikacyjny będzie taki sam. 

Wyraża go motto kampanii Gdańska: Wolność Kultury. Kultura Wolności, a prowadzone 

działania komunikacyjne mają odpowiedzieć na następujące pytania: 

—— 

Dlaczego warto przyjechać do Gdańska – informacje o tym, jaki jest Gdańsk, o jego historii, 

tożsamości, dziedzictwie i teraźniejszości; dlaczego hasło Wolność Kultury. Kultura Wolności 

tak dobrze wpisuje się w ducha miasta. 

—— 

Czym jest w Gdańsku kultura czasu wolnego – informacje na temat oferty kulturalnej, form 

spędzania czasu wolnego i uczestnictwa w życiu miasta. 

—— 

Jak ja mogę uczestniczyć w projekcie Gdańsk 2016 – impuls dla Gdańska, Polski i Europy 

do dyskusji o współczesnych granicach wolności w kulturze, zwłaszcza w kontekście nowych 

mediów i nowych technologii; dyskusja o tym, jak bardzo zmienia się kultura, gdy współtworzą 

ją sami odbiorcy i wprowadzają w obieg poza system instytucji; dyskusja na temat nowych 

regulacji prawnych dotyczących praw autorskich i swobodnego dostępu do kultury. 

—— 

Co Gdańsk oferuje jako Europejska Stolica Kultury – informacje na temat bogactwa 

i różnorodności organizowanych wydarzeń – od spektakularnych, międzynarodowych po te 

zakorzenione w tradycji miasta lub te, które w tę tradycję powoli się wpisują, nawet jeśli mają 

zasięg tylko lokalny. 


Cele pośrednie wynikają wprost z celów strategicznych i obejmują: 

—— 

poinformowanie mieszkańców Gdańska i regionu oraz środowisk opiniotwórczych (w tym 

dziennikarzy) o kandydaturze Gdańska w konkursie „Europejska Stolica Kultury”, budowanie 

pozytywnej atmosfery wokół projektu oraz uzyskanie wsparcia mieszkańców dla kandydatury 

(główny okres prowadzonych działań: lata 2010–2011); 

—— 

uświadomienie mieszkańcom Gdańska oraz środowiskom opiniotwórczym, że miasto otrzymuje 

tytuł Europejskiej Stolicy Kultury nie za to, jakim jest miastem, lecz za program wydarzeń 

kulturalnych, które zamierza zorganizować w trakcie obchodów roku ESK 2016 (główny okres 

prowadzonych działań: okres kandydowania i okres przygotowań); 

—— 

zaangażowanie mieszkańców, władz, a także działających w mieście podmiotów społecznych 

i gospodarczych w obchody ESK 2016; uczynienie z mieszkańców i władz pierwszych ambasadorów 

projektu Gdańsk 2016 (główny okres prowadzonych działań: okres kandydowania 

i okres przygotowań); 

—— 

poinformowanie wszystkich grup docelowych (mieszkańcy miasta, regionu, Polski, innych 

krajów) o programie obchodów ESK 2016, o jego idei i najważniejszych wydarzeniach (główny 

okres prowadzonych działań: lata 2015–2016). 

Spinacz, który pojawia się 

na wszystkich materiałach 

promujących kandydaturę, 

jest symbolem kulturalnej 

integracji Gdańska i Metropolii. 

Ten znak pojawia się także 

na gadżetach widocznych na 

ulicach od 2008 r. 

Ponadto w komunikacji społecznej zostaną podkreślone kwestie, które mają służyć wzmacnianiu 

dialogu na szczeblu europejskim, poszerzaniu wiedzy Europejczyków o sobie nawzajem oraz 

budowaniu poczucia przynależności do tej samej wspólnoty. Podjęte w związku z tym działania 

komunikacyjne mają udzielić odpowiedzi na następujące pytania: 

—— 

w kontekście budowania tożsamości europejskiej w mieście: w jaki sposób to, co dzieje się 

w Gdańsku, wpisuje się w sens istnienia i cele Unii Europejskiej; jak budowane i rozumiane jest 

dziedzictwo europejskie; jaka dzięki temu kształtuje się wizja przyszłości Europy; czym była idea 

Europejskich Stolic Kultury w zamyśle Meliny Mercouri, a czym jest obecnie; w jakim stopniu 

idea dotycząca poszczególnych miast może współtworzyć europejski potencjał kulturalny; 

—— 

w kontekście budowania w sercach i umysłach Europejczyków miejsca dla Gdańska: dlaczego 

właśnie w Gdańsku dyskusja o wolności ma szczególne znaczenie; jaki wpływ na losy Europy 

wywierają takie wartości, jak wolność czy solidarność; jaki jest rodowód sformułowania „Zaczęło 

się w Gdańsku” i co ono oznacza. 

Realizacja powyższych celów przyczyni się do promocji projektu Europejska Stolica Kultury.

227 


Do kogo mówimy 

W ramach strategii komunikacji wyodrębniono cztery grupy, a każdą z nich podzielono na 

dodatkowe podgrupy, do których kierowany będzie spójny przekaz, jakkolwiek przy użyciu 

różnych narzędzi. 

Grupa I: mieszkańcy Gdańska 

—— 

mieszkańcy podzieleni według danych demograficznych (wieku, wykształcenia, statusu rodziny); 

—— 

duże grupy społeczne: dzieci i młodzież szkolna, studenci, przedsiębiorcy, liczne grupy zawodowe, 

np. stoczniowcy, służby miejskie, osoby prowadzące działalność gospodarczą itp.; 

—— 

liderzy opinii: dziennikarze, politycy, artyści, organizacje pozarządowe, kadra managerska, 

pracownicy instytucji samorządowych, przedstawiciele biznesu; 

—— 

grupy zagrożone wykluczeniem społecznym: mniejszości, emeryci i renciści, osoby niepełnosprawne, 

bezrobotni mieszkańcy dzielnic objętych rewitalizacją, bezdomni, osoby zagrożone 

utratą pracy w ramach zwolnień. 

Kultura czasu wolnego 

– dlaczego nie komunikować 

jej poprzez leżaki Obecne na 

plażach, w parkach, a także 

na Starym Mieście promują 

projekt Gdańsk 2016. Na 

zdjęciu Parkowanie – wydarzenie 

kulturalne, które odbywa się 

w Parku Oliwskim. 

Grupa II: mieszkańcy regionu 

—— 

osoby zainteresowane wydarzeniami kulturalnymi i w nich uczestniczące; 

—— 

dzieci i młodzież – potencjalni uczestnicy projektów edukacyjnych; 

—— 

liderzy opinii: dziennikarze, politycy, artyści, organizacje pozarządowe, kadra managerska, 

pracownicy instytucji samorządowych; 

—— 

przedstawiciele biznesu.

Grupa III: środowiska opiniotwórcze (Polska i Europa) 

—— 

dziennikarze krajowi i zagraniczni; 

—— 

pracownicy narodowych instytucji kultury, osoby odpowiedzialne za animowanie i promowanie 

kultury (np. Instytut Adama Mickiewicza, Narodowe Centrum Kultury, Ministerstwo 

Spraw Zagranicznych i podległe mu Instytuty Polskie – ambasadorzy kultury polskiej na 

świecie); 

—— 

autorytety krajowe i międzynarodowe; 

—— 

politycy szczebla krajowego i europejskiego (Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej, 

Komitet Regionów, Komisja Europejska, inne instytucje unijne). 

Grupa IV: turyści (Polska, Europa, świat) 

—— 

indywidualni z Polski: zainteresowani wydarzeniami kulturalnymi i w nich uczestniczący, 

szczególnie z miast kandydujących do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury; podróżujący nad 

Morze Bałtyckie, a więc traktujący miasto jako przystanek lub miejsce wycieczki podczas 

urlopu; turyści kwalifikowani (np. zainteresowani bursztynem); turyści biznesowi; 

—— 

indywidualni z zagranicy: mieszkańcy krajów Unii Europejskiej, które mają wysokie wydatki na 

turystykę zagraniczną, są dobrze skomunikowane (Niemcy, kraje skandynawskie, nadbałtyckie 

oraz Hiszpania); turyści sentymentalni, podróżujący do miejsca urodzenia lub pochodzenia; 

zainteresowani turystyką; osoby nastawione na turystykę kulinarną; turyści biznesowi; 

—— 

turyści zbiorowi z Polski: dzieci i młodzież szkolna; uczestnicy sympozjów, konferencji, kongresów; 

—— 

turyści zbiorowi z zagranicy: uczestnicy sympozjów, konferencji, kongresów; turyści sentymentalni; 

uczestnicy wycieczek objazdowych. 

Jak mówimy 

Założenia komunikacji 

Komunikacja projektu Gdańsk 2016 będzie miała dwa podstawowe, uzupełniające się kierunki: 

—— 

komunikowanie całego projektu i wybranych wydarzeń (lata 2010–2015), 

—— 

komunikowanie poszczególnych wydarzeń w kontekście tytułu (lata 2015–2016). 

Dobór form przekazu i kanałów komunikacji będzie zależał od wyróżnionej grupy odbiorców, 

należy tu jednak podkreślić szczególną rolę nowych mediów (internet, telefonia komórkowa, 

media społecznościowe) i nowych technologii, umożliwiających interakcję z grupami docelowymi 

oraz ich aktywizację. 

Ogromne znaczenie ma przy tym zaangażowanie mieszkańców miasta, jego władz i przedstawicieli 

biznesu, chodzi bowiem o to, żeby podmioty te również we własnym zakresie podjęły 

działania komunikacyjne dotyczące projektu: działania wspierające, np. naklejki, badge, szablony, 

tablice rejestracyjne, inne możliwości pozwalające mieszkańcom na wyrażanie poparcia. 

Także wszelkie inicjatywy oddolne, na przykład podejmowane przez studentów, artystów czy 

inne grupy. Powstanie też specjalna platforma internetowa, która umożliwi pracę zespołową 

za pomocą tworzenia map myśli, generowania pomysłów w wirtualnych burzach mózgów itp. 

W ten sposób mieszkańcy zostaną zaangażowani w proces tworzenia. 

Dobór form przekazu 

i kanałów komunikacji zależy 

od grupy odbiorców. Ważne, 

by głośno mówić o projekcie. 

Robimy to także poprzez 

multimedialne, szalone show 

– takie jak występ zespołu 

Dick4Dick. 

229 


Identyfikacja wizualna 

Wszystkie działania komunikacyjne będą związane z identyfikacją wizualną – logo, motto 

i hasło projektu pojawią się na wszystkich wykorzystywanych w komunikacji materiałach 

(druki akcydensowe, press-kity, materiały BTL, reklamy). 

—— 

Logotyp – charakterystyczny spinacz, stworzony już w trakcie przygotowań do złożenia wniosku 

aplikacyjnego; ma na celu zbudowanie świadomości, że projekt ESK 2016 służy integracji 

oferty kulturalnej. Łączy dziedziny sztuki, kreacje, inicjatywy i projekty, działania instytucji 

i poszczególnych osób, scala projekty gdańskie, ponadregionalne, europejskie. 

—— 

Motto – wyrażone słowami Wolność Kultury. Kultura Wolności, jest rozwinięciem idei przewodniej 

gdańskiej kandydatury. Wskazuje grupom docelowym, że kandydatura Gdańska opiera 

się na dwóch filarach: Wolność Kultury (Debata, Solidarność artystów, Społeczności w sieci, 

Poza Unią, Kreacje) oraz Kultura Wolności (Przestrzeń, Czas wolny, Sąsiedzi, Pokolenia).

Informowanie o wydarzeniach 

– mieszkańcy i przyjezdni chętnie 

uczestniczą w wydarzeniach 

kulturalnych w przestrzeni 

publicznej. Zdjęcie ilustruje 

ich udział w Festiwalu Teatrów 

Plenerowych i Ulicznych Feta, 

który odbywa się w naturalnym 

amfiteatrze bastionów Starego 

Przedmieścia. 

231 


Działania medialne 

Reklama 

W ramach projektu podejmowane będą nie tylko działania z zakresu reklamy tradycyjnej 

(kampanie prasowe, radiowe, out of home, internet), ale też działania z zakresu marketingu 

bezpośredniego (w tym również marketingu mobilnego), a także niestandardowe działania 

komunikacji marketingowej (marketing szeptany, wirusowy, partyzancki, ambient media). Oto 

wybrane przykłady zaplanowanych działań: 

Lata 2010–2016 

—— 

kampanie społeczne (reklama, spotkania, publikacje), kierowane do mieszkańców, na temat 

korzyści związanych z realizacją projektu oraz wpływu projektu na życie codzienne w mieście 

– prowadzone okresowo; 

—— 

kampanie reklamowe w innych miastach Polski i Europy, oparte na niestandardowych formach 

komunikacji – na przykład seria niezapowiedzianych projekcji wideo na elewacjach 

najważniejszych budynków, będących realizacją haseł programowych (wolność, solidarność, 

kreatywność) lub związanych z symboliką Gdańska (przez budynki „przeleje się” fala morska, 

efekt domina); reklama na międzynarodowych środkach komunikacji (samoloty, pociągi, 

promy) – prowadzone okresowo; 

—— 

obecność reklamowa podczas ważnych wydarzeń kulturalnych w innych miastach; 

—— 

kluby ESK – młodzieżowe, studenckie, dla osób pracujących, dla seniorów – będą prowadziły 

własną działalność pod egidą ESK 2016; jednocześnie kluby te staną się podstawą do rekrutacji 

wolontariuszy i uczestników projektu utworzenia portalu „Moja Stolica Kultury” – prowadzone stale; 

Sztuka w życiu codziennym 

– tworzymy największą kolekcję 

malarstwa monumentalnego 

w Europie, w gdańskiej 

dzielnicy Zaspa. Obrazy w rozmiarze 

XXL na ścianach bloków 

działają nie tylko na przestrzeń, 

ale i na ludzi, którzy w niej 

mieszkają. Zadbaliśmy o to, 

by reklama projektu Gdańsk 

2016 wpisała się w krajobraz 

miasta. Nie zabrakło charakterystycznego 

spinacza. 

——„pakiety ambasadora” dla wszystkich studentów wyjeżdżających z Gdańska na stypendia 

zagraniczne – działanie stałe; 

—— 

specjalny informator na temat projektu, wręczany każdemu studentowi pierwszego roku 

w Gdańsku i regionie w roku akademickim 2015/2016; 

—— 

punkty informacji: Gdańsk, Warszawa, miasto hiszpańskie; 

—— 

stała współpraca z mediami-patronami (media ogólnopolskie), stałe rubryki informujące 

o kolejnych wydarzeniach 2016 r.; 

—— 

balony z ulotkami – akcje związane z projektami dotyczącymi wolności. 

2016 – działania stałe 

—— 

list od Prezydenta Miasta, wysłany pocztą indywidualnie do każdego mieszkańca regionu, 

zapraszający do udziału w programie wydarzeń; 

—— 

infolinia 2016 – specjalnie utworzona linia telefoniczna, obsługiwana przez call-center; informacja 

o wydarzeniach w ramach programu; 

—— 

serwis SMS, przypominający o konkretnych wydarzeniach w ramach programu; wiele opcji 

powiadomień do wyboru; 

—— 

współpraca z restauratorami i właścicielami klubów (nazwy potraw i drinków powiązane z projektem 

ESK); współpraca z lokalnymi producentami żywności (piekarnie, wytwórcy słodyczy, 

browary) – wykreowanie specjalnych produktów ESK 2016 (ciastka, piwo, pieczywo); 

—— 

Odyseja kulturalna (projekt na pograniczu promocji i działania artystycznego) – całoroczny 

rejs barki śródlądowej, przystosowanej do prezentacji wydarzeń kulturalnych, po europejskich 

wodach śródlądowych; załogę stanowić będą artyści i dziennikarze; w miejscach postoju prowadzona 

będzie akcja informacyjno-artystyczna związana z projektem ESK 2016; w efekcie 

projektu powstanie film dokumentalny.

Po 2016 

233 

Część projektów realizowanych w 2016 r. zakłada kontynuację w latach następnych. Dlatego 

wybrane projekty zostaną wpisane na specjalną listę. Mieszkańcy będą mogli dokonać wyboru, 

które projekty mają być kontynuowane po roku 2016. Wybory te zostaną poprzedzone dyskusjami 

w mediach, a następnie odbędzie się e-głosowanie nad projektami. 

Zachowaniu projektu ESK 2016 w świadomości mieszkańców będą służyć dwa specjalne 

programy: Dzielnica kultury (na poziomie miejskim) i Metropolitalne centrum kultury (na 

poziomie regionu). 

Działania PR 

Równolegle do działań reklamowych, prowadzonych przede wszystkim okresowo (cykliczne 

kampanie reklamowe realizujące poszczególne cele projektu), działania PR prowadzone będą 

stale od roku 2012 aż do 2016. Należą do nich między innymi: 

—— 

centrum prasowe – funkcjonujące jako biuro prasowe do połowy 2015 r., od czerwca tego roku 

przekształci się w rozbudowane centrum prasowe. Będzie stałym, otwartym miejscem przeznaczonym 

dla dziennikarzy. Oprócz pełnienia funkcji podstawowych (stanowiska do pracy, pokoje 

do prowadzenia wywiadów, internet) będzie to również miejsce odpoczynku i nieformalnych 

spotkań (klub). Centrum zostanie przystosowane do realizowania w nim audycji radiowych 

i telewizyjnych. Poza centrum stacjonarnym zespół PR będzie mógł tworzyć tymczasowe biura 

w miejscach wydarzeń, a równolegle będzie działało wirtualne centrum prasowe, gdzie znajdą 

się zagregowane informacje dotyczące poszczególnych wydarzeń, dane kontaktowe oraz na 

bieżąco zamieszczane materiały fotograficzne i filmowe dla mediów; 

—— 

media relations – współpraca z mediami będzie prowadzona od gazety dzielnicowej po stacje 

telewizyjne obejmujące zasięgiem całą Europę. Cały okres przygotowań do roku 2016 zostanie 

poświęcony na systematyczne nawiązywanie kontaktów z mediami, budowanie pozytywnego 

nastawienia do projektu oraz pozyskiwanie patronatów medialnych; rola patronatów będzie 

polegała przede wszystkim na stworzeniu specjalnych programów (bądź też audycji czy rubryk) 

na temat projektu, obecnych w mediach przez cały rok 2016. W mediach internetowych będą 

to specjalne sekcje, które z jednej strony mają multiplikować w sieci treści związane z ESK 2016, 

z drugiej zaś – odsyłać do serwisów bezpośrednio prowadzonych przez Gdańsk 2016. Oprócz 

tego rodzaju działań o charakterze informacyjnym będą również powstawały programy autorskie, 

na przykład cykle rozmów radiowych. W mediach europejskich istotnym działaniem 

będzie zachęcanie do realizowania programów tematycznych, reportaży, specjalnych transmisji; 

priorytetem będzie docieranie do kanałów tematycznych, takich jak ZDF Theaterkanal, Mezzo, 

sieci kanałów radiowych i telewizyjnych poświęconych prezentacji europejskiej kultury ARTE, 

pasm poświęconych kulturze w kanale Euronews czy France 24; wreszcie kanałów kulturalnych 

w poszczególnych krajach: zarówno krajach Unii Europejskiej, jak i innych, np. kanał 

Kultura – największa stacja o profilu kulturalnym w Rosji. 

—— 

własne media – istotnym elementem działań PR będzie komunikacja za pomocą mediów, które 

zostaną powołane do życia specjalnie dla projektu Gdańsk 2016, w tym: 

—— 

Gdańsk 2016 TV – telewizja internetowa z własnym, stałym zespołem redakcyjnym i realizacyjnym. 

W programie stacji znajdą się relacje, wywiady, audycje tematyczne (między 

innymi dla dzieci, pokazujące prace organizacyjne „2016 backstage” itp.); podstawowym 

językiem stacji będzie angielski (z tłumaczeniami). Najważniejszą sekcją telewizji będzie 

sekcja transmisji on-line, umożliwiająca oglądanie transmisji wybranych wydarzeń. Program 

telewizji będzie również transmitowany przez własną sieć ekranów w porcie lotniczym, 

na dworcach kolejowych oraz w innych wybranych miejscach. Telewizja ma być jednym 

z głównych kanałów przekazu na poziomie europejskim, dlatego jej start zostanie poprzedzony 

kampanią reklamową prowadzoną na terenie Unii Europejskiej (głównie reklama 

internetowa). Kampania będzie kontynuowana także w czasie działania stacji; 

—— 

Moja Stolica Kultury – portal dziennikarstwa obywatelskiego, dedykowany projektowi 

ESK 2016. Będzie to platforma zbioru lokalnych portali (w Gdańsku – dla każdej dzielnicy, 

w regionie – dla każdego miasta), mająca własną, obywatelską redakcję. Na każdym z lokalnych 

portali będą zamieszczane relacje i recenzje wydarzeń. Jednocześnie będą powstawały 

materiały pokazujące bezpośrednią łączność danego obszaru z projektem (na przykład 

wywiady z wolontariuszami z danego obszaru, blogi osób zaangażowanych w projekt 

itp.). Treści powstające na portalach będą również wykorzystywane w oficjalnym serwisie 

projektu. Projekt rozpocznie się w roku 2014. W 2016 r. zaś będą się odbywały kwartalne 

spotkania wszystkich członków redakcji (około dwustu osób); 

—— 

Głos Stolicy – w cyklu miesięcznym będzie wydawana bezpłatna gazeta, dystrybuowana 

przede wszystkim w kluczowych punktach natężenia ruchu pieszego na obszarze całej 

Metropolii. Specjalne edycje gazety będą rozdawane także w centrach miast znajdujących 

się poza obszarem metropolitalnym, w promieniu 200 kilometrów. Główną funkcją gazety 

będzie informowanie o zbliżających się wydarzeniach. 

Interaktywność i zaangażowanie 

– wiele działań o takim 

charakterze znajduje się 

w naszej strategii komunikacji 

społecznej. Na zdjęciu Gra 

o wolność – gra miejska, 

która odbyła się w Gdańsku 

z okazji 20. rocznicy odzyskania 

wolności i upadku komunizmu 

w Europie. Mieszkańcy 

angażowali się w działania przygotowane 

przez trójmiejskich 

malarzy, fotografów, muzyków 

i artystów street-artowych. 

Strategia komunikacji społecznej

—— 

e-PR 

—— 

równolegle do opisanych wcześniej inicjatyw będzie funkcjonował wielojęzyczny serwis 

internetowy projektu (przygotowany również w wersji mobilnej). Wyróżnionym elementem 

serwisu będzie wielopoziomowa wyszukiwarka wydarzeń. W serwisie znajdą się też 

przewodniki po wydarzeniach, dopasowane do różnych grup i potrzeb (wydarzenia dla 

dzieci, przyjazd na weekend, konkretna lokalizacja, imprezy darmowe itd.). Serwis będzie 

zintegrowany z istniejącymi już narzędziami ułatwiającymi organizowanie pobytu w Gdańsku 

(rezerwacja hoteli, rozkład jazdy itp.); 

—— 

szczególną uwagę poświęcamy portalom internetowym, których podstawą jest dziennikarstwo 

obywatelskie (takim jak gdańskie dzielnicowe portale internetowe) oraz serwisom 

społecznościowym (takim jak MySpace, Facebook, Wikipedia, YouTube i in.). 

Dziennikarstwo obywatelskie, 

portale dzielnicowe – bliska 

odbiorcom i szybka informacja. 

Tam, gdzie dzieje się coś 

ciekawego. Na zdjęciu akcja 

miejska Streetwaves, set dj-ski 

w tramwaju. 

—— 

europejskim – media, współpraca, koprodukcja, wizyty dziennikarzy, wymiana artystyczna, 

spotkania, prezentacje w trakcie wydarzeń międzynarodowych, ambasadorzy miasta i idei, 

promocja w przestrzeni największych europejskich miast (Londyn, Paryż, Bruksela i inne) – działania 

z zakresu publicity stunts, beamvertising, inne; 

—— 

międzynarodowym – wielojęzyczna strona www, łącząca funkcje informacyjne, integrujące, 

kulturotwórcze, interaktywne, angażujące; minimum dwujęzyczne newslettery; relacje internetowe, 

zdjęcia, relacje z wydarzeń, filmy, materiały związane z miastem. 

Marketing szeptany to jeden 

ze skuteczniejszych sposobów 

komunikacji, stąd jego duża 

rola w naszej strategii. Często, 

wybierając wydarzenia kulturalne, 

w których uczestniczymy, 

polegamy na rekomendacji znajomych. 

Na zdjęciu uczestniczki 

gry miejskiej Gra o wolność. 

235 


Gdzie mówimy 

Kiedy mówimy 

Komunikacja projektu ESK 2016 będzie się odbywać na czterech głównych poziomach: 

—— 

lokalnym – działania skierowane do mieszkańców, często wykorzystujące kontakt bezpośredni; 

główne narzędzia: media lokalne i wysokozasięgowe, przestrzeń miejska (w tym także mury, 

chodniki, podwórka), przestrzeń szkolna, akademicka, wodna; infrastruktura sportowa, miejsca 

pracy; punkt informacji kulturalnej, uruchomiony w ramach przygotowań do projektu – miejsce, 

gdzie każdego dnia można otrzymać informacje o szczegółach wydarzeń odbywających 

się w Gdańsku i w całej Metropolii, a także informacje o ofertach specjalnych, o propozycjach 

aktywnego spędzania czasu i o miejscach, które warto odwiedzić (drukowane kalendarium 

imprez, mapy, ulotki, informatory itp.); 

—— 

krajowym – media regionalne i ogólnopolskie; promocja w innych miastach; środki transportu 

krajowego; akcje z udziałem operatorów telefonów komórkowych i portali internetowych; 

działania artystyczne i projekty realizowane we współpracy z innymi miastami; 

Komunikacja projektu ESK 2016 została podzielona na cztery etapy: 

—— 

lata 2010–2012 (okres kandydowania) – podejmowane działania komunikacyjne mają służyć 

przede wszystkim poinformowaniu mieszkańców Gdańska oraz środowisk opiniotwórczych 

o tym, że Gdańsk ubiega się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury oraz uzyskaniu ich wsparcia 

i realnego zaangażowania w projekt; prowadzone w tym okresie działania będą obejmować 

między innymi: media relations (spotkania z dziennikarzami, informacje prasowe, inicjowanie 

debat, wypowiedzi, wywiady), działania PR (w tym także z zakresu publicity stunts); uruchomienie 

strony www.gdansk2016.eu, udział w wydarzeniach (aktywne włączenie się z komunikacją 

na temat ESK 2016 w inicjatywy kulturalne zarówno w Gdańsku, jak i w innych miastach 

Polski – na przykład w trakcie festiwali Era Nowe Horyzonty we Wrocławiu, Malta w Poznaniu, 

Art Boom w Krakowie, OFF w Katowicach i tak dalej), reklama standardowa i niestandardowa 

(ogólnopolska kampania reklamowa);

Dzieci i młodzież to ważna 

grupa mieszkańców, do której 

również adresujemy działania. 

Ta grupa entuzjastycznie 

sekunduje staraniom miasta 

o tytuł ESK 2016, a jej przedstawiciele 

pracują nad projektami 

Gdańska w ramach Rady 

Młodych. Na zdjęciu festiwal 

Mozartiana w Parku Oliwskim 

w Gdańsku. 

Kto mówi 

Bezpośrednio politykę komunikacji miasta w trakcie przygotowań i obchodów ESK 2016 prowadzić 

będą przede wszystkim trzy podmioty: 

—— 

miasto – tu zwłaszcza biuro ds. promocji, podejmujące szeroko rozumiane działania związane 

z promocją i budowaniem marki miasta jako ośrodka kultury, miejsca sprzyjającego rozwojowi 

biznesu, ośrodka naukowego, gospodarza Euro 2012 oraz miejsca, gdzie po prostu chce się żyć; 

—— 

Gdańsk 2016 – instytucja powołana do realizacji projektu Europejskiej Stolicy Kultury: do 

stworzenia programu, do współtworzenia długofalowej strategii miasta, do inicjowania wydarzeń 

i wspierania inicjatyw z obszarów na przykład edukacji kulturalnej, do promocji wydarzeń, 

które mają potencjał i wyróżnią Gdańsk na kulturalnej mapie Polski i Europy; 

—— 

Polska Organizacja Turystyczna, Pomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Gdańska 

Organizacja Turystyczna – organizacje promujące miasto, w taki sposób, by przyciągnąć do 

niego turystów, z wykorzystaniem wszystkich powodów i narzędzi, w tym coraz bardziej popularnej 

turystyki kulturalnej czy turystyki alternatywnej. 

237 


—— 

lata 2012–2015 (okres przygotowań) – działania angażujące i promocyjne skierowane do 

mieszkańców Gdańska. Będą się z tym łączyć alianse ze strategicznymi mediami Gdańska 

i regionu (partnerstwo z lokalnym wydaniem największego opiniotwórczego dziennika w Polsce 

– „Gazety Wyborczej” – i z najsilniejszym tytułem regionalnym – „Dziennikiem Bałtyckim”; 

współpraca z portalami o ogromnym znaczeniu lokalnym – www.trojmiasto.pl – i społecznym 

– www.mmtrojmiasto.pl, a także z regionalnym kanałem TVP). Jednocześnie będzie to 

okres promocji inicjatyw poprzez nawiązywanie bezpośredniej współpracy z innymi miastami 

w Polsce i w Europie, organizacji wspólnych projektów, zwłaszcza takich, z których wyłaniają 

się idee zupełnie nowe, sprzyjających tworzeniu nowej jakości, konfrontacji postaw, a zarazem 

wiążących zaangażowane strony; 

—— 

II połowa roku 2015 – intensywna promocja programu, jego idei i najważniejszych wydarzeń. 

W tym okresie podejmowane będą takie działania, jak przygotowanie specjalnych ofert i zaproszeń 

do Gdańska, współpraca z przewoźnikami, promocja komunikacji łączącej z Gdańskiem. 

Odbędzie się promocja wydarzeń i miasta z wykorzystaniem wszelkich znanych narzędzi 

i kanałów komunikacji; 

—— 

rok 2016 – obchody ESK – promocja w tym czasie będzie przebiegać równolegle do kalendarza 

wydarzeń i trwać przez 366 dni tego szczególnego roku. W tym czasie ogromny nacisk położony 

zostanie na informację w mieście, przygotowaną w różnych językach i dla gości odwiedzających 

Gdańsk w różnych celach. W komunikacji zostaną wykorzystane najnowsze technologie, między 

innymi ekrany LED, dotykowe infokioski, digital storefronts (wystawy sklepowe reagujące na 

ruch i ciało przechodniów), augmented reality (rzeczywistość rozszerzona – informacja zostanie 

„zaszyta” w samych budynkach, w architekturze miasta, w pomnikach) i inne. 

Pośrednio za komunikację projektu odpowiadać będą także: 

—— 

przewoźnicy – operatorzy linii lotniczych, promowych, kolejowych, zainteresowani ożywieniem 

ruchu turystycznego związanego z miastem; 

—— 

media – nie tylko te partnerskie, szczególnie zaangażowane, ale też pozostałe, których treścią 

jest życie miasta, ludzi, ich codzienność i wydarzenia specjalne; 

—— 

animatorzy, współtwórcy życia kulturalnego miasta – osoby i instytucje, których celem jest 

wzbudzenie zainteresowania mieszkańców, a także ludzi spoza miasta i regionu; 

—— 

ambasadorzy – ludzie, którzy uważają to miasto za szczególne, którzy mogą, choć nie muszą, 

być związani z Gdańskiem ze względu na pochodzenie, miejsce zamieszkania lub z zupełnie 

innych powodów; ambasadorzy starań Gdańska o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury (między 

innymi: Lech Wałęsa, Vaclav Havel, Krzysztof Zanussi, Günter Grass); 

—— 

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Instytutem Adama Mickiewicza, Ministerstwo 

Spraw Zagranicznych, attachaty kulturalne i podległe im Instytuty Polskie – wszystkie 

instytucje, których celem jest promocja Polski w Europie poprzez zainteresowanie polską kulturą. 

Jak będziemy mierzyć efektywność prowadzonych działań 

Efektywność prowadzonych działań będzie monitorowana i mierzona na bieżąco (poprzez monitoring 

mediów, statystyki internetowe, badania ilościowe, jakościowe itp.), tak aby można było 

modyfikować plan w trakcie jego realizacji. Po roku 2016 zostanie przeprowadzona ewaluacja 

końcowa, natomiast ewaluacja działań z zakresu komunikacji marketingowej będzie częścią 

ogólnego systemu monitoringu projektu ESK.

2. Jaka część budżetu zostanie przeznaczona na 

cele komunikacji społecznej 

Zakładane wydatki na komunikację będą stanowić około 14% budżetu całkowitego, co oznacza 

nominalnie około 43,12 mln PLN (10,51 mln EUR) w latach 2012–2016. Większość budżetu – 37,47 

mln PLN (9,14 mln EUR) to wydatki zaplanowane na lata 2015 – 13,80 mln PLN (3,37 mln EUR) 

i 2016 – 23,67 mln PLN (5,77 mln EUR). 

