Fachowy Elektryk 6/2014

6/2014 

grudzień 2014 

ISSN 1643-7209

204137_Anz_Esprit_Linoleum-Multiplex_222x300_PL.indd 1 14.07.14 10:57 

hgschmitz.de 

Wszystkie nowości Gira 

z Light + Building 2014 pod 

www.gira.com/pl 

Gira Esprit linoleum – sklejka 

Produktdesign: Gira Designteam / schmitz Visuelle Kommunikation

Nowoczesne 

dla 

Rozwiązania 

Instalatora 

• Taśmy elektroizolacyjne Scotch ® , Temflex 

• Drukarki, materiały eksploatacyjne Dymo 

• Materiały izolacyjne 

• Aerozole techniczne Scotch ® 

• Złączki instalacyjne Scotchlok 

• Rękawice ochronne 3M Comfort Grip - NOWOŚĆ! 

3

Drodzy czytelnicy! 

www.fachowyelektryk.pl 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press 

sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

tel. kom. 502 255 773 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Konrad Malczewski 

tel. kom. 502 604 237 

konrad.malczewski@targetpress.pl 

Marcin Sikora 

tel. kom. 515 251 052 

marcin.sikora@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyelektryk.pl 

Skład: 

K2DESIGN Krzysztof Frankowski 

k2design.frankowski@gmail.com 

Druk: 

Zakłady Graficzne TAURUS 

Redakcja nie zwraca tekstów 

niezamówionych, zastrzega sobie prawo 

ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść 

zamieszczonych reklam. 

ISSN 1643-7209 

Czując na plecach oddech Świąt trudno mi zebrać myśli, by nawiązać do technicznych 

tematów. Niestety, nawet przygotowując dom do bożonarodzeniowego 

świętowania tego nie unikniemy. Wie to każdy, kto choć raz w życiu próbował 

rozplątać sznur lampek choinkowych. W czasie całorocznych wakacji te żarówki 

i przewody chyba się dogadują i robią nam psikusa, zawijając się w najdziksze 

i najtrwalsze supły. Po rozwiązaniu tej zręcznościowej łamigłówki wystarczy tylko 

wymienić kilka przepalonych lampek (bo na pewno któraś złośliwie postanowiła 

nie działać) i już prawie możemy odetchnąć i pomyśleć o pierogach. Ale NIE! 

Jeszcze trzeba odśnieżyć podjazd i rynny, żeby Mikołaj się nie poślizgnął i nie 

skręcił nogi… Scenariusz może być jednak inny. Warto zaopatrzyć się w LED-owe 

lampki, instalację przeciwoblodzeniową i sterowanie oświetleniem, które wprawi 

nas w pogodny nastrój. O tych rozwiązaniach przeczytacie na naszych łamach. 

Z tym optymistycznym akcentem życzę Państwu wielu radości nie tylko w Święta, 

ale również w każdy dzień nadchodzącego roku. 

