You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
da bi se borili protiv iste. Razaranje vlastitog tijela<br />
u sebi sadrži više simboličkog nego što se to čini.<br />
Za razliku od zapadne postmetafizičke kulture,<br />
u tradicionalnim islamskim zemljama nije došlo<br />
do divergencije tijela i duše. Zarobljenost tijela u<br />
ovim društvima nije artikulisana kroz zarobljenost<br />
u materiju tijela ispražnjenu od simboličkog<br />
kao što je to slučaj na Zapadu, nego je prisutna<br />
u Zakonu: konvencijama odjevanja, zabranom<br />
vanbračne seksualnosti, itd.<br />
Zbog takvih simboličkih granica, tu je eros još uvijek<br />
moguć. Otud i zapadnjačka očaranost istočnjačkim<br />
književnicima/književnicama; erotizam<br />
koji posjeduju neka od tih djela, podsjeća ih na igru<br />
erosa koju je Zapad skoro izgubio. Kada zapadnjaci<br />
za pokrivene muslimanke kažu da su zarobljene<br />
u svoju odjeću, tada su njihova zapažanja<br />
često van konteksta. Istina je da mnoge žene to<br />
jesu u zemljama gdje je na snazi šerijat, moguće<br />
da su mnoge muslimanke na Zapadu primorane<br />
od strane svojih porodica nositi propisanu odjeću,<br />
ali šta ako kod nekih to predstavlja protest protiv<br />
suvremenog tijela, ogoljenog i lišenog svakog<br />
smisla Šta ako na taj način neke žene postavljaju<br />
vlastitu faktivnu, ali i simboličku granicu koja,<br />
između ostalog, omogućava eros<br />
Foto: Almedin Zukić<br />
Tek sa probojem kapitalizma i oslobađanjem<br />
tržišta, tijelo je počelo osvajati ovdašnje<br />
medije. Paradoksalno je što sa takvom<br />
pomamom tijela i ulaskom seksualnosti u<br />
javni diskurs, još uvijek u školama ne postoji<br />
seksualno obrazovanje. Etnonacionalistička,<br />
patrijarhalna društva, uprkos težnji da<br />
postanu dio “Europe”, još uvijek nisu spremna<br />
da se oslobodea tabua nacionalnih<br />
kultura. Ipak, ono što se odvija u društvu<br />
izvan okvira zvanične kulture, sasvim je<br />
blisko zapadnjačkim praksama. Saloni za<br />
uljepšavanje cvjetaju, a teretane stupaju<br />
u niz suvremenih hramova. Starohelenska<br />
odanost tijelu i težnja za njegovim oblikovanjem<br />
živi više nego ikad.<br />
Kada se u visoko-kulturnim bosanskohercegovačkim<br />
krugovima pisalo i govorilo o erotizmu,<br />
često se spominjala sevdalinka kao jedan od njegovih<br />
kulturnih generatora. I erotizam u Grozdaninom<br />
kikotu je opisivan kao trag sevdahlijske<br />
tradicije. Problematičnost takvih tvrdnji je prisutna<br />
u samom fenomenu sevdalinke. Njen nastanak<br />
se vezuje za čulo sluha i čulo vida (Draga<br />
vidi svog dragog, čuje ga, itd.). Nema ekonomije<br />
dodira, taktilizma, koji su potrebni za erotizam.<br />
Naprotiv, kod Hume taktilizam dominira (“Noć<br />
je topla poput muškog milovanja”, itd.). Narativ<br />
Grozdaninog kikota odvija se na selu, što se također<br />
suprostavlja sevdalinci kao starogradskoj<br />
pjesmi. Zaboravilo se da je Grozdanin kikot više<br />
suprostavljanje industrijalizaciji i pobjedi tehnologije,<br />
nego što je nastavak jedne kulture.<br />
Tehnologija već odavno guši eros; ne sama po<br />
sebi, nego pipcima koji uništavaju svaku moguću<br />
imaginaciju. Vizualizacija kao njen proizvod omogućila<br />
nam je da maštu zamjenimo doslovnošću<br />
slike. Poslovica Slika govori više nego hiljadu riječi<br />
je postala parola naše današnjice. Danas, više<br />
nego ikad, svi mi pomalo ličimo na Witolda i Frederica,<br />
voajere iz Gombrowiczeve Pornografije,<br />
koji ushićeno čekaju interakciju dva tijela.<br />
52<br />
(<strong>sic</strong>!)
Change language