Sic ci tat 1

Temat 139
opi sa, kos tur pri ~e se osi pa i s dru gim ~i ta njem ve} pos ta je
neu vjer ljiv, a pri ~e os ta ju na ra zi ni spo me nu tog do ku men to -
va nog svje do ~an stva. U tom je kon tek stu pa ra di gmat ska pri -
~a [e hi }e va “Por tret Ka fan skog Du ha”, u ko joj uspi je va sa `e -
ti, u ma ni ru svje do ~an stva-pri zna nja, op se si vnu po tre bu je -
dnog tren da (na da sve): ka fan ski duh je i pi sac, lju ba vnik, voj -
nik, re to ri ~ar, na ci ona lis ta, al ko ho li ~ar, me ga lo man. Kroz ovaj
“umje tni ~ki ma ni fest”, pri po vje da~ po ku {a va na pra vi ti iro nij -
ski ot klon od sve ga {to sim bo li zi ra Ka fan ski Duh, ali ipak ni -
je do vo ljno za na ra to ra da na kra ju pri ~e, u ispo vje dnom to -
nu, za klju ~i: “I ja sam ka fan ski duh” i ti me pro |e “ne ka` nje -
no”, jer kroz os ta tak zbir ke ~i ta ocu ne nu di al ter na ti vno ri je -
{e nje, odno sno dis tan cu od ono ga {to je, vrlo de ta ljno, na bra -
jao u na ve de noj pri ~i.
Obje zbirke su stilski jednostavne, s preciznim opisima koji
korespondiraju sa strukturom same pri ~e, naro ~ito kod [ehi-
}a, gdje se smje nju ju akci je sa ra ti {ta. Kod Ga ta la, pak, sli ~na
je stilska struktura pri ~a, bez opse`nih opisa, {to u potpunosti
odgovara naraciji. Ipak, ~esto se potkrade koja logi ~ka gre {ka,
suvi {an atribut ili nemarna figura. 6 Ukoliko bismo povukli paralelu
izme |u ove dvije knjige, mogli bismo zaklju ~iti da se su-
{tinski nadopunjuju; dok [ehi} “dokumentira” ratno iskustvo
koje se doima autobiografskim, Gatalo vi {e pa`nje posve }uje
dezerterskom, emigrantskom i postratnom do`ivljaju. Ipak, ~ini
se da ova pro za ne uspi je va po nu di ti vi {e od svo je pri mar -
ne namjere: golo, gotovo dokumentovano iskustvo, ponegdje
pojednostavljeno, s povremenom upotrebom stereotipa tzv.
proze kafanskog duha, iza koje, ~ini se, protagonisti pri ~a bje`e
kada nemaju ni {ta vi {e ponuditi znati`eljnom oku.
Te ma ti ka ra tnog, a uje dno i mi gran tskog is kus tva (ta ko |er
po pri li ~no atra kti vna za no vo pe ~e ne pis ce), ko ju Ga ta lo na ~i -
nje u je dnoj pri ~i, nas tav lja se u Zo ro vom ci klu su u zbir ci pri -
~a “Za pi si o biv {im lju di ma” Go ra na Si mi }a. Si mi }e va je pro -
za, za ra zli ku od pret ho dne dvi je zbir ke, mno go kon kre tni ja i
ra zno vrsni ja u smi slu sa mih na ra ti vnih kon stru kci ja, stil ske
do vr{e nos ti pri ~e i do bro vo |e ne fa bu le. Ta kva je uvo dna
“Pri ~a o ze mlji”, ko ja te ma ti zi ra po ro di ~nu ne sre }u u ra tnim
vre me ni ma, ge ne ra cij sko po nav lja nje po gu bnih ide olo {kih
utje ca ja. Je dno od bo ljih Si mi }e vih os tva re nja jes te i pri ~a
“Min sko po lje”, ko ja pre ci zno opi su je dvi je za ra }e ne stra ne
raz dvo je ne min skim po ljem i ne ko li ko kva dra tnih me ta ra. Za
ra zli ku od li ko va u [e hi }e voj i Ga ta lo voj pro zi, Si mi }e vi li ko -
6 (...) kao davno
napu{tena ku}a u kojoj
odavno niko ne stanuje;
u|o{e u omanju sobicu;
ispod namre{kanih stakala
prljavog stubi{ta;
Med`idovo lavovsko lice,
poput lica lava (...);
iznova ranjavala
neranjene itd. Nije nam
cilj sitni~ariti nad
stilskim
nedovr{enostima, ali se
povr{no{}u ovih
sintagmi, kao i
spomenutih opisa
likova, koji djeluju kao
da su pisani u `urbi,
poni{tava efekt dobre
tekstualne stilizacije.