Preuzmite peti broj (sic!)

da...” (E. Kazaz), “...kako bi se dekonstruirale ideološko-manipulativne strategije nacionalističkog projekta
i njegove politike zaborava” (Alma Denić-Grabić);
2. identitet: “...kulturne identitete arhaizira, getoizira i vraća u predmoderno stanje...” (E. Kazaz), “...u
bosanskohercegovačkom kontekstu pitanje identiteta ni u kom slučaju ne može proći bez ozbiljne
refleksije...” (Alma Denić-Grabić), “...pripovijetka kao njen proizvod/proizvođač...tendira formirati i naturalizirati
hibridni, složeni kulturalni identitet...” (Anisa Avdagić), “...odnosno formiranja alternativnih
identiteta upravo su ona područja s kojima će se književnost...sve intenzivnije baviti...” (Davor Beganović);
3. interkulturalnost/multikulturalnost: “...koje su posljedice te mentalne higijenizacije po bosanskohercegovačko
društvo i njegovu budućnost, po njegov interkulturalni supstrat, multietničnost i multireligioznost...”
(E. Kazaz), “...ali i s obzirom na to da je rat dodatno isključio bh. kulturu iz interlingvističke
i interkulturalne prakse prenosa značenja...” (Anisa Avdagić), “...osim što bi razriješila pitanje supostojanja
mnoštva i razlika, multikulturalnost bi trebalo da pokrene postupke ukidanja monokulturalne
paradigme...” (Alma Denić-Grabić);
4. apatridstvo, egzilantstvo, graničnost, margina, nomadizam: “...Ali, Graha to može, jer unaprijed prihvata
losseersku poziciju urbanog marginalaca, kulturnog i intelektualnog nomada..” (E. Kazaz), “...
roman će na kraju protežirati politiku i etiku nepripadanja...učinili su od većine ljudi emigrante, izbjeglice,
beskućnike, egzilante...” (Alma Denić-Grabić), “...stoga se ‘život egzilanta vodi izvan uobičajenog
poretka; on je nomadski, decentriran, kontrapunktalan’” (Davor Beganović);
5. dijalog, dijalogizacija, hibridizacija: “...zajednička tradicija intrekulturalnog dijaloga u monološki sistem
etnotradicija...” (E. Kazaz), “Ako su na južnoslavenskom kulturnom prostoru čitav devetnaesti pa i dvadeseti
vijek do polovine osamdesetih godina uz sve hibridne razlike bili obilježeni ilirskom, jugoslavenskom
ili panslavenskom ideologijom kao antikolonizatorskim stavom” (E. Kazaz), “...tendira formirati i
naturalizirati hibridni, složeni kulturalni identitet...” (Anisa Avdagić), “Bahtinovski pojam dijalogiziranog
subjekta u razgovoru o postmodernom hibridnom identitetu...” (Alma Denić-Grabić);
6. etno- tvorba riječi: etnotrauma, etnokapitalistički, etnonacionalizam, etnoideološki, etnofobični,
etnokulturni, etnototalitarizam, etnosocijalizam, etnokapitalizam, troetnokratija, etnopolitika, etnoznanost,
etnoprivredu, etnoškolstvo, etno-religio-nacionalistički, etnokritički, etnoknjiževni, etnofilm, etnoteritorije,
etnojezički, etnotradicija, etnopamćenje, bioetnosocijalizacija, etnoklase, etnosindikalni, etnogranica,
etnoprava, etnoheroji, etnogradovi, etnosvetinja, etnosuština, etnolaž, etnotrauma, etnopatnja,
etnosubjekt, etnoprojekt, etnopovijest, etnonarativni, etno-nac-art, etnobard, etnomoćnik, (etno)spisateljski,
etnovječnik, etnomit, etnofolklor (E. Kazaz, Tranzicijska etnokulturna pustinja).
Osim što može biti estetski nedjelotvorna ili automatizirana, upotreba ovog žargona sadržava dobro
namještenu zamku da se sistem mimikrira, da se legitimizira, otjelotvori na sliku i priliku oskudnosti i
okamenjenosti jezika kojim se tobože prokazuje - jer ako njegove datosti odgovaraju i pristaju kvalifikativima
kojima se označene - onda sistem uopšte nije složen, lako ga je razumjeti, dezintegrirati: naprimjer,
rješenje bi bilo samo ukloniti iz brojnih stavki prefiks etno- - i sistem bi bio dekonstruiran. 16
Pobrojanim poststrukturalističkim žargonom političke strategije se obeznačavaju, alternativa biva
usmjerena marginalnim poljima - jer kako će se dijalogizacija, hibridizacija identiteta, nomadizam,
16
Magazinska književna kritika uporabom ovog žargona legitimizira potrošene i neefektne prosede; naprimjer, u osvrtima na savremenu
bh. književnost (sic!) - na djela B. Sejranovića, N. Hasanovića, E. Šakovića i S. Stanišića - u kritičkoj opservaciji u magazinu
Dani stoji: “Ali nemogućnost pripovjedača da se ‘sabere’ (sic!) i ispriča nam cjelovitu priču (sic!) potkopava osnovnu namjeru (sic!)
svakog romana, od koje se na kraju uvijek odustaje (sic!)”, “Takav je pripovjedač simptom traume ratne prošlosti (sic!) i savršeno
književno utjelovljenje figure lutanja (sic!), nepripadanja (sic!), bunta jednog identiteta (sic!) kojem smirivanje i definiranje znači
smrt i kraj traganju”, “...specifičan pripovjedački glas koji ima karakteristike nepouzdanosti (sic!), ograničene perspektive (sic!),
struje svijesti (sic!)…”, “Jaka i uznemirujuća, ali nepouzdana i raspršena, te buntovna i/ili namjerno nezrela (sic!) i nestabilna
pripovjedačka svijest, (sic!) kojoj je apsolutno podređena nekadašnja totalitaristička ambicija (sic!) romana za sveobuhvatnošću,
jedna je od najvažnijih odlika te proze” (Dijala Hasanbegović. Ljudi niotkuda. Dani, br. 683, 15.07.2010); ratna trauma, nepripadanje,
lutanje, identitet - jesu formule koje se uzimaju kao opravdanja za nezrelu pripovjedačku svijest, ograničene perspektive i
izostalu namjeru romana - pitanje je da li namjera romana može izostati: da li onda uopšte roman o nečemu govori Prema tome
bi se svaki roman s jakom pričom u kvalitetnoj i oneobičenoj formi mogao diskvalificirati po osnovu totalitarističke ambicioznosti,
ako roman totalitarističkih nakana uopšte može imati. Nekvaliteta ovih romana krije se baš u nemogućnosti autora da uspostavi
stabilnu i koherentnu formu ili cjelovitu priču, da se sabere, da realizira svoje namjere, da sugestivno demonstrira svoja značenja
u jakoj formi, da pridobije recipijenta - a opšta (poststrukturalistička) kritička mjesta kojima se pravdaju takvi nedostaci spadaju
u svakidašnji žargon legitimizacije nekvalitete i prosječnosti, depolitizacije i marginalizacije značenja; no, uporaba takvog žargona
efektno i djelotvorno izuzima kritiku od valjane interpretacije i kompetentne prosudbe.
104
(sic!)