Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>sic</strong>!esej<br />
Almir Kolar Kijevski<br />
Simptomi prisutne<br />
usnulosti<br />
Prometejska vatra u<br />
rukama nedostojnih<br />
“Na mršava pleća uzeli smo javna pitanja<br />
borbu protiv tiranije laži zapise patnji<br />
ali protivnike smo - priznaćeš - imali ništavno male<br />
i je li onda vrijedno snižavati sveti jezik<br />
do buncanja s tribine do crne pjene novina”<br />
(Z.Herbert, Pismo Rišardu Krinjickom)<br />
Pri onom prvom koraku, pri pokušaju da se, nadneseni<br />
nad djelimično pojmljenim ključem enigme<br />
vlastite svrhovitosti, koji smo ipak svjesno prihvatili<br />
kao neminovnost koja određuje naš prvotni<br />
subjektivni kamen-temeljac, upustimo u daljnja<br />
suočeljavanja, nameće se konstatacija o dva izvjesna<br />
naličja društvenih procesa i promjenjive svijesti<br />
zajednice koja ih konstituiše. Procesa čiji smo<br />
dio i koji su, istovremeno, reciprocitetno, dio nas.<br />
Dvije strane sablasne medalje: na jednoj strani<br />
postoji oznaka koja nam referira na izvjesni period<br />
buđenja koje traje, iščekivanja obećanog mesije,<br />
čarobnih riječi koje tek trebaju donijeti blaženstvo,<br />
- vrijeme prisutne usnulosti, a sa druge strane opet<br />
oznaka koja referira na period budnosti, odbacivanja<br />
zablude snivanja, tog eliksira armije očajnih.<br />
Prvi period, ili jedna strana medalje, izvjesno je, ima<br />
obilježje konstantnog stagniranja, proticanja vremena<br />
u kojem je najuobičajenija, pomalo banalna<br />
fraza svakodnevnice gdje ništa se ne dešava, i gdje<br />
je nakon svake dekade sve isto s pomalo iritirajućom,<br />
progresivnom tendencijom da tako i ostane.<br />
Vrijeme vlastite sablasne tranzicije, slow motions,<br />
mučna predigra koja u okviru takvog ozračja gubi<br />
slast i postaje kiseli osmijeh bezvoljnika. O drugom<br />
periodu se ne može reći, barem za sada, ništa što bi<br />
proisticalo iz izravnog iskustva. Naravno zbog<br />
potenciranja samome sebi, te nadmene tvrdnje da<br />
smo još uvijek u prvom periodu bez naznake o<br />
doglednom okončanju istog, jer aktuelnost, a to<br />
moramo priznati, vrijedno potvrđuje drsku “nadmenost”.<br />
O drugom periodu bi možda mogli govoriti<br />
pomoću slutnje, ali to je u ovom intuitivnom<br />
blitzkrieg-u, manje efikasno, jer slutnja je samo<br />
jedan od uzroka nespine, iz koje tek izviru poezija i<br />
muzika. Sa stanovišta nekog iskonskog pesimizma<br />
koji je tako zavodljiv, pozitivna strana zapitanosti u<br />
okviru monologa, kao njegovane vještine pred iskorak<br />
s molske ivice, jeste zapitanost o vremenskoj<br />
stihijskoj destrukciji, kao nepovratnoj potrošnji<br />
dragocjenih mogućnosti u zatvorskim danima<br />
jedinke svjesne sebe. Naravno, vodeći se stavom<br />
da vrijednost možemo definisati, predstaviti sebi ili<br />
se sa sigurnošću uputiti ka istoj, tek kada proniknemo<br />
u sustav bezvrijednog; da svjetlost svoju<br />
opstojnost i čistotu (paradoksalno, ali istinito)<br />
duguje opstojnosti tmine, da hijerarhiju vlastitih<br />
samoodređujućih značajnih znamenja koja nam<br />
čine život smislenim i blaženim mikrokosmosom u<br />
potpunosti formiramo tek kada se upustimo i<br />
uspješno izvršimo destrukciju devijantnosti koje<br />
tako često susrećemo u periodičnim (stalnim i<br />
posve neophodnim), izletima preko oštre granice<br />
klišeizirane, banalne evolucije svijesti tranzicijskog<br />
društva. Tako često previđani dualizam na koji nas<br />
upućuje pomenuti medaljon zasigurno nije jednostavna<br />
matematička nepoznanica koja bi se mogla<br />
u par racionalnih koraka svesti na proste činioce i<br />
tako predočena potisnuti zvukom koji bi nas uveo u<br />
drugi period, period istinske budnosti naše svijesti,<br />
ali barem je potreba da se u okviru vlastitih napora<br />
iznađu smjernice koje su na tom tragu. Kod takve<br />
inercije htijenja, adekvatno se kao empirijski model<br />
mogu posmatrati sve one polemike koje teže iznalaženju<br />
uzroka stagniranja u lutanju tako postojanim<br />
labirintom na putu ka univerzalnom. Nekada<br />
je ključni problem za afirmaciju istine (samome<br />
sebi, prvenstveno) taj što je ta istina tako očita, no<br />
u kovitlacu svih onih aspekata koji upotpunjavaju<br />
šaroliki, skladni, i manje skladni mozaik, stvarnosti<br />
i promišljanja o istoj, često zapadamo u ćorsokak<br />
sopstvenog uma. Na koji sada način možemo promišljati<br />
kada sebi predočimo to pogubno, fragmentarno<br />
potenciranje zavodljive misaone igre u<br />
magičnom krugu spekulacije Možda samo prostim<br />
predočavanjem činjenica sa minimalističkim<br />
intervenisanjem u pojašnjenjima, čisto zbog jasnije<br />
prijemčivosti onoga kome se obraćamo. Na tom<br />
tragu još jedan segment u promišljanju takođe<br />
reprezentativno, daje sugestivan uvid u aktuelnost<br />
u kojoj ironijski: “sve se dešava po prvi put, ali na<br />
vječan način”. Radi se o jednom etičkom obzorju<br />
koji nam predočava Makentajer - vrlinama u herojskom<br />
društvu; povijesnom prikazu vremena i društva<br />
kojeg pronalazimo u drevnoj mitologiji, u tako<br />
epskoj upriličenoj stvarnosti. Bez ikakve intervencije,<br />
izuzimanja iz konteksta za neku nadogradnju<br />
vlastite vizije, ovaj nam opet prikaz može poslužiti<br />
kao pojašnjenje jednog od atributa svijesti koju<br />
generira onaj prvi period - vrijeme usnulosti. Može<br />
poslužiti samo u onom vlastitom pozicioniranju<br />
gdje je to “ovdje” i kakvo je to “sada”. O homerovskom<br />
društvu, o društu mita i mitomanije, M.I. Finli<br />
kaže: Osnovne vrijednosti društva su bile date,<br />
pedodređene, a takvo je bilo i čovjekovo mjesto u<br />
društvu, kao i njegove privilegije i dužnosti koje su<br />
sljedile iz njegovog statusa. To što Finli kaže za<br />
homerovsko društvo, sasvim podjednako važi za<br />
(<strong>sic</strong>!)<br />
93
Change language