Poziom zakładanych wydatków wynika z kilku czynników, między innymi z analizy budżetów 

miast oraz wydatków faktycznych i zakładanych przez miasta noszące tytuł ESK, zwłaszcza 

w latach 2008–2014. 

Szczególnie cenne są doświadczenia takich miast, jak Liverpool, Essen, Marsylia – porównywalnych, 

jeśli chodzi o zamierzenia dotyczące projektu, wielkość i pozycję w swoim kraju 

względem innych miast, a także takich, jak Tallinn, Ryga i Turku – miast nadbałtyckich, celebrujących 

tytuł w zbliżonym czasie, planujących swoje wydatki w tym samym okresie co 

Gdańsk i w szczególnej sytuacji ekonomicznej całej Europy (w wypadku Rygi i Tallinna oraz 

miast polskich istotny jest fakt planowania poza strefą euro). 

Program obchodów stanowić będzie najważniejszą składową całego budżetu (około 70%) i jest 

priorytetem naszej kandydatury. W swojej aplikacji podkreślamy potrzebę wykorzystania tytułu 

Europejskiej Stolicy Kultury nie tylko do prezentacji programu, lecz także ukazania elementów 

kultury polskiej w szerszym kontekście. 

Komunikacja skierowana do mediów i publiczności spoza Polski rządzi się prawami i budżetem 

niezależnym od tego, jakie miasto w jakiej części Europy nosi tytuł ESK, część budżetu 

przeznaczoną na komunikację europejską (około 40% całkowitych wydatków na komunikację) 

traktujemy więc jako stałą. 

3. W jaki sposób miasto zamierza nagłośnić wręczenie 

nagrody Meliny Mercouri w przypadku jej 

Gdańsk nie przypadkiem nazywany jest miastem początku „Nowej Europy”. Chcielibyśmy o niej 

dyskutować także w kontekście kultury. Planujemy spotkanie przedstawicieli miast, które były, 

są, bądź przygotowują się do obchodów tytułu Europejskiej Kultury. 

Kongres składałby się z kilku paneli, uwzględniających zmienne cele i charakter obchodów 

ESK od 1985 r., ale też szerzej dyskusję na temat kultury europejskiej, długofalowej współpracy 

miast w tym obszarze. Także w kontekście współpracy miast spoza Unii Europejskiej i Europy. 

Obok osób i ekspertów, którzy od lat wspierają ideę Meliny Mercouri i kreują rozwój tego 

projektu w Europie, gośćmi kongresu i gospodarzami jednego z paneli byliby przedstawiciele 

hiszpańskiej ESK 2016. Wśród gości specjalnych znajdą się animatorzy kultury i organizacje, 

którzy już dziś inicjują współpracę wykraczającą poza europejską wspólnotę (Four Corners of 

Europe, Baltic-Black Sea Intermarum itd.). 

Tu gdzie będzie już funkcjonować siedziba Europejskiego Centrum Solidarności – niech Gdańsk 

stanie się na dwa dni centrum solidarności europejskich miast kultury, miejscem wymiany 

poglądów, analizy przemian społecznych inicjowanych przez kulturę i dyskusji o współczesnych 

wyzwaniach w hołdzie Melinie Mercouri. 

Planujemy wydarzenie medialne z obsługą całego biura prasowego, przewidzianego dla około 

dwustu dziennikarzy z całej Europy. Przedsięwzięcie planujemy wspólnie z biurem prasowym 

Urzędu Miejskiego w Gdańsku, doświadczonego w realizacji obsługi medialnej wydarzeń 

międzynarodowych i z ogólnopolską agencją prasową PAP, partnerem przy kluczowych wydarzeniach 

medialnych w Polsce. 

Ruch turystyczny – Gdańsk 

odwiedza około 5 mln turystów 

rocznie – 70% to mieszkańcy 

Polski, resztę stanowią turyści 

zagraniczni. Co robią w Gdańsku 

Zwiedzają i spacerują. 

Wydarzenia kulturalne, rozrywkowe 

i sportowe przyciągają 

do Gdańska 36% gości z Polski 

oraz 14% z zagranicy. Turyści 

podkreślają, że mieszkańcy 

Gdańska są otwarci i życzliwi. 

241 


otrzymania 

W przypadku otrzymania nagrody Meliny Mercouri podejmiemy stałe działania informacyjne. 

O nagrodzie i o jej idei poinformujemy za pośrednictwem stałych kanałów komunikacji, 

zwłaszcza internetu. Powstaną specjalnie materiały dla mediów oraz publikacje dotyczące 

wyzwań i szans, przed którymi stanie zwycięskie miasto. W tym celu chcielibyśmy zrealizować 

dwa duże projekty przygotowane z myślą o dyskusji nad Europejską Stolicą Kultury, nie tylko 

w kontekście gospodarzy roku 2016. 

Wydanie specjalnej nowej mapy Europy „Europa – stolica kultury” tuż przed inauguracją 

obchodów 2016 roku. 

Planujemy wydanie mapy, na której nieistotne będą granice państw zgodne z wytyczonymi 

w XX w. Chcemy wprowadzić nowy porządek, „stołeczny” – mapa ma nie tylko w sposób szczególny 

wyróżniać Europejskie Stolice Kultury, ale też inne miasta i miejsca, między innymi 

te objęte rejestrem UNESCO oraz te znane dzięki potencjałowi kulturalnemu. Mapa zostanie 

wydana w oficjalnych językach Unii Europejskiej, w pierwszej kolejności w polskim i hiszpańskim. 

Wydawnictwo to ma na celu uczczenie Meliny Mercouri, która zapoczątkowała zmianę 

na kulturalnej mapie Europy. 

Kongres Europejskich Stolic Kultury w roku 2016 – podsumowanie ponad 30 lat doświadczeń 

„kulturalnych miast i stolic”. 

Rok 2016 – 366 dni obchodów i celebrowania tytułu. 

Czas, by od mówienia o szansach i oczekiwaniach miast przejść do pokazania, że zmiana kulturalnej 

mapy Europy już się dokonała – dzięki inicjatywie Meliny Mercouri.

VI 

OCENA 

I MONITOROWANIE 

OBCHODÓW

1. Czy miasto nosi się z zamiarem utworzenia 

specjalnego systemu kontroli i oceny w zakresie: 

wpływu, jaki wywiera program i jego skutków 

zarządzania finansami 

Gdańsk planuje wprowadzenie kompleksowego systemu ewaluacji programu (kontrola oraz 

ocena wpływu i skutków) i audytu finansowego (kontrola i ocena zarządzania finansami). 

Wypracowany system będzie opierał się na współpracy podmiotów z różnych sektorów: akademickiego, 

samorządowego, pozarządowego, komercyjnego, branżowego. Model ewaluacji 

(planowany termin wprowadzenia: lata 2011–2017) zostanie przygotowany w sposób, który pozwoli 

na kontynuację badań w latach następnych. Umożliwi to badanie długofalowego wpływu 

i skutków programu. Ewaluacja obejmie swoim zasięgiem miasto Gdańsk i obszar metropolitalny. 

W modelu ewaluacji przewidziano również kontrolę i ocenę jakości zarządzania projektem. 

Poniżej przedstawiamy założenia systemu ewaluacji programu, dotyczące badania ewaluacyjnego. 

Opracowała je firma PBS DGA, jedna z najstarszych agencji badawczych w Polsce, posiadająca 

doświadczenie w realizacji zleceń dla podmiotów publicznych 1. Ponadto opisujemy główne 

założenia audytu finansowego, który również będzie opierał się na współpracy z niezależnym, 

zewnętrznym podmiotem wyspecjalizowanym w monitoringu finansowym. 

1 PBS DGA (dawniej: Pracownia Badań Społecznych, PBS) zatrudnia ponad 100 pracowników, w tym blisko 50 konsultantów- 

– badaczy, których dodatkowo wspiera zespół statystyków. Agencja świadczy usługi w zakresie badań ilościowych i jakościowych, 

pracując zarówno dla klientów z sektora przedsiębiorstw, jak i usług publicznych (rząd i jego agendy, samorząd 

lokalny, fundacje, placówki oświatowe i zdrowotne). Prowadzi badania metodami tradycyjnymi (np. etnograficzne, techniki 

obserwacyjne), jak i zaawansowanymi technikami badawczymi (CAPI, CATI, CAWI, M-Research). 

Założenia ogólne dla badania ewaluacyjnego 

Zgodnie z ogólnie przyjętą definicją ewaluacja to „osąd (ocena) wartości interwencji publicznej 

dokonany przy uwzględnieniu odpowiednich kryteriów (np. skuteczności, efektywności, 

użyteczności, trafności, trwałości) i standardów. Osąd dotyczy zwykle potrzeb, jakie muszą być 

zaspokojone w wyniku interwencji oraz wyprodukowanych efektów. Ewaluacja oparta jest na 

specjalnie w tym celu zebranych i zinterpretowanych informacjach za pomocą odpowiedniej 

metodologii” 2. 

W ramach planowanego badania ewaluacyjnego Europejskiej Stolicy Kultury 2016 wprowadzona 

zostanie ewaluacja bieżąca (on-going) oraz ewaluacja końcowa (ex-post). Celem ewaluacji bieżącej 

będzie śledzenie bezpośrednich rezultatów przedsięwzięcia i formułowanie rekomendacji 

użytecznych z punktu widzenia jego realizacji. Ewaluacja końcowa, przeprowadzona w 2017 r., 

czyli po zakończeniu obchodów, będzie koncentrowała się wokół oszacowania długotrwałych 

efektów przedsięwzięcia dla Gdańska i Metropolii. Przewidziano także przygotowywanie 

corocznych raportów cząstkowych oraz dodatkowego raportu końcowego, który podsumuje 

cały okres badawczy. 

Podstawowe dokumenty, jakie zostały wykorzystane w projektowaniu procesu ewaluacji to 

między innymi: Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej nr 1083 z dnia 11 lipca 2006 r., Wytyczne 

nr 6 w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007–2013, Przewodnik po 

metodach ewaluacji. Wskaźniki monitoringu i ewaluacji, Dokument roboczy nr 2, Komisja 

Europejska (2006). 

Zaproponowany model badawczy wzorowany jest na rozwiązaniach zastosowanych w Modelu 

Liverpoolskim, który został wdrożony i realizowany w czasie obchodów Europejskiej Stolicy 

Kultury w Liverpoolu. Model ten jest najbardziej kompleksowym modelem z dotychczas opracowanych, 

wyznacza standardy w dziedzinie ewaluacji projektu ESK i jest specjalnie skonstruowany 

w taki sposób, który pozwala na korzystanie z doświadczeń Liverpoolu przez inne miasta. 

Celem ogólnym ewaluacji jest oszacowanie oddziaływania przedsięwzięcia, jakim jest posiadanie 

statusu Europejskiej Stolicy Kultury, na życie społeczno-gospodarcze Gdańska i Metropolii 

w okresie od 2011 do 2017 r. 

Ewaluacja wpływu ESK 2016 

na uczestnictwo w kulturze 

będzie opierała się między 

innymi na wskaźniku liczby 

wydarzeń. Na zdjęciu ostatnie 

przygotowania do otwarcia 

wystawy prac Andy Warhola 

„Amerykański Mit” w oddziale 

Muzeum Narodowego 

w Pałacu Opatów. 

245 

OCENA I MONITOROWANIE OBCHODÓW 

2 Wytyczne nr 6 w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007–2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2006.

W ramach badania oddziaływania zbadany zostanie wpływ posiadania statusu ESK na następujące 

obszary: 

—— 

uczestnictwo i dostęp do kultury, 

—— 

ekonomia i turystyka, 

—— 

infrastruktura sektora kultury, 

—— 

wizerunek. 

Dodatkowo ocenione zostanie zarządzanie przedsięwzięciem. 

W ramach każdego z modułów zostaną wyznaczone szczegółowe zagadnienia badawcze, dla 

każdego z nich będzie opracowany zestaw kluczowych wskaźników, pozwalający na pomiar 

danego aspektu. 

Dla oszacowania poziomu zmian oddziaływania, zachodzących w ramach poszczególnych obszarów, 

zostaną wykorzystane dwa instrumenty: badanie zmian w czasie oraz badanie wartości 

odniesienia. 

Badanie zmian w czasie pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy w odniesieniu do poprzedniego 

okresu zaszła istotna zmiana. W ramach badania dla kluczowych wskaźników w każdym z wymienionych 

powyżej obszarów wyznacza się wartości bazowe. Pomiar początkowy zostanie przeprowadzony 

w 2011 r., kolejne pomiary będą dokonywane cyklicznie (corocznie) do 2017 r. włącznie. 

Wartościami odniesienia, z jakimi zostaną porównywane wartości wskaźników dla Gdańska 

i Metropolii, będą wartości wskaźników wybranych miast konkurencyjnych – aplikujących o status 

ESK 2016 – dane regionu, czyli województwa pomorskiego oraz średnie dla całej Polski. Dodatkowo 

dla wybranych zagadnień będą prowadzone porównania z innymi regionami w Europie. Taki 

sposób badania zmian pozwala na zauważenie i wyznaczenie określonych tendencji, wskazanie 

na ile zachodzące zmiany, ich ilość, tempo są wynikiem realizacji przedsięwzięcia, a na ile ogólną 

tendencją zauważaną również w innych miejscach, regionach. 

Badanie zostanie przeprowadzone zgodnie z zasadami triangulacji danych, czyli łączenia, 

porównywania i wzajemnej weryfikacji danych poprzez zastosowanie zróżnicowanych technik 

i metod badawczych, źródeł informacji, typów danych, technik analitycznych oraz pracy w oparciu 

o zespół badaczy pochodzący z różnych środowisk. 

Badanie będzie prowadzone z uwzględnieniem polityk horyzontalnych Unii Europejskiej – zasadą 

równych szans, zrównoważonego rozwoju, rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz 

rozwoju lokalnego – co swoje odzwierciedlenie znajdzie między innymi w: sposobie doboru 

prób (np. badanie mieszkańców Gdańska, jak i Metropolii, czyli także osób z mniejszych miejscowości), 

sposobie analizy danych (w podziale na wiek, płeć), sposobie prezentacji danych (np. 

za pomocą różnych mediów: elektronicznych, papierowych, płatnych, bezpłatnych), badaniu 

grup wykluczonych (np. osób z niepełnosprawnościami), uwzględnianiu opinii innych nacji 

(badanie CATI w innych krajach). 

Wszechstronność i kompleksowość zaproponowanego modelu badawczego gwarantuje, że 

w kolejnych latach, po zakończeniu przedsięwzięcia, może on stanowić podstawę i wzorcowe 

rozwiązanie do badania strategii oraz rozwoju kulturalnego miasta i regionu. W przypadku 

uzyskania tytułu ESK 2016 władze lokalne będą kontynuowały badania ewaluacyjne dotyczące 

wpływu kultury na inne obszary życia społeczno-gospodarczego. Zapewni to porównywalność 

i rzetelność wyników na przestrzeni lat. 

Tytuł badania: Gdańsk i Metropolia — Europejską Stolicą Kultury 2016 

Cel badania ewaluacyjnego: Badanie wpływu obchodów związanych z posiadaniem statusu Europejskiej Stolicy Kultury 

na różne obszary życia społeczno-gospodarczego Gdańska i Metropolii w latach 2011–2017. 

Uczestnictwo 

i dostęp do kultury 

1. skala i zasięg imprez 

2. profil 

socjodemograficzny 

uczestników 

3. poziom zainteresowania 

i uczestnictwa 

w wydarzeniach 

kulturalnych 

1a. liczba imprez, liczba 

uczestników 

1b. charakter imprez 

(lokalne, regionalne, 

ogólnopolskie, 

europejskie) 

2. płeć, wiek, 

wykształcenie 

uczestników 

3. procent uczestniczących 

w wydarzeniach 

kulturalnych, w tym ESK 

1ab. Analiza treści 

mediów, badanie 

panelowe instytucji 

kultury – CAWI, PAPI 

– uczestnicy imprez ESK 

2. CATI – mieszkańcy 

Gdańska i Metropolii, 

PAPI – uczestnicy 

imprez ESK 


Gdańska i Metropolii 

Ekonomia 

i turystyka 

1. ruch turystyczny 

2. rynek pracy w turystyce 

3. baza turystyczna 

4. sytuacja ekonomiczna 

1.1. łączna liczba turystów 

odwiedzających 

Trójmiasto 

1.2. liczba dób hotelowych 

wykorzystanych przez 

turystów 

1.3. liczba PLN wydanych 

przez turystów 

1.4. liczba turystów 

w związku z ESK 

1.5. liczba dób hotelowych 

wykorzystanych przez 

turystów ESK 

1.6. liczba PLN wydanych 

przez turystów ESK 

2. liczba osób pracujących 

w branży turystycznej 

3. poziom wykorzystania 

bazy turystycznej 

4. wartość dodana brutto 

1.1., 1.2., 1.3. desk research 

1.4., 1.5., 1.6. PAPI 

– uczestnicy imprez ESK 

2., 3., 4. desk research 

Infrastruktura 

sektora kultury 

PRZEDMIOT BADANIA 

1. kondycja sektora 

kultury 

2. współpraca wewnątrz 

sektora 

3. wizerunek sektora 

kultury 

PRZYKŁADOWE WSKAŹNIKI 

1.1. liczba instytucji 

kulturalnych 

1.2. liczba osób 

zatrudnionych 

w kulturze 

1.3. wydatki na kulturę 

– samorządowe, 

narodowe w PLN 

2. liczba przedsięwzięć 

partnerskich, 

realizowanych przez 

instytucje kultury 

3. zawartość wizerunku 

racjonalnego 

i emocjonalnego 

sektora kultury 

METODY BADAWCZE 

1.1., 1.2., 1.3. desk research 

2. badanie panelowe 

instytucji kultury – CAWI 

3. IDI z pracownikami 

instytucji kultury 

4. FGI z interesariuszami 

(dziennikarze, 

urzędnicy, medioznawcy, 

sponsorzy) 

Wizerunek 

1. oferta kulturalna 


2. wizerunek Gdańska 

i Metropolii jako 

„przestrzeni kultury” 

3. świadomość i ocena 

obchodów ESK 

1.1. procent osób 

pozytywnie 

oceniających ilość, 

rodzaj i jakość oferty 

kulturalnej 

1.2. liczba, typ i charakter 

informacji o kulturze 

w mediach 

2.1. procent osób 

postrzegających Gdańsk 

i Metropolię jako 

„przestrzeń kultury” 

2.2. zawartość wizerunku 

racjonalnego 

i emocjonalnego 

3. procent osób 

wiedzących, 

zainteresowanych, 

pozytywnie 

oceniających ESK 

1.1. CATI – mieszkańcy 


FGI – mieszkańcy 


1.2. analiza treści mediów 

2.1. CATI – mieszkańcy 


innych krajów 

europejskich, Omnibus 

– CAPI – Polacy 

2.2. FGI – mieszkańcy 




3. PAPI – uczestnicy 

imprez ESK 

Zarządzanie 

przedsięwzięciem 

1. wdrożenie założeń 

strategii 

2. zaangażowanie 

partnerów, sponsorów, 

wolontariuszy 

1.1. procent wdrożonych 

działań 

1.2. struktura i wykonanie 

budżetu 

1.3. ocena jakości 

wdrożonych działań 

2. liczba i poziom 

zaangażowanych 

sponsorów, partnerów, 

wolontariuszy 

1.1., 1.2. desk research 

1.3. FGI z realizatorami 

przedsięwzięcia 

2. IDI ze sponsorami 

i partnerami 

2. PAPI z wolontariuszami 

247 

OCENA I MONITOROWANIE OBCHODÓW

Problematyka badawcza 

Moduł I – Uczestnictwo i dostęp do kultury 

Cel ogólny i cele szczegółowe 

Cel ogólny: 

Badanie wpływu obchodów związanych z posiadaniem statusu Europejskiej Stolicy Kultury 

przez Gdańsk i Metropolię na uczestnictwo i dostęp do kultury mieszkańców w latach 2011–2017. 

Cele szczegółowe: 

1. Określenie poziomu zmian w skali i zasięgu imprez/wydarzeń kulturalnych realizowanych 

w Gdańsku i Metropolii w latach 2011–2017. 

2. Określenie profilu socjodemograficznego uczestników imprez ESK oraz innych wydarzeń 

kulturalnych w Gdańsku i Metropolii. 

3. Zdiagnozowanie poziomu zainteresowania i uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych, w tym 

imprezach ESK, mieszkańców poszczególnych dzielnic Gdańska i Metropolii w latach 2011–2017. 

Metody zbierania danych będą 

różnorodne, znajdą się wśród 

nich także wywiady telefoniczne 

(CATI) przeprowadzone 

z mieszkańcami. 

249 


Wskaźniki do badania – zestawienie przykładowych i wybranych wskaźników 

Wskaźniki do badania – Zestawienie przykładowych i wybranych wskaźników 

Cel Przedmiot badania Wskaźniki Metoda zbierania danych 


1 Skala i zasięg imprez/wydarzeń 

kulturalnych w Gdańsku i Metropolii 

2 Profil socjodemograficzny uczestników 

imprez w Gdańsku i Metropolii 

3 Poziom zainteresowania i uczestnictwa 

w wydarzeniach kulturalnych w Gdańsku 

i Metropolii 

—— 

liczba imprez w Gdańsku i Metropolii 

—— 

udział imprez o wymiarze lokalnym, regionalnym, 

ogólnopolskim, europejskim w ogólnej 

liczbie imprez 

—— 

liczba imprez posiadających ułatwienia w dostępie 

dla osób z niepełnosprawnościami 

—— 

odsetek uczestników o danej charakterystyce 

socjodemograficznej (płeć, wiek, 

wykształcenie, pochodzenie geograficzne, 

stopień niepełnosprawności) 

—— 

procent osób zainteresowanych imprezami 

kulturalnymi 

—— 

procent osób uczestniczących w wydarzeniach 

kulturalnych, w tym imprezach ESK 

—— 

analiza treści informacji zamieszczanych 

w mediach 

—— 

badanie panelowe instytucji kultury (CAWI) 

—— 

ankieta papierowa (PAPI) z uczestnikami 

wybranych imprez, w tym ESK, 

w Gdańsku i Metropolii 

—— 


wybranych imprez w Gdańsku i Metropolii 

—— 

wywiad telefoniczny (CATI) 

z mieszkańcami Gdańska i Metropolii 

—— 

wywiad telefoniczny (CATI) 


1 Ruch turystyczny —— 

łączna liczba turystów odwiedzających Trójmiasto1 

—— 

liczba dób hotelowych wykorzystanych 

przez turystów w Trójmieście 

—— 

liczba PLN wydanych przez turystów 

odwiedzających Trójmiasto 

—— 

liczba turystów odwiedzających Trójmiasto 

w związku z ESK 

—— 

liczba dób hotelowych wykorzystanych 

przez turystów ESK w Trójmieście 

—— 

liczba PLN wydanych przez turystów ESK w Trójmieście 

2 Rynek pracy w branży turystycznej —— 

liczba osób pracujących w branży turystycznej 

w Trójmieście 

3 Baza turystyczna Trójmiasta —— 

poziom wykorzystania bazy turystycznej na terenie 

Trójmiasta 

—— 

analiza desk research – ogólnodostępne 

statystyki, np. dane GUS, Instytutu 

Turystyki 

—— 


wybranych imprez, w tym ESK, w Gdańsku 

i Metropolii 

—— 

analiza desk research 

—— 


4 Sytuacja ekonomiczna Trójmiasta —— 

wartość dodana brutto (GVA) Trójmiasta —— 


Moduł II – Ekonomia i turystyka 


1 Dane będą podawane w podziale na Gdańsk, Sopot, Gdynię. 

Cel ogólny: 


przez Gdańsk i Metropolię na ich ekonomię i turystykę w latach 2011–2017. 


1. Określenie poziomu zmian w ruchu turystycznym w Gdańsku w latach 2011–2017. 

2. Oszacowanie skali zmian na rynku pracy w branży turystycznej w Trójmieście wygenerowanych 

przez realizację przedsięwzięć związanych z ESK w okresie od 2011 do 2017 r. 

3. Zdiagnozowanie wpływu zmian wywołanych przez ESK na bazę turystyczną Trójmiasta. 

4. Określenie wpływu obchodów ESK na sytuację ekonomiczną Trójmiasta.

Współpraca pomiędzy 

instytucjami kultury także 

będzie podlegała badaniu, 

a pracownicy instytucji kultury 

zostaną poproszeni o opinię. 

Na zdjęciu operator kina 

Neptun. 

251 


Moduł III – Infrastruktura sektora kultury 


Cel ogólny: 


na infrastrukturę sektora kultury Gdańska i Metropolii w latach 2011–2017. 

Korzyści, jakie Europejska 

Stolica Kultury przyniesie 

instytucjom kultury, dotyczą 

także poprawy stanu infrastruktury 

obiektów kulturalnych. 

Na zdjęciu pracownik Teatru 

Wybrzeże na zapleczu technicznym 

sceny, w sznurowni. 

Moduł IV – Wizerunek 


Cel ogólny: 

Badanie wizerunku przedsięwzięcia i obchodów związanych z posiadaniem statusu Europejskiej 

Stolicy Kultury oraz wpływ obchodów na wizerunek Gdańska i Metropolii. 


—— 

Diagnoza kondycji instytucji sektora kultury w Gdańsku i Metropolii w ocenie pracowników, 

twórców, artystów z Gdańska i Metropolii w latach 2011–2017. 

—— 

Diagnoza współpracy wewnątrz sektora kultury w ocenie pracowników, twórców, artystów 

z Gdańska i Metropolii w latach 2011–2017. 

—— 

Wizerunek sektora kultury z perspektywy pracowników, twórców, artystów z Gdańska i Metropolii 

w latach 2011–2017. 



1 Kondycja instytucji sektora kultury —— 

liczba instytucji kulturalnych 

—— 

liczba osób zatrudnionych w kulturze 

—— 

wydatki na kulturę – lokalne, samorządowe, 

narodowe w PLN 

—— 

wydatki poniesione na nowe inwestycje w PLN 

2 Współpraca wewnątrz sektora kultury —— 

liczba przedsięwzięć partnerskich, 

realizowanych przez instytucje kultury 

3 Wizerunek sektora kultury —— 

zawartość wizerunku racjonalnego 

i emocjonalnego sektora kultury 

—— 


—— 

badanie panelowe instytucji kultury (CAWI) 

—IDI — z pracownikami instytucji kultury 

—FGI — z interesariuszami 

(dziennikarze, urzędnicy, medioznawcy, 

sponsorzy) 


—— 

Postrzeganie oferty kulturalnej Gdańska i Metropolii w ocenie mieszkańców w latach 2011–2017. 

—— 

Wizerunek Gdańska i Metropolii jako przestrzeni kultury w latach 2011–2017 w oczach odbiorców. 

—— 

Wizerunek przedsięwzięcia i ocena obchodów ESK w ocenie odbiorców w latach 2011–2017. 



1 Oferta kulturalna Gdańska i Metropolii —— 

procent osób pozytywnie oceniających 

ilość, rodzaj i jakość oferty kulturalnej 


—— 

liczba, typ i charakter informacji 

o kulturze w mediach 

2 Wizerunek Gdańska i Metropolii 

jako „przestrzeni kultury” 

3 Wizerunek przedsięwzięcia 

i ocena obchodów ESK. 

Świadomość i ocena obchodów ESK 

—— 

procent osób postrzegających Gdańsk 

i Metropolię jako „przestrzeń kultury” 

—— 

zawartość wizerunku racjonalnego 

i emocjonalnego Gdańska i Metropolii 

jako „przestrzeni kultury” 

—— 

procent osób wiedzących, zainteresowanych, 

pozytywnie oceniających ESK 

—— 

wywiad telefoniczny (CATI) z mieszkańcami 


—— 

analiza treści informacji zamieszczanych 

w mediach 

—— 



—— 

zogniskowane wywiady grupowe (FGI) 


—Omnibus — – (CAPI) wśród mieszkańców Polski 

—— 

wywiad telefoniczny (CATI) w wybranych krajach: 

Niemcy, Hiszpania i kraj skandynawski 

—— 



—— 


wybranych imprez ESK

Moduł V – Zarządzanie przedsięwzięciem 


Cel ogólny: 

Ewaluacja realizacji przedsięwzięcia „Gdańsk i Metropolia – Europejską Stolicą Kultury”. 


—— 

Ocena poziomu wdrożenia założeń strategii projektu. 

—— 

Ocena poziomu zaangażowania partnerów, sponsorów, wolontariuszy w realizację przedsięwzięcia. 



1 Wdrożenie założeń strategii projektu —— 

procent wdrożonych działań 

—— 

struktura i wykonanie budżetu przedsięwzięcia 

(pochodzenie środków – prywatne, samorządowe, 

europejskie itp., podział kosztów pomiędzy 

poszczególne zadania) 

—— 

struktura i wykonanie budżetu przedsięwzięcia 

w porównaniu z wynikami finansowymi poprzednich ESK 

—— 

ocena jakości wdrożonych działań 

2 Zaangażowanie partnerów, sponsorów, 

wolontariuszy 

—— 

liczba i poziom zaangażowania sponsorów, partnerów, 

wolontariuszy ESK 

—— 

analiza desk research dokumentacji 

projektowej ESK 

—— 


—— 

zogniskowane wywiady grupowe (FGI) 

z realizatorami przedsięwzięcia 

—— 

indywidualne wywiady pogłębione 

(IDI) ze sponsorami i partnerami ESK 

—— 

ankieta papierowa (PAPI) 

z wolontariuszami 

Zarządzanie przedsięwzięciem 

często porównuje się do dyrygowania 

orkiestrą lub pracy 

reżysera. Wszystko musi być 

idealnie przygotowane i wykonane. 

Na zdjęciu „Dziadek do 

orzechów” w Operze Bałtyckiej. 

Metody i techniki badawcze, dobór próby badawczej: 

—— 

analiza treści informacji zamieszczanych w mediach – badaniu zostaną poddane 3 gazety 

papierowe (ogólnopolska, regionalna, bezpłatna), 2 portale internetowe, ok. 25 stron WWW wybranych 

instytucji. Badanie będzie miało zarazem charakter ilościowy i jakościowy oraz ciągły; 

—— 

ankieta papierowa (PAPI) z uczestnikami wybranych imprez w Gdańsku i Metropolii – badanie 

obejmie ok. 50 wydarzeń, w tym 25 wydarzeń ESK; wielkość próby respondentów będzie 

uzależniona od ogólnej liczby uczestników imprezy; 

—— 

wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI) – badanie zostanie przeprowadzone 

na reprezentatywnej próbie mieszkańców Gdańska i Metropolii, umożliwiającej porównywanie 

danych na poziomie poszczególnych dzielnic Gdańska i miejscowości, N = 2000; badanie będzie 

powtarzane corocznie, w tym samym miesiącu każdego roku; 

—— 

badanie panelowe instytucji kultury – wywiady będą realizowane za pomocą internetu (CAWI), 

obejmie ok. 50 instytucji kultury; badanie będzie polegało na tym, że wcześniej wybrani 

przedstawiciele kluczowych instytucji kultury zostaną poddani kolejnym badaniom, pomiarom. 

Badanie będzie przeprowadzane corocznie, tym samym narzędziem, na tej samej próbie; 

badanie ma na celu uchwycenie dynamiki zmian; 

—— 

indywidualne wywiady pogłębione z pracownikami instytucji kultury (IDI) – zostanie zastosowany 

dobór celowy, corocznie badanie obejmie 20 przedstawicieli instytucji kultury, kryteria doboru 

zostaną tak ustalone, aby zapewnić wszechstronną i wielowymiarową analizę problematyki; 

—— 

zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z interesariuszami instytucji kultury (dziennikarze, 

urzędnicy, medioznawcy, sponsorzy) – zostanie zastosowany dobór celowy, do każdego 

z 5 fokusów zostaną zaproszeni przedstawiciele środowisk pośrednio związanych z realizacją 

przedsięwzięcia; 

—— 

zogniskowane wywiady grupowe (FGI) z mieszkańcami Gdańska i Metropolii – zostanie zastosowany 

dobór celowy, do każdego z 10 planowanych fokusów zostaną zaproszeni mieszkańcy 

wybranych dzielnic Gdańska, jak i mniejszych miejscowości wchodzących w skład Metropolii; 

—— 

Omnibus – wywiad osobisty wspomagany komputerowo (CAPI) zostanie przeprowadzony na 

reprezentatywnej próbie Polaków, N = 1000; badanie będzie corocznie powtarzane w oparciu 

o to samo narzędzie; 

—— 

wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI) – badanie zostanie przeprowadzone na 

reprezentatywnej próbie mieszkańców Niemiec, Hiszpanii i jednego z krajów skandynawskich, 

N = 1000 dla każdego z krajów; badanie będzie powtarzane corocznie, w tym samym miesiącu 

każdego roku; 

—— 

zogniskowany wywiad grupowy (FGI) z realizatorami ESK – pomiar zostanie przeprowadzony 

dwukrotnie – w połowie okresu realizacji przedsięwzięcia i na koniec; zostanie zastosowany 

dobór celowy, każdorazowo zostanie przeprowadzone jedno badanie fokusowe; 

—— 

indywidualne wywiady pogłębione ze sponsorami i partnerami ESK (IDI) – pomiar zostanie 

przeprowadzony dwukrotnie, w połowie okresu realizacji przedsięwzięcia i na koniec; zostanie 

zastosowany dobór celowy, każdorazowo badanych będzie ok. 20 respondentów; 

—— 

ankiety papierowe (PAPI) z wolontariuszami ESK – badanie będzie prowadzone cyklicznie, 

każdorazowo obejmie ok. 300 respondentów. 