SPIS TREŚCI 

Małgorzata Dobień 

redaktor naczelna 

6 Aktualności 

10 Nowości 

16 Długa tradycja połączeń śrubowych 

20 Bezpiecznie na placu budowy czyli co powinniśmy wiedzieć o rozdzielnicach 

budowlanych 

25 Uwaga! Śnieg i lód! 

30 Sterowanie komfortem cieplnym 

34 Zintegrowane centrum instalacji telekomunikacyjnych 

36 HYUNDAI HI-Series. Niezawodna seria aparatury modułowej 

38 Taśmy TZe firmy Brother – synonim trwałości 

40 Zestawy wideodomofonowe VP-709 – rozszerzona funkcjonalność 

w przystępnej cenie 

42 Przegląd zestawów wideodomofonowych do budynków jednorodzinnych 

46 KNX – sterowanie oświetleniem za pomocą czujników ruchu i obecności – 

przykłady konfiguracji systemu 

50 Berker.Net. Kompleksowo. Stylowo. Innowacyjnie. 

52 Integracja różnych protokołów komunikacyjnych w systemie inteligentnego 

domu – innowacyjne rozwiązanie firmy Hemms 

54 Megacennik i BMECAT 

56 Pomiary rezystancji izolacji miernikami wielofunkcyjnymi Sonel serii MPI 

58 Oświetlenie sterowane radiowo 

62 Oprawy do liniowych źródeł światła LED 

66 Oprawy oświetlenia awaryjnego 

72 Nowelizacja normy PN-EN 1838 – zagadnienia testowania instalacji 

oświetlenia awaryjnego 

74 Zestaw się – oświetlenie awaryjne 

76 Oprawy awaryjne 

78 Optyczno-akustyczne wskaźniki napięcia z ENERGOTYTANU 

80 Warsztat 

81 Do pracy i na rodzinny weekend 

82 Pozytywne wibracje

AKTUALNOŚCI 

Fachowego Elektryka 

Kaplica Sykstyńska w nowym świetle 

Etap instalacji systemu oświetlenia w Kaplicy 

Sykstyńskiej, opartego na technologii 

LED, dobiegł końca. Po upływie pięciu 

wieków zwiedzający mogą podziwiać niezwykłe 

dzieło Michała Anioła w wyjątkowej 

scenerii, skąpane w świetle 7 tysięcy 

LED. Nowy system został zaprojektowany 

tak, aby zapewnić znacznie wyższy niż 

do tej pory poziom natężenia oświetlenia 

bez szkody dla dzieła sztuki. Jednocześnie 

instalacja zużywać będzie aż do 90% mniej 

energii elektrycznej niż poprzednia. Projekt 

otrzymał wsparcie Unii Europejskiej. 

Projekt oświetlenia Kaplicy Sykstyńskiej 

to pilotażowa akcja, pod roboczą nazwą 

LED4Art, finansowana w ramach europejskiego 

programu na rzecz konkurencyjności 

i innowacji. Jej celem jest zaprezentowanie 

nowych możliwości, jakie daje technologia 

LED w zakresie wydajności energetycznej 

i lepszej jakości światła. Oprócz firmy 

OSRAM, pełniącej rolę koordynatora, w realizację 

projektu zaangażowani są również 

inni partnerzy, m.in. węgierski Uniwersytet 

Pannonia, Kataloński Instytut Badań Energetycznych 

oraz biura projektowe Faber 

Technica z Włoch. 

Źródło: Osram 

Nieograniczony potencjał zintegrowanego systemu 

oświetlenia domowego 

W ubiegłym roku firma Royal Philips, globalny lider w dziedzinie 

technik oświetleniowych, podjęła bezprecedensową decyzję o upowszechnieniu 

dostępu do oprogramowania Philips Hue, zachęcając 

deweloperów do poszukiwania kreatywnych metod integrowania 

oświetlenia cyfrowego z wnętrzami mieszkalnymi. Aktualnie liczba 

niezależnych aplikacji współpracujących ze zintegrowanym systemem 

oświetlenia domowego Philips Hue przekracza 200, co otwiera 

niespotykane dotąd możliwości eksperymentowania z oświetleniem. 

System Philips Hue nie tylko idealnie wpisuje się w koncepcję internetu 

rzeczy, ale stanowi również ważną platformę współpracy 

z realizującymi podobne założenia innowacyjnymi spółkami, takimi 

jak Apple i Logitech. Dzięki tego rodzaju partnerstwom Philips 

Hue może komunikować się między innymi z urządzeniami AGD, 

instalacją grzewczą lub roletami, oferując innowacje, które każdego 

dnia zmieniają nasze życie na lepsze. 

Praktyczny podręcznik 

Spodziewany jest dalszy rozwój aplikacji dla Philips Hue za sprawą 

uruchomienia nowej strony internetowej przeznaczonej dla aktywnych 

społeczności deweloperskich. 

Źródło: Philips 

Wśród wystawców na międzynarodowych 

targach energetycznych ENERGETAB 2014, 

tradycyjnie już znalazł się Schneider 

Electric – światowy specjalista w zakresie 

zarządzania energią. Podczas ekspozycji 

dużo miejsca poświęcono systemowi restytucyjnemu 

Self–Healing Grid, który zapewnia 

skrócenie czasu przywracania zasilania poniżej 

30 sekund. Właśnie to rozwiązanie wzbudziło 

największą ciekawość odwiedzających, 

a także przykuło uwagę jury konkursowego, 

które, jak co roku, oceniało i przyznawało 

nagrody najlepszym i najbardziej innowacyjnym 

produktom na rynku. Produkt Self–Healing 

Grid otrzymał Puchar Prezesa Polskiego 

Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii 

Elektrycznej, jako najlepszy produkt targów. 

