Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
!TeMAT<br />
Maja Abadžija<br />
Konzumiranje<br />
nove ženstvenosti<br />
ili repatrijarhalizacija<br />
žene u okrilju<br />
populizma<br />
Težnje postmoderne da prigrli i sadržaje popularne<br />
kulture, njene tekstove, kao relevantne, kroz<br />
analizu formi tzv. ženske medijske kulture, pokazuju<br />
da sveopšte načelo vizualizacije zahvaća i<br />
sliku savremenog rodnog identiteta. Ovaj konstrukt,<br />
pored vizualne reprezentacije, karakteriše<br />
i popratna naracija ispunjena skoro pa standardiziranim<br />
tropima novine i slavljenjem slobode i<br />
prava izbora.<br />
Da ljudski um misli i spoznaje u binarnim opozicijama<br />
više nije nikakva novost, baš kao ni viševjekovno<br />
pripisivanje druge, tamne strane opozicije<br />
ženskome i ženstvenome. Poststrukturalistička<br />
opomena da takve misaone sklopove valja<br />
dekonstruirati, ne u smislu pukog obrtanja, nego<br />
dovođenja do trenutka kada se takoreći sami od<br />
sebe raspadnu u vlastitoj obesmišljenosti, za<br />
feminizam je donijela svojevrstan teoretski blagoslov,<br />
gdje je vidimo na djelu u nizu feminističkih<br />
tekstova koji su opoziciju muško-žensko doveli<br />
na rub teoretske propasti. No ispostavlja se da<br />
se vanteoretska stvarnost leži na višeslojnim<br />
naslagama patrijarhata, baš kao što i ljudski um<br />
balansira na skliskom vrhu (frojdovskog) ledenog<br />
brijega vlastite podsvijesti, što ne dozvoljava da<br />
Tako se i novi entuzijastični go-girl feminizam<br />
otkriva kao kapitalistička opsjena,<br />
vidljiva u samoj strukturi časopisa sa dvije<br />
trećine reklamnog sadržaja, koji kao da je<br />
refleksija one jedne trećine ‘inspirativnog’<br />
teksta, gdje poželjna ženska tijela provokativnim<br />
pozama i visokomarkiranom<br />
odjećom kao da elaboriraju onaj prvobitni<br />
voluntaristički princip imaginarnog izbora<br />
novog ženstvenog identiteta.<br />
se sematičko polje ženstvenog, koje okuplja hiljadugodišnje<br />
stereotipe o polovini čovječanstva, u<br />
nekoliko decenija teorijskog rada protjera iz sistema<br />
mišljenja, pa ni djelovanja. Štaviše, prevlast<br />
globalnog kapitala koja se odražava u panoptikumu<br />
medija, sada na mnogo suptilniji način održava<br />
stare patrijarhalne obrasce aktuelnim, možda<br />
aktuelnijim nego ikada.<br />
Mit (ili realnost) postfeminizma<br />
Šta se u tom kontekstu dešava sa podjednako<br />
slavljenim i ozloglašenim ženskim pokretom<br />
Prišiven mu je savremenim značenjem bremenit<br />
prefiks post- i asimiliran je, u svoj svojoj raznolikosti,<br />
kameleonskim populističkim diskursom<br />
u slavu polisemičnog, a inspirativnog koncepta<br />
nove ženstvenosti, koji se neizostavno obračunava<br />
sa starim feminističkim idealom putem slike<br />
džangrizave i ostarjele ženskosti koja je višestruko<br />
prevaziđena, dakle, zaostala. Jedan stereotip<br />
lančano proizvodi drugi: podsmijeh spram samodeklariranih<br />
feministkinja, praćen je skepsom, pa<br />
i antifeminizmom nove generacije žena, a <strong>broj</strong>ne<br />
konstatacije da je feministički aktivizam prevaziđen,<br />
uglavnom slijepo referiraju na slovo zakona<br />
koje garantuje famoznu ravnopravnost.<br />
Američke sociologinje Eleine J. Hall i Marnie Salupo<br />
Rodriguez ovaj fenomen nazivaju ‘mit o postfeminizmu’<br />
i u svojoj su istoimenoj studiji statističkim<br />
metodama pokušavale doći do saznanja<br />
da li je ženskom pokretu stvarno ‘istekao rok’, te<br />
da li je zaista izgubio podršku i relevantnost među<br />
ženama današnje generacije. U tom smislu zanimljiva<br />
je njihova podjela kojom se sumiraju četiri<br />
savremena pogleda na feminizam: (1) podrška za<br />
pokret je (u periodu od 80-tih do 90-tih godina<br />
prošlog vijeka) doživjela drastičan pad; (2) antifeminizam<br />
cvjeta među mladim djevojkama, domaćicama<br />
sa punim radnim vremenom i crnačkim<br />
ženama; (3) feminizam je zaostao, prevaziđen,<br />
bilo od starijih aktivistkinja koje su izgubile svaku<br />
nadu u postizanje ravnopravnosti, ili od strane<br />
mladih žena koje smatraju da je feminizam<br />
postigao ono čemu je težio i da više nije potreban;<br />
(4) razvijena je ‘ne, ali...’ verzija feminizma, gdje<br />
žene odbijaju da se ‘etiketiraju’ kao feministkinje<br />
ali opravdavaju i zahtijevaju jednaku plaću, ekonomsku<br />
nezavisnost, seksualnu slobodu i reproduktivni<br />
izbor za savremenu ženu. 47 Neovisno o<br />
rezultatima istraživanja ove dvije sociologinje,<br />
same pojave bilo izvrnutih manifestacija feminizma,<br />
ili pak odbijanja da se njegovo naslijeđe/<br />
47<br />
Hall, Elaine J., Salupo Rodriguez, Marnie, The Myth of Postfeminism, SAGE (Sociologists for Woman in Society), u: Gender and<br />
Society, decembar 2003. vol. 17 no. 6, 878-902<br />
(<strong>sic</strong>!)<br />
53
Change language