253 

OCENA I MONITOROWANIE OBCHODÓW

Organizacja procesu badawczego 

Organizacja procesu badawczego będzie przeprowadzona w oparciu o trójetapowy schemat 

badawczy: 

—— 

etap strukturyzacji – (przygotowanie raportu metodologicznego dla każdego z pięciu modułów 

oraz narzędzi badawczych dla każdej z zaproponowanych metod, opracowanie instrukcji dla 

ankieterów i moderatorów); 

—— 

etap zbierania danych – szkolenie dla moderatorów i ankieterów, realizacja prac terenowych, 

kontrola przeprowadzonych wywiadów; 

—— 

etap analizy i oceny danych – przygotowanie zbiorów, opracowanie raportu tabelarycznego, 

graficznego (badania ilościowe), opracowanie transkrypcji, kategoryzacja treści, opracowanie 

raportu opisowego (badanie jakościowe). 

Corocznie (w okresie pomiędzy 2011–2017 r.) będzie przygotowywany i publikowany raport 

cząstkowy podsumowujący wyniki ze wszystkich przeprowadzonych badań w danym roku. 

Analizy będą prowadzone w oparciu o analizy szeregów czasowych (porównanie do poprzedniego 

okresu) oraz wartości odniesienia (porównanie do innych miast, regionu, średniej dla 

Polski, innych krajów europejskich). W 2017 r. zostanie opracowany raport końcowy jako 

podsumowanie całości prowadzonych prac badawczych. 

Cały proces badawczy będzie prowadzony w oparciu o wielosektorowe partnerstwo, do którego 

zostaną zaproszeni przedstawiciele środowiska akademickiego (Uniwersytet Gdański), organizacji 

branżowych (Nadbałtyckie Centrum Kultury, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową), 

samorządu (Urząd Miejski w Gdańsku) 3 oraz organizacji pozarządowych (Regionalne Centrum 

Wolontariatu). 

Mieszkańcy poszczególnych 

dzielnic będą oceniać 

wpływ Europejskiej Stolicy 

Kultury na ich najbliższe 

otoczenie. Na zdjęciu festiwal 

Feta, który odbywał się już 

w dzielnicach: Zaspa, Główne 

Miasto, Stare Przedmieście. 

255 


Założenia ogólne dla audytu finansowego 

Ze względu na złożoność projektu miasto planuje, poza standardowymi procedurami związanymi 

z gospodarowaniem środkami publicznymi, podjęcie współpracy z operatorem zewnętrznym 

w zakresie audytu finansowego oraz wypracowanie modelu kontroli zarządczej dopasowanego 

do specyfiki projektu. 

Powołana do realizacji programu instytucja kultury Gdańsk 2016 będzie jednostką sektora 

finansów publicznych, a wszystkie środki, jakie uzyska na realizację projektu, niezależnie od 

źródła ich pochodzenia, traktowane będą jako środki publiczne w rozumieniu polskich przepisów 

o finansach publicznych. 

Tym samym wszelkie działania operatora z zakresu zarządzania finansami, w tym wdrożony 

system audytu finansowego i kontroli zarządczej, podlegać będą polskim i unijnym regulacjom 

prawnym i muszą spełniać standardy gospodarności i przejrzystości przewidziane dla 

środków publicznych. 

Niemniej, skala i specyfika projektu oraz fakt finansowania obchodów z różnych źródeł, 

z pewnością powodować będą konieczność wdrożenia zaawansowanego systemu zarządzania 

i kontroli finansowej. Systemu, który zapewni najwyższe standardy efektywności 

3 W nawiasach podano niektóre z instytucji, które zostaną zaproszone do udziału w procesie badawczym.

Harmonogram 

257 

proponowana metoda próba – nazwa grupy wielkość 

próby 

analiza treści mediów 

CATI 

3 gazety papierowe (ogólnopolska, 

regionalna, bezpłatna), portal www, 

strony www wybranych instytucji 

reprezentatywne próby mieszkańców 

– 3 kraje (Niemcy, Hiszpania i jeden 

skandynawski) 

ok. 30 

1000 

badanie panelowe – CAWI instytucje kultury ok. 50 

CATI mieszkańcy Gdańska i Metropolii 2000 

desk research 

(ekonomia i turystyka) 

dane GUS, Instytutu Turystyki, WUP itp. 

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 


PAPI uczestnicy imprez ESK ok. 50 imprez 

desk research 

(infrastruktura sektora 

kultury) 

IDI pracownicy instytucji kultury 20 

i transparentności, niezbędne dla realizacji prawidłowej współpracy finansowej z wieloma 

partnerami z różnych sektorów (publiczny, prywatny, organizacje pozarządowe) i zaciągania 

wysokich, wieloletnich zobowiązań. 

Dlatego też, poza wdrożeniem obowiązkowych procedur z zakresu kontroli zarządczej i audytu, 

planowana jest stała współpraca z niezależnym operatorem zewnętrznym, profesjonalnie 

realizującym usługi z zakresu monitoringu finansowego, który zostanie wyłoniony zgodnie 

z procedurami zamówień publicznych. Współpraca będzie miała na celu opracowanie modelu 

funkcjonowania kontroli zarządczej i bieżące monitorowanie działalności operatora, w szczególności 

poprzez dokonywanie okresowych ocen. 

Podstawowym elementem kontroli zarządczej w administracji jest zagwarantowanie osiągnięcia 

wyznaczonych celów w sposób zgodny z prawem, efektywny i terminowy. 

Partnerstwo różnych podmiotów 

realizujących badania 

i audyt finansowy to ważne 

założenie systemu kontroli 

i oceny programu i zarządzania 

finansami. Podobnie jak 

w spektaklu, potrzebna jest 

praca zespołowa. 

FGI 

interesariusze instytucji kultury 

(dziennikarze, urzędnicy, medioznawcy, 

sponsorzy) 

FGI mieszkańcy Gdańska i Metropolii 10 

Omnibus dorośli Polacy 1000 

desk research 

dokumentacja projektowa, strategia, 

raporty monitoringowe 

FGI realizatorzy przedsięwzięcia 2 

5 

Zapewnienie: 

—— 

zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, 

—— 

skuteczności i efektywności działania, 

—— 

wiarygodności sprawozdań, 

—— 

ochrony zasobów, 

—— 

przestrzegania zasad etycznego postępowania, 

—— 

efektywności i skuteczności przepływu informacji, 

—— 

zarządzania ryzykiem. 

IDI sponsorzy i partnerzy 10 

PAPI wolontariusze 300 

RAPORT

VII 

e le ment y 

dodatkowe

261 

elementy dodat kowe 

1. Jakie są atuty składanej kandydatury, a jakie 

szczególne cechy jej sukcesu jako „Stolicy 

Kultury” Jakie mogą być słabe strony 

Idea – dla Gdańska i dla Europy 

Zbudowaliśmy kandydaturę Gdańsk 2016 wokół dwóch wartości, które jednocześnie są ważne 

dla Europejczyków i są częścią tożsamości mieszkańców Gdańska. Naszym atutem jest skupienie 

się na wolności i solidarności. Dzięki temu projekt Europejskiej Stolicy Kultury będzie 

angażujący tak dla mieszkańców, jak i całego społeczeństwa europejskiego. 

Zaletą myśli przewodniej naszego projektu: Wolność Kultury. Kultura Wolności jest jej powiązanie 

z miejscem, w którym powstała. Z miastem, po którego ulicach wciąż chodzą ludzie, 

którzy dokonali solidarnościowej rewolucji. Miastem, w którym wolność i solidarność daje 

inspirację artystom i jest tematem wielu powstających tutaj dzieł. Nasze motto wyraża ideę, 

w której tkwi potencjał integrowania lokalnej społeczności i motywowania do budowania 

nowego Gdańska, miasta zorientowanego na przyszłość. Szczególną siłę budowania projektu 

widzimy już na etapie kandydowania do tytułu ESK. Wierzymy, że w przypadku jego uzyskania 

w pełni uwolnimy energię społeczną już w tej chwili skupioną wokół starań o Europejską 

Stolicę Kultury dla Gdańska. 

Z punktu widzenia Europy nasz projekt oparty jest na rozpoznawalnej marce Gdańska, związanej 

z ruchem Solidarności. Budujemy na tym kapitale symbolicznym nowe wartości, ale nie 

zamierzamy „odcinać kuponów” od dawnych zasług. 

Pragniemy, poprzez realizację projektu ESK 2016, zaprosić wszystkich Europejczyków do debaty 

o wolności i solidarności, o sposobach praktykowania tych wartości na co dzień. Chcemy 

poszukiwać tego, co wspólne i uczyć się od innych narodów Europy. 

Unikatowość i uniwersalność powiązane z Gdańskiem – to nasza mocna strona na poziomie 

idei, która leży u podstaw kandydatury. 

Reprezentujemy Polskę 

Kolejnym atutem jest wysoka zdolność projektu Gdańsk 2016 do reprezentowania w roku 

obchodów całej Polski w Unii Europejskiej. Mówiąc o dziedzictwie Gdańska, opowiadamy 

o wspólnym dziedzictwie wszystkich obywateli Polski. Skupiamy w sobie, wspólne dla całego 

kraju, doświadczenie transformacji, w tym odchodzenia od industrialnego modelu gospodarki. 

Gdańsk posiada też odpowiednie predyspozycje do pełnienia roli łącznika pomiędzy Polską 

i Europą, zarówno ze względu na swoje położenie i historię, jak i analogię na płaszczyźnie relacji 

Polska – Europa oraz Gdańsk – reszta kraju, co opisujemy szerzej, definiując jeden z naszych 

celów, w Rozdziale I s. 016–017. 

Uosobienie polskiego twórczego napięcia – to ważny atut naszej kandydatury. 

Idea, która ma potencjał 

integrowania społeczności 

motywuje do zmian. Dzięki 

niej wokół kandydatury udało 

się skupić energię społeczną.

Organizacja – sprawnie, szeroko, z myślą o ludziach i przyszłości 

263 

Zaletą Gdańska są wysokie zdolności organizacyjne miasta poparte doświadczeniem w organizacji 

dużych wydarzeń. Rocznice związane z ruchem Solidarności, obchody 70. rocznicy 

wybuchu II wojny światowej, przygotowania do Euro 2012 – to tylko niektóre z wydarzeń, które 

nauczyły nas sprawnej organizacji przedsięwzięć na dużą skalę, przyjmowania tysięcy gości, 

tworzenia biur prasowych gotowych do obsługi setek dziennikarzy itp. Naszą mocną stroną 

jest dobre przygotowanie organizacyjne do pełnienia roli Europejskiej Stolicy Kultury, które 

planujemy dodatkowo rozwinąć, na przykład poprzez realizację projektu Welcome to Gdańsk, 

podnoszącego jakość obsługi gości. 


Pragniemy także zwrócić uwagę na taki sposób zorganizowania całego projektu gdańskiej 

kandydatury, który ma na celu generowanie długofalowych skutków dla miasta, kultury i społeczności. 

Będą one widoczne od poziomu strategii, czyli zwrotu w kierunku kultury, który 

dokonuje się w polityce miasta za sprawą ESK, po poziom konkretnych rozwiązań, na przykład 

metropolitalnego modelu wolontariatu, który trwale i w długiej perspektywie tworzyć będzie 

warunki do rozwoju aktywności obywatelskiej mieszkańców. 

Model wolontariatu wskazuje następne dwa kluczowe atuty naszej kandydatury. Pierwszy to 

zagwarantowanie mieszkańcom warunków, które pozwolą na utrzymanie energii społecznej 

i mobilizacji towarzyszącej staraniom Gdańska i Metropolii o uzyskanie tytułu Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. Drugi to metropolitalny wymiar projektu, dzięki któremu wartością dodaną 

wspólnego działania będzie większa integracja i wzmocnienie poczucia wspólnej tożsamości 

mieszkańców obszaru metropolitalnego 1 . 

Po czym rozpoznamy, że osiągnęliśmy sukces 

Program – edukacja, debiuty, obywatelskość 

W programie Gdańsk 2016 każdy projekt, nawet jeśli jest to międzynarodowy festiwal dedykowany 

sztuce wysokiej, posiada swoje pasmo edukacyjne. W całym programie zakładamy 

również wysoki udział debiutów i prawykonań. Przy planowaniu wydarzeń szczególną wagę 

przykładamy do tego, by podczas ich realizacji wzmacniać sieć powiązań pomiędzy instytucjami 

kultury działającymi w Gdańsku i Metropolii, tworząc tym samym silny efekt synergii 

dla instytucji. Równocześnie dużą część programu opieramy na międzynarodowych sieciach 

współpracy i wzmocnieniu związku lokalnych operatorów kultury z tymi sieciami. Wreszcie 

ważnym kryterium budowania programu jest obywatelski wymiar projektów, tak w zakresie 

podejmowanej tematyki (np. prawa człowieka), jak i stopnia zaangażowania obywateli (np. 

projekty dzielnicowe). Symbolem tego wymiaru jest projekt Wikipolis, który będzie w pełni 

tworzony przez obywateli, nie tylko Gdańska, nie tylko regionu i Polski, ale całej Europy. 

Ponadto konstrukcja programu zakłada silne związanie z myślą przewodnią, między innymi 

poprzez obecność wydarzeń, które akcentują powiązanie z miejscem swojego powstania – to 

propozycja kreowania wydarzeń, które odczytują ducha miejsca. 

Edukacja będzie częścią 

składową każdego wydarzenia 

znajdującego się w programie 

obchodów Gdańsk 2016. 

Zostało to zapisane w głównych 

założeniach tworzenia 

programu. 

Oznaką sukcesu Gdańska i Metropolii jako Europejskiej Stolicy Kultury 2016 będzie postawienie 

zagadnienia wolności i solidarności w centrum zainteresowania całej Europy, czego 

symbolicznym zwieńczeniem mogłoby być ustanowienie roku 2016 Europejskim Rokiem 

Wolności i Solidarności dla Unii Europejskiej. 

Przez sukces projektu rozumiemy realizację założonych celów (opisanych w Rozdziale I), 

przekształcenie Gdańska, za sprawą ESK, w kulturalne centrum Polski, wiodący europejski 

ośrodek debaty, miasto, gdzie kultura jest częścią codziennego życia i otoczenia. Zależy nam 

na transformacji Gdańska w miejsce zorientowane na przyszłość, w miasto Wolności Kultury 

i Kultury Wolności. 

Już teraz możemy obserwować jeden z przejawów sukcesu Gdańska, czyli zwrot miasta w kierunku 

kultury i mobilizację mieszkańców wokół projektu, obudzenie w nich apetytu na zmiany 

i tworzenie nowego miasta. Wyzwolenie entuzjazmu, inicjowanie nowych projektów ulegnie 

zwielokrotnieniu w momencie uzyskania tytułu, decydując o sukcesie kandydatury. Ta wizja 

sukcesu, umocowana w obecnym doświadczeniu, sprawia, że bardzo zależy nam na tytule Europejskiej 

Stolicy Kultury. Zdobycie tytułu nie jest jedynie pragnieniem wąskiej grupy ludzi, 

ale prawdziwą szansą pozytywnej zmiany dla obywateli Gdańska. 

1 Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 2016 opisano szerzej w Załączniku nr 3.

Stereotypy – nasza słaba strona 

Chociaż jesteśmy głęboko przekonani, że Gdańsk potrzebuje tytułu Europejskiej Stolicy 

Kultury i wiemy, jak wielkie znacznie będzie on miał dla mieszkańców, na obecnym etapie 

kandydatury naszą słabą stronę widzimy w postrzeganiu Gdańska jako miasta, które tytułu 

nie potrzebuje. W zewnętrznym oglądzie nasze dziedzictwo solidarnościowe robi wyłącznie 

dobre wrażenie. Jednak my, dumni ze swojego dziedzictwa, przyglądamy się mu z bliska i już 

dziś dostrzegamy zagrożenie, które w następnych latach będzie coraz bardziej widoczne. To 

ryzyko przekształcenia Gdańska w miasto-pomnik, które, zniewolone przez stereotypy, straci 

szansę podejmowania dyskusji na aktualne tematy. Stając się efektowną machiną do obsługi 

turystów, przestanie być przyjaznym miejscem dla swoich mieszkańców. Zewnętrzny obserwator 

mógłby zapytać: „Skoro jesteście względnie zamożni, zadowoleni z życia, odwiedzani przez 

turystów, do czego potrzebny wam projekt Europejska Stolica Kultury Czy chcecie po prostu 

pochwalić się tym, co już macie”. Odpowiadamy: sytuacja Gdańska z perspektywy mieszkańca 

jest różna od stereotypowego obrazu. Miasto znajduje się w momencie, w którym potrzebuje 

impulsu do zmiany. Potrzebna jest większa integracja mieszkańców wokół wspólnego celu, 

lepsze przygotowanie miasta i regionu do podjęcia wyzwań przyszłości. 

Być może obecny status Gdańska wydaje się dobry, ale rozwoju miasta nie można opierać na 

chwilowej koniunkturze, podstawowych inwestycjach i sezonowej turystyce. Niezbędna jest 

długofalowa wizja rozwoju, kapitał symboliczny, a projekt Europejskiej Stolicy Kultury właśnie 

tego może dostarczyć. 

Aby sprostać tym wyzwaniom i zagrożeniom, przygotowaliśmy projekt oparty na idei zbudowania 

miasta Wolności Kultury i Kultury Wolności. 

Naszą słabą stroną jest rozbieżność pomiędzy postrzeganiem Gdańska przez osoby spoza 

miasta, a obecnymi potrzebami i wyzwaniami, przed jakimi staje Gdańsk. Wyzwaniami i potrzebami, 

na które odpowiadamy, kandydując do uzyskania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. 

Finansowanie – Euro 2012 i koszty stałe 

Na polu finansowania projektu jego słabą stroną może stać się polityka inwestycyjna i kredytowa 

miasta związana z organizacją Euro 2012. Część inwestycji w infrastrukturę kulturalną została 

odłożona w czasie i nie znalazła się w planach inwestycyjnych do 2015 r. To zmniejsza nasz 

potencjał infrastrukturalny do roku 2016. Z drugiej strony tytuł ESK może stać się impulsem 

do realizacji tych odłożonych planów. 

Ponadto projekt w perspektywie ekonomicznej wiąże się z kosztami bieżącego finansowania 

kultury. Nieredukowalne koszty stałe utrzymania instytucji kultury są wysokie. Szczególnie 

w Gdańsku, gdzie duża pula środków przeznaczona jest na obiekty muzealne. W kontekście 

światowego kryzysu finansowego ta struktura kosztów nie sprzyja zwiększaniu poziomu 

wydatków na system grantowy i na nowe inicjatywy kulturalne. To może utrudnić realizację 

projektu Gdańsk 2016. Mimo to projekt cieszy się silnym politycznym poparciem. 

2. Czy miasto zamierza rozwijać specjalne projekty 

kulturalne w nadchodzących latach, 

niezależnie od losów jej kandydatury do roli 

„Europejskiej Stolicy Kultury” Jeśli tak, to jakie 

Tak, miasto zamierza rozwijać specjalne projekty kulturalne w nadchodzących latach. Chociaż 

będą one realizowane niezależnie od losów kandydatury, chcemy mocno podkreślić, że to 

starania o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 pozwoliły na gruntowne rozpoznanie 

potrzeb miasta w sferze kultury. Dzięki temu odkryliśmy wiele obszarów wymagających 

dużego nakładu pracy. Obecnie znamy kierunek potrzebnych zmian i mamy motywację do 

ich wprowadzania. 

Projekty, które będą realizowane nawet w przypadku nieotrzymania tytułu, nie uzyskają bez 

niego zamierzonego rozmachu i potencjalnej siły oddziaływania. W porównaniu z tym, co 

moglibyśmy zrobić jako ESK 2016, będą to działania niewspółmierne do potrzeb mieszkańców 

Gdańska i Metropolii. 

Dzięki staraniom o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury powstało wiele zupełnie 

nowych przedsięwzięć kulturalnych, m.in: Nagroda Europejski Poeta Wolności, Narracje 

– Instalacje i Interwencje w Przestrzeni Publicznej, projekt Alternativa, festiwal Solidarity 

of Arts, tworzenie kolekcji malarstwa monumentalnego (Monumental Art i Gdańska 

Szkoła Muralu). 

Wymienione wydarzenia są z założenia cykliczne i wieloletnie. Rozwijać się będą niezależnie od 

losów kandydatury, choć nie w takiej skali, jaka byłaby możliwa w przypadku przyznania tytułu. 

Starania o tytuł zainicjowały też zaangażowanie Gdańska w międzynarodowe projekty kulturalne, 

w których udział jest nie tylko deklaracją miasta, ale zobowiązaniem wobec zagranicznych 

partnerów. Wśród takich projektów wymienić należy między innymi: 

—— 

Cities on the Edge, 

—— 

Four Corners of Europe, 

—— 

Cultural Creative Force. 

Miasto deklaruje również długofalowe wsparcie dla projektów, które zainicjowane zostały 

w czasie starań przez gdańskie instytucje kultury i które zostały wybrane do programu obchodów 

ESK 2016. Należy tu wymienić przede wszystkim: Gdański Festiwal Tańca, Galerię 

Zewnętrzną Miasta Gdańska, festiwal All About Freedom, Miejskie Znaki Kultury oraz 

projekty rezydencyjne. 

Miasto już dziś przewidziało finansowe wsparcie na ich realizację do roku 2017. Jednak w przypadku 

nieotrzymania tytułu zaplanowany budżet ulegnie znacznemu ograniczeniu. 

265 


Z innych obszarów i projektów zainicjowanych w związku ze staraniami o tytuł Europejskiej 

Stolicy Kultury planowana jest realizacja takich projektów, jak:

—— 

Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 2016, 

—— 

Active Citizens (projekt realizowany wspólnie z British Council), 

—— 

Dni Sąsiadów, 

—— 

projekt edukacji morskiej Szkoła na fali, 

—— 

model ewaluacji dla projektów kulturalnych finansowanych z udziałem pieniędzy publicznych, 

—— 

utrzymanie Prezydenckiej Rady Kultury. 

Realizacja tych przedsięwzięć będzie z pewnością przebiegała wolniej i w mniejszej skali niż, 

w zakładanym przy opracowywaniu tych projektów, procesie realizacji programu dla Europejskiej 

Stolicy Kultury 2016. Projekty stały się jednak częścią długofalowej strategii rozwoju 

kultury zarówno w Gdańsku, jak i, mamy nadzieję, w Metropolii. 

Wielość projektów, które zamierza rozwijać miasto oraz strategiczny zwrot w kierunku kultury, 

oparty na rozpoznaniu potrzeb mieszkańców i obecnych słabości miasta to zasługa kandydowania 

do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Mamy świadomość, że bez tytułu tylko 

niewielka część tych planów będzie zrealizowana w zadowalającym stopniu. 

3. Miejsce na ewentualne dalsze uwagi, które 

mogą mieć znaczenie dla rozpatrzenia niniejszej 

kandydatury. 

267 


Program Gdańsk 2016 – spis wydarzeń 

W proces tworzenia wniosku aplikacyjnego, w tym proponowanego programu obchodów, 

zaangażowanych było bardzo wiele osób: mieszkańców, artystów, kuratorów, pracowników 

sektora kultury, społeczników. Wspólne tworzenie propozycji Gdańska i Metropolii przebiegało 

w atmosferze rozbudzonej nadziei na zmiany. Chcielibyśmy w tym miejscu podzielić się 

efektami naszej pracy. 

Poprzez zaprezentowanie spisu wydarzeń, które na obecnym etapie kandydatury znajdują się 

w planowanym programie obchodów, chcemy pokazać, że są one odpowiedzią na konkretne 

potrzeby miasta, o których wspólnie dyskutowaliśmy w Gdańsku w czasie tworzenia wniosku. 

Ponadto miasto będzie rozwijało w najbliższych latach projekty z obszaru kultury i turystyki 

kulturowej – szlaki kulturowe, między innymi: Szlak Wolności, Szlak Mennonitów, Güntera 

Grassa, Jana Heweliusza, Daniela Fahrenheita, Artura Schopenhauera, Europejski Szlak Gotyku 

Ceglanego i Szlak Bursztynowy, także szlaki mniejszości narodowych czy legend gdańskich. 

W zakresie polityki finansowania kultury Gdańsk będzie wspierał rozwój projektów kulturalnych 

poprzez coroczne zwiększanie budżetu na programy grantowe i stypendialne, działania 

umożliwiające przyznawanie artystom lokali na pracownie twórcze, tworzenie atrakcyjnych 

rozwiązań wspomagających pojawianie się w mieście nowych przestrzeni dedykowanych kulturze. 

Celem tych działań jest zwiększenie dostępu do środków publicznych dla niezależnych 

podmiotów na realizację projektów kulturalnych. 

W staraniach o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 Gdańsk przyjął jedno istotne 

założenie. Stworzony wniosek aplikacyjny, niezależnie od losów kandydatury, stanowić będzie 

drogowskaz dla strategii kultury Gdańska oraz realizacji działań w kolejnych latach. Dotyczy 

to zarówno projektów oryginalnych, stworzonych z myślą o programie Europejskiej Stolicy 

Kultury, jak również długofalowego wsparcia innych strategicznych projektów. 

Turystyka kulturowa to nie 

tylko okazja do nietypowego 

poznawania miasta. Projekty, 

takie jak szlaki kulturowe, mogą 

być również sposobem na 

opowiadanie o wielokulturowej 

historii Gdańska. 

W spisie znajdują się wybrane wydarzenia zgłoszone przez mieszkańców, artystów, animatorów 

kultury za pośrednictwem Banku Pomysłów oraz projekty wypracowane metodą warsztatową 

przez specjalnie utworzone i działające w czasie pracy nad wnioskiem aplikacyjnym grupy 

tematyczne. Lista zawiera także nowe projekty lub specjalne edycje istniejących wydarzeń 

opracowane w partnerstwie z zaproszonymi do udziału instytucjami kultury, organizacjami 

pozarządowymi i innymi podmiotami działającymi w obszarze kultury. Nasz spis obejmuje 

także propozycje biura Gdańsk 2016, jak i wydarzenia przygotowane przez zaproszonych do 

współpracy uznanych kuratorów i wybitne autorytety w swoich dziedzinach. 

Nie jest to lista zamknięta, zgodnie ze strukturą programu opisaną w Rozdziale II, pełny program 

obchodów obejmowałby dodatkowo projekty miast kandydujących z Polski, wydarzenia 

wybrane w drodze konkursów i programu grantowego oraz autorskie propozycje Dyrektora 

Artystycznego. 

W spisie znajduje się 178 wydarzeń, z czego 74 wydarzenia powstały w grupach warsztatowych 

oraz zostały wybrane spośród tych, które trafiły do programu poprzez Bank Pomysłów. 

Pozostałe wydarzenia zostały opracowane na drodze partnerskiej współpracy z instytucjami 

kultury, organizacjami pozarządowymi, kuratorami i managerami kultury. W ten sposób 

stworzyliśmy zrównoważony w aspekcie źródeł program skupiony wokół myśli przewodniej 

Wolność Kultury. Kultura Wolności.

Wolność Kultury 

269 

Debata 

Nazwa Opis Pomysłodawca 

lub realizator 

All About Freedom 

Alternativa 

Europejski Kongres „Wolność 

Kultury. Kultura Wolności” 

Szkoła Debaty 


95 tez, czyli 500 lat 

protestantyzmu w Europie 

Kongres Europejskich Stolic 

Kultury 

G jak gender 

Interdyscyplinarny festiwal idei, prowokujący do rozmowy na temat różnych 

wymiarów wolności, a także na temat jej granic. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Festiwal sztuk wizualnych kładący akcent na kontekst polityczny i zaangażowanie 

społeczne. Przegląd sztuki krytycznej i aktywistycznej realizowany na terenach 

postoczniowych. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Kongres poświęcony tematowi kondycji kultury Polski i Europy. Celem kongresu 

jest rozpowszechnienia nowych rozwiązań z zakresu wolnej kultury. Projekt opisany 

w Rozdziale II. 

Powołanie szkoły upowszechniającej pozytywne wzorce w zakresie komunikacji, ze 

szczególnym uwzględnieniem debaty jako sposobu budowania kultury wolności. 

Projekt opisany w Rozdziale II. 

Przedsięwzięcie, które zaangażuje blisko 100 artystów z czterech „rogów” Europy, czyli 

terenów śródziemnomorskich, bałtyckich, Morza Czarnego oraz Północnego. 

Projekt poświęcony m.in. sztuce w przestrzeni publicznej, ekologii, adaptacji miejsc na 

cele kulturalne. Projekt opisany Rozdziale II. 

Eksploracja wpływu protestantyzmu na sztukę europejską. Sztuka protestancka oraz 

sztuka nawiązująca do idei reformacji – od XV w. do współczesności. Międzynarodowa 

wystawa i debaty na temat wpływu religii na dzieje Europy. 

Panele dyskusyjne, uwzględniające zmienne cele i charakter obchodów ESK od 1985 r. 

Tuż przed inauguracją Europejskiego Centrum Solidarności Gdańsk stanie się na dwa 

dni centrum solidarności europejskich miast kultury, miejscem wymiany poglądów, 

analizy przemian społecznych inicjowanych przez kulturę i dyskusji o współczesnych 

wyzwaniach w hołdzie i pod patronatem Meliny Mercouri. 

Cykl debat, konferencji, warsztatów poświęconych feminizmowi, pozycji kobiet we 

współczesnym świecie i w Polsce, a także wizerunkowi kobiety w języku, reklamie. 

Europejskie Centrum 

Solidarności 

Instytut Sztuki Wyspa 

biuro Gdańsk 2016 


Intercult 

Muzeum Narodowe w Gdańsku 



Grupa ds. przeciwdziałania 

wykluczeniu społecznemu 



Centrum Wolnej Kultury 

Gdański Areopag 

SchOPENhauer Festiwal 

Wolne Miasto Gdańsk 

Akademia Letnia – wokół 

Solidarności 

Kultura – laboratorium 

poznawania 

Lady Fest 

Upowszechnianie najciekawszych osiągnięć młodej polskiej kultury i sprzyjanie 

nowym przedsięwzięciom oraz debiutom. Wszystkie wydarzenia będą związane 

z tematem wolności: wolności twórcy, wolnego dostępu do dzieła i wolności 

w myśleniu. 

Cykl dyskusji, konferencji i seminariów, podczas których poruszane są tematy etyczne 

i religijne. Spotkaniom towarzyszą wystawy, prezentacje oraz akcje charytatywne. 

Festiwal wolnej myśli, prezentacja światowej filozofii poprzez działania na pograniczu 

sztuki i nauki. 

Prezentacja nowych trendów muzycznych oraz zapewnienie platformy dla wolnej 

wypowiedzi i ekspresji twórcom literackim. W prace nad festiwalem będą włączeni 

wolontariusze (z Łotwy, Niemiec, Francji i Czech), aktualnie pracujący nad projektami 

kulturalnymi w ramach programu European Voluntary Service (EVS), jak również 

wolontariusze i członkowie grup twórczych działających przy Akademickim Centrum 

Kultury Uniwersytetu Gdańskiego „Alternator”. 

Szkolenia dla nauczycieli kierunków humanistycznych (z całej Polski oraz 

polonijnych) na temat solidarności. Akademia Letnia swym zakresem obejmuje 

problematykę związaną z zagadnieniami solidarności (postawy i zjawiska), demokracji, 

tolerancji i wolności w dziedzinach nauk humanistycznych. 

Integracja środowiska szkolnego z artystami i animatorami kultury. Cykl warsztatów 

służących poznaniu zagadnień związanych z odbiorem sztuki. Stworzenie laboratoriów, 

w których odbywać się będą warsztaty, spotkania i wydarzenia artystyczne. 

Festiwal twórczości kobiecej, w dużej mierze oparty na alternatywie. Zakres działań 

to m.in. ziny (niezależne wydawnictwa), koncerty, sety DJ-skie i VJ-skie, pokazy mody, 

slamy poetyckie, street art, murales, warsztaty świadomościowe. 


Świetlica Krytyki Politycznej 

w Trójmieście 

Forum Dialogu Gdański 

Areopag 


Akademickie Centrum Kultury 

UG Alternator 


Fundacja Centrum Solidarności 

Grupa ds. nauki i edukacji 


Trójmiejska Akcja Kobieca TAK 


Muzeum Praw Człowieka 

Droga Praw Człowieka 

Metropolitanka 

Tęczowe Archiwum 

Trójmiasta 

Muzeum mieścić się będzie w pomieszczeniach historycznej gdańskiej Katowni. 

W ramach muzeum realizowane będą m.in.: 

Ekspozycja muzealna przedstawiająca historię praw człowieka w Polsce,w Europie 

i na świecie. 

Historia Trójmiasta opowiedziana przez historię zamieszkujących je kobiet 

– „herstoria”. Szkolenia dla przewodników i przewodniczek, gry miejskie, konkursy 

oraz wykłady, portal internetowy z historiami trójmiejskich kobiet. 

Pamiątki po osobach nieheteronormatywnych zamieszkujących region Pomorza oraz 

prezentacja sztuki queer z Wybrzeża. 



Muzeum Historyczne Miasta 

Gdańska 

Gdańsk chce tworzyć warunki 

do prowadzenia debat o wolności 

i solidarności. Wykorzysta 

do tego swój unikalny status 

i dziedzictwo. Na zdjęciu spotkanie 

Dalajlamy z młodzieżą, 

które odbyło się w Gdańsku 

w roku 2008. 

My też możemy chodzić 

do kina 

Zwiększenie osobom głuchoniemym i niewidomym możliwości dostępu do życia 

kulturalnego i społecznego. Seanse filmowe z tłumaczeniem 1:1 oraz wykorzystujące 

metodę audiodeskrypcji. 

Teatr Mroku 

Realizacja sztuk teatralnych w zupełnej ciemności pozwalającą widzom poczuć się jak 

osoba niewidoma. 


Jarosław Kusza 

Stowarzyszenie Na Styku 

Bałtyk w szklance wody 

Nowe, europejskie spojrzenie na problematykę związaną z eksploatacją akwenu, 

ekologicznymi i społecznymi aspektami życia w jego bliskości, połączone z szeroką 

prezentacją najnowszej sztuki i kultury dziesięciu krajów nadbałtyckich: Norwegii, 

Szwecji, Finlandii, Rosji, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Niemiec i Danii. 

Nadbałtyckie Centrum Kultury


271 



Solidarity of Arts 

Polski Festiwal Operowy 

Festiwal Szekspirowski 2016 


Cultural Creative Force 

ECEKON 

Festiwal prezentujący nowe produkcje artystyczne ze szczególnym uwzględnieniem 

kreacji zbiorowych, które łącza wielu twórców we wspólnej, solidarnej kreacji 

artystycznej. 


Prezentacja prapremier europejskich i popularyzacja polskiej opery, dzieł nowych 

oraz tych zapomnianych. Działania edukacyjne, m.in. warsztaty, mistrzowskie kursy 

wokalne, Letnia Akademia Operowa. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Specjalna edycja festiwalu zorganizowanego w międzynarodowej współpracy 

Europejskiej Sieci Festiwali Szekspirowskich. W roku 2016 pod znakiem 400. rocznicy 

śmierci Szekspira i prezentacji 27 teatrów z 27 krajów Unii Europejskiej. Projekt 

opisany w Rozdziale II. 

Międzynarodowy projekt działań twórczych i edukacyjnych w obszarze szeroko 

rozumianej sztuki tańca. Głównym celem jest aktywizacja współpracy bałtyckiej sieci 

ośrodków, instytucji i artystów tańca współczesnego. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Długofalowy program dotyczący zarządzania kulturą dla managerów prowadzących 

projekt ESK i inne projekty międzynarodowe, zainicjowany przez miasto Umea – ESK 

2014. Ma na celu stworzenie międzynarodowego programu zarządzania kulturą 

(planowanie projektów, finansowanie i implementacja). Skutkami projektu mają 

być zbudowanie sieci koordynatorów projektów międzynarodowych, stworzenie 

dobrych praktyk i bazy wiedzy. Do udziału w projekcie zaproszone zostały miasta 

stowarzyszone w Związku Miast Bałtyckich. 

Europejskie Centrum Edukacji Kulturalnej Osób z Niepełnosprawnością. Powołanie 

od 2012 r. centrum o zasięgu europejskim, zajmującego się kształceniem pedagogów 

pracujących w zespołach muzycznych osób z niepełnosprawnością. W 2016 r. zostanie 

zorganizowany przegląd zespołów prowadzonych przez absolwentów centrum. Projekt 

realizowany w oparciu o autorską metodę pracy orkiestry Vita Activa. 

Urząd Miejski w Gdańsku, Urząd 

Marszałkowski Województwa 

Pomorskiego 



Klub Żak 

Umea 2014 

Związek Miast Bałtyckich 


Orkiestra Vita Activa 

Filharmonia Narodów Całoroczna prezentacja wykonawców muzyki klasycznej z miast partnerskich Gdańska. Polska Filharmonia Bałtycka 


Jazz Jantar 2016 

Nostrum Sanus 

Specjalna edycja festiwalu prezentującego najnowsze trendy w muzyce jazzowej. 

W programie: koncerty międzynarodowych gwiazd oraz artystów młodej sceny, 

warsztaty i jam session. 

Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Szlakiem Katedr i Kościołów Gotyku 

Ceglanego. Festiwal organizowany jednocześnie w siedmiu miastach należących do 

Stowarzyszenia Miast Gotyku Ceglanego. Siedem państw, siedem dzieł współczesnych 

kompozytorów, związanych tematycznie z ideą wolności i solidarności. Festiwal 

w formule tzw. festiwalu wędrującego: od Gdańska przez Haderslev (Dania), Ystad 

(Szwecja), Wolgast (Niemcy) , Tartu (Estonia ), Wilno (Litwa) do Rygi (Łotwa). 

Klub Żak 




TOTART Fest 

Sympozjum Naukowe 

Hispanistów 

Teatr Sztuk Pierwszych 

Wagon Sztuk 

InterKameralia 

Międzynarodowy Festiwal 

Chórów Akademickich na 

Uniwersytecie Gdańskim 

Plenery Artystyczne 

Festiwal realizowany w 30. rocznicę powstania anarchistycznej formacji artystycznej 

założonej 23 kwietnia 1986 r. w Gdańsku, skupiającej performerów, plastyków, poetów 

i muzyków. Na program festiwalu składać się będę autorskie pokazy członków grupy 

oraz prezentacja młodych artystów. 

Sympozjum służy wymianie myśli i doświadczeń badawczych. Poruszane będą 

zagadnienia związane z dydaktyką i metodologią nauczania języka hiszpańskiego jako 

języka obcego oraz zagadnienia z obszaru traduktologii. 

Teatr z międzynarodową obsadą i najnowszą dramaturgią, prezentujący tylko 

prapremiery oraz europejskie debiuty. Obejmie produkcje z minimalnym budżetem, 

głównie realizacje sztuk podczas rezydencji. W projekcie, mającym na celu kojarzenie 

artystów, wezmą udział młodzi reżyserzy i pisarze. Projekt połączony z Wagonem 

Sztuk. 

Przygotowanie specjalnego wagonu do prezentacji teatralnych. Wagon podłączony 

do składu pociągu na trasie Zakopane – Sopot. Prezentacje kameralnych spektakli 

przygotowanych przez niezależne grupy teatralne na zamówienie Gdańsk 2016. 

I Międzynarodowy Festiwal Muzyki Kameralnej. Stworzenie platformy dla 

muzycznych działań między artystami europejskimi. Festiwal przygotrowany przez 

Orkiestrę Kameralną Hanseatica, nawiązującą do idei wspólnoty hanezatyckiej. 

Prezentacja chórów akademickich. Celem projektu jest promocja chóralistyki 

akademickiej oraz promocja Gdańska wśród młodzieży akademickiej z innych 

ośrodków uniwersyteckich. 

Coroczne plenery malarskie organizowane przez gdańską Galerię Klucznik 

i każdorazowo inne miasto hiszpańskie. Na rok 2016 zaplanowana jest współpraca 

z miastem, które będzie nosić tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. 


Tymon Tymański 


Stowarzyszenie Hispanistów 

Polskich 

Grupa ds. kultury i sztuki 



Orkiestra Kameralna Hanseatica 




Galeria Klucznik 

Solidarność artystów to także 

projekty oparte na wspólnej 

kreacji artystycznej. Na zdjęciu 

koncert Ennio Morricone. 

Kompozytorowi towarzyszyły 

blisko stuosobowy chór oraz 

dwie połączone orkiestry 

symfoniczne. Wydarzenie 

odbyło się w 2009 r. na terenie 

Stoczni Gdańskiej. 


Orfeusz 

Baltic Saxophone Ensemble 

Gdański Festiwal Tańca 

Projekt zakłada sceniczną realizację w plenerze opery barokowej Orfeusz 

Monteverdiego. To symboliczne w dziejach opery dzieło ma stać się zalążkiem 

działań artystycznych w budowanym Centrum Muzyczno-Operowym. Siłą produkcji 

Orfeusza jest kombinacja osobowości artystycznych oraz zaangażowanie w projekt 

osób, niekojarzonych do tej pory z tego rodzaju repertuarem, czyli udział gwiazd 

w nietypowym repertuarze. 

Powołanie zespołu muzycznego saksofonistów oraz organizacja tournée po krajach 

basenu Morza Bałtyckiego. Zespół składać się będzie z międzynarodowych muzyków. 

Taniec jako sztuka wolności. Festiwal ma na celu promocję i wspieranie rozwoju tańca 

współczesnego poprzez prezentację najwybitniejszych spektakli z Polski i zagranicy, 

umożliwienie debiutu młodym talentom tanecznym i choreograficznym z różnych 

regionów Polski i Europy, a także umożliwienie polskim artystom zaistnienia na arenie 

międzynarodowej. 

Państwowa Opera Bałtycka 


Cezariusz Gadzina 

Klub Żak

Społeczność w sieci 

Poza Unią 

273 

Nazwa Opis Pomysłodawca lub 

realizator 

Festival Open Source Art 

Wikipolis 

E-culture House 

Spotkanie Blogerów 

Gdańsk 4D 

Internet Edustarter 

Sympozjum indieMEDIA 

Filmowa Strefa Wolność. 

Europejskie Spotkania Filmowe 

Festiwal poświęcony twórcom, którzy eksperymentują z nowymi technologiami oraz 

analizują ich zastosowanie i wpływ na społeczeństwo. Prezentacja sztuki inspirowanej 

filozofią open source. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Laboratorium demokracji bezpośredniej, wolna i solidarna przestrzeń na terenach 

postoczniowych. Projekt polegający na tworzeniu, w oparciu o nowe technologie, 

miejsca dla kreacji, prezentacji i spotkań, jednocześnie w świecie realnym i wirtualnym. 


Internetowy Dom Kultury. Przygotowanie portalu do pracy twórczej i prezentacji dzieł, 

z narzędziami umożliwiającymi pracę na odległość, podzielony na następujące działy/ 

sale: sala teatralna (narzędzia do projektowania trójwymiarowych scen, scenografii, 

oświetlenia), sala literacka (narzędzia do tworzenia hipertekstu, scenariuszy 

i scenopisów, adaptacji), sala video (narzędzia do montażu, oraz biblioteka materiałów 

archiwalnych udostępnionych na wolnych licencjach), sala muzyczna do nagrywania 

i montażu dźwięku. Biblioteka Idei zawierająca teksty filozoficzne i socjologiczne. 

Dom kultury organizować będzie cykle prezentacji filmowych i muzycznych 

w Wikilpolis. 

Spotkanie blogerów, szczególnie adresowane do autorów blogów o tematyce 

kulturalnej. Celem spotkania jest wymiana doświadczeń, budowanie sieci kontaktów 

oraz dyskusja poświęcona rozwiązaniom prawnym i informatycznym wspierającym 

sferę niezależnego publikowania opinii w internecie. 

Przeprowadzenie pełnej digitalizacji zasobów kultury Gdańska oraz tworzenie 

narzędzi ułatwiających podróżowanie i zwiedzanie miasta i regionu, w oparciu 

o nowe technologie. Na rok 2016 zostanie przygotowana platforma systematyzująca 

informacje i ułatwiająca planowanie przemieszczania się zgodnie z podanymi 

kryteriami daty, miejsca, ilości osób, itp. Przygotowanie kluczowych miejsc i obiektów 

do korzystania z systemu rzeczywistości rozszerzonej. 

Opracowanie i wdrożenie lokalnych strategii social networkingu. Warsztaty z zakresu 

wykorzystania darmowych aplikacji sieciowych, wolnych źródeł edukacyjnych, 

dzielenie się twórczością. 

Sympozjum, którego tematem jest udział niezależnych mediów internetowych 

w kulturze europejskiej. 

Projekt warsztatów dla studentów europejskich szkół filmowych. Na bazie 

archiwów Video Studio Gdańsk uczestnicy poznawać będą historię Polski i warsztat 

dokumentów stworzonych dla tej instytucji. Studenci stworzą własne obrazy w oparciu 

o twórcze przetworzenie materiałów archiwalnych umieszczonych w specjalnej, 

interaktywnej bazie danych. Praca odbywać się będzie pod kierunkiem tutorów, 

którymi będą najwybitniejsi polscy dokumentaliści. 

Nadbałtyckie Centrum Kultury 



Pomorski Klaster ICT/ETI 



Grupa ds. biznesu 

i przedsiębiorczości 





Video Studio Gdańsk 



Gedanit 

Cities on the Edge 

European Performing Arts 

Trade Exposition – EPAT EXPO 

Europejski Poeta Wolności 

Labirynt Europy 

Przestrzeń Wolności 

a Country – a Village 

Światowy Kongres Tłumaczy 

Kierunek Wschód 

Rozdroża Wolności 

Wystawa Sztuki Współczesnej Bursztynowym Szlakiem. Celem wystawy jest 

pokazanie różnych tradycji wolności w krajach szlaku oraz rozumienia i istoty 

wolności na przełomie XX i XXI w. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Tworzenie koprodukcji artystycznych oraz realizacja działań społecznych 

w poszerzonej formule projektu zapoczątkowanego w 2008 r. Partnerska współpraca 

między miastami COTE (m.in. Liverpool, Brema, Istambuł, Marsylia) oraz nowych: 

Odessa, Walencja. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Specjalistyczne targi sztuk performatywnych, które odbywają się przemiennie 

w Gdańsku i Maladze. Edycja w Gdańsku to prezentacja Europy Środkowej 

i Wschodniej oraz Azji, a edycja w Maladze – krajów basenu Morza Śródziemnego 

i Afryki. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Nagroda i festiwal literatury. Wyróżnienie i promocja zjawisk poetyckich, które 

podejmują temat wolności, a jednocześnie charakteryzują się wybitnymi wartościami 

artystycznymi. Projekt opisany w Rozdziale II 

Akcja polegająca na ułożeniu gigantycznego labiryntu z książek. W labiryncie 

będzie można posłuchać fragmentów z ksiąg zakazanych. Od roku 2012 zostanie 

uruchomiona strona internetowa projektu, na której znajdą się publikacje z Indeksu 

Ksiąg Zakazanych oraz dokumentacja audiocytatów czytanych przez wszystkich 

chętnych. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Koncert specjalny będący manifestacją wolności i solidarności z krajami, gdzie 

wolność i demokracja są ograniczane. W roku 2016 w koncercie wezmą udział 

europejskie gwiazdy zaangażowane w działania na rzecz obrony praw człowieka. 


Idea projektu polega na stworzeniu miejsc pracy twórczej w małych wioskach 

województwa pomorskiego oraz programu rezydencyjnego dla zaproszonych artystów. 

Projekt odbywa się w sześciu wybranych wioskach województwa, których nazwy są 

tożsame z nazwami państw lub miast z Europy i ze świata: Korea, Meksyk, Ameryka, 

Czechy, Kolonia, Kosowo. Projekt polega na pracy artysty z każdego z wybranych 

krajów w środowisku pomorskiej wsi o tej samej nazwie i stworzeniu tam projektu 

w przestrzeni publicznej danego miejsca. 

Wydarzenie powiązane z projektem Europejski Poeta Wolności. Kongres ma służyć 

integracji i nawiązaniu kontaktów. Głównym tematem kongresu jest wpływ literatury 

na rozwój języków narodowych oraz wspólne aspekty wolności w literaturze światowej. 

Eksport dobrych praktyk antydyskryminacyjnych do państw byłego ZSRR poprzez 

staże w gdańskich organizacjach pozarządowych, wizyty studyjne, publikacje. 

Festiwal instalacji przestrzennych, którego ideą jest artystyczna „interwencja” 

przeciwko przejawom łamania praw człowieka. 



Łaźnia 

Universal Arts 





Emilia Orzechowska 




Fundacja Wspólnota Gdańska 


Okno na Świat 

Transitart Europe 

Festiwal Kultur Świata, który koncentruje się na twórczości współczesnej, dziejącej 

się tu i teraz, która jest żywą reakcją artystów na rzeczywistość, na poszukiwanie 

wspólnego, twórczego mianownika z ludźmi innych kultur. 

Festiwal sztuki transgranicznej. Sztuka tranzytowa to w założeniu sztuka pokazująca 

podobieństwa kulturowe w Europie z jednoczesnym akcentowaniem niezależności 

w kulturze i sztuce. 



Stowarzyszenie Autostrada 

Kultury 

Formacja Sztuki Tranzytowej 

Transitart

Kreacje 

275 


realizator 

Art&Science 

Transvizualia 016 

4noceDADA 

Animation Now! 

Tydzień Sztuk o Wolności 

BalTIKI Surf & Rockabilly NCK 

Show 

Bałtycki Festiwal Komiksu 2016 

Celem projektu jest eksploracja związków sztuki z nauką, relacji praktyk artystycznych 

i działań o charakterze poznawczym. W projekcie udział wezmą artyści sięgający 

w swych działaniach twórczych po najnowsze techniki badań naukowych: 

nanotechnologię, inżynierię genetyczną, robotykę. Projekt opisany szerzej w Rozdziale 

II. 

Festiwal prezentujący dzieła oparte na nowych technologiach audiowizualnych. 

Eksploracja związków między muzyką,dźwiękiem, a obrazem. Projekt opisany 


Sztuka eksperymentalna, prezentacje performerów, tancerzy i muzyków z Wielkiej 

Brytanii, Austrii, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Szwecji oraz Polski. To niepowtarzalne 

zdarzenie, trwające całe noce w specjalnie zaaranżowanych przestrzeniach Głównego 

Miasta, będzie hołdem w setną rocznica powstania DADA. 5 lutego 1916 r. powstał 

Cabaret Voltaire, a 9 lutego – o godz. 18:00 Tristan Tzara zainicjował dadaizm. 

Architektura w połączeniu z muzyką i tańcem. 

Międzynarodowy festiwal poświęcony najbardziej aktualnym zjawiskom współczesnej 

animacji. 

Konkurs, warsztaty, dramaturgiczne, przegląd sztuk teatralnych, których temat 

związany jest z wolnością. 

Prezentacja różnych odcieni rock’n’rolla, w tym stylu muzycznego surf 

charakteryzującego się żywiołowym graniem muzyki tanecznej na tradycyjnych 

instrumentach. 

Ideą festiwalu jest zintegrowanie środowiska związanego z komiksem. Podczas 

trwania festiwalu twórcy, wydawcy, badacze i fani komiksu uczestniczą w dyskusjach, 

prelekcjach,warsztatach. 

Bałtycki Festiwal Nauki 2016 Jest jednym z czterech największych w Polsce festiwali nauki, odwiedza go 220–250 

tys. osób. Jako jedyny w Polsce, przede wszystkim dzięki Wydziałowi Oceanografii 

Uniwersytetu Gdańskiego, ma program skierowany zwłaszcza na tematy związane 

z naukami o morzu. Edycja specjalna zostanie przygotowana we współpracy 

z Katalońskim Festiwalem Nauki w Barcelonie. 

Neue Romantik Festival 

Windowisko 2016 

Wybrzeże Sztuki 2016 

Yach Film 2016 

Fotołaszki 

3x100 

Multidyscyplinarny, ponadgatunkowy festiwal stawiający pytanie o współczesny 

romantyzm. Istotnym elementem festiwalu będą prace stworzone specjalnie na 

festiwal. 

Ogólnopolski festiwal sztuk autorskich prezentujący młodą dramaturgię polską. 

Edycja specjalna festiwalu obejmie przegląd europejskiej dramaturgii. 

Interdyscyplinarny festiwal z wiodącym nurtem teatralnym. 

Ideą programu jest stworzenie miejsca spotkań dla różnego rodzaju działań 

artystycznych i konfrontacji różnych sposób widzenia świata, refleksji i poszukiwań. 

Europejska edycja Festiwalu Wideoklipu. Ideą festiwalu jest z jednej strony przegląd 

powstałych przez ostatni rok teledysków, z drugiej uhonorowanie najwybitniejszych 

objawień artystycznych w tej dziedzinie, oraz promowanie młodych talentów. 

Międzynarodowy konkurs na specjalną linię ubrań, gdzie przewodnim motywem będą 

zdjęcia Gdańska. 

Projekt adresowany m.in. do studentów architektury, wzornictwa, sztuk pięknych 

polegający na zaprojektowaniu i wykonaniu elementu placu zabaw. W projekcie 

weźmie udział 100 studentów, koszt realizacji zaprojektowanego elementu nie może 

przekroczyć 100 EUR, praca musi trwać przez 100 dni. Realizatorzy wyłonieni zostaną 

w międzynarodowym konkursie. 


Łaźnia 

Stowarzyszenie A KuKu Sztuka 




Marek Kochan 


Wojewódzka i Miejska 

Biblioteka Publiczna 

Wydawnictwo Hanami 

Rada Rektorów Województwa 

Pomorskiego 


Michał Jacaszek 

Gdański Archipelag Kultury – 

Integracyjny Klub Artystyczny 

Winda 

Teatr Wybrzeże 

Fundacja Bursztynowe Oko 

Rada Młodych 



realizator 

Bałtyckie Spotkania Ilustratorów 

2016 

Dom Chodowieckiego 

Miejsce prezentacji i promocji najciekawszych dokonań w dziedzinie książki dla dzieci. 

W ramach projektu odbywają się wystawy, prezentacje i panele dyskusyjne, warsztaty 

plastyczne i animacji. 

Zaadoptowanie domu Daniela Chodowieckiego na pracownie i miejsce realizacji 

programu rezydencji dla artystów. Wśród stałych elementów będą: pracownia druków 

specjalnych, dwie ekspozycje: „Chodowiecki, ilustrator – obserwator” i „Grass, między 

widzeniem a opowiadaniem” oraz ekspozycje czasowe prezentujące dzieła na styku 

literatury i sztuk plastycznych. 



Hevelius Heaven Ogólnoświatowy zjazd odkrywców planet – konferencja popularnonaukowa. biuro Gdańsk 2016 

Wzorzec Sekundy 

Projekt łączący eksperyment naukowy z atrakcją turystyczną. Jest to zegar 

odmierzający czas na podstawie impulsów wysyłanych przez pulsary. 

90 dni na 90 lat Gdyni Pasmo projektów składające się ze specjalnych edycji festiwali oraz nowych działań 

odbywających się na terenie Gdyni. 2016 r. jest rokiem jubileuszowym, Gdynia 

obchodzi swoje 90 urodziny. Proponowane projekty (opisane w Rozdziale II): 

Open’er 

Gdynia Design Days 

Festiwal Polskich Filmów 

Fabularnych w Gdyni 

FROG 

Seis Relatios Seis 

Festiwal Zdarzenia 

Scena Letnia Teatru Wybrzeże 

PROG-ROCK 

Heineken Open'er Music Festival to największy w Polsce i jeden z najważniejszych 

w Europie festiwali muzycznych. Laureat europejskiej nagrody Best Major Festival 

(2009 r.). Ideą festiwalu jest prezentacja światowej sceny muzycznej i promocja 

polskich artystów alternatywnych. 

Wydarzenie skupia się wokół promocji kreatywnego, nowoczesnego projektowania. 

Podczas imprezy odbywają się wystawy w różnych miejscach Gdyni wpasowujących 

się w przestrzeń miejską, warsztaty projektowania, koncerty, Brama Spotkań 

(prezentacje designerów i wykłady). Dni Designu Krajów Nadbałtyckich w Gdyni 

organizowane przez Miasto Gdynia oraz Instytut Wzornictwa Przemysłowego. 

Festiwal jest najważniejszą i największą imprezą filmową w Polsce. Podczas festiwalu 

wyświetlane są najlepsze polskie filmy fabularne, organizowane przeglądy filmów 

niezależnych oraz imprezy towarzyszące (koncerty, projekcje, wystawy). Najlepszy 

obraz otrzymuje nagrodę Złote Lwy. 

Festiwal Rytmu i Ognia. Festiwal prezentuje młode zespoły fireshow i bębniarskie oraz 

grające muzykę etniczną. Organizowane są: konkurs grup, warsztaty, pokazy i koncerty. 

Festiwal odbywa się w przepięknej scenerii Sceny Letniej Teatru Miejskiego na plaży 

w Gdyni Orłowie. 

Realizacja wspólnych konkursów literackich, wydawnictw dwujęzycznych 

inspirowanych Malagą i Gdańskiem. Prowadzenie programów rezydencyjnych dla 

pisarzy przez te dwa miasta. Projekt realizowany we współpracy Malagi i Gdańska. 

Formuła Międzynarodowego Festiwalu Działań Teatralnych i Plastycznych „Zdarzenia” 

polega na wytworzeniu przestrzeni dla spotkań i wymiany doświadczeń znanych 

artystów oraz sztuki z całej Europy z pokoleniem twórców i społeczności lokalnej. 

Głównym punktem programu jest konkurs dla debiutujących twórców, studentów oraz 

dyplomantów wszystkich szkół artystycznych z Polski i zagranicy. 

Scena jest wspólną inicjatywą Teatru Wybrzeże i Centrum Kultury i Sportu w Pruszczu 

Gdańskim. Plenerowa prezentacja spektakli teatralnych. 

Festiwal muzyki progresywnej. Odbywa się latem na terenie stadionu w Redzie. 

W ramach projektu organizowane są także warsztaty muzyczne i artystyczne. 


Gdańska 

Urząd Miasta Gdyni 

Alter Art 

Instytut Wzornictwa 

Przemysłowego 

Pomorska Fundacja Filmowa 

w Gdyni 

Centrum Kultury w Gdyni 

Współpraca z Malagą 

Tczew – Metropolia 

Stowarzyszenie Integracji 

Humanistycznej Po-Most 

Metropolia – Pruszcz Gdański 

Centrum Kultury i Sportu 

w Pruszczu Gdańskim 

Teatr Wybrzeże 

Metropolia – Reda 

Miejski Ośrodek Sportu 

i Rekreacji w Redzie 

elementy dodat kowe

Kultura Wolności 

279 

Przestrzeń 



Galeria Zewnętrzna Miasta 

Gdańska 

Narracje 

Kolekcja Malarstwa 

Monumentalnego 

Gdańska Szkoła Muralu 

Monumental Art 

Galeria na Wodzie 

Tworzenie kolekcji trwałych dzieł sztuki w przestrzeni publicznej oparte na 

współpracy międzynarodowych artystów z naukowcami, planistami, architektami, 

a także politykami. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Instalacje i Interwencje w Przestrzeni Publicznej. Prezentacja prac artystów z różnych 

stron świata obok prac artystów lokalnych, głównie instalacji site-specific związanych 

ze światłem. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Galeria jest połączeniem historii, urbanistyki, sztuki zaangażowanej oraz przykładem 

demokratyzacji przestrzeni publicznej poprzez sztukę. Kolekcja murali koresponduje 

z walorami historycznymi i urbanistycznymi osiedla Zaspa. Projekty wchodzące 

w skład pasma opisane w Rozdziale II. 

Platforma stworzona do dyskusji, doskonalenia warsztatu oraz integracji środowiska. 

Jej celem jest przywrócenie muralowi jego pierwotnej funkcji sztuki społeczno- 

– politycznej, reagującej na aktualne wydarzenia oraz wypracowanie jednolitego stylu 

„Gdańskiej Szkoły Muralu”. 

Tworzenie największej w Europie kolekcji i ekspozycji prac (malarstwa 

wielkoformatowego) uznanych artystów ze świata. Koresponduje z walorami 

historycznymi i urbanistycznymi osiedla Zaspa. Projekt zmienia 30 tys. blokowisko 

w galerię sztuki. 

Pływająca galeria sztuki. Projekt związany z aktywizacją dróg wodnych. Miejsce 

przeznaczone na prezentacje wystaw, koncertów, spektakli teatralnych. 


Łaźnia 




Politechnika Gdańska 



Partyzantka Q 

Wiedzieć – też sztuka 

City Stage 

Plac Gustkowicza – 

eksperymentalna przestrzeń 

publiczna 

Edukacyjno-kulturalny projekt składający się z serii działań o charakterze 

„partyzanckim” czyli niesystemowych, nieregularnych, rozproszonych w przestrzeni 

i czasie interwencji kulturalnych. Działania realizowane w oparciu o ideę 

streetworkingu. Projekt obejmuje zarówno przestrzeń realną, jak i partyzanckie 

działania w przestrzeni wirtualnej. 

Projekt łączący edukację w zakresie ochrony środowiska z edukacją kulturalną. 

Skierowany jest głównie do młodzieży szkolnej. Cykl warsztatów poświęcony 

inspiracjom ekologicznym w sztuce współczesnej. Jednym z działań będzie tworzenie 

rzeźb z wykorzystaniem materiałów wtórnych oraz surowców pochodzących 

z recyclingu. 

Miasto jako naturalna scenografia dla widowisk teatralnych. Organizacja kameralnych 

spektakli prezentowanych na skwerach, w parkach, na dziedzińcach i podwórkach. 

Przeprowadzenie akcji „Performanty” polegającej na działaniach performatywnych 

w przestrzeniach publicznych, m.in. zatrudnienie performerów w miejscach 

użyteczności publicznej: poczta, urząd, bank. Kulminacyjnym punktem projektu 

będzie realizacja ogromnego widowiska z udziałem międzynarodowych grup 

teatralnych. 

Projekt skierowany do dzieci i młodzieży. Tworzenie instalacji w przestrzeni publicznej, 

w defaworyzowanych dzielnicach, m.in. Nowym Porcie. Zaangażowanie dzieci 

w inicjowanie i współtworzenie instalacji. 





Łaźnia 


Schody Wolności 

Kongres Urbanistyczny 

Symbolem Europejskiej Stolicy Kultury w Gdańsku będzie instalacja „Schody 

Wolności”. Liczba stopni odpowiada liczbie wszystkich projektów, zarówno tych 

dużych, jak i najmniejszych, realizowanych w szkołach, dzielnicach, w każdym 

z miast Metropolii. Projekt zostanie zrealizowany w drodze międzynarodowego 

konkursu architektonicznego. Przez następne lata instalacja będzie pełnić rolę tarasu 

widokowego. 

Kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Planistów Miejskich i Regionalnych 

(International Society of City and Regional Planners – ISOCARP). Propozycją 

tematu jest: „Arkadia, Idylla, Utopia – miasto w XXI wieku”. Kongres zgromadzi 

przedstawicieli profesjonalnych środowisk międzynarodowych związanych 

z kształtowaniem przestrzeni, a w szczególności z planowaniem urbanistycznym 

i rozwojem miast. Będzie okazją do prowadzenia dyskusji o najważniejszych 

problemach rozwoju urbanistycznego. 



Międzynarodowe 

Stowarzyszenie Planistów 

Miejskich i Regionalnych 

Tworzenie przestrzeni dla 

działań eksperymentalnych 

to ważna funkcja projektów 

artystycznych. Wiele takich 

działań inicjuje Centrum 

Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA. 

Na zdjęciu prace Iwony Zając 

w CSW Łaźnia na Dolnym 

Mieście. 

Parkowanie 2016 

Rewitalizacja miejskich terenów zielonych. Wydarzenie łączące sztukę i rekreację. 

Specjalna edycja będzie rozwinięciem i poszerzeniem działań organizowanych 

obecnie w Parku Oliwskim na pozostałe gdańskie parki. 


Gdański Festiwal Rzeźby 

z Piasku 2016 

Wydarzenie, w ramach którego na plażach Zatoki Gdańskiej tworzone są przez 

międzynarodowych artystów rzeźby z piasku. Każda edycja wydarzenia nawiązuje do 

konkretnego tematu związanego z Gdańskiem. 


Miejskie Znaki Kultury 

Celem projektu jest zmiana myślenia o sztuce w przestrzeni publicznej, 

umiejscowienie jej w taki sposób, żeby nie była osobnym bytem lecz wpisanym 

w konkretny krajobraz działaniem twórczym. 

Projekt, poza realizacjami dzieł w przestrzeni publicznej, zakłada spotkania-debaty 

z twórcami „miejskiej sztuki”, których tematem będzie pojęcie demokratyzacji 

przestrzeni publicznej poprzez sztukę. 

Gdański Archipelag Kultury 

– Klub Plama

Czas wolny 

281 


realizator 

Jarmark św. Dominka 2016 

Baltic Games 2016 

Welcome to Gdańsk 

Baltic Sail 2016 

City Night Touring 

European Maritime Culture 

Festival Maritime Roots 

IT Mobilni (Mobilne Punkty 

Informacji Turystycznej) 

KuglART Fest 2016 

Międzynarodowy Zjazd 

Autostopowiczów 

Odyseja kulturalna 

Azymut 

Szkoła na fali 

Cykliczna impreza handlowo-kulturalna, która co roku w sierpniu odbywa się 

w Gdańsku na terenie Głównego Miasta. Bierze w niej udział ponad 1000 handlowców, 

artystów, rzemieślników i kolekcjonerów. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Festiwal sportów ekstremalnych. Muzyka i adrenalina. Baltic Games to więcej niż 

festiwal, to niesamowite loty na motorach przekraczające wysokość trzeciego piętra, 

to zawody deskorolkowe , to pierwszy na Wybrzeżu basen do skimboardu w centrum 

miasta, to rolkarze z całego świata, a przede wszystkim mnóstwo dobrej zabawy. 

Projekt skierowany do osób pierwszego kontaktu z turystami: taksówkarzy, 

recepcjonistów, kasjerów, służb mundurowych. Obejmuje szkolenia z zakresu 

informacji turystycznej, życia kulturalnego w mieście, savoir-vivre’u i wrażliwości 

kulturowej. 

Żeglarski festiwal w historycznym sercu miasta: regaty, parady, koncerty szantowe, 

niepowtarzalna okazja do zwiedzania jachtów, kontaktu z żeglarzami, przyjrzenia się 

z bliska zwyczajom i bogatym tradycjom surowego życia pod żaglami. 

Wydarzenie inspirowane londyńskim i paryskim randonnée. Spotkania wieczorne 

w określonym przez organizatora miejscu. Pokonywanie wyznaczonej trasy wspólnie 

w jednym peletonie. Wydarzenie będą realizowane raz lub dwa razy w miesiącu 

w okresie od kwietnia do września i będą angażowały amatorów rowerów, wrotek oraz 

osoby poruszające się na wózkach w celu integracji i propagowania aktywnego stylu 

życia. Zwieńczeniem trasy będzie wydarzenie artystyczne na mecie. 

Utworzenie festiwalu prezentującego polski, norweski i światowy dorobek kultury 

morza. European Maritime Culture Festival „Maritime Roots” powstał jako wspólna 

polsko-norweska impreza organizowana przez organizacje pozarządowe. 

Nowa forma usług informacyjnych. W ramach projektu w sezonie letnim w Gdańsku 

będą pracować mobilni informatorzy turystyczni, którzy jeżdżąc na rowerach 

i segwayach będą udzielać informacji, w tym o ofercie kulturalnej ESK 2016. 

Ideą, odbywającego się w Sopocie, festiwalu jest promocja alternatywnego cyrku 

i sztuk kuglarskich, zaprezentowanie i podkreślenie edukacyjnego aspektu żonglerki. 

W trakcie zjazdu odbędzie się konferencja na temat podróżowania, hitchikingu oraz 

alternatywnych form turystyki, wystawa zdjęć z wypraw autostopowiczów. 

Projekt na pograniczu promocji i projektu artystycznego obejmujący całoroczny 

rejs barki śródlądowej, przystosowanej do prezentacji wydarzeń kulturalnych, po 

europejskich wodach śródlądowych. Załoga będzie składać się z się artystów 

i dziennikarzy. W miejscach postoju prowadzona będzie akcja informacyjno- 

– artystyczna związana z projektem ESK, w efekcie projektu powstanie film 

dokumentalny. 

Orientacja sportowa dla osób z niepełnosprawnością. Pokonanie wyznaczonej trasy 

w mieście. Trasa spaceru, przejazdu na rowerze między punktami kontrolnymi 

jest dowolna i właśnie dowolność wyboru oraz realizacja przebiegu stanowi istotę 

orientacji sportowej. 

Edukacja morska, żeglarska dzieci i młodzieży. Organizacja krótkich rejsów po 

morzu, gdzie młodzież będzie uczyła się poszczególnych sprawności żeglarskich, 

uruchomienie kursów bezpłatnej nauki pływania. Rejsy integracyjne dla osób 

z niepełnosprawnościami. 

Międzynarodowe Targi 

Gdańskie SA 


KB Skatelab 

Grupa ds. turystyki i hotelarstwa 

Fundacja Gdańska 

Grupa ds. sportu i rekreacji 


Stowarzyszenie Żeglarsko- 

– Szantowe Gejtawy 


Mamadoo Fireshow (Żonglernia) 








realizator 

Zobacz. Alternatywni 

Przewodnicy 

Aktywnie z Gdańskiem 

Euro Cafe 

Festiwal Carillonowy 2016 

CulturalCaching 

Dzień Plażowicza 

Gdańsk Dźwiga Muzę 2016 

Gdański Festiwal Muzyczny 

2016 


Muzyki Organowej 2016 

Mozartiana 2016 

Regaty smoczych łodzi 

o Nagrodę Dolnego Miasta 

Tańczymy 

Triathlon Trójmiejski 

Turniej Dzielnic 

Przewodnik po Gdańsku. Oprowadzanie przez osoby z niepełnosprawnościami 

intelektualnymi, przez seniorów i seniorki. 

Specjalnie przygotowane i sprofilowane trasy turystyczne na terenie Trójmiasta: trasa 

konna, familijna, ekstremalna, dla osób z psami. 

Kluby Europejskich Stolic Kultury w miastach polskich i hiszpańskich. Specjalny 

program promocyjny i informacyjny prezentujący obie Europejskie Stolice Kultury 

2016. Organizowane będą wykłady, spotkania, dyskusje, prezentacje oraz degustacje 

kulinarne. Miejsca zorganizowane zostaną w popularnych kawiarniach i mają pełnić 

funkcję „ambasad” projektu. 

Festiwal będący jedynym tego rodzaju wydarzeniem w Polsce, ponieważ pośród 

polskich miast tylko Gdańsk posiada dwa czynne carillony koncertowe. Projekt 

nawiązuje do kilkusetletnich carillonowych tradycji Gdańska. Podczas edycji 

specjalnej zostanie ogłoszony konkurs na kompozycję z udziałem trzech carillonów 

oraz konkurs wykonawczy. 

Zabawa, gra oparta na zasadach geocaching'u. Poszukiwanie „zaginionych” skarbów. 

Poszukiwacze skarbów poruszają się po mieście i szukają skrzynek zlokalizowanych 

w miejscach charakterystycznych dla historii i kultury Gdańska. Osoby indywidualne 

bądź drużyna pobierają ze strony internetowej opis skrzynek. Opisy nie wskazują 

lokalizacji punktów wprost, ich lokalizacja jest zaszyfrowana. Celem zabawy jest 

poznawanie miasta, jego nietypowych zakamarków jak również odnalezienie ukrytych 

„skarbów” – skrzynek. 

Wielki piknik na gdańskich plażach w 70. rocznicę pierwszej prezentacji stroju bikini. 

Konkursy i pokazy sportów wodnych, koncerty, wystawa oraz pokaz mody plażowej. 

Festiwal muzyki popularnej organizowany wraz z MTV, połączony z programem 

warsztatów, m.in. tanecznych. 

Festiwal muzyki klasycznej europejskich wykonawców. Gdańsk jako miejsce spotkania 

różnorodnych stylów, tendencji i kierunków muzycznych. 

Kilkadziesiąt koncertów w okresie trzech miesięcy. Prezentacja europejskiego dorobku 

kompozytorskiego. 

Prezentacja dzieł Mozarta w scenerii Parku Oliwskiego, który powstał w roku urodzin 

wielkiego kompozytora. 

Głównym celem projektu jest upowszechnianie kultury fizycznej i sportu 

w środowisku lokalnym wśród dzieci i młodzieży. Przygotowanie i przeprowadzenie 

ogólnoeuropejskich zawodów w wioślarstwie na smoczych łodziach na wodach 

Motławy. 

Warsztaty i pokazy, których celem jest popularyzacja polskich tańców ludowych, jako 

formy spędzania czasu wolnego. 

Podzielenie Trójmiasta na dyscypliny sportowe wchodzące w skład triathlonu. 

W Gdańsku bieg, w Sopocie organizacja odcinka rowerowego, w Gdyni 

przeprowadzenie odcinka pływackiego. 

Cykl wydarzeń sportowo-rekreacyjnych oferujących możliwość rywalizacji sportowej 

w szeregu dyscyplin i form ruchowych, m.in. unihokej, street ball, dance battles, bilard, 

darts, szachy, tenis stołowy. 



Rada Młodych 



Gdańska 



Gdański Archipelag Kultury – 

Scena Muzyczna 

Stowarzyszenie Muzyczne 

Forza 

Polska Filharmonia Bałtycka 

Polski Chór Kameralny Schola 

Cantorum Gedanensis 






Trójmiejska Parada 

Różnorodności i Festiwal 

Kultury Queer 

Umiem Kibicować. Coolturalne 

Kibicowanie 

Parada zorganizowana na głównym trakcie Sopotu manifestująca prawo do 

różnorodności oraz Festiwal Kultury Queer – prezentacja sztuki, debaty i wykłady. 

Program spotkań, konsultacji, warsztatów skierowany do kibiców. Celem spotkań, 

prelekcji ma być wyrobienie postawy pozytywnego kibica. Warsztaty z choreografami, 

artystami plastykami, fotografami celem ożywienia widowisk. 



Grupa ds. sportu i rekreacji

Sąsiedzi 

283 


realizator 

Feta Fet 

Lokalne Lokomotywy, 

czyli tydzień kultury 

Wolontariat metropolitalny – 

model Gdańsk 2016 

Metropolia jest Okey 2016 

Moja dzielnica też stolica 

Kaszëbi 

MUS – Metropolitalny 

Uniwersytet Sąsiedzki 

Re:Vita 

Streetwaves 

Na kaszubski 

Chëcz 

Jak to robimy na 

Kaszubach 

Kaszubscy twórcy 

w internecie 

Kaszubski motyw 

Kaszubski produkt 

Po Kaszubsku – Muzyka, 

Poezja, Taniec, Teatr 

XX-lecie festiwalu teatrów plenerowych i ulicznych. W 2016 r. odbędzie się specjalna 

edycja jednego z najwięszych w Europie Środkowej festiwalu tego typu. 


Organizacja tygodnia kulturalnego w każdym mieście i gminie obszaru 

metropolitalnego, w ramach którego zostaną przygotowane projekty angażujące 

społeczność lokalną oraz prezentujące dorobek kulturalny danego miejsca. Symbolem 

projektu będzie specjalnie przygotowany pojazd-lokomotywa. Projekt opisany 


Pierwszy w Polsce kompleksowy model wolontariatu o wymiarze regionalnym. Projekt 

opisany w Załączniku nr 3. 

Promocja idei zjednoczonej Metropolii poprzez prezentację lokalnego środowiska 

artystycznego. Koncerty w dziesiątkach klubów w dużych i małych miastach na terenie 

całej Metropolii. Projekt opisany w Rozdziale II. 

Pod tym tytułem kryją się projekty, które łączy szereg działań angażujących 

mieszkańców w ich sąsiedzkim wymiarze. Projekt umożliwia sąsiadom wzajemne 

dzielenie się swoimi pasjami z innymi. Projekty wchodzące w skład pasma opisane 


Realizacja zajęć dotyczących hobby gdzie wykładowcami i słuchaczami są mieszkańcy, 

którzy zgłosili swój udział w projekcie. 

Program rewitalizacji społecznej dzielnic. 

Akcja miejska wyprowadzająca działania muzyczne i artystyczne w przestrzeń 

publiczną. 

Kaszubi to wspólnota etniczna, która zachowała swoją odrębną, niezwykle bogatą 

kulturę oraz język. Kaszubskie rękodzieło, budownictwo, muzyka, obyczaje – to 

wszystko, obok języka, co wyróżnia tę społeczność. To właśnie tą unikalną oraz 

nieznaną na skalę międzynarodową kulturą kaszubską, chcemy podzielić się z Europą. 

Pragniemy nadać jej szerszy wymiar, sprawić, by tradycyjne motywy kaszubskie 

znalazły swe miejsce w nowoczesnym wzornictwie oraz w masowej produkcji. W ten 

sposób wybrane elementy kultury ludowej zostałyby włączone w nurt kultury 

współczesnej i wzbogacając ją, zyskałyby nowe życie. 

Projekty wchodzące w skład pasma opisane w Rozdziale II. 

Wsparcie procesu nauczania języka kaszubskiego poprzez zastosowanie 

nowoczesnych technik nauczania. 

Projekt Chëcz ma na celu zebranie i wykorzystanie wiedzy na temat architektury 

regionu i jej popularyzację wśród Kaszubów. 

Konferencja służyć będzie wymianie dobrych praktyk i doświadczeń oraz nawiązaniu 

współpracy między organizacjami i osobami działającymi na rzecz podtrzymania 

tożsamości mniejszości narodowych, grup etnicznych i regionalnych. 

Stworzenie dokumentacji filmowej prezentującej w formie instruktażu poszczególne 

formy rękodzieła, mistrzów oraz ich techniki. 

Celem projektu jest znalezienie łącznika pomiędzy wzornictwem kaszubskim 

a współczesnym wzornictwem przemysłowym i artystycznym. 

Konkurs projektowania przedmiotów użytkowych inspirowanych kulturą Kaszub, 

a zwłaszcza charakterystycznym dla tego regionu wzornictwem. 

W wyniku konkursu powstać mają innowacyjne projekty artystyczne z pogranicza 

sztuk scenicznych w niebanalny sposób prezentujące i promujące język kaszubski. 

Gdański Archipelag 

Kultury – Klub Plama 

Grupa ds. współpracy 

z miastami Metropolii 

Grupa ds. wolontariatu 



Grupa ds. współpracy 

z miastami Metropolii 




Grupa ds. mniejszości 

narodowych, etnicznych 

i kultury Kaszub 



realizator 

Dni Sąsiadów 

Future City Game 

Biznes – Kultura 

Dom Wielokulturowy 

TakTrakt 

F.A.N czyli Festiwal Artystów 

Nieznanych 

Festiwal Gdzieńsk 

GAPA – BUS 

One x One Project 

Pociąg do Hiszpanii 

Cars for the People 

Dźwięki Północy 2016 

Festiwal Sztuki Tutejszej TUTART 

2016 

Gdański Festiwal Sztuki 

Chrześcijańskiej TeHillah 

Gdańska innowacyjna adaptacja Europejskiego Dnia Sąsiada, święta obchodzonego 

w ostatni wtorek maja, z inicjatywy European Federation of Local Solidarity 

(EFLS). W tych dniach zachęca się mieszkańców do spotkań z sąsiadami po to, by 

porozmawiać, lepiej się poznać. Organizowane są też festyny, konkursy i zabawy. 

Projekt warsztatowy umożliwiający mieszkańcom i przedstawicielom władzy 

i instytucji wspólne planowanie przedsięwzięć poprawiających jakość życia w mieście. 

Program szkoleń dla małych i średnich przedsiębiorstw obejmujący wiedzę 

z zakresu sztuki, jej trendów i aspektów rynkowych. Głównym celem jest zwiększenie 

świadomości pracowników małych i średnich przedsiębiorstw w obszarze społecznej 

odpowiedzialności biznesu. 

Rozumiany nie jako biuro, ale jako platforma współpracy. W programie działalności 

domu znajdą się m.in. festiwale będące wynikiem, nawiązanej przez przedstawicieli 

mniejszości narodowych i etnicznych, współpracy. 

Ideą projektu jest przełamywanie barier mentalnych dotyczących grup wykluczonych. 

Konkursy z czterech dziedzin sztuki: muzyka, teatr, literatura, plastyka połączone 

z prezentacjami w podziale na cztery pory roku – cztery koncerty, cztery wernisaże, 

cztery spektakle. Impreza rozgrywająca się na Trakcie Królewskim w Gdańsku. 

Festiwal debiutów prezentujący najmłodszą polską scenę muzyczną. Festiwalowi 

patronować będzie wybitny muzyk Tymon Tymański. 

Wspólne pożegnanie wakacji przez mieszkańców podczas festynu rodzinnego 

zorganizowanego na gdańskich plażach. 

Gdański Artystyczny Podróżujący Autobus to specjalnie przygotowany pojazd 

umożliwiający prowadzenie warsztatów artystycznych w miejscach o utrudnionym 

dostępie do kultury. 

Miasto w obiektywie jego mieszkańców. Coroczny konkurs fotograficzny dla 

mieszkańców zakończony wystawami w Gdańsku i mieście hiszpańskim. Projekt 

realizowany przez Gdańsk, zainicjowany przez Las Palmas w ramach starań o tytuł ESK 

2016. 

Hiszpańskie niedziele w Szybkiej Kolei Miejskiej – promocja kultury hiszpańskiej 

w trzech wagonach SKM. Hiszpański dzień w... – cykl imprez promujących kulturę 

hiszpańską w wybranych miejscowościach zlokalizowanych na trasie SKM od Słupska 

do Tczewa. Hiszpańska platforma e-learningowa umożliwiająca zdalną naukę języka 

hiszpańskiego. Wirtualny słownik kaszubsko-hiszpański. 

Utworzenie mobilnego muzeum motoryzacji, obejmującego kolekcję samochodów 

z okresu PRL. Odrestaurowanie floty Syrenek i stworzenie, zarządzanej prze lokalną 

społeczność, sieci retro taksówek. Utworzenie warsztatów kierowanych głównie do 

młodzieży i osób bezrobotnych. 

Festiwal muzyki inspirowanej folklorem krajów nadbałtyckich. Jest to cykliczna 

impreza międzynarodowa odbywająca się co dwa lata. 

Prezentacja artystów związanych z Gdańskiem. Organizacja koncertów i wystaw 

plenerowych na gdańskich plażach. 

Festiwal ma na celu skupić na kilka dni w Gdańsku grupy muzyczne różnych wyznań 

chrześcijańskich, które zaprezentują swój religijny dorobek muzyczny. Główną 

ideą przedsięwzięcia jest zintegrowanie środowiska chrześcijańskiego, w tym 

reprezentantów zarówno katolicyzmu, jak i prawosławia oraz protestantyzmu. 




British Council 

Grupa ds. biznesu 

i przedsiębiorczości 






Rada Młodych 

Rada Młodych 

Rada Młodych 

Współpraca z Las Palmas 

Bank pomysłów 

Francisco José 

Sánchez Bernal 


Nick Linnell 




Gdańskie Stowarzyszenie 

Przyjaciół Muzykujących Dzieci 

Jaś i Małgosia 

Bractwo Przygody Almanak 


Tu, czyli na Kaszubach 

Warsztaty etnograficzno-filmowe dla dzieci i młodzieży zakończone realizacją etiud 

filmowych – dokumentów.

Pokolenia 

285 


realizator 

Gdańsk Wielokulturowy – 

konferencja na temat 

wielokulturowości 

Mamy zielone światło 

W Gdańsku kwitnie tolerancja 

Wielokulturowość – projekt 

edukacyjny 

Free Entry 

Active Citizens 

Fermata 

W ramach dwudniowej konferencji odbędą się wykłady i sympozja tematyczne 

poświęcone sytuacji mniejszości etnicznych i narodowościowych w Trójmieście, 

Polsce i na świecie. Ponadto zorganizowane zostaną warsztaty praktyczne, służące 

wyposażeniu uczestników konferencji w umiejętności pracy w środowisku 

wielokulturowym. 

Zielony to kolor osób z niepełnosprawnościami. Projekt obejmuje cykl warsztatów 

skierowanych do osób z niepełnosprawnościami. 

Stworzenie w Gdańsku kwietników poświęconych grupom wykluczonym, np. 

kwietnik z półksiężycem (muzułmanie), tęcza (osoby homoseksualne), symbol osób 

niesłyszących. Warsztaty florystyczne dla różnych grup wykluczonych. 

Warsztaty wrażliwości kulturowej dla uczniów. 

Akcja jednodniowa polegająca na udostępnieniu miejsc normalnie niedostępnych: 

siedziba Prezydenta Miasta, prywatne miejsca o historycznym znaczeniu, zaplecza 

teatralne, zaplecze w Telewizji Gdańsk, pracownie artystów itp. 

Gdańsk i Metropolia jest pierwszym regionem w Polsce, gdzie zainicjowany zostanie 

międzynarodowy projekt Active Citizens. Celem projektu jest aktywizowanie 

społeczności lokalnych i wspieranie aktywnych postaw obywatelskich oraz 

przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. W ramach projektu zostaną 

zorganizowane szkolenia z metod aktywizacji społeczności i przeciwdziałania 

wykluczeniu społecznemu. 

Festiwal i warsztaty pianistyczne odbywające się w zaadaptowanej na salę koncertową 

ujeżdżalni w Lublewie oraz w Domu Kultury w Kolbudach. Wydarzenie organizowane 

we współpracy z Polską Filharmonią Bałtycką. 


dr Natasza 

Kosakowska-Berezecka 










Metropolia – Lublewo, Kolbudy 

Stowarzyszenie na Rzecz 

Promocji Pomorza Fermata 

Gdańsk wielokulturowy, 

warsztaty wrażliwości 

kulturowej, szlaki turystyczne 

to tylko niektóre projekty 

dotyczące wielokulturowego 

oblicza Gdańska i Metropolii. 

Na zdjęciu meczet w dzielnicy 

Gdańsk VII Dwór, jedna z czterech 

takich świątyń w Polsce, 

a jedyna – z minaretem. 


realizator 

Żywa Pamięć Gdańska 

Noël Festival 

Światowy Zjazd Gdańszczan 

Rada Młodych 

Dni Wilna 

Festiwal im. Johana Gottlieba 

Goldberga 2016 

Drogi Do Gdańska – Exodus XX 

wieku 


Muzyki i Sztuki Barokowej 

Dzieło Rąk 

Seniorzy i seniorki rysują 

komiksy 

Celem projektu jest pogłębienie identyfikacji mieszkańców z miejscem, w którym 

żyją i podniesienie poziomu dumy mieszkańców z dzielnicy, miasta, regionu. Projekt 

opisany w Rozdziale II. 

Festiwal muzyki dawnej. W repertuarze: muzyka renesansu i baroku w wykonaniu 

artystów głównie z krajów niemieckojęzycznych, flamandzkich i skandynawskich. 

Festiwal będzie odbywał się w okresie Bożego Narodzenia. 

Światowy Zjazd Gdańszczan, organizowany od 2002 r., to okazja do spotkania 

i integracji obecnych i dawnych mieszkańców miasta, a także miłośników 

Gdańska, których nie brak na całym świecie. W imprezie bierze udział ponad 1500 

zagranicznych gości m.in. z Australii, Nowej Zelandii, USA, Niemiec, Izraela i wielu 

innych państw. Specjalna edycja zjazdu odbędzie się w roku 2016. 

Emisariusze Gdańsk 2016 wśród swoich szkolnych środowisk. Główną misją rady 

jest wypracowanie własnych projektów, pod okiem animatora, którego zadaniem jest 

inspirowanie i koordynowanie prac, bez ingerowania w proces kreacji. Obecnie we 

wniosku aplikacyjnym znajduje się pięć projektów przygotowanych przez Radę. Są to: 

Aktywnie z Gdańskiem, Festiwal Gdzieńsk, Fotołaszki, F.A.N, GAPA-BUS. Grupa opisana 

w Rozdziale I s. 064 i s. 082. 

Prezentacja litewskich twórców poprzez organizację wystaw, koncertów i spektakli. 

W programie znajduje się, m.in. Jarmark Wileński. Współpraca z miastem partnerskim 

Gdańska i ESK 2009. 

Prezentacja najciekawszych interpretacji muzyki dawnej z wykorzystaniem 

oryginalnego instrumentarium. Promocja muzycznego dziedzictwa dawnego Gdańska 

i jego kulturowych związków z Europą. 

Celem projektu jest ocalenie od zapomnienia indywidualnej historii osób i rodzin, 

które w okresie powojennym przemieszczały się z dawnych wschodnich kresów 

Polski do Gdańska. Utworzenie wirtualnego muzeum interaktywnego na stronie 

internetowej „Z Ziemi Rodzinnej do Ojczyzny – Exodus XX wieku” oraz wytyczenie 

tematycznych, edukacyjnych ścieżek turystycznych (Polska, Białoruś, Litwa), wydanie 

książki kucharskiej – Nowa kuchnia gdańska. 

Festiwal nawiązuje do gdańskiej muzyki barokowej. Celem projektu jest popularyzacja 

bogatej kolekcji dzieł związanych z Gdańskiem. Kompozycje utrzymane 

w stylistyce renesansowej i barokowej dokumentują niemal dwieście lat kultury 

muzycznej Gdańska. 

Tworzenie wspólnego paczworku przez mieszkańców – symbolu Gdańska jako 


Kurs tworzenia komiksów dla seniorek i seniorów. Projekt zakłada nieformalne 

uczenie międzypokoleniowe. 



Filip Berkowicz 


Rada Młodych 



Dziedziniec Stowarzyszenie 

Przyjaciół Kościoła Św. Trójcy 


Towarzystwo Miłośników Wilna 

i Ziemi Wileńskiej Oddział 

Pomorski 


Zespół Muzyki Dawnej 

Cappella Gedanensis 






Wiem – Nie niszczę, Tworzę 

Wolność, Solidarność i inne 

stworzenia 

Muzeum Narodowe Dzieci 

Warsztaty antydyskryminacyjne 

Graffiti. Warsztaty artystyczno-edukacyjno-profilaktyczne. Propozycja alternatywnej 

formy poznawania, czym jest kultura i czym jest wolność. Celem projektu jest 

uzmysłowienie pokoleniu lat 90., że są to wartości tożsame, jednakowo wyrastające 

z dorobku cywilizacji europejskiej. 

Edukacja obywatelska w warsztatach bazujących na sztukach plastycznych, 

kreatywnym pisaniu oraz podstawach socjologii i wiedzy z zakresu praw 

człowieka i dziecka. Młodzi ludzie będą odkrywać rozmaite procesy zachodzące 

w społeczeństwie obywatelskim. Poprzez artystyczne środki wyrazu będą przedstawiać 

swoje opinie oraz poznawać swoje prawa. 

Projekt skierowany do dzieci w wieku przedszkolnym. Zajęcia w dużej mierze polegają 

na partnerskich rozmowach z dziećmi na temat ich upodobań kolorystycznych 

dotyczących danych epok w historii sztuki. 

Organizacja w szkołach i ośrodkach edukacji nieformalnej cykli warsztatów oraz 

wydarzeń promujących prawa człowieka oraz prawa dziecka. 


Łaźnia 



Centrum Edukacji Kulturalnej 

kARTon 

Grupa ds. nauki i edukacji

appendix

w wymiarze kultury może w pełni korzystać z oferty Gdańska, Sopotu i Gdyni. Pruszcz sam 

jest również miejscem lokalnych działań kulturalnych o innowacyjnym charakterze. Przykładem 

może być projekt rekonstrukcji Faktorii Handlowej z czasów rzymskich. Unikalne w skali 

Europy przedsięwzięcie ma na celu dokładne odtworzenie na powierzchni 1,5 ha starożytnego 

grodziska, które stanowiło przed wiekami część szlaku bursztynowego. Zrekonstruowany obiekt 

będzie nie tylko ogromną atrakcją turystyczną regionu, ale także ośrodkiem edukacji i kultury. 

289 

appendix 

Rumia 

Rumia jest 40-tysięcznym miastem sąsiadującym z Gdynią. Według badań Urzędu Miasta 

Rumii, aż 60% mieszkańców czynnych zawodowo wyjeżdża codziennie do pracy poza Rumię. 

Oferta miejskich instytucji kulturalnych skierowana jest głównie do społeczności lokalnej. 

Z racji swego malowniczego położenia, pomiędzy gęsto zalesionymi stokami Pradoliny Kaszubskiej 

a równinami i łąkami Kępy Oksywskiej, Rumia może świetnie funkcjonować jako 

baza wypadowa w rejon Kaszub Północnych oraz Trójmiasta. 

Załącznik nr 1 

Opis obszaru metropolitalnego, Kaszub i Żuław 

Tczew 

Wiele z instytucji kulturalnych miast Metropolii już w tej chwili ma duże znaczenie w skali 

całego regionu. Przykładem może być Centrum Wystawienniczo-Regionalne Dolnej Wisły 

w Tczewie. Kompleks pofabrycznych budynków został odrestaurowany i zaadaptowany na 

nowoczesne centrum łączące funkcje ekspozycyjne, konferencyjne i edukacyjne. Prowadzone 

tam działania mają na celu propagowanie historii i kultury Tczewa, Pomorza i Kociewia. 

Liczący ponad 60 tys. mieszkańców Tczew jest jednym z najstarszych miast regionu. Będąc 

dużym węzłem komunikacyjnym, stanowi ważny ośrodek Metropolii. Jako historyczny nadwiślański 

port, pełni też kluczową rolę w projekcie rewitalizacji dróg wodnych − Pętla Żuław. 

Bliskość dużego centrum, jakim jest Trójmiasto, nie osłabia intensywności lokalnego życia 

kulturalnego, lecz stymuluje rozwój miejscowych inicjatyw i wydarzeń. Przykładem może być 

Międzynarodowy Festiwal Działań Teatralnych i Plastycznych „Zdarzenia”, który jest jednym 

z większych wydarzeń artystycznych na Pomorzu, skierowanym głównie do młodych artystów 

i szkół artystycznych zarówno w Polsce, jak i w Europie. 


Pruszcz Gdański to nazywane Wrotami Pomorza 25-tysięczne miasto, które doskonale wykorzystuje 

potencjał sąsiedztwa Trójmiasta, stając się jego logistycznym zapleczem i miejscem 

ulokowania wielu firm. Zaliczane do organizmu aglomeracji i znakomicie z nim skomunikowane, 

Reda 

Reda, tak jak Rumia, jest częścią powiatu wejherowskiego. Ponad połowa powierzchni miasta to 

lasy. Położona nad brzegiem rzeki Redy, pomiędzy wzgórzami i w niedużej odległości od morza, 

jest miejscem atrakcyjnym dla turystycznego wypoczynku oraz osiedlania się mieszkańców 

Trójmiasta. Sprzyja temu doskonałe skomunikowanie z resztą aglomeracji, dzięki któremu 

miasto staje się także siedzibą wielu firm działających na terenie Metropolii. Podobnie jak 

w sąsiadującej Rumi, większość wydarzeń adresowanych jest do lokalnych odbiorców. Dzięki 

dobremu zapleczu organizowane są imprezy o szerszym zasięgu: powiatowe przeglądy teatralne, 

wojewódzkie przeglądy formacji tanecznych, ogólnopolskie festiwale rockowe. 

Wejherowo – miasto, gmina i powiat 

Wejherowo jest stolicą powiatu. Tworzy wraz z Rumią i Redą tzw. Małe Trójmiasto Kaszubskie. 

Założone w 1643 r. miasto jest jednym z ważniejszych ośrodków kultury kaszubskiej. Jej dziedzictwu 

poświęcone są główne wydarzenia kulturalne miasta i powiatu. Na szczególną uwagę 

zasługuje, odbywający się od sześciu lat w Wejherowskiej Kolegiacie cykl muzyczno–literackich 

spektakli Verba Sacra, prezentujących teksty biblijne w języku kaszubskim. Innym wyjątkowym 

wydarzeniem jest sięgający tradycjami lat 60. Festiwal Pieśni o Morzu. W wejherowskim Pałacu 

Przebendowskich i Keyserlingków mieści się Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko- 

Pomorskiej. Projektem o wyjątkowym znaczeniu dla miasta, Metropolii i Pomorza jest budowa 

Filharmonii Kaszubskiej – Regionalnego Centrum Kultury w Wejherowie. 

Niezwykłym skarbem tego obszaru są wspaniałe warunki naturalne, dzięki którym dynamicznie 

rozwija się turystyka. Staje się ona jedną z głównych gałęzi gospodarki poszczególnych gmin. 

Działania te wspomagane są przez liczne regionalne inicjatywy promocyjne, a Kaszuby coraz 

lepiej znane jako turystyczna perła północy Polski. 

Kaszuby (Kaszëbë) 

Powiat kartuski (Kartësczi Powiôt) tworzą gminy Żukowo, Chmielno, Przodkowo, Sierakowice, 

Somonino, Stężyca i Sulęczyno. Dwujęzyczne nazwy miejscowości i instytucji, język 

kaszubski rozbrzmiewający na ulicach, w sklepach i autobusach, otoczenie wzgórz, jezior 

i lasów powodują, że odwiedzając te miejsca, można poczuć się jak w bajkowym świecie. Ta

folkloru i rękodzieła (np. organizowany w Żukowie Kaszubski Festiwal Muzyki Chóralnej 

i Regionalnej lub Wojewódzki Konkurs Haftu Kaszubskiego) po muzykę współczesną, rock, 

pop czy kabaret (od trzech lat w Baninie, w powiecie kartuskim, organizowany jest Festiwal 

Humoru Kaszubskiego). Duży nacisk kładziony jest na promocję takich tradycyjnych rzemiosł, 

jak przetwórstwo spożywcze, garncarstwo, wikliniarstwo czy haft. Przykładem wyjątkowej pod 

tym względem instytucji może być, znajdujące się w Chmielnie prywatne Muzeum Ceramiki 

Neclów. Prowadzi je rodzina, która od dziesięciu pokoleń zajmuję się tą sztuką. Na szczególną 

uwagę zasługuje wspomniany już projekt Filharmonii Kaszubskiej w Wejherowie. Inwestycja 

ta będzie najnowocześniejszym, kompleksowym ośrodkiem kultury kaszubskiej w kraju. 

291 

appendix 

niezwykła enklawa wolności kultury znajduje się zaledwie 40 kilometrów od centrum Gdańska. 

Kaszubskie tradycje są tu dominantą życia kulturalnego i większość wydarzeń związana jest 

z kultywowaniem lokalnej tożsamości. Imprezami o szczególnym kolorycie są liczne konkursy 

i jarmarki rękodzieła i kulinariów oraz festiwale obyczajów, jak np. „Kaszëbskô Pipa” Międzynarodowe 

Mistrzostwa Kaszub w Wolnym Paleniu Fajki, „Kaszëbskô Szlupa” Mistrzostwa Kaszub 

w Powożeniu na Szlupie (regionalny zaprzęg konny), festiwal Truskawkobranie. Atmosfera tradycji 

i odrębności kulturowej, malownicze krajobrazy są niezwykłymi atrakcjami tego obszaru. 

Dzięki temu agroturystyka jest jednym z filarów lokalnej ekonomii. Liczne pensjonaty, zajazdy 

i chaty, serwujące domowe potrawy kaszubskiej kuchni, są nie tylko miejscem weekendowego 

wypoczynku mieszkańców Trójmiasta, ale przez cały rok przyciągają turystów z całego kraju. 

Powiat pucki (Pùcczi Powiôt) obejmuje swym obszarem jeden z najpopularniejszych terenów 

turystycznych w Polsce – Półwysep Helski. Piaszczyste plaże oraz doskonałe warunki do uprawiania 

sportów wodnych latem przyciągają tłumy gości. Powiat pucki to także kolejny, ważny 

ośrodek kultury kaszubskiej. Parający się od pokoleń rybołówstwem Kaszubi stanowią dużą 

część jego mieszkańców. Z Władysławowa nadaje Radio Kaszëbë. Tu również, można spotkać 

dwujęzyczne nazwy ulic, a język kaszubski usłyszeć w sklepie czy restauracji. 

Poza barwnym folklorem, to właśnie język stanowi podstawę wspólnoty grupy etnicznej Kaszubów. 

Podczas Narodowego Spisu Ludności w 2002 r., aż 53 tys. osób zadeklarowało go jako język 

używany. Kaszubskie korzenie deklaruje jednak znacznie większa liczba osób pochodzących 

z Pomorza. Śmiało można powiedzieć, że kaszubszczyzna przeżywa obecnie renesans. Dzieje 

się tak dzięki dużej aktywności Kaszubów i różnorodnym działaniom na rzecz społeczności 

oraz kultywowania tradycji i mowy. 

Główną organizacją społeczności kaszubskiej jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Innymi 

ważnymi instytucjami są Kaszubski Instytut Rozwoju, czy Kaszubski Uniwersytet Ludowy. 

Inicjatywy podejmowane lokalnie prezentują wszystkie formy działalności artystycznej: od 

Na terenie Metropolii funkcjonuje kaszubska prasa, portale internetowe, radio i audycje telewizyjne. 

Kaszubski, jako jedyny w Polsce, ma statut języka regionalnego. Dzięki temu młodzież 

może zdawać w nim egzamin maturalny, a w roku 2009 Uniwersytet Gdański uruchomił nowy 

kierunek studiów filologicznych – kaszubistykę. Wszystkie działania zmierzające do zachowania 

i kultywowania tożsamości kaszubskiej zaowocowały tym, że kaszubszczyzna jest wciąż 

żywą, rozwijającą się i inspirującą kulturą. Mimo że stanowi tylko element całego spektrum 

oferty kulturalnej obszaru metropolitalnego, jest zauważalnie obecna na całym jego terenie 

i ma ogromne znaczenie dla odrębności kulturowej Pomorza. Dzięki programowi obchodów 

Europejskiej Stolicy Kultury 2016, kaszëbsci kùlturë pozna cały kontynent. Będzie to jeden 

z wielu unikalnych fenomenów, jakie Gdańsk zaoferuje Europie. 

Żuławy 

Powiat nowodworski dzieli od Gdańska odległość niespełna 40 kilometrów. Położony na 

obszarze dwóch krain geograficznych: Żuław Wiślanych i Mierzei Wiślanej, stanowi kolejny 

mikrokosmos kulturalnej odrębności. W XVI w. tereny delty Wisły były miejscem osadnictwa 

holenderskich Mennonitów, którzy znaleźli tu schronienie przed religijnymi prześladowaniami. 

Właśnie oni wybudowali na Żuławach sieć kanałów i wałów chroniących przed ustawicznymi 

powodziami i uczynili z tego terenu kwitnący obszar rolniczy. Poza systemem rozwiązań hydrologicznych, 

po dawnych mieszkańcach tych ziem zachowały się liczne zabytki architektury, 

jak np. domy podcieniowe, kościoły ryglowe czy wiatraki. Obszar Żuław tworzy jedyny w swoim 

rodzaju krajobraz kulturowy. Aby pokazać rolę, jaką w historii tej części Polski odegrali osadnicy, 

stworzono projekt Mała Holandia. Na terenie powiatu nowodworskiego, powstanie Ośrodek 

Kultury Niderlandzkiej, który zajmie się nie tylko dziedzictwem niderlandzkim w regionie, ale 

będzie centrum inicjowania współpracy i wymiany gospodarczej i kulturalnej. 

Przedsięwzięciem, które zrodziło się w oparciu o unikalne walory krajobrazu regionu, jest program 

Pętla Żuław. Mianem tym określa się szlak turystyczny łączący Zatokę Gdańską z Zalewem 

Wiślanym. Obejmuje on drogi wodne wokół Gdańska, Wisłę, Nogat i przede wszystkim system 

kanałów na Żuławach. Prezentując także mało znane dziedzictwo mennonickie docelowo ma 

być jedną z większych atrakcji turystycznych Pomorza. 

Turystyka, oprócz rolnictwa, jest już w tej chwili jedną z ważniejszych gałęzi gospodarki powiatu 

nowodworskiego. Położone na Mierzei gminy Stegna, Sztutowo i Krynica Morska to popularne 

miejsca letniego wypoczynku, znane z szerokich plaż i wymywanych na brzeg bursztynów. 

W Stegnie organizowane są nawet mistrzostwa świata w poławianiu tego cennego kamienia.


Obecna współpraca z Hiszpanią – promocja kultury hiszpańskiej 


Od dawna promujemy kulturę hiszpańską w naszym regionie i dbamy o partnerskie stosunki 

z wieloma miastami słonecznej Hiszpanii. Z uwagi na kandydaturę Gdańska do uzyskania 

tytułu ESK 2016 szczególnie mocno staramy się ułatwiać współpracę naszym iberyjskim partnerom. 

Strona internetowa projektu www.gdansk2016.eu od momentu powstania dostępna 

jest w hiszpańskiej wersji językowej, a polski zespół przygotowujący projekt uczy się języka 

hiszpańskiego. W punkcie informacji kulturalnej, uruchomionym przez Gdańsk 2016 w maju 

2010 r., wymaga się znajomości tego języka od przynajmniej jednego z pracowników. Ponadto 

wraz z Gdańską Organizacją Turystyczną pracujemy nad hiszpańską wersją audioguide’a – przewodnika 

bezprzewodowego dla osób odwiedzających Gdańsk. W latach 2014 – 2016 podstawy 

hiszpańskiego staną się elementem programu Welcome to Gdańsk. 

Oprócz dobrej komunikacji istnieje wiele innych dziedzin, które są ogromnym potencjałem 

współpracy polsko–hiszpańskiej na Pomorzu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich. 

Film 

Pomorskie instytucje kultury: Gdańskie Centrum Filmowe, Europejskie Centrum Solidarności, 

Gdańskie Centrum Kultury, Klub Żak, działający przy Uniwersytecie Gdańskim Dyskusyjny 

Klub Filmowy Miłość Blondynki od lat współpracują z dystrybutorem filmów hiszpańskich 

i południowoamerykańskich Mañana. Dzięki temu gościmy na Wybrzeżu festiwale: Tydzień 

Kina Hiszpańskiego, Festiwal Filmów Latynoamerykańskich, Festiwal Filmy Świata Ale Kino 

oraz przegląd filmów kubańskich CUBA LIBRE. 

Taniec 

W Trójmieście od 2004 r. działa Szkoła Tańca El Duende specjalizująca się głównie we flamenco. 

El Duende przy okazji nauki tańca wprowadza w tradycję, kulturę, muzykę Hiszpanii. W maju 

2009 r. współpracując między innymi z biurem Gdańsk 2016, zorganizowała na Pomorzu festiwal 

Semana Flamenca (Tydzień flamenco) wzorowany na znanych hiszpańskich festiwalach 

Festival de Jerez i Festival de la Guitarra de Cordoba. 

Inne wydarzenia 

Tradycje współpracy i zapraszania artystów z Hiszpanii mają między innymi festiwale: Gdański 

Festiwal Rzeźby z Piasku, Europejski Festiwal Malarstwa Monumentalnego – Monumental 

Art, 4 Pory Książki – Pora Prozy (edycja z 2008 r. była w całości poświęcona literaturze 

hiszpańskojęzycznej). 

293 

appendix 

Wymiana młodzieży z Gdańska i San Sebastian 

We wrześniu 2009 r., dzięki inspiracji projektem Europejskich Stolic Kultury oraz w wyniku 

współpracy z biurem Gdańsk 2016 i analogiczną instytucją w San Sebastian, w XV Liceum 

Ogólnokształcącym w Gdańsku miała miejsce wymiana młodzieży ze szkołą z Kraju Basków. 

Tytuł tego projektu brzmiał „Oglądając trójmiejskie murale poznajemy kulturę i historię Polski”, 

a sfinansował go program Młodzież w Działaniu. Dzięki współpracy z biurem Gdańsk 2016, 

podczas wizyty nie zabrakło akcentów kulturalnych. Ze zdjęć z wymiany w Polsce powstał 

dwujęzyczny kalendarz ścienny, a w lutym 2010 r. gdańska młodzież pojechała do San Sebastian. 

Potencjał kulturalny 

Teatr 

W ramach trzynastu edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych 

FETA w Gdańsku zaprezentowano kilkanaście hiszpańskich zespołów m.in.: Azar Teatro, Camaleo, 

Cia La Tal, Senza Tempo, Teatro del Silencio, Artristras, Cal y Canto, Xarxa. W lipcu 

2010 r. w Gdańsku gościł hiszpański Gaitzerdi Teatro ze spektaklem „Otsoko”. 

Gdański Teatr Szekspirowski, organizujący już od piętnastu lat słynny Międzynarodowy Festiwal 

Szekspirowski, gdzie występują także grupy z Półwyspu Iberyjskiego, współpracuje z analogicznym 

wydarzeniem w Mataró w Katalonii – Festival de Teatro Clásico de Almagro oraz 

najstarszą szkołą teatralną w Hiszpanii – Real Escuela Superior de Arte Dramático w Madrycie.

Współpraca między instytucjami 

Gdański Archipelag Kultury i FUSIC 

Gdański Archipelag Kultury to sieć kilkunastu miejskich centrów kultury i zespołów artystycznych 

działających w różnych, często peryferyjnych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, 

dzielnicach miasta. Instytucja od 2006 r. współpracuje z organizacją FUSIC z Barcelony. 

Zorganizowano wspólnie kilka konferencji oraz wymian studyjnych. 

Centrum Współpracy Młodzieży i Coordinadora Infantil 

y Juvenil de T.L. de Vallecas 

Gdyńskie stowarzyszenie Centrum Współpracy Młodzieży, którego głównym zadaniem 

jest wspieranie rozwoju demokratycznego i otwartego społeczeństwa, a odbiorcami działań 

liderzy organizacji i nieformalnych grup młodzieżowych z całej Europy, współpracuje 

między innymi z hiszpańską organizacją Coordinadora Infantil y Juvenil de Tiempo Libre 

de Vallecas. 


Wolontariat metropolitalny – model Gdańsk 2016 – pierwszy w Polsce 

kompleksowy model wolontariatu o wymiarze regionalnym 

Idea działań 

Rozpoczynając pracę nad programem wolontariatu Gdańsk 2016, zadaliśmy sobie następujące 

pytania: 

—— 

Czy chcemy, aby nasz program był typowym akcyjnym i czasowym zrywem na potrzeby ESK 

—— 

Co zrobić, aby nie tworzyć kolejnego w mieście, zadaniowego programu wolontariatu 

—— 

Dlaczego stopień zaangażowania społeczeństwa w działania na zasadach wolontariatu jest 

niski w Gdańsku i Polsce Jak to zmienić Jak wypromować pozytywny i atrakcyjny obraz 

wolontariatu 

295 

appendix 

Regionalne Centrum Wolontariatu i Prosec 

Regionalne Centrum Wolontariatu z Gdańska współpracuje od lat z organizacją Prosec 

– Promotora Social z hiszpańskiej Lleidy. Prosec zajmuje się rozpowszechnianiem wśród 

młodzieży programów socjalnych oferowanych przez Unię Europejską. Promuje przepływ 

i wymianę młodzieży, także defaworyzowanej. Młodzi ludzie otrzymują możliwość zdobycia 

nowych doświadczeń i zmierzenia się z nietypowymi dla nich sytuacjami, między 

innymi, dzięki uczestnictwu w programie Wolontariat Europejski (European Voluntary 

Service). 

CWPS, KPH i Colegas 

Gdańska organizacja Centrum Wspierania Partycypacji Społecznej i trójmiejski oddział 

Kampanii Przeciw Homofobii od lat współpracują ze zlokalizowanymi w różnych regionach 

Hiszpanii lokalnymi oddziałami organizacji LGBTQ (na rzecz praw lesbijek, gejów, osób biseksualnych 

i transgenderowych) Colegas. KPH wraz z Colegas i innymi zagranicznymi partnerami 

zrealizowała w 2008 r. projekt Schoolmates, którego założeniem było przeciwdziałanie znęcaniu 

się w szkołach, a także wiele wymian studyjnych. 

Pod patronatem biura Gdańsk 2016 Centrum Wspierania Partycypacji Społecznej i Colegas 

dzięki funduszom programu Młodzież w Działaniu zorganizowały w czerwcu 2010 r. w Koszycach 

(Słowacja) międzynarodowe seminarium Repaint the Rainbow – exploring sexualities. 

Inne 

Od 1990 r. miastem partnerskim Gdańska jest Barcelona. 

W Trójmieście mieści się główna siedziba ogólnopolskiego Stowarzyszenie Nauczycieli i Przyjaciół 

Języka Hiszpańskiego PROF-ES, która za cel stawia sobie: rozpowszechnianie języka 

i kultury hiszpańskiej, kształcenie nauczycieli języka hiszpańskiego. Organizuje w Gdańsku 

wydarzenie kulturalno-edukacyjno-kulinarne Klub hiszpański. 

Diagnoza problemu 

W planowaniu naszych działań, najważniejszym punktem jest skonstruowanie modelu tak, aby 

był zgodny z oczekiwaniami oraz potrzebami mieszkańców. W momencie przystąpienia do 

prac nad projektem wolontariackim, w 2009 r. przeprowadzono w Trójmieście dwa badania 

społeczne: 

—— 

badanie Ex Ante, diagnozujące potencjał wolontariacki 1, 

—— 

badanie Ex Ante Kultura, diagnozujące kulturę spędzania czasu wolnego 2. 

Badania wskazały, że wolontariat ma szansę stać się sposobem spędzania czasu wolnego, 

jeżeli tylko jego wizerunek stanie się przyjazny wszystkim grupom odbiorców. Przy czym 75% 

ankietowanych nigdy nie było wolontariuszem. Jednocześnie aż 65% osób biorących udział 

w trójmiejskim badaniu deklaruje, że działało bezpłatnie i bezinteresownie na rzecz innych. 

Potencjał do działań wolontariackich jest więc duży. Chodzi o sposób promocji. 

Wolontariat większości kojarzy się wyłącznie z pomocą dla potrzebujących. Wobec tego 

konieczne jest wskazanie mieszkańcom, jaką funkcję wolontariat może spełniać w ich życiu, 

a nie, jaką oni mają spełniać wobec społeczeństwa. Ograniczona wiedza na temat wolontariatu 

wskazuje na zaniedbania w obszarze edukacji obywatelskiej. 

Przez dwadzieścia lat demokracji w Polsce, kierunek przemian koncentrował się głównie na 

zmianach gospodarczych, a rozwój demokracji obywatelskiej został zepchnięty na boczny tor. 

Animowanie społeczeństwa obywatelskiego musi być poprzedzone zmianą zakorzenionej 

w świadomości akcyjnej roli wolontariatu, wizerunku wolontariusza jako bezpłatnej „siły roboczej” 

bez kwalifikacji oraz kojarzenia wolontariatu z pomocą społeczną. Proponowany przez Gdańsk 

2016 model ma na trwałe zmienić takie myślenie o wolontariacie. Zastosowanie dobrych praktyk 

z krajów Unii Europejskiej, wprowadzenie odpowiednich narzędzi, współpraca ze szkolnictwem, 

współpraca metropolitalna to wyzwania, na które odpowiedzią jest nasz model wolontariatu. 

W Gdańsku działa Honorowy Konsulat Królestwa Hiszpanii. W 2010 r. objął on honorowym 

patronatem wszystkie inicjatywy podejmowane przez biuro Gdańsk 2016. 

1 http://www.gdansk.pl/organizacje,78,12919.html (badanie Ex Ante) 

2 http://www.gdansk.pl/organizacje,78,14218.html (badanie Ex Ante – Kultura)

Wolontariat metropolitalny– model Gdańsk 2016 

W 2009 r. biuro Gdańsk 2016 rozpoczęło konsultacje środowiskowe celem analizy potrzeb oraz 

wypracowania rozwiązań i koncepcji. Prace odbywają się w trzech grupach: 

—— 

organizacje statutowo zajmujące się wolontariatem, 

—— 

organizacje samorządowe, 

—— 

organizacje pozarządowe. 

W pracę zaangażowani są partnerzy z całego obszaru metropolitalnego. W oparciu o badania 

socjologiczne, potencjał wolontarystyczny, szereg analiz i konsultacji oraz korzystając z doświadczeń 

europejskich programów wolontariatu postanowiliśmy stworzyć strategię i szeroki 

program rozwoju wolontariatu w regionie. 

Motywem przewodnim działań jest stworzenie przyjaznych, efektywnych i długofalowych 

warunków dla rozwoju kultury wolontariackiej. Dlatego ważnym punktem, którego nie mogliśmy 

pominąć, jest istniejący zasób projektów wolontariackich oraz organizacji i instytucji 

moderujących takie działania w Gdańsku i regionie. Pragniemy wdrożyć strukturę, która 

wspierałaby świadomy i dobrowolny udział mieszkańców w działaniach na rzecz miast i obywateli, 

zarówno w kontekście wydarzeń kulturalnych, jak i działań integrujących społeczność 

lokalną. 

pasji i formę spędzania czasu wolnego. Wprowadzimy również system wymian krajowych 

i zagranicznych. 

Model wolontariatu Gdańsk 2016 zakłada położenie dużego nacisku na równy dostęp do programu 

przez szczególne zaangażowanie następujących grup i środowisk: 

—— 

mniejszości etniczne, narodowe oraz wyznaniowe, 

—— 

osoby wykluczone z powodu wieku, np. 50+, 

—— 

osoby bezdomne, 

—— 

osoby z niepełnosprawnościami, 

—— 

osoby wykluczone przez wygląd, 

—— 

osoby z uzależnieniami, 

—— 

osoby o niskim statusie materialnym, 

—— 

osoby objęte resocjalizacją (np. byli więźniowie), 

—— 

LGBT (lesbijki, geje, osoby biseksualne i transgenderowe). 

Odbiorcy pośredni 

Przedstawiciele trzech sektorów, do których zostanie opracowany pakiet informacyjny, promocyjny 

oraz edukacyjno-szkoleniowy. Model zakłada również powołanie moderatorów oferty 

w sektorach oraz instytucjach. 

297 

appendix 

Model jest kompleksowy oraz innowacyjny w skali kraju. Utworzony został z myślą o możliwości 

powielenia go i zastosowania przy realizacji innych dużych projektów angażujących 

społeczeństwo zarówno w Polsce, jak i w Europie, szczególnie Wschodniej. 

Cele 

Cel nadrzędny: zrównoważony i trwały rozwój aktywności obywatelskiej mieszkańców poprzez 

animowanie ich działań na zasadach wolontariatu. 

—— 

Zaangażowanie jak największej liczby osób w program obchodów ESK 2016. 

—— 

Utworzenie kompleksowego i ustandaryzowanego programu obsługi wolontariatu obejmującego 

swoim zasięgiem cały obszar metropolitalny i wszystkie podmioty związane z wolontariatem. 

—— 

Wdrożenie zintegrowanego systemu wolontariatu, zarówno jego oferty, jak i dostępu do niej. 

—— 

Długofalowa zmiana w myśleniu i postrzeganiu wolontariatu poprzez międzysektorową, międzyśrodowiskową 

oraz wielopokoleniową edukację obywatelską. 

—— 

Zmiana postawy społecznej mieszkańców z biernej w aktywną. 

—— 

Wzmocnienie istniejących struktur zajmujących się wolontariatem i ujednolicenie standardów. 

Grupy odbiorców 

Odbiorcy bezpośredni 

Mieszkańcy Gdańska i Metropolii oraz odwiedzający turyści. Do pierwszej grupy skierowane 

zostaną działania edukacyjne, promocyjne, diagnozujące oraz integracyjne. Zastosowane narzędzia 

ułatwią komunikację, a co najważniejsze zrewolucjonizują dostępność do oferty działań 

wolontariackich. Dzięki budowaniu partnerstw pomiędzy podmiotami związanymi z wolontariatem, 

stworzymy kompleksową i różnorodną ofertę, jako metodę realizacji indywidualnych 

Sektor publiczny 

Pierwszą grupą w ramach instytucji samorządowych jest kuratorium oświaty oraz szkoły. 

Drugą instytucje samorządowe, które bezpośrednio dotykają kwestii pomocy społecznej, 

np. miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej. Rezultatem długofalowych działań będzie 

zmniejszenie wykluczenia oraz rozwój kapitału społecznego i wspólnoty obywatelskiej 

w mikrospołeczeństwach. 

Trzecim odbiorcą w ramach instytucji samorządowych są departamenty urzędów miast, starostw 

i gmin, działające w obszarze edukacji, kultury, spraw społecznych, ochrony środowiska, 

sportu oraz promocji. 

Głównym długofalowym celem uruchomienia oferty w wymienionych dziedzinach jest promowanie 

i zwiększanie świadomości urzędników na temat wartości współpracy z wolontariuszami. 

Sektor pozarządowy, obywatelski 

Odbiorcami w tym sektorze są organizacje pozarządowe i grupy nieformalne. Działania skierowane 

do tej grupy dotyczą usprawnienia komunikacji z potencjalnymi wolontariuszami, 

sprawnego zarządzania nimi wewnątrz organizacji, wdrożenia kompleksowego systemu 

motywacyjnego i uznaniowego. Szkolenie członków organizacji, stały kontakt i wsparcie 

merytoryczno-organizacyjne wpłynie na obniżenie poziomu złych doświadczeń związanych 

z wolontariatem oraz na rozwój oferty tych organizacji, co przyczyni się do wzrostu liczby 

wolontariuszy w regionie. 

Obserwacje wskazują, że złe doświadczenia związane z wolontariatem wynikają głównie 

z praktyki organizacji, które delegują wolontariuszy do prostych, często nierozwijających 

zadań. Rolą modelu jest zmiana mentalności kadry zarządzającej NGO i zwiększenie poziomu 

decyzyjności wolontariuszy.

Sektor prywatny 

Jest to najtrudniejsza grupa dla rozwoju odpowiedzialności społecznej poprzez animację 

wolontariatu. Wolontariat pracowniczy jest realizowany w Polsce głównie przez duże korporacje, 

przede wszystkim zagraniczne. W Gdańsku i Metropolii brakuje lokalnego programu 

wolontariatu pracowniczego, który angażowałby potencjał ludzki i rzeczowy lokalnych mikro 

– i makroprzedsiębiorstw. Naszym celem jest, aby społeczna odpowiedzialność firm rozwijała 

się głównie dzięki działaniom edukacyjnym nakierowanym na kadrę zarządzającą oraz samych 

pracowników. W długofalowej perspektywie działania edukacyjne mają większe szanse na 

trwałość zaangażowania tej grupy niż promocja kreująca efemeryczną modę, opartą jedynie 

o motywację wizerunkową przedsiębiorstw. 

Media 

Ważnym elementem rozwoju wolontariatu jest rozpowszechnienie wśród dziennikarzy rzetelnej 

wiedzy na temat tego, czym jest ten ruch społeczny. Do mediów skierujemy działania diagnozujące, 

edukacyjne oraz konferencje prasowe i bieżący PR. Planujemy również zaangażować 

media obywatelskie. 

Proponowane przez nas działania edukacyjne nie będą ograniczały się tylko do zagadnienia 

wolontariatu, ale także do szeroko rozumianej obywatelskości, zaangażowania i odpowiedzialności 

społecznej. 

Komunikacja 

Zaprojektowaliśmy efektywne kanały komunikacyjne między organizacjami, instytucjami, 

organizatorami wydarzeń, istniejącymi programami wolontariatu a samymi wolontariuszami. 

Naszym najważniejszym narzędziem będzie metropolitalny portal internetowy z bazą 

wolontariuszy on-line, dostępny dla wszystkich potencjalnych grup odbiorców. Portal będzie 

jednocześnie zintegrowanym systemem oferty wolontariackiej całej Metropolii, ułatwiającym 

dostęp do wolontariatu. W serwisie znajdą się też takie liczne funkcje, jak profil wolontariusza, 

możliwość uzyskania referencji, oferty szkoleń, grupy dyskusyjne, newsletter, komunikator 

dla wolontariuszy. 

Wdrażając niniejszy model wolontariatu będziemy się starali zapobiegać e-wykluczeniu osób 

niekorzystających z komputerów i internetu. Przewidziana jest również intensywna kampania 

reklamowa projektu, obejmująca swoim zasięgiem cały obszar metropolitalny. 

299 

appendix 

Zakresy działań 

Teoria 

Niska aktywność wolontariacka wynika z niezrozumienia tego zjawiska. W związku z tym 

wypracowaliśmy definicję obejmującą wszystkie jego aspekty, tj. kontakty międzyludzkie, 

budowanie społeczeństwa obywatelskiego, podnoszenie swoich kwalifikacji czy też działanie 

na rzecz własnego środowiska. 

W ramach gdańskiego modelu opracowaną definicję zastosujemy w wewnętrznej i zewnętrznej 

komunikacji wszystkich zaangażowanych podmiotów. W ten sposób ujednolicimy przekaz na 

temat tego społecznego zjawiska. 

Edukacja obywatelska 

W ramach spotkań grupy roboczej monitorowaliśmy jakość i dostępność podręczników, materiałów 

informacyjnych oraz programów szkoleniowych w zakresie wolontariatu. 

Dzięki współpracy z wydziałami edukacji urzędów miast obszaru metropolitalnego oraz 

kuratorium oświaty, zainicjowana zostanie systemowa praca głównie z dziećmi i młodzieżą. 

Przygotujemy szkolenia, spotkania informacyjne, narzędzia edukacyjne, scenariusze lekcji, 

podręczniki, broszury, a także dobre praktyki moderowania wolontariatu szkolnego. 

Model zakłada również nowatorskie rozwiązania w postaci zaangażowania uczniów jako koordynatorów 

wolontariatu, funkcji obecnie wykonywanej wyłącznie przez nauczycieli. Mówiąc 

o szkołach nie chcemy jednak wykluczyć innych grup wiekowych. Szczególnie zależy nam na 

wypracowaniu systemu wolontariatu wielopokoleniowego. Edukacja, zwłaszcza nieformalna, 

będzie więc nakierowana na różne grupy wiekowe. 

Rekrutacja i motywowanie wolontariuszy 

Model wolontariatu Gdańsk 2016 zakłada zaangażowanie setek osób, które z jednej strony będą 

uczestniczyły w realizacji poszczególnych projektów Gdańsk 2016, z drugiej strony poczują 

się zaangażowane społecznie i pozostaną w wolontariacie na długie lata. 

Proponowany model będzie pełnił funkcję edukacyjną, integracyjną oraz społeczną. Będzie to 

oczywiście wymagało inwestycji w przyszłych wolontariuszy. Zamierzamy powołać dla nich 

zarówno program szkoleń, jak i program uznaniowy. 

Typy szkoleń: 

—— 

wstępne; 

—— 

profilowe dla różnych form wolontariatu, np. opiekuńczy (hospicjum), „wydarzenie”, europejski, 

seniorów; 

—— 

fakultatywne takie jak: komunikacja, planowanie czasu, walka ze stresem, praca metodą projektową, 

jak założyć stowarzyszenie, praca w zespole, pierwsza pomoc, językowe (w tym język 

migowy) itp. 

Szkolenia obejmą nie tylko samych wolontariuszy, ale i podmioty oraz grupy pracujące z nimi: 

koordynatorów wolontariatu, organizacje pozarządowe, instytucje samorządowe. Osoby zarządzające 

wolontariatem w danym sektorze przejdą szkolenia między innnymi z motywacji 

wolontariuszy, prawa, postrzegania i roli wolontariatu. 

Dla wolontariuszy przygotowaliśmy również projekt lojalnościowy, który będzie obejmował 

między innymi regularne spotkania integracyjne, gry miejskie i terenowe oraz karty identyfikacyjno-zniżkowe 

do instytucji kultury, obiektów sportowych, sklepów, lokali. Wolontariusze 

otrzymają też bezpłatne przejazdy środkami komunikacji publicznej na terenie Metropolii. 

Każdy nowy wolontariusz otrzyma „start box” z atrakcyjnymi materiałami informacyjnopromocyjnymi 

oraz podręcznikiem wolontariusza przygotowanym przez zespół ekspercki

Gdańsk 2016. Przewidywany jest również jednolity ubiór identyfikujący wolontariuszy, wykonany 

z ekologicznych materiałów. 

Promocja 

Promocja modelu będzie odbywała się przez współtworzące program parasolowe organizacje 

skupiające wolontariat, partnerów projektu (między innymi instytucje, organizacje pozarządowe), 

a także przez ośrodki edukacji formalnej i nieformalnej. 

Zastosujemy następujące środki: reklama outdoorowa, ambientowa, informacje oraz reklamy 

w mediach. Wśród proponowanych rozwiązań promocyjnych wymienić można między innymi 

targi wolontariatu oraz nagrodę dla wolontariusza wręczaną przez Prezydenta Miasta. 

Zarządzanie modelem 

Model wolontariatu Gdańsk 2016 będzie wdrażany i zarządzany przez biuro Gdańsk 2016 

przy współpracy z głównymi partnerami projektu. Ze względu na złożoność działań, skalę 

i długofalowy charakter programu, wymagać on będzie koordynatorów odpowiedzialnych za 

wdrożenie proponowanych rozwiązań w odpowiednich sektorach i lokalizacjach. Koordynatorzy 

będą mieli możliwość uzyskania superwizji. 

Wiąże się to z instytucjonalnym wzmocnieniem istniejących struktur związanych z wolontariatem. 

Już dziś możemy pochwalić się pierwszym dofinansowaniem z funduszu FIO – Fundusz 

Inicjatyw Obywatelskich – w wysokości 200 tys. PLN (decyzja – czerwiec 2010 r.) na wzmocnienie 

struktur Regionalnego Centrum Wolontariatu w Gdańsku. 


Lista podmiotów, z którymi do dnia złożenia wniosku aplikacyjnego 

Gdańsk 2016 nawiązał lub zamierza nawiązać kontakt 

Miasto 

Instytucje kultury 

Nazwa kontaktu 

Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki 

Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 

Akademickie Centrum Kultury Uniwersytetu Gdańskiego Alternator 

Centralne Muzeum Morskie 

Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia 

Europejskie Centrum Solidarności 

Gdańska Galeria Miejska 

Gdański Archipelag Kultury 

Gdański Archipelag Kultury – Integracyjny Klub Artystyczny Winda 

Gdański Archipelag Kultury – Klub Plama 

Miejsce 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

301 

appendix 

Ewaluacja 

Model charakteryzuje się wspólnymi wskaźnikami dotyczącymi postępu oraz realizacji programów 

wolontarystycznych. Pozwoli to monitorować stan wolontariatu w Metropolii oraz 

poziom merytoryczny poszczególnych odcinków programu. 

Ze względu na zróżnicowanie sektora wolontariatu, planowane jest prowadzenie badań 

dostosowanych do formy wolontariatu, np. pracowniczy, osób starszych. W ewaluację zaangażowany 

zostanie Uniwersytet Gdański i inne ośrodki, które przygotują koncepcję badania 

we współpracy z partnerami. 

Przy ewaluacji szczególną wagę przykładać będziemy do odczuć i refleksji samych wolontariuszy. 

Gdański Archipelag Kultury – Scena Muzyczna 


Klub Żak 

Kuźnia Wodna 

Miejski Teatr Miniatura 

Muzeum Archeologiczne 

Muzeum Historyczne Miasta Gdańska 

Muzeum II Wojny Światowej 

Muzeum Narodowe w Gdańsku 


Ogólnokształcąca Szkoła Baletowa 

Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna im. F. Nowowiejskiego 

Państwowa Opera Bałtycka 

Państwowy Teatr Wybrzeże 

Polska Filharmonia Bałtycka 

Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis 

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk

Pozostałe instytucje 


Miejsce 

303 


Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku 

Centrum Hewelianum 

Miejsce 

Gdańsk 

Gdańsk 

Agnieszka Grewling-Stolc 

Agnieszka Oszczyk i Konrad Mielnik 

AKME Aleksandra Musielak-Dobrowolska 

Akon Alina Boszko 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

appendix 

Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej 

Gdańsk 

Aleksandra Kminikowska 

Gdańsk 

Gdańsk Convention Bureau 

Gdańsk 

Anna Witkowska 

Gdańsk 

Gdańska Organizacja Turystyczna 

Gdańsk 

Art Zone Events Sp. z o.o. 

Gdańsk 

Gdański Ośrodek Kultury Fizycznej 

Gdańsk 

Aviator Consulting Paweł Buczyński 

Gdańsk 

Honorowy Konsulat Królestwa Hiszpanii 

Gdańsk 

B52 

Gdańsk 

Instytut Pamięci Narodowej 

Koło Naukowe Gender Studies UG 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gdańsku 

Narodowe Centrum Żeglarstwa 

Pałac Młodzieży w Gdańsku 

Poczta Polska SA, Regionalne Przedstawicielstwo Handlowe w Gdańsku 

Politechnika Gdańska 

Polskie Radio Gdańsk 

Spółdzielnia Mieszkaniowa Młyniec 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Baltic Property Trust Asset Management Sp. z o. o. 

Barbara Świąder-Puchowska 

Batycki 

Beata Sosnowska 

Beata Staszyńska 

Blar Sp. z o.o. 

Centrum Filmowe Helios 

Centrum Stocznia Gdańska 

Centrum Zabaw Twórczych Edward 

Clear Channel 

Color Graf 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Telewizja Polska SA Oddział Gdańsk 

Gdańsk 

Dominik Kuśmierczyk 

Gdańsk 

Uniwersytet Gdański 

Gdańsk 

Dorota Walentynowicz 

Gdańsk 

Uniwersytet Trzeciego Wieku UG 

Gdańsk 

Emilia Orzechowska 

Gdańsk 

Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku 

Gdańsk 

eskaem.pl 

Gdańsk 

Zakon Braci Mniejszych Kapucynów 

Gdańsk 

Florian Staniewski 

Gdańsk 

Galeria Klucznik 

Gdańsk 

Przedsiębiorstwa, firmy, osoby prywatne 

Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości 

Gdańsk 

Gdańska Rada Sportu 

Gdańsk 


Adam Witkowski 

Agata Graban 

Agencja Artystyczna Michał Juszczakiewicz 

Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 

Barbara Piórkowska 

f.h.u. Asz Reklama Agnieszka Szczypska-Ranuszkiewicz 

Gdański Auto Moto Klub 

Izabela Filipiak 

Miejsce 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańskie Centrum Filmowe 

Grafito 

Grafix Centrum Poligrafii 

Grażyna Kunicka 

Grzegorz Kwiatkowski 

Inter Edu Dawid Kubacki 

Iwona Zając 

Jacek Stolarski 

Jacek Zdybel 

Janusz Plota 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Michał Szlaga 

Gdańsk 

Jerzy Mazzoll 

Gdańsk 

„Oświata-Lingwista” Nadbałtyckie Centrum Edukacji Sp. z o.o. 

Gdańsk 

Jerzy Snakowski 

Gdańsk 

Wydawnictwo słowo/obraz terytoria 

Gdańsk 

Joy Trip 

Gdańsk


Miejsce 


Miejsce 

305 

KJS Marketing Krzysztof J. Śliwiński 

Karol Schwarz 

KB Skatelab 

Klub Sportowy Lechia Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Red Studio Pro Piotr Łukaszewski – zespół PTAKY 

Robert Jurkowski 

Robert Sochacki 

SPITI – Faligowski Sp. J. 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

appendix 

Klub Sportowy Stoczniowiec 

Gdańsk 

Sylwester Gałuszko 

Gdańsk 

Kombinat Artystyczny 

Gdańsk 

Szymon Wróblewski 

Gdańsk 

Krzysztof Wróblewski 

Gdańsk 

Teya Tour 

Gdańsk 

Lidia Makowska 

Gdańsk 

Tomasz Antonowicz 

Gdańsk 

Luminaris Patrycja Dendor 

Gdańsk 

Tomasz Garstkowiak 

Gdańsk 

Łukasz Głowala 

Gdańsk 

Tomasz Nadolny CMT Consulting 

Gdańsk 

Łukasz Unterschuetz 

Gdańsk 

Tymon Tymański 

Gdańsk 

M Sound Designer 

Gdańsk 

Urszula Wasilewska 

Gdańsk 

Maciej Salamon 

Gdańsk 

Video Studio Gdańsk 

Gdańsk 

Maciej Szupica 

Gdańsk 

Willa Fahrenheita Jacek Bitel 

Gdańsk 

Magdalena Jędra, Anna Steller-Welizarowicz 

Gdańsk 

Wojciech Boros 

Gdańsk 

Małgorzata Kmicińska 

Gdańsk 

Wydawnictwo Koziorożec Marta Polak 

Gdańsk 

Marcin Grzęda 

Gdańsk 

Wydawnictwo Oficynka 

Gdańsk 

Maria Borkowska-Flisek 

Gdańsk 

Yellow Factory 

Gdańsk 

Maria Gąsecka 

Gdańsk 

Zespół Muzyki Dawnej Cappella Gedanensis 

Gdańsk 

Marta Szadowiak 

Gdańsk 

Michał Jacaszek 

Michał Piotrowski 

Gdańsk 

Gdańsk 

Związki i organizacje pozarządowe 

Multikino 

Gdańsk 


Miejsce 

Nasze wiadomości 

Natalia Cyrzan 

Natalia Hatalska 

NCF Euro Plus Tomasz Leśniewski – Pomorska TV 

Neptun Film Sp. z o.o. 

Nick Linnell 

Offstage Przemysław Waszkiewicz 

Old Time Radio 

Opencaching 

Paweł Jarczewski 

Paweł Mazur Paulus 

Piotr Biegaj 

Piotr Pelczar 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Dziedziniec – Stowarzyszenie Przyjaciół Kościoła Św. Trójcy 

Amareya Art 

Bractwo Przygody Almanak 

Centrum Wspierania Partycypacji Społecznej 

Chór Mieszczan Gdańskich 

Dragon Wiking 

Dyskusyjny Klub Filmowy Uniwersytetu Gdańskiego Miłość Blondynki 

Forum Dialogu Gdański Aeropag 

Fundacja Centrum Solidarności 

Fundacja Gdańska 

Fundacja Hospicyjna 

Fundacja Nasza Przestrzeń 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Piotr Szwabe vel Pisz 

Gdańsk 

Fundacja Theatrum Gedanense 

Gdańsk 

Plus Print 

Gdańsk 


Gdańsk 

Pracownia Sp z o.o. 

Gdańsk 

Gdańska Fundacja Dobrocznności 

Gdańsk 

Radio Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańskie Lwy 

Gdańsk


Miejsce 


Miejsce 

307 

Gdańskie Stowarzyszenie Przyjaciół Muzykujących Dzieci Jaś i Małgosia. 

Gdańskie Towarzystwo Fotograficzne 

Gdańskie Towarzystwo Promocji Kultury Akademickiej 

Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Współpracy Kobiet NEWW Polska 

Stowarzyszenie Zaprzyjaźnieni w Kulturze 

Tangueros Balticos 

Tattoo Pandemonium & Gdańsk Tattoo Konwent 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

appendix 

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Gdańsku 

Gdańsk 

Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Gdańsku 

Gdańsk 

Harcerze Wodniacy 

Gdańsk 

Towarzystwo Dom Uphagena 

Gdańsk 

Instytut Sztuki Wyspa / Fundacja Wyspa Progress 

Gdańsk 

Towarzystwo Edukacyjne Wiedza Powszechna 

Gdańsk 

Klub Kibica Trefl Gdańsk 

Gdańsk 

Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym 

Gdańsk 

Klub Kibica Wybrzeża Gdańsk 

Gdańsk 

Towarzystwo Promocji Młodych Skrzypków im. A. Januszajtis 

Gdańsk 

Klub Studencki Pomorania 

Gdańsk 

Towarzystwo Przyjaciół Gdańska 

Gdańsk 

Klub Zejman 

Gdańsk 

Towarzystwo Przyjaciół Sportu 

Gdańsk 

Koalicja ds. rewitalizacji społecznej Dolnego Miasta 

Gdańsk 

Towarzystwo Przyjaciół Wilna i Ziemi Wileńskiej, Odział Pomorski 

Gdańsk 

Koalicja ds. rewitalizacji społecznej Letnicy 

Gdańsk 

Towarzystwo Przyjaźni Polsko–Norweskiej 

Gdańsk 

Kolonia Artystów 

Gdańsk 

Towarzystwo Społeczno–Kulturalne Żydów w Polsce, Oddział w Gdańsku 

Gdańsk 

Krytyka Polityczna Świetlica w Trójmieście 

Gdańsk 

Związek Harcerstwa Chorągiew Gdańska 

Gdańsk 

Kultura Miejska 

Gdańsk 

Związek Karaimów Polskich 

Gdańsk 

Muzułmańska Gmina Wyznaniowa 

Gdańsk 

Związek Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku 

Gdańsk 

Naukowe Koło Socjologiczne Socjokolektiv przy Uniwersytecie Gdańskim 

Gdańsk 

Związek Polskich Artystów Plastyków 

Gdańsk 

Oddział Gdański Polskiego Związku Chórów i Orkiestr 

Gdańsk 

Związek Ukraińców w Polsce, Zarząd Koła w Gdańsku 

Gdańsk 

Orkiestra Kameralna Hanseatica 

Gdańsk 

Związek Ukraińskiej Młodzieży Niezależnej 

Gdańsk 

Orkiestra Vita Activa 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Nadbałtyckie Plastyków im. M. Mokwy 

Gdańsk 

Polski Klub Przygody 

Gdańsk 

Polski Związek Esperantystów Pola Esperanto-Asocio 

Gdańsk 

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym 

Gdańsk 

Pomorska Izba Przemysłowo-Handlowa 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Most 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Na Styku 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Autostrada Kultury 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Kibiców Lechii Gdańsk Lwy Północy 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Litwinów w Polsce Oddział w Gdańsku 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Chrześcijańskiej GOSPEL 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Miłośników Sztuki Intermedialnej Bursztynowe Oko 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Muzyczne Forza 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Kaszubskiego Remusowi Drëszë 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Nowy Port Sztuki 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Gdańsk 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Przyjaciół Teatru Otwartego 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Społeczny Urząd Miasta 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Teatru Dada von Bzdülöw 

Gdańsk

Metropolia 


Miejsce 

309 



Centrum Kultury w Gdyni 

Gdyńskie Muzeum Motoryzacji 

Miejsce 

Gdynia 

Gdynia 

Kaszubski Uniwersytet Ludowy 

Urząd Miasta 

Bałtycki Festiwal Nauki 

Studenckie Koło Naukowe Club de Espańol, UG 

Urząd Miasta Wejherowa 

Szymbark 

Tczew 

Trójmiasto 

Trójmiasto 

Wejherowo 

appendix 

Młodzieżowy Dom Kultury w Gdyni 

Muzeum Marynarki Wojennej 

Gdynia 

Gdynia 


Muzeum Miasta Gdyni 

Teatr Miejski w Gdyni im. Witolda Gombrowicza 

Teatr Muzyczny w Gdyni im. Danuty Baduszkowej 

Centrum Kultury i Sportu w Pruszczu Gdańskim 

Muzeum Miasta Sopotu 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 


Sopot 


„Dziennik Bałtycki” 

Francisco José 

„Gazeta Wyborcza” 

Miejsce 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Centrum Wystawienniczo-Regionalne Dolnej Wisły w Tczewie 

Tczew 

Gdańsk Transport Company SA 

Gdańsk 

Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich 

Wdzydze 

„Live & Travel” 

Gdańsk 

Marcin Dymiter 

Gdańsk 


Outdoor 3Miasto 

Gdańsk 

Pomorska TV Interaktywna Telewizja Regionalna 

Gdańsk 


Miejsce 


Gdańsk 

Kuratorium Oświaty w Gdańsku 

Gdańsk 

Sánchez Bernal 

Gdańsk 

Instytut Kaszubski 

Gdańsk 

Tadeusz Dąbrowski 

Gdańsk 

Pełnomocnik Wojewody Pomorskiego ds. Równego Traktowania 

Gdańsk 

Tygodnik Trójmiejski „Express do kawy” 

Gdańsk 

Pomorska Regionalna Organizacja Turystyczna 

Gdańsk 

www.mmtrojmiasto.pl 

Gdańsk 

Pomorski Urząd Wojewódzki, Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców 

Gdańsk 

www.trojmiasto.pl 

Gdańsk 

PTTK 

Gdańsk 

Agencja Interaktywna Blueprint 

Gdynia 

Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej 

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 

Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział w Gdańsku 

Klub Ucho 

Pomorska Wyższa Szkoła Humanistyczna w Gdyni 

Pomorski Park Naukowo-Technologiczny 

Urząd Miasta 

Urząd Miasta 

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji 

Urząd Miasta 

Urząd Miasta 

Klub Sfinks 

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdańsk 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 


Reda 

Reda 

Rumia 

Sopot 

Sopot 

Katarzyna Gumowska 

Mariusz Waras 

Michał Pupel (Miegoń) 

Natasza Kosakowska-Berezecka 

Piotr Dunajewski 

Piotr Wołkowiński 

PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o. 

Kamila Chomicz 

Jacek Stromski 

Kordian Piotr Klecha 

Tomasz Wójcik 

Digital Graphic 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 

Gdynia 

Kolbudy 

Rumia 

Rumia 

Rumia 

Sopot 

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sopocie 

Sopot 

ERGO Hestia 

Sopot 

Urząd Miasta 

Sopot 

Jarosław Czarnecki vel Elvin Flamingo 

Sopot


Miejsce 


Miejsce 

311 

Klub Sportowy Trefl SA 

Kod 

Leszek Możdżer 

Małgorzata Zamorska 

Sopot 

Sopot 

Sopot 

Sopot 

Trójmiejska Akcja Kobieca TAK 

VII Integracyjna Drużyna Harcerska 

ZYMK Zéńdzenié Młodëch Ùtwórców Kaszëbsczich 

Trójmiasto 

Trójmiasto 

Wejherowo 

appendix 

PBS DGA Sp. z o.o. 

Sopot 

Roman Puchowski 

Tczew 

Mamadoo Fireshow 

Trójmiasto 

Szkoła Tańca El Duende 

Trójmiasto 

OWA Production Olo Walicki 

Wdzydze 



Miejsce 

Pomorski Klub Grawitacja 

Gdańsk 

Regionalne Centrum Informacji i Wspierania Organizacji Pozarządowych 

Gdańsk 

Regionalne Centrum Wolontariatu 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Artystyczne Kultywator 3Miejski 

Gdańsk 

Centrum Współpracy Młodzieży 

Gdynia 

Polska YMCA – Ognisko w Gdyni 

Gdynia 

Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów KLANZA 

Gdynia 

Pomorska Fundacja Filmowa w Gdyni 

Gdynia 

Stowarzyszenie A Kuku sztuka 

Gdynia 

Stowarzyszenie Arteria 

Gdynia 

Stowarzyszenie K3 – Kulturalne Trójmiasto 

Gdynia 

Lokalna Grupa Działania Chata Kociewia 

Nowa Wieś Rzeczna 

Fundacja Polskiej Filharmonii Kameralnej 

Sopot 

Fundacja Transfotografia 

Sopot 

Sopockie Centrum Organizacji Pozarządowych 

Sopot 

Stowarzyszenie Jeden Świat 

Sopot 

Stowarzyszenie Twister Trójmiasto 

Sopot 

Alternatywne Centrum Kultury Zebra 

Tczew 

Fundacja Pokolenia 

Tczew 

Stowarzyszenie Integracji Humanistycznej Po-Most 

Tczew 

Białoruskie Towarzystwo Kulturalne Chatka 

Trójmiasto 

Centrum Edukacji Kulturalnej kARTon 

Trójmiasto 

Dyskusyjny Klub Filmowy Marcello 

Trójmiasto 

Młodzieżowy Ośrodek Terapeutyczny Mrowisko 

Trójmiasto 

Rada Rektorów Województwa Pomorskiego 

Trójmiasto 

SIETAR grupa Trójmiasto 

Trójmiasto

Kraj 


Miejsce 

313 



Instytut Książki 

Międzynarodowe Centrum Kultury 

Instytut Cervantesa 

Instytut Teatralny 

Instytut Wzornictwa Przemysłowego 

Narodowe Centrum Kultury 

Miejsce 

Kraków 

Kraków 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Media4Mat sp. z o.o. 

Ad-vision.pl s.c. W. Gromadzki J. Kuszczyk Ł. Żuk 

Magdalena Dąbrowska 

Dojrzewalnia Róż – Ośrodek Rozwoju Osobistego Kobiet 

Tadeusz Kulas 

R&R Rafał Roskowiński 

Wojciech Bubak 

Ideo sp. z o.o. 

Ramirent SA 

Agencja Reklamowa Gall P. Zasuwa, L. Milewski s.c. 

Łódź 

Olsztyn 

Olsztyn 

Polska 

Pszczyna 

Radom 

Radostowice 

Rzeszów 

Szczecin 

Toruń 

appendix 


Bartosz Mołczan 

Trias SA 

Toruń 

Toruń 


Łódzka Szkoła Filmowa 

Polskie Stowarzyszenie Hispanistów 

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Narodowa Agencja Programu Młodzież 

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji 

Ministerstwo Spraw Zagranicznych 

Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 

Polski Instytut Sztuki Filmowej 

Rzecznik Praw Obywatelskich 

Uniwersytet Muzyczny 

Miejsce 

Łódź 

Polska 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa, Poznań, Białystok 

Agora SA 

Alter Art 

AMS 

Barbara Wiechno 

Citybell 

Cityboard Media sp. z o.o. 

Discipline Media Group 

Edipresse Polska SA 

Edwin Bendyk 

EMI Music Polska 

Idea Zmiany 

Jarosław Lipszyc 

Juliusz Donajski 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Przedsiębiorstwa, osoby prywatne 

Kazimiera Szczuka 

Krzysztof Sidorek – grupa Twożywo 

Warszawa 

Warszawa 


Adam Hryniewicki 

Andrzej Przybielski 

Filip Berkowicz 

Mała Agencja Kulturalna i Turystyczna Makturist 

Intertom 

Maria Klaman 

Miejsce 

Białystok 

Bydgoszcz 

Kraków 

Chmielno 

Gniewkowo 

Jamno 

Mañana 

Marek Kochan 

Mariusz Libel – grupa Twożywo 

MediaCom 

Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy sp. z o.o. 

Obrazone – Łukasz Kosela 

Piotr Świtakowski 

PKP Interity 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Outside Music Sylwia Kicka 

Kraków 

Polityka Spółdzielnia Pracy 

Warszawa 

Anna Miller 

Krobia 

Polkomtel sa 

Warszawa 

Marek Pospieszalski 

Kwięta 

Polskapresse sp. z o.o. 

Warszawa 

Tomasz Gwinciński 

Leśna 

Progressiva Łukasz Gruszczyński 

Warszawa 

Jarosław Kusza 

Łódź 

Rafał Roskowiński 

Warszawa


Miejsce 


Miejsce 

315 

Renata Wasiak 

Ströer Polska sp. z o.o. 

Temperówka s.c 

TVN SA 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Fundacja im. Stefana Batorego 

Fundacja Równości 

Helsińska Fundacja Praw Człowieka 

Lambda Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

Warszawa 

appendix 

VASCO Wasilkowski Piotr 

Warszawa 

PenClub 

Warszawa 

Wydawnictwo Hanami 

Warszawa 

Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego 

Warszawa 

Eidotech Poslak Sp. z o.o. 

Wrocław 

Stowarzyszenie Filmowców Polskich 

Warszawa 

Igor Pudło (Boxx) 

Wrocław 

Stowarzyszenie Hispanistów Polskich 

Warszawa 

Kulturaonline.pl sp. z o.o. 

Wrocław 

Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego/Krytyka Polityczna 

Warszawa 

Ragtime Film Studio 

Wrocław 

Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich 

Warszawa 

Gustaff Records & Mailorder Janusz Mucha 

Zielona Góra 

Stowarzyszenie Praktyków Kultury 

Warszawa 

Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej 

Warszawa 


Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” 

Warszawa 

Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce 

Warszawa 


Miejsce 

Formacja Sztuki Tranzytowej Transitart 

Gdańsk 

Stowarzyszenie Żeglarsko-Szantowe Gejtawy 

Kielce 

Fundacja Autonomia 

Kraków 

Fundacja Kultura dla Tolerancji 

Kraków 

Stowarzyszenie Willa Decjusza 

Kraków 

Żydowskie Stowarzyszenie Czulent 

Kraków 

Stowarzyszenie na Rzecz Promocji Pomorza Fermata 

Lublewo 

Stowarzyszenie Twórców Ludowych 

Lublin 

Wikimedia Polska 

Polska 

Indeks 73 

Polska 

Kampania Przeciw Homofobii 

Polska 

SIETAR Polska 

Polska 

Trans-Fuzja Fundacja na Rzecz Osób Transpłciowych 

Polska 

Żydowska Ogólnopolska Organizacja Młodzieżowa 

Polska 

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej 

Polska 

Związek Harcerstwa Polskiego 

Polska 

Stowarzyszenie Nauczycieli i Przyjaciół Języka Hiszpańskiego PROF-ES 

Polska 

Stowarzyszenia Kobiet Konsola 

Poznań 

Stowarzyszenie Inicjatyw Niezależnych Mikuszewo 

Poznań 

Teatr Snów 

Somoniny 

Stowarzyszenie Pracownia Różnorodności 

Toruń 

Dwumiesięcznik społeczno-kulturalny „Replika” 

Warszawa 

Fundacja Arte Duct 

Warszawa 

Fundacja Bęc Zmiana 

Warszawa

Świat 


317 



Miejsce 


Galeria Medium 

Flagey vzw – asbl 

Miejsce 

Bratysława 

Bruksela 

appendix 

Muzeum Sztuki Współczesnej 

Belgrad 

Maison de la Radio Flagey 

Bruksela 

Ludwig Museum – Museum of Contemporary Art 

Budapeszt 

Office Polonais de Tourisme 

Bruksela 


Bukareszt 

Guimarães 2012 

Guimaraes 

Teatr Narodowy im. Marin Sorescu 

Craiova 

Real Escuela Superior de Arte Dramático 

Hiszpania 

Gyulai Várszínház 

Artristras 

Azar Teatro 

Cal y Canto 

Camaleo 

Cia La Tal 

Festival de Jerez 

Festival de la Guitarra de Córdoba 

Gyulai 

Hiszpania 

Hiszpania 

Hiszpania 

Hiszpania 

Hiszpania 

Hiszpania 

Hiszpania 

Košice 2013 

Linz 2009 

Liverpool 08 

Maribor 2012 

Marseille 2013 

Białoruski Uniwersytet Państwowy 

Gmina Miasta 

Narodowy Uniwersytet Odeski 

Pecs 2010 

Kosice 

Linz 

Liverpool 

Maribor 

Marseille 

Mińsk 

Neuss 

Odessa 

Pecs 

Festival de Teatro Clásico de Almagro 

Hiszpania 

Pilsen 2015 

Pilsen 

Festiwal Szekspirowski w Mataró 

Hiszpania 

Riga 2014 

Riga 

Gaitzerdi Teatro 

Hiszpania 

Ruhr 2010 

Ruhr 

Senza Tempo 

Hiszpania 

Stavanger 2008 

Stavanger 

Teatro del Silencio 

Hiszpania 

Instytut Polski 

Sztokholm 

Xarxa 

Muzeum Sztuki Nowoczesnej 

Narodowe Centrum Sztuki Współczesnej 


Modern Gallery 


Plovdiv 

DOX 

Hiszpania 

Istambuł 

Kaliningrad 

Kijów 

Lublana 

Mińsk 

Plovdiv 

Praga 

Tallinn 2011 

t.i.c.a. 

Turku 2011 

Umea 2014 

Vilnius 2009 

Ambasada Królestwa Hiszpanii 


Kunsthalle 

Uniwersytet Wileński 

Tallinn 

Tirana 

Turku 

Umea 

Vilnius 

Warszawa 

Warszawa 

Wiedeń 

Wilno 

Akademia Nauki i Sztuki 

Prisztina 

Riga Art Space 

Riga 

MAXXI 

Rzym 


Sarajewo 


Sofia 

Instytut Współpracy Międzynarodowej ifa 

Stuttgart 

Muzeum Sztuki KUMU 

Tallinn 


Wilno 

Modern Gallery 

Zagrzeb



Miejsce 

319 


Deutsche Grammophon 

Edeltraut Rath 

Cezariusz Gadzina 

Miejsce 

Berlin 

Brema 

Bruksela 

Międzynarodowe Stowarzyszenie Planistów Miejskich i Regionalnych 

Festiwal Pixelache 

Fundacja Helsińska 

Colegas 

Coordinadora Infantil y Juvenil de Tiempo Libre de Vallecas 

Haga 

Helsinki 

Helsinki 

Hiszpania 

Hiszpania 

appendix 

Universal Arts 

Edinburgh 

Federación Estatal de Lesbianas, Gays, Transexuales y Bisexuales 

Hiszpania 

Sabrina Wanderlei 

Hamburg 

FUSIC 

Hiszpania 

Neil Peterson 

Liverpool 

Prosec – Promotora Social 

Hiszpania 

The Art Lobby 

Malmo 

COC Nederland 

Holandia 

E-flux 

New York 

Union of the Baltic Cities 

Kraje bałtyckie 

Bettina Pelz 

Niemcy 

Homotopia Liverpool 

Liverpool 

Günter Grass 

Niemcy 

Parrabolla Company 

Londyn 

Panirama Illuminationsmanufaktur GmgH 

Niemcy 

Cogam – Colectivo de lesbianas, gays, transexuales y bisexuales de Madrid 

Madryt 

Andrzej Seweryn 

Paryż 

Belarus Free Theatre 

Mińsk 

Icon Production 

Portugalia 

TOC for Education 

Niceville 

Jakub Nepraš 

Praga 

European Federation of Local Solidarity 

Paryż 

Lia Chaia 

San Paulo 

Rossini Opera Festival 

Pesaro 

Naringa Naujokaite 

Düsseldorf 

ANSO – Association of Nordic and Pol-Balt LGBTQ Student Organizations 

Sztokcholm 

Rolf Noras 

Stavanger 

RFSL – Riksförbundet för sexuellt likaberättigande 

Szwecja 

Sigrid Sandmann 

Tom Groll 

Intercult 

Let’s Play Music 

Universal Music Polska 

Hamburg 

Lüdenscheid 

Sztokholm 

USA 

Warszawa 

Amnesty International 

ILGA – International Lesbian and Gay Association 

SIETAR – The Society for Intercultural Education, Training and Research 

Fundacja Wikimedia 

Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Poland 

Świat 

Świat 

Świat 

USA 

Warszawa 



Miejsce 

Free as in Art 

Bergen 

Transmediale 

Berlin 

Agit Polska 

Brema 

EUROCITIES 

Bruksela 

IGLYO – International Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender and Queer 

Youth and Student Organisation 

Bruksela 

Stowarzyszenie Pomorskie w Unii Europejskiej 

Bruksela 

Fundacja William Shakespeare 

Craiova 

Federal Union of European Nationalities 

Flensburg 

Eupropejska Sieć Festiwali Szekspirowskich 

Gdańsk 

Pixelvärk 

Goeteburg


Organizacja i finansowanie obchodów – potencjał 

Gdańsk i obszar metropolitalny jest jednym z najszybciej rozwijających się obszarów północnej 

Polski. Gdańsk plasuje się w czołówce miast oferujących najwyższy standard życia (Raport 

Diagnoza Społeczna 2007, źródło GUS, informacja o wysokości PKB oraz sondaż PBS DGA). 

Gospodarkę obszaru metropolitalnego trudno rozpatrywać bez uwzględnienia Gdyni, Sopotu 

czy innych miast wchodzących w skład obszaru metropolitalnego (np. strefa ekonomiczna 

Pruszcza Gdańskiego). Mieszkaniec naszego województwa wypracował w 2007 r. średnio 30 396 

PLN PKB, o 57,1% więcej niż w 2000 r. Stolica Pomorza znalazła się na podium pod względem 

wysokości średniego wynagrodzenia w roku 2008, wraz z takimi miastami wojewódzkimi, jak 

Katowice (4 150 PLN) i Warszawa (4 505 PLN). W Gdańsku średnie wynagrodzenie wyniosło 

3 848 PLN. Miasto, w stosunku do roku 2007 względem średniego wynagrodzenia, odnotowało 

wzrost o 10,8%. 

Miasto Gdańsk wspiera nie tylko przedsiębiorczość regionalną i rodzimą, ale także swoimi 

działaniami w polityce gospodarczej i promocyjnej przyciąga wiele zagranicznych inwestycji. 

Na obszarze Metropolii działalność prowadzi niemal 145 tys. podmiotów gospodarczych. Za 

miejsce swoich siedzib obszar Metropolii wybrało ponad 15 tys. spółek prawa handlowego 1 , 

w tym także 51 spółek akcyjnych. 

Największe firmy z siedzibą w Metropolii wg przychodów ze sprzedaży – wyniki za rok 2009 

Firma Siedziba Przychody ze sprzedaży 

w 2009 r. (tys. PLN) 

Branża 

Grupa Lotos SA Gdańsk 12 696 912 paliwowo-energetyczna 

Grupa Energa Gdańsk 8 380 096 energetyczna 

STU Ergo Hestia SA Sopot 2 183 866 ubezpieczeniowa 

Flextronics International Poland sp. z o.o. Tczew 2 159 710 elektroniczna 

LPP SA Gdańsk 1 610 798 odzieżowa 

Gdańska Stocznia Remontowa SA Gdańsk 1 514 128 okrętowa 

Glencore Polska sp. z o.o. Gdańsk 1 067 593 przemysłowa 

Jysk sp. z o.o. Gdańsk 871 556 wyposażenie wnętrz 

PH Bomi SA Gdynia 854 562 spożywcza 

Cefetra Polska sp. z o.o. Gdynia 834 562 przemysł spożywczy i gastronomia 

Baltis Investment SA GK Gdańsk 736 151 developerska 

SKOK im. F. Stefczyka Gdynia 650 349 finansowanie, kredyty – doradztwo 

Nordea Bank Polska SA Gdynia 593 389 usługi finansowe 

Elektrociepłownie Wybrzeże SA Gdańsk 565 004 energetyczna i cieplna 

PHPU Stopol sp. z o.o. Malbork 510 692 spożywcza, tytoniowa 

STUnŻ Ergo Hestia Sopot 501 634 ubezpieczeniowa 

Fota SA Gdynia 487 674 motoryzacyjna – części, akcesoria 

Multimedia Polska SA Gdynia 479 824 telekomunikacyjna 

BLUE MEDIA SA Sopot 456 475 teleinformatyczna 

MTU Moje Towarzystwo Ubezpieczeń SA Sopot 453 252 ubezpieczeniowa 

Vectra SA Gdynia 440 000 telewizja kablowa 

NDI SA Sopot 431 628 developerska 

Crist sp. z o.o. Gdańsk 409 570 budowa – statki rybackie i techniczne 

Grupa Organika SA Malbork 380 787 chemiczna 

Wakoz sp z o.o. Luzino 378 361 budowlana 

Pomorska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Gdańsk 369 692 dystrybucja gazu sieciowego 

Porta KMI Poland sp. z o.o. Bolszewo 318 126 drzwi zewnętrzne/wewnętrzne – produkcja 

Polbruk SA Gdańsk 315 734 materiały budowlane 

Balex Metal sp. z o.o. Bolszewo 315 238 dachy – materiały, pokrycia dachowe 

Rabat Pomorze SA Pruszcz Gdański 308 231 spożywcza 

321 

appendix 

1 Atlas Metropolii, Wydawca Urząd Miejski w Gdańsku, Gdańsk 2007

Miasto wraz z Metropolią w ostatnich latach stało się bardzo atrakcyjnym miejscem dla zagranicznych 

inwestorów. Województwo pomorskie plasuje się w pierwszej piątce najbardziej 

atrakcyjnych regionów inwestycyjnych w Polsce. Aż 13% inwestycji zagranicznych w kraju 

umiejscowionych zostało właśnie tu. W województwie funkcjonuje ponad 3,5 tys. spółek 

z udziałem kapitału zagranicznego 2. Liczba inwestycji zaczęła szybko wzrastać zwłaszcza po 

wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. 

Największe firmy z siedzibą w Metropolii z udziałem kapitału zagranicznego 

BRANŻA / FIRMA SIEDZIBA KAPITAŁ 

Informatyka i przemył elektroniczny 

Compuware sp. z o.o. Gdańsk USA 

Zensar Technologies Gdańsk Indie 

Intel Technology Poland sp. z o.o. Gdańsk USA 

First Data Corporation Gdańsk USA 

Kainos Gdańsk Irlandia 

Acxiom Gdańsk USA 

IBM Gdańsk USA 

Lufthansa Systems Poland sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Moeller Electronic sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Philips Cei sp. z o.o. Kwidzyn Holandia 

Flextronics International Poland sp. z o.o. Tczew USA 

Jabil Circuit Poland sp. z o.o. Kwidzyn USA 

Gemplus Pologne sp. z o.o. Tczew Francja 

Hubner + Suhner sp. z o.o. Tczew Szwajcaria 

Molex Premise Networks sp. z o.o. Rokitki USA 

All Tech sp. z o.o. Kartoszyno USA 

Gospodarka morska i logistyka 

Finanse 

Prologis Gdańsk USA 

Deepwater Container Terminal Polska Gdańsk SA Gdańsk Wielka Brytania 

Gospodarka morska i logistyka Gdańsk Niemcy 

Baltic Auto Center sp. z o.o. Gdynia Japonia 

Stena Line Polska sp. z o.o. Gdynia Szwecja 

Dnamen Shipyards Gdynia SA Gdynia Holandia 

Baltic Container Terminal sp. z o.o. Gdynia Filipiny 

Container Terminal sp. z o.o. Hutchison Port Holdings Gdynia Hong Kong 

GE Money Bank SA Gdańsk USA 

Futura Leasing SA, Prime Car Management SA Gdańsk USA 

STU Ergo Hestia SA Sopot Niemcy 

2 Memorandum Metropolii Gdańskiej Praca zbiorowa pod Patronatem Marszałka Województwa Pomorskiego Jana Kozłowskiego, 

Wydawca Gdańska Akademia Bankowa przy Instytucie Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2007. 


Nordea Bank Polska SA Gdynia Szwecja 

Reuters – Centrum Analiz Makroekonomicznych Gdynia/Gdańsk USA 

Przemysł 

Thyssenkrupp Gdańsk Niemcy 

Surga Polska sp. z o.o. Gdańsk Japonia 

Federal-Mogul Bimet SA Gdańsk USA 

Kappa Gdańsk sp. z o.o. Gdańsk Holandia 

Delphi Mechatronics System Gdańsk USA 

International Paper Kwidzyn SA Kwidzyn USA 

Amhil Europa sp. z o.o. Kartoszyno Kanada 

Fabryka Plastików POMERANIA sp. z o.o. Kwidzyn Francja 

Lemahieu Polska sp. z o.o. Kwidzyn Belgia 

Franke Gastopol sp. z o.o. Gdynia Niemcy 

Knauf Pack sp. z o.o. Kwidzyn Francja 

Nefab Packing Poland sp. z o.o. Tczew Szwecja 

Tapflo sp. z o.o. Tczew Szwecja 

GFM Klose sp. z o.o. Gościnino Niemcy 

Polcova sp. z o.o. Wejherowo Hiszpania 

Pipelife sp. z o.o. Kartoszyno Austria 

Dellner Couplers sp. z o.o. Gdynia Szwecja 

Tekosom Poland sp. z o.o. Żukowo Szwecja 

Berendsen Textile Service sp. z o.o. Żukowo Szwecja 

Przetwórstwo spożywcze 

Dr. Oetker Polska sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Glencore Polska sp. z o.o. Gdańsk Szwajcaria 

Tan-Viet International Ltd sp. z o.o. Gdańsk Wietnam 

Farm Frites Poland sp. z o.o. Lębork Holandia 

Coca Cola HBC Polska sp. z o.o. Gdynia USA 

Baltic Malt sp. z o.o., Gdańsk Friedrich Weissheimer Malzfabrik Gdańsk Niemcy 

Rieber Foods Polska SA, Gniewino Rieber & Son Gniewino Norwegia 

Cafe Sati Polska sp. z o.o. Kwidzyn Francja 

Gdańskie Młyny i Spichlerze Dr. Cordesmeyer sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Usługi komunalne – energia, woda, ciepło 

Saur Neptun Gdańsk SA Gdańsk Francja 

Zespół Elektrociepłowni Wybrzeże SA Gdańsk Francja 

Port Service sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Theminvest sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Gdańskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej sp. z o.o. Gdańsk Niemcy 

Bałtyk-Gaz sp. z o.o. – Rumia Propan Rheingas Rumia Niemcy 

Dalkia Sopot sp. z o.o. Sopot Francja 

323 

appendix


Budownictwo 

GPRD Skanska SA Gdańsk Szwecja 

Hydrobudowa SA Gdańsk Szwecja 

LSMW sp. z o.o., Oddział w Polsce Gdańsk Niemcy 

Hempel Poland sp. z o.o. Gdańsk Dania 

Polbet B-Complex sp. z o.o. Gdańsk Irlandia 

Saint-Gobain Weber Terranova sp. z o.o. Gdynia Francja 

BE&K Europe sp. z o.o. Kwidzyn USA 

Realizowane inwestycje komunikacyjne, przekazywane pod inwestycje produkcyjne i usługowe 

atrakcyjne tereny, rozwijające się budownictwo mieszkaniowe i rynek nieruchomości komercyjnych, 

bogate życie kulturalne oraz różnorodna oferta szkół wyższych i zaplecza naukowego 

(Gdański Park Naukowo-Technologiczny oraz Pomorski Park Naukowo-Technologiczny to 

miejsca gdzie przenika się nauka, innowacja oraz przedsiębiorczość), a także wykwalifikowani 

pracownicy, to, obok wysokiej satysfakcji z życia w mieście, główne czynniki, które skłaniają 

inwestorów do lokowania kapitału właśnie tu. 

Metropolia, jak i całe województwo, zajmuje jedno z czołowych, w skali kraju, miejsc pod 

względem lokalizacji przedsiębiorstw z branż sektora wysokich technologii, przede wszystkim 

zajmujących się produkcją: 

—— 

urządzeń elektronicznych i telekomunikacyjnych, 

—— 

automatyki przemysłowej, 

—— 

farmaceutyków i produktów pochodnych, 

a także świadczących usługi: 

—— 

teleinformatyczne, 

—— 

budowy i obsługi systemów oraz baz danych, 

—— 

finansowo – księgowe. 

Pozycjonowanie Gdańska jako ośrodka dynamicznie rozwijającego się sektora high-tech wynika 

z napływu inwestycji koncernów międzynarodowych, polskich przedsiębiorstw transferujących 

własne know-how. To właśnie w tym mieście został powołany Pomorski Klaster ICT/ETI 

i obecnie jest powoływany Klaster Branż Kreatywnych. 

Wykaz dokumentów źródłowych 

Wykaz dokumentów źródłowych 

Nazwa dokumentu Wydawca Rok wydania 

Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu 

o funkcjonowaniu Unii Europejskiej 

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2010 

Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego Komisja Europejska 2009 

Decyzja nr 1419/1999/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 

1999 r. ustanawiająca działanie Wspólnoty na rzecz obchodów „Europejskiej 

Stolicy Kultury” w latach 2005 do 2019 r. 

Decyzja nr 649/2005/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 

2005 r. zmieniająca decyzję nr 1419/1999/WE ustanawiającą działanie Wspólnoty 

na rzecz obchodów „Europejskiej Stolicy Kultury” w latach 2005–2019 

Decyzja nr 1622/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 

października 2006 r. ustanawiająca działanie Wspólnoty na rzecz obchodów 

„Europejskiej Stolicy Kultury” w latach 2007–2019 

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające 

przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 

Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające 

rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 

Europejskie miasta i stolice kultury. Badanie przygotowane 

dla Komisji Europejskiej (Raport Palmera) 

Poradnik dla miast ubiegających się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 

Przewodnik po metodach ewaluacji: wskaźniki monitoringu i ewaluacji. 

Dokument roboczy nr 2 

Aplikacje Europejskich Stolic Kultury 





Palmer/Rae Associates 2004 

Komisja Europejska 

Komisja Europejska 2006 

Strategia Rozwoju Kraju 2007–2015 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2006 

Narodowa strategia rozwoju kultury na lata 2004–2013 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2005 

Uzupełnienie do Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004–2020 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2005 

Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 

2009–2015 

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2008 

Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji 2008 

Wytyczne nr 6 w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007–2013 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2006 

Strategia promocji turystyki na lata 2009–2015: diagnoza, przygotowanie założeń Instytut Turystyki 2008 

Strategia marketingowa produktu turystycznego 2008–2013 Polska Organizacja Turystyczna 2008 

Raporty o stanie kultury, publikowane przy okazji Kongresu Kultury 2009 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2009 

325 

appendix 

Młodzi i Media. Nowe media a uczestnictwo w kulturze. Raport Centrum Badań 

nad Kulturą Popularną 

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej 

w Warszawie 

2010 

Wolność twórczości artystycznej i swobodny dostęp do dóbr kultury – raport 

Inicjatywy Indeks 73 z ogólnopolskiego badania środowisk kulturotwórczych 

Indeks 73 2009 

Kierunki rozwoju turystyki do 2015 roku Ministerstwo Sportu i Turystyki 2008 

Turystyka Polska w 2008. Wielkie Miasta Instytut Turystyki Sp. z o.o. 2009 

Prognozy ruchu turystycznego i inne informacje o trendach do 2013 roku Instytut Turystyki Sp. z o.o. 2009 

Roczniki statystyczne 2008 i 2009 Główny Urząd Statystyczny 2009 i 2010 

(I kwartał)

Nazwa dokumentu Wydawca Rok wydania 

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie 2003 

Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej 1991 

Broszura informacyjna „Europejska Stolica Kultury 2016” 

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 

Strategia rozwoju województwa pomorskiego Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 2005 

327 

appendix 

Atlas Metropolii Gdańskiej Urząd Miejski w Gdańsku 2008 

Program rozwoju produktów turystycznych województwa pomorskiego 

2008–2013 

Pomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, 

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 

2008 

Założenia strategiczne do koncepcji rozwoju turystyki rowerowej 

w województwie pomorskim 

Pomorskie Stowarzyszenie „Wspólna Europa” 2008 

Raport z badań krajowego ruchu turystycznego w województwie pomorskim 

2008 

Memorandum Metropolii Gdańskiej 

Projekt komunikacji rowerowej aglomeracji Trójmiejskiej 2007–2013 

Instytut Turystyki, OBOP, Urząd Marszałkowski 


Gdańska Akademia Bankowa przy Instytucie Badań 

nad Gospodarką Rynkową 

Urząd Miejski w Gdańsku, Urząd Miasta Sopotu, 

Urząd Miasta Gdynia, Urząd Marszałkowski 


2008 

2007 

2006 

Pętla Żuław Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 2009 

Program rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego – Pętla 

Żuławska (Międzynarodowa Droga Wodna E-70) 

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 2006 

Ex Ante Potencjał wolontarystyczny mieszkańców w Trójmieście Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku 2009 

Ex Ante Kultura Kultura spędzania czasu wolnego mieszkańców Trójmiasta Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku 2009 

Strategia rozwoju Gdańska do roku 2015 Urząd Miejski w Gdańsku 2004 

Strategia Marki Gdańsk Demo Effective Launching 2008 

Założenia Realizacyjne dla Programu Gdańsk-Kultura. 


Urząd Miejski w Gdańsku 2009 

Wieloletni Plan Inwestycyjny Urząd Miejski w Gdańsku 2009 

(aktualizacja 2010) 

Program rewitalizacji obszarów zdegradowanych w Gdańsku. 

Lokalny Program Rewitalizacji 

Urząd Miejski w Gdańsku 2004 

(aktualizacja 2010) 

Gdański Program na rzecz zatrudnienia i spójności społecznej na lata 2008–2013 Urząd Miejski w Gdańsku 2007 

Raport o stanie miasta 2007 Urząd Miejski w Gdańsku 2008 

Informator o sytuacji społeczno-gospodarczej Gdańska za 2008 

Urząd Statystyczny w Gdańsku, Urząd Miejski 

w Gdańsku 

2009 

Raport na temat wielkich miast Polski: Gdańsk PricewaterhouseCoopers Polska 2007 

Założenia Realizacyjne dla Programu Morze Turystycznych Atrakcji 2009–2015 Urząd Miejski w Gdańsku 2009 

Ożywienie Dróg Wodnych w Gdańsku Urząd Miejski w Gdańsku 2009 

Gdański Projekt Rowerowy 2007–2013 Urząd Miejski w Gdańsku 2006 

Nowy Gdańsk. Inwestycje 2009–2012 Urząd Miejski w Gdańsku 2009 

Ekspertyza badawcza dla projektu Gdańsk 2016 – ESK 

Naukowe Koło Sociologiczne „Sociokolektiv” 

Uniwersytet Gdański 

2009 

Badanie „Gdańsk i Metropolia – Europejska Stolica Kultury” – kandydat Instytut PBS DGA 2010 

Raport Badania opinii turystów przyjeżdżających do Gdańska w sezonie 

letnim 2009 

Wywiady przeprowadzone przez studentów Katedry Kulturoznawstwa, 

pod przewodnictwem dr Moniki Białek 

Instytut Eurotest 2009 

Uniwersytet Gdański 2010

Zdjęcia 

fot.na okładce Michał Szlaga | 002 fot.Renata Dąbrowska | 005 1.fot.Natalia Marszałek,Katarzyna Postawka 2.fot.Tomek Pijanowski/archiwum NCK 3.fot.Łukasz Głowala 

4.fot.Monika Rohde/archiwum NCK 5.fot.Maciej Nicgorski/archiwum UMG 6.ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku 7.fot.Maria Gąsecka/archiwum Gdańsk 2016 

8.fot.stereolit.com 9.fot.Michał Szlaga 10.fot.Maciej Nicgorski/archiwum UMG 11.fot.Maciej Nicgorski/archiwum UMG 12.fot.Łukasz Głowala 13.fot.Stanisław Składanowski/ 

archiwum UMG 14.ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku | 006 1,2fot.Natalia Marszałek,Katarzyna Postawka 3.archiwum Pracownia 4.fot.Maciej Nicgorski/ 

archiwum UMG 5.fot.Michał Szlaga 6.fot.Łukasz Głowala 7.ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku 8.fot.Emma Jadach,Rafał Łapiński 9.fot.Stanisław Składanowski/ 

archiwum UMG 10.fot.Łukasz Głowala 11.ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku | 008–009 fot.Michał Szlaga | 012 fot.Michał Szlaga/archiwum ECS | 015 fot.Sylwia 

Stańczyk | 018 fot.Michał Szlaga | 022–023 fot. Anita Wasik | 024–025 „Wolność Kultury. Kultura Wolności” autor Adam Witkowski | 027 fot.Łukasz Głowala | 028 1.fot. 

Przemysław Kozłowski/archiwum UM Gdyni 2.fot.Kacper Kowalski | 030 1.fot. Łukasz Głowala 2. fot. Kacper Kowalski 3.fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja Fotograficzna 

Kosycarz Foto Press KFP 4.fot.Piotr Wittman/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 5.fot.Wojciech Strożyk/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 

6.fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 7.fot.Łukasz Głowala 8.fot.Piotr Wittman/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 

9.fot.Łukasz Głowala 10.fot.Mirosław Węsiora 11.fot.Mirosław Węsiora 12.fot.Kacper Kowalski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 13.fot.Łukasz Głowala 

14.fot.Mirosław Węsiora 15.fot.Kacper Kowalski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 031 1.fot.Krzysztof Romański/archiwum UM Gdyni 2.fot.Krzysztof 

Romański/archiwum UM Gdyni 3.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 4.fot.Łukasz Głowala 5.fot.Maciej Moskwa/Agencja Fotograficzna 

Kosycarz Foto Press KFP 6.fot.Łukasz Głowala 7.fot.Łukasz Głowala | 032 1.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 2.fot.Dominik Werner | 035 

fot.Michał Szlaga | 039 fot.Michał Szlaga | 044 fot.Wojtek Jakubowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 046–047 1.fot.Mirosław Węsiora 2.fot.Maciej 

Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 3.fot.Leonard Szmaglik/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 4.archiwum Pracownia 5.fot.Zbigniew 

Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 6.fot.ks.Arkadiusz Zielepucha 7.fot.Jacek Balk 8.fot.Aleksander Knitter/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto 

Press KFP 9.fot.Jacek Balk 10.fot.Artur Kubasik/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 051 fot.Michał Szlaga | 053 fot.Michał Szlaga | 055 1.fot.Bartosz 

Bobkowski/Agencja Gazeta 2.fot.Wiesław Czerniawski | 059 fot.Łukasz Unterschuetz | 062 1.Piotr Uklański,Solidarność 2007,fot.Krzysztof Sadowski/Muzeum Narodowe 

w Gdańsku 2.fot.Michał Szlaga 3.fot.Ewa Meksiak,ze zbiorów Centralnego Muzeum Morskiego 4.fot.Jaro Dufek/archiwum UMG 5.fot.Jaro Dufek/archiwum UMG 6.fot. 

Stanisław Składanowski/archiwum UMG 7.archiwum UMG 8.fot.Michał Szlaga | 063 1.fot.Michał Szlaga 2.fot.Jaro Dufek/archiwum UMG 3.fot.Michał Szlaga/archiwum 

ECS 4.fot.Łukasz Głowala 5.fot.Łukasz Unterschuetz | 065 1.fot.Michał Szlaga 2.fot.Łukasz Głowala | 070 fot.Robert Sochacki/archiwum Gdańsk 2016 | 073 fot.Michał 

Szlaga | 074 1.materiały archiwalne i reklamowe Polskiej Filharmonii Bałtyckiej 2.fot.Łukasz Unterschuetz | 078 1.fot.Dominik Sadowski/Agencja Gazeta 2.fot.Rafał 

Malko/Agencja Gazeta 3.archiwum ECS 4.fot.Dominik Sadowski/Agencja Gazeta 5.fot.Dominik Sadowski/Agencja Gazeta 6.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna 

Kosycarz Foto Press KFP 7.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 8.fot.Dominik Sadowski/Agencja Gazeta 9.fot.Krzysztof Mystkowski/ 

Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 079 1.fot.Dominik Sadowski/Agencja Gazeta 2.fot.Dominik Sadowski/Agencja Gazeta 3.fot.Rafał Czajka/archiwum 

UMG 4.fot.Rafał Czajka/archiwum UMG 5.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 6.archiwum ECS 7.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna 

Kosycarz Foto Press KFP 8.fot.Rafal Malko/Agencja Gazeta 9.fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 082 archiwum Gdańsk 2016 | 086–087 

1.fot.Alina Gajdamowicz/Agencja Gazeta 2.fot.Łukasz Unterschuetz 3.fot.Oldrich Skacha 4.fot.Łukasz Głowala 5.fot.Artur Kubasik/Agencja Gazeta 6.fot.Adam Kozak/ 

Agencja Gazeta 7.fot.Wojciech Surdziel/Agencja Gazeta 8.fot.Albert Zawada/Agencja Gazeta 9.fot.Alina Gajdanowicz/Agencja Gazeta 10.fot.Bruno Fidrych/Agencja 

Gazeta | 088–089 rodzinne zdjęcie Gdańszczan po 10 latach wykonane 23.05.2010. Fotografia wielkoformatowa: fotokula.pl/Dariusz Kula,Lech Parell/archiwum 

UMG | 090–091 fot.Michał Szlaga | 093 fot.Łukasz Głowala | 094 fot.Marek Frankowski/archiwum Gdańska Galeria Miejska | 096 fot.Paulina Skrok,Wioleta Stankiewicz | 099 

fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 100 fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 102 fot.Łukasz 

Unterschuetz | 105 fot.Agnieszka Doborzyńska | 106 1.fot.Michał Szlaga 2.fot.Łukasz Unterschuetz 3.fot.Philip Haas | 107 1.fot.Malwina Toczek 2.archiwum MpicoSys/ 

Pomorski Klaster ITC/ETI 3.fot.Cezary Mordawski 4.fot.H.Weiser 5.fot.Agnieszka Doborzyńska 6.fot.Philip Haas 7.fot.Michał Szlaga 8.archiwum Sprint/Pomorski Klaster 

ITC/ETI 9.archiwum TeleMobile Electronics/Pomorski Klaster ITC/ETI | 108 fot.Mirosław Węsiora | 110 1.fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz 

Foto Press KFP 2.fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 112 fot.Michał Szlaga/archiwum ECS | 113 archiwum UMG | 114 fot. Łukasz 

Głowała | 115 fot.Łukasz Unterschuetz | 116 fot.Michał Szlaga | 117 fot.Cezary Mordawski 118 fot.G.Nowak 119 fot.Anna i Marcin Łabędzcy | 120 1.fot.Michał Szlaga 2.fot. 

Michał Szlaga 3.fot.Łukasz Głowala 4.fot.Nina Smolarz/ze zbiorów rodziny Faców 5.fot.Michał Szlaga 6.fot.Michał Szlaga 7.fot.Łukasz Unterschuetz 8.ze zbiorów 

Biblioteki PAN w Gdańsku 9.fot.Michał Szlaga 10.z Wikimedia Commons 11.fot.Michał Szlaga 12.fot.Michał Szlaga 13.fot.Michał Szlaga 14.fot.Michał Szlaga 15.fot. 

Michał Szlaga | 121 1.ze zbiorów Zespołu Muzyki Dawnej Capella Gedanensis 2.fot.Michał Szlaga 3.fot. Michał Szlaga 4.ze zbiorów Pracownia 5.ze zbiorów PAN w Gdańsku 

6.fot.Piotr Wołoszyk 7.z Wikimedia Commons 8.fot.Michał Szlaga 9.z Wikimedia Commons | 122 fot.Łukasz Unterschuetz | 123 fot.Dreamstime | 125 fot.Rafał Czajka/ 

archiwum UMG | 126 fot.Michał Szlaga | 128 fot.Dreamstime | 129 fot.Jaro Dufek/archiwum A KuKu Sztuka | 130 fot.Łukasz Głowała | 135 1.archiwum Gdańsk 2016 2.fot. 

Tom Groll | 139 fot.Łukasz Głowala | 140 fot.Łukasz Głowala | 143 fot.Renata Dąbrowska/Agencja Gazeta | 144 fot.Stanisław Składanowski/archiwum UMG | 145 fot.Zbigniew 

Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 146–147 1.fot.Wiesław Gruszkowski 2.fot.Stefan Kaczorowski 3.fot.Emil Kresak 4.fot.Józef Kozak 5.fot.Józef 

Kozak 6.ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku 7.fot.Natalia Marszałek,Katarzyna Postawka | 148 fot.Mirosław Węsiora | 149 fot.Krzysztof Romański/archiwum 

UM Gdyni | 150 fot.Mirosław Węsiora | 151 fot.Wojtek Jakubowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 152 fot.Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press 

KFP | 153 fot.Wojtek Jakubowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 154 archiwum Gdańsk 2016 | 157 fot.Rafał Czajka 158–159 fot. Anita Wasik 160–161 fot. 

Michał Szlaga | 166 fot.Michał Szlaga | 167 fot.Łukasz Oganowski | 168 fot.Michał Szlaga/archiwum ECS | 177 fot.Michał Szlaga | 178 fot.Michał Szlaga | 180 praca wyróżniona 

w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na zagospodarowanie północnego cypla Wyspy Spichrzów, JEMS Architekci sp. z o.o./archiwum UMG | 182 1.fot.Anita 

Wasik 2.fot.Michał Szlaga 3.fot.Michał Szlaga 4.fot.stereolit.com 5.fot.Natalia Marszałek,Katarzyna Postawka 6.fot.Michał Szlaga 7.fot.Michał Szlaga 8.fot.Michał Szlaga 

9.fot.Michał Szlaga 10.fot.Łukasz Unterschuetz | 183 1.fot.Michał Szlaga 2.fot.Michał Szlaga 3.fot.Michał Szlaga 4.fot.Michał Szlaga 5.fot.stereolit.com | 186–187 fot.Michał 

Szlaga | 188 1.fot.Michał Szlaga 2.fot.Łukasz Oganowski 3.fot.Michał Szlaga 4.fot.Michał Szlaga 5.fot.Michał Szlaga 6.fot.Michał Szlaga 7.fot.Michał Szlaga 8.fot.Łukasz 

Oganowski 9.fot.Maciej Nicgorski/archiwum UMG 10.fot.Michał Szlaga | 189 1.fot.Łukasz Oganowski 2.fot.Łukasz Oganowski 3.fot.Michał Szlaga 4.fot.Michał Szlaga 

5.fot.Michał Szlaga 6.fot.Jacek Balk 7.fot.Łukasz Oganowski 8.fot.Łukasz Oganowski 9.fot.Maciej Nicgorski/archiwum UMG 10.fot.Michał Szlaga 11.fot.Michał Szlaga 

12.fot.Michał Szlaga 13.fot.Michał Szlaga 14.fot.Jacek Balk 15.fot.Michał Szlaga 16.fot.Łukasz Oganowski | 192 archiwum Gdańsk Transport Company SA | 196 fot.Łukasz 

Oganowski | 197 fot.Mirosław Węsiora | 198 fot.Michał Szlaga | 199 fot.Michał Szlaga | 200 1.fot.Mirosław Węsiora 2.fot.Michał Szlaga | 203 fot.Michał Szlaga | 204 fot. 

Kacper Kowalski/Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA | 207 projekt Europejskiego Centrum Solidarności, Pracownia architektoniczna Fort/archiwum UMG | 209 

wizualizacja Młode Miasto/Baltic Property Trust/ Optima Gdańsk Development A/S | 210 Park Rady Europy/Centrum Kultury w Gdyni-wizualizacja/Fiszer Atelier 

41 | 211 1.praca wyróżniona w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na zagospodarowanie północnego cypla Wyspy Spichrzów, JEMS Architekci sp. z o.o./ 

archiwum UMG 2.wizja Ośrodka Kultury Morskiej w Gdańsku/Centralne Muzeum Morskie | 213 1.projekt stadionu PGE Arena,RKW Rohde Kellermann Wawrowski/ 

archiwum UMG 2.fot.Renata Dąbrowska/Agencja Gazeta | 218 1.projekt Europejskiego Centrum Solidarności,Pracownia architektoniczna Fort/archiwum UMG 2.projekt 

Nowa Wałowa,Baltic Property Trust/Optima Gdańsk Development A/S 3.Opera Leśna/archiwum UM Sopot 4.wizualizacja Centrum Hewelinum/archiwum UMG 

5.wizualizacja Młode Miasto/Baltic Property Trust/Optima Gdańsk Development A/S 6.projekt Kładki K9 nad Obwodnicą Trójmiasta,Transprojekt Gdański 7.praca 

wyróżniona w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na zagospodarowanie północnego cypla Wyspy Spichrzów Andrzej Kapuścik/Biuro Architektoniczne/ 

archiwum UMG 8.wizualizacja wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku,Tempora S.A/Muzeum II Wojny Św. 9.MotoPark Formuły 1 w Gdańsku,praca 

dyplomowa mgr inżynier architekt Beata Czeluśniak 10.projekt Teatru Szekspirowskiego Renato Rizzi/Gdański Teatr Szekspirowski | 219 1.wizualizacja mariny w Sopocie/ 

archiwum UM Sopot 2.projekt studialny Galerii na Wodzie,praca dyplomowa K.Bedry pod kierunkiem dr hab.inż.arch.L.Nyki.Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej 

3.projekt Europejskiego Centrum Solidarności,Pracownia architektoniczna Fort/archiwum UMG 4.III nagroda w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na 

zagospodarowanie północnego cypla Wyspy Spichrzów, Pracownia Architektoniczna KD KOZIKOWSKI DESIGN/archiwum UMG 5.wizualizacja budynku neofilologii 

i rektoratu Uniwersytetu Gdańskiego, Warsztat Architektury Pracownia Autorska/UG 6.wiualizacja rozbudowy Terminala kontenerowego DCT i Pomorskiego Centrum 

Dystrybucyjno-Logistycznego/Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA 7.projekt Stadionu PGE Arena,RKW Rohde Kellermann Wawrowski/archiwum UMG 8.projekt 

Rozbudowy lotniska im.Lecha Wałęsy/Port Lotniczy Gdańsk im.Lecha Wałęsy 9.wstępny projekt wnętrz Nowego Muzeum Bursztynu,Anna Bocek/archiwum UMG 

10.projekt rewaloryzacji i adaptacji kościoła św. Jana w Gdańsku na Centrum św. Jana/NCK | 220–221 fot.Michał Szlaga | 222 fot.Magdalena Czajkowska | 223 fot.Michał 

Szlaga | 224 fot.Anita Wasik | 226 fot.Anita Wasik | 227 fot.Michał Szlaga | 229 fot.Jaro Dufek/archiwum UMG | 230 fot.Robert Sochacki | 231 fot.Michał Szlaga | 233 fot. 

Jaro Dufek/archiwum UMG | 234 fot.Łukasz Unterschuetz | 235 fot.Jaro Dufek/archiwum UMG | 236 archiwum UMG | 238 1.fot.Michał Szlaga 2.archiwum Gdańsk 2016 

3.fot.Magdalena Czajkowska | 239 1.fot.Rafał Czajka 2.fot.Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 3.archiwum Gdańsk 2016 4.fot.Robert Suszko 5.archiwum 

Gdańsk 2016 6.fot.Rafał Czajka 7.fot.Rafał Czajka 8.fot.Anita Wasik | 241 fot.Maciej Kosycarz/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 242–243 fot.Łukasz 

Głowala | 245 fot.Łukasz Głowala | 249 fot.Adam Matuszewski/ze zbiorów Zespołu Muzyki Dawnej Capella Gedanensis | 250 fot.Łukasz Unterschuetz | 251 fot.Michał 

Szlaga | 252 fot.Łukasz Unterschuetz | 254 fot.Anna,Marcin Łabędzcy | 256 fot.Łukasz Unterschuetz | 258–259 fot.Łukasz Oganowski | 261 fot.Anna Kulik-Padzik | 262 fot. 

Michał Szlaga | 266 fot.Łukasz Głowala | 269 fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP | 271 fot.Michał Szlaga | 276 1.fot.Robert Sochacki 

2.Malwina Toczek/A KuKu Sztuka 3.archiwum NCK 4.fot.Jacek Wielebski/archiwum GAK-Plama 5.fot.Robert Sochacki 6.fot.H.Weisser 7.fot.Jaro Dufek/archiwum UMG 

8.fot.Joanna Brodzka/GTS 9.fot.Jurek Bartkowski 10.fot.Rafał Czajka 11.archiwum Polski Chór Kameralny 12.fot.Łukasz Unterschuetz 13.zdjęcie z Poland Publicity:„O, that 

this too too solid flesh…”,London Metropolitan University z Wielkiej Brytanii, reż. Gian Carlo Rossi | 277 1.fot.Anna Kulik-Padzik 2.fot.Krzysztof Mystkowski/Agencja 

Fotograficzna Kosycarz Foto Press KFP 3.fot.Łukasz Unterschuetz 4.archiwum CSW Łaźnia 5.fot.Michał Szlaga 6.materiały archiwalne i reklamowe Polskiej Filharmonii 

Bałtyckiej | 279. fot.Berenika Podrucka/archiwum CSW Łaźnia | 284 fot.Mirosław Węsiora | 286–287 fot.Michał Szlaga | 290 fot.Łukasz Głowala | 293 fot.Anna,Marcin 

Łabędzcy | 300 fot.Łukasz Głowala | 307 fot.Łukasz Głowala | 311 fot.Michał Szlaga | 315 fot.Łukasz Głowala | 319 fot.Łukasz Głowala | 320 fot.Piotr Połoczański | 324 fot. 

Łukasz Głowala | 327 fot.Michał Szlaga | 329 fot.Anna i Marcin Łabędzcy


ul. Nowe Ogrody 8/12 

80-803 Gdańsk 

www.gdansk.pl 

Opracowanie 

Biuro Gdańsk i Metropolia Europejska Stolica Kultury 2016 – kandydat 

(2016 Management Sp. j.) 

ul. Długi Targ 39/40, 80-830 Gdańsk 

tel. + 48 58 740 2016 

esk@gdansk2016.eu 

www.gdansk2016.eu 

Redakcja 

Maria Klaman 

Projekt graficzny, łamanie i organizacja prac wydawniczych 

Pracownia (Anita Wasik, Rafał Szczawiński, Alicja Dobrzyńska) 

www.pracownia.pl 

Korekta 

Agnieszka Kochanowska, Kaja Żurawek 

Gdańsk 2010

Wniosek aplikacyjny na etapie preselekcji - Instytut Kultury Miejskiej

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?