W targach udział wzięło ponad 20 tys. 

zwiedzających z kraju i zagranicy, a stoisko 

Schneider Electric odwiedziło 2,5 tysiąca 

gości. 

Źródło: Usługowy.biz 

6 Fachowy Elektryk 6 •2014

NOWOŚCI 


Bądź eko 

z ActiveJet Energy 

Oferta oświetleniowa marki ActiveJet Energy, w odpowiedzi na potrzeby 

klientów, została powiększona o oprawy sufitowe z halogenami 

LED w komplecie. Najnowsze rozwiązania nie wymagają 

dodatkowej energii i są zasilane napięciem 230 V. Każdy z kompletów 

składa się z 3 ruchomych opraw sufitowych, 3 źródeł światła 

typu LED o mocowaniu GU10 wyróżniających się niskim poborem 

mocy – 3,5 W, oraz 3 oprawek ceramicznych GU10 wraz z uchwytem 

i akcesoriami niezbędnymi do zamontowania. Halogeny charakteryzują 

się bardzo dobrą trwałością, ich żywotność została oszacowana 

nawet do 50 tys. godzin ciągłej pracy. Kąt świecenia wynosi 

120 stopni, zaś moc strumienia świetlnego 250 lm. Biała ciepła barwa 

światła sprawia, że jest to urządzenie idealnie sprawdzające się 

w wypoczynkowych pomieszczeniach domowych. 

Nowy asortyment charakteryzuje się klasycznym eleganckim wyglądem, 

który może stać się ozdobą każdego pomieszczenia – zarówno 

nowoczesnego, jak i tradycyjnego. Ze względu na swoje 

kompaktowe wymiary nadaje się do oświetlenia głównego oraz 

opraw dekoracyjnych – zastępuje tradycyjne lampy halogenowe. 

www.activejet.pl 

Oprawy hermetyczne i oprawa warsztatowa – nowości w Ideus 

W ofercie firmy Ideus pojawiły się nowe 

oprawy hermetyczne. Pierwsza z nich, LOB 

100 WHITE, to okrągły plafon o termoplastycznej 

podstawie i szklanym kloszu. Podobną 

konstrukcję posiada MONAT 100 

WHITE (również o termoplastycznej, okrągłej 

podstawie i szklanym kloszu), która wyposażona 

została dodatkowo w 3 wejścia i 3 

dławice pozwalające na zasilanie przelotowe. 

Kolejną propozycją jest EBEN 60 WHITE 

czyli mały owalny plafon o termoplastycznej 

podstawie, szklanym kloszu i plastikowej 

osłonie z możliwością zasilania przelotowego. 

Wszystkie modele przeznaczone 

są do zamontowania zarówno wewnątrz, jak 

i na zewnątrz pomieszczeń, dzięki wysokiemu 

IP. Oprawy przeznaczone są do oświetlenia 

wejść, ciągów komunikacyjnych, obejść 

budynków, klatek schodowych, piwnic itp. 

www.ideus.pl 

REVA MTH – nowe modele naświetlaczy 

metalohalogenkowych w ofercie Kanlux 

Do oferty Kanlux S.A. weszły nowe modele 

naświetlaczy - REVA MTH, wykorzystujące 

lampy metalohalogenkowe z trzonkiem 

RX7s, o mocy 70 W i 150 W. Naświetlacze 

REVA to nowoczesna konstrukcja o korpusie 

wykonanym z odlewu stopu aluminium. 

Oprawy mają I klasę ochronności i stopień 

ochrony IP65. Wysoki stopień ochrony jest 

zapewniony przez szereg uszczelnień wykonanych 

z pianki i silikonów. Dzięki temu nie 

wymagają czyszczenia wewnątrz, a strumień 

świetlny nie traci swojej wartości. Naświetlacze 

mogą być instalowane zarówno wewnątrz, 

jak i na zewnątrz pomieszczeń, także w miejscach 

o dużym zapyleniu. Cechą szczególną 

nowych naświetlaczy REVA jest łatwy dostęp 

do komory źródła światła. Co ważne, wymiana 

źródła nie wymaga odkręcania śrub. 

Ponadto klamry mocujące szybę mogą być 

otwierane bez użycia narzędzi, zapewniając 

łatwy dostęp do komory układu zapłonowego. 

Naświetlacze REVA MTH doskonale sprawdzają 

się jako oświetlenie elewacji i architektonicznych 

detali budynków. 

www.kanlux.pl 


nowoczesność w Twoim domu 

exta free 

exta 

ledix 

sterowanie radiowe 

automatyka budynkowa 

inteligentne oświetlenie 

sundi 

cet 

matec 

dzwonki i gongi 

kable i przewody 

systemy grzewcze 

entra 

etero 

ynsta 

systemy domofonowe 

systemy przywoławcze 

akcesoria 

www.zamel.com

NOWOŚCI 


Steruj oświetleniem LED z komputera, tabletu lub telefonu! 

Polski producent sterowników LED, firma 

Enterius, wprowadziła niedawno do oferty 

system sterowania pozwalający na zaawansowane 

i jednocześnie łatwe w obsłudze 

kontrolowanie oświetlenia LED za pomocą 

popularnego protokołu DMX512. Za komunikację 

z komputerem oraz nadawanie 

sygnału DMX odpowiada moduł nadawczy 

EC-4DX. Jest to interfejs USB-DMX 

podłączany do komputera (Windows, Linux 

lub MacOS) i obsługujący jedną magistralę 

DMX, czyli do 512 niezależnych 

kanałów. Za odbiór sygnału DMX oraz 

funkcje wykonawcze odpowiada moduł odbiorczy 

EC-133DMX, który jest 3 kanałowym 

ściemniaczem lub sterownikiem RGB 

(w zależności od konfiguracji) i współpracuje 

bezpośrednio z taśmami LED lub LED 

RGB. Może on obsłużyć aż 252 W (3 x 

84 W) oświetlenia LED. Urządzenie pośrednio 

może również sterować wszystkimi prądowymi 

oprawami LED za pośrednictwem 

driverów LED Enterius z serii ED. 

16 bitowa rozdzielczość sterowania gwarantuje 

bardzo płynne zmiany jasności, 

a dopasowanie charakterystyki ściemniania 

do czułości oka ludzkiego zapewnia w pełni 

liniowe zmiany jasności bądź kolorów. 

Specjalistyczne badania w laboratorium Politechniki 

Krakowskiej potwierdziły zgodność 

z wymaganymi normami oraz dyrektywami 

UE, a także pełne bezpieczeństwo 

użytkowania. 

Oba urządzenia wraz z darmowym oprogramowaniem 

dostępnym na stronie enterius.pl 

pozwalają na budowanie nawet bardzo 

dużych i zaawansowanych systemów 

oświetlenia LED sterowanych z komputera, 

tabletu lub telefonu również poprzez LAN/ 

Internet za pomocą dowolnej przeglądarki 

WWW. 

www.intelihouse.com.pl 

Latarnie LED pod ochroną 

W związku ze stopniowym rozwojem 

w Polsce oświetlenia ulicznego LED krajowe 

przedstawicielstwo niemieckiej firmy 

Jean Müller wprowadza na rynek unikatowe 

urządzenie francuskiej firmy Citel Electronics 

chroniące latarnie uliczne LED przed 

przepięciami. 

Brak ochrony przed przepięciami przekłada 

się na zawodność tego typu oświetlenia 

ulicznego i ekonomikę jego stosowania. 

Niechronione, bądź też słabo chronione 

przed przepięciami latarnie LED trzeba 

w konsekwencji wymieniać na nowe 

po uszkodzeniach ich np. w czasie burz. 

Citel Electronics, wraz ze swoim ogranicznikiem 

przepięć typoszeregu MLP 

i MLPC1, reprezentuje odmienne podejście 

do ekonomiki oświetlenia LED, 

a co za tym idzie oszczędne dla wszystkich 

użytkowników tego typu latarni. Znacznie 

taniej jest skutecznie zabezpieczyć latarnie 

przed przepięciami, niż wymieniać 

systemy oświetleniowe po uszkodzeniach 

na skutek m.in. wyładowań atmosferycznych. 

Ograniczniki przepięć firmy Citel 

pozwalają znacznie ograniczyć lub całkowicie 

wyeliminować duże straty, które 

wobec braku ograniczników przepięć poniósłby 

właściciel latarni LED. 

www.jeanmueller.pl 

3-kanałowy sterownik/ściemniacz LED 

sterowany protokołem DALI 

W bieżącym roku firma Enterius wprowadziła 

do sprzedaży swój nowy produkt, 

jakim jest opracowany przy współpracy 

z Politechniką Krakowską sterownik 

EC-133DL. Urządzenie zaspokoi zapotrzebowanie 

rynku w zakresie sterowania 

oświetleniem LED z poziomu popularnego 

protokołu DALI, powszechnie stosowanego 

w Polsce i Europie. Do tej pory większość 

urządzeń współpracujących z DALI 

była przeznaczona do tradycyjnych źródeł 

światła. 

Sterownik EC-133DL posiada 3 kanały 

wyjściowe o dużej obciążalności prądowej 

(7 A) i może pracować jako ściemniacz 

LED o 3 niezależnie sterowanych wyjściach 

lub jako sterownik LED RGB umożliwiający 

kontrolowanie koloru. Do pojedynczej linii 

DALI można podłączyć maksymalnie 21 

takich sterowników, tym samym uzyskując 

możliwość sterowania aż 63 niezależnymi 

obwodami jednokolorowymi lub 21 obwodami 

RGB. EC-133DL jest w pełni zgodne 

ze standardem DALI (IEC 62386). 

Urządzenie zostało zaprojektowane oraz 

wyprodukowane w Polsce przy udziale naukowców 

z Wydziału Inżynierii Elektrycznej 

i Komputerowej Politechniki Krakowskiej. 

Zakres stosowania tego sterownika jest bardzo 

szeroki i obejmuje instalacje domowe, 

biurowe, komercyjne, estradowe czy przemysłowe. 

Projekt sterownika EC-133DL został 

dofinansowany ze środków publicznych 

z programu „Wsparcie w ramach dużego 

bonu” prowadzonego przez Polską Agencję 

Rozwoju Przedsiębiorczości. 

www.intelihouse.com.pl 


NOWOŚCI 


Przenośna drukarka etykiet dla 

elektryków i elektroinstalatorów 

P-touch E300VP to wytrzymała, kompaktowa 

drukarka etykiet, która znajdzie zastosowanie 

w pracy elektryków i elektroinstalatorów. 

Charakteryzuje się intuicyjną 

obsługą – ma podświetlany graficzny wyświetlacz 

LCD o wymiarach 67×40 mm, 

pokazujący do 3 wierszy tekstu, oraz 

standardową klawiaturę QWERTY, uzupełnioną 

o specjalne przyciski funkcyjne, 

służące do drukowania określonych typów 

oznaczeń. 

Urządzenie pozwala drukować 384 najczęściej 

używane symbole elektryczne, 

komunikacyjne, AV i bezpieczeństwa, jak 

również 9 typów kodów kreskowych. Użytkownik może wybierać 

spośród 7 dostępnych czcionek, o rozmiarach od 6 do 42. P-touch 

E300VP drukuje na taśmach o wybranej szerokości: 3,5, 6, 9, 12 

i 18 mm. Maksymalna prędkość druku wynosi 20 mm na sekundę, 

przy czym wydruk może składać się maksymalnie z 5 wierszy, zawierać 

do 200 znaków i mieć długość do 300 mm. 

P-touch E300VP wykorzystuje technologię termotransferu. Pozwala 

drukować na taśmach TZe, w których zastosowano opatentowaną 

przez Brother technologię laminowania, zapewniającą odporność 

na zarysowania. 

Brother P-touch E300VP jest objęty 3-letnią gwarancją po rejestracji 

na www.brother.pl. 

www.brother.pl 

REKLAMA 

Niższy całkowity koszt 

eksploatacji z zasilaczem UPS 

Power Xpert 9395P 

Firma Eaton wprowadziła na rynek zasilacz UPS 9395P PowerXpert, 

który powstał na bazie doświadczenia i wiedzy spółki, zapewniając 

niższy całkowity koszt eksploatacji (TCO) 

Nowość w ