27.12.2014 Views

Palestra Świętokrzyska Nr 1 2007 - Okręgowa Rada Adwokacka w ...

Palestra Świętokrzyska Nr 1 2007 - Okręgowa Rada Adwokacka w ...

Palestra Świętokrzyska Nr 1 2007 - Okręgowa Rada Adwokacka w ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

PALESTRA ŚWIĘTOKRZYSKA PISMO IZBY ADWOKACKIEJ W KIELCACH<br />

Państwa - Józef Piłsudski - wydał dekret<br />

z 8 lutego 1919 r. normujący organizację oraz<br />

kompetencje SN. SN stopniowo przejmował<br />

kompetencje swoich odpowiedników<br />

niemieckiego i austriackiego, a także przejął<br />

obowiązki austriackiego Najwyższego Trybunału<br />

Administracyjnego [NTA], które wypełniał do<br />

powołania polskiego NTA w 1922 r. Przejęcie<br />

obowiązków najwyższych sądów niemieckiego<br />

i austriackich pociągnęło za sobą reorganizację<br />

struktury wewnętrznej SN: okresowo powołano<br />

trzy dalsze izby (razem było pięć), w tym izbę<br />

Okres do unifikacji ustroju sądów powszechnych: 1921-1928/9<br />

dla spraw administracyjnych (do 1922 r.). SN<br />

orzekał w składzie trzyosobowym, ale mógł<br />

również orzekać w składzie całej izby, a nawet<br />

zgromadzenia ogólnego sędziów SN. Przy SN<br />

powołani byli prokuratorzy SN z pierwszym<br />

prokuratorem SN na czele.<br />

Na przełomie 1918/1919 r. zorganizowane<br />

zostało odrębne sądownictwo wojskowe,<br />

w strukturach, którego znajdował się osobny<br />

Najwyższy Sąd Wojskowy. Stan ten utrwaliła<br />

konstytucja i utrzymany został do końca II RP.<br />

W 1921 r. uchwalona została demokratyczna<br />

i liberalna konstytucja. Konstytucja przyjmowała<br />

Monteskiuszowską zasadę trójpodziału władz.<br />

Niezależne sądownictwo w tym systemie miało<br />

być gwarancją praw podmiotowych jednostki.<br />

M.in. jako zasady konstytucyjne stanowiła, że<br />

nikt nie może być pozbawiony sądu, któremu<br />

z mocy prawa podlega oraz że żadna ustawa nie<br />

może obywatelowi zamykać drogi sądowej.<br />

Zasadą konstytucyjną była m.in. niezawisłość<br />

sędziowska; sędziowie podlegali tylko ustawom.<br />

Mianowani byli przez prezydenta; byli<br />

nieusuwalni. Konstytucja gwarantowała sędziom<br />

immunitet. Konstytucja stanowiła tylko ogólnie,<br />

że ustrój wszystkich sądów uregulowany<br />

zostanie ustawami, ale dla SN czyniła wyjątek:<br />

normą konstytucyjną ustanawiała SN dla spraw<br />

cywilnych i karnych, przesądzając tym samym<br />

zakres jego kompetencji. Ponadto konstytucja<br />

przekazywała do kompetencji SN rozstrzyganie<br />

o ważności zaprotestowanych wyborów do<br />

parlamentu (sejmu oraz senatu).<br />

Podstawy prawne funkcjonowania oraz ustrój<br />

SN w następnych latach nie ulegały istotnej<br />

zmianie<br />

BIBLIOGRAFIA<br />

1. L. Garlicki, Z. Resich, M. Rybicki, S. Włodyka: Sąd Najwyższy w PRL. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983.<br />

2. M. Pietrzak: Sąd Najwyższy w II Rzeczypospolitej. "Czasopismo Prawno-Historyczne" 1981, z. 1.<br />

3. A. Rzepliński: Sądownictwo w PRL. Polonia Book. Londyn 1990.<br />

4. S. Włodyka: Ustrój organów ochrony prawnej. Warszawa 1975.<br />

5. J. Malec: Od Trybunału Koronnego do Sądu Najwyższego. Z dziejów wymiaru sprawiedliwości ostatniej instancji w<br />

Polsce. [w:] Przez tysiąclecia: państwo - prawo - jednostka. Materiały ogólnopolskiej konferencji historyków prawa. Ustroń<br />

17-20 września 2000. Red. A. Lityński i M. Mikołajczyk, Tom 1, Katowice 2001.<br />

<strong>Nr</strong> 1, Wrzesień <strong>2007</strong><br />

32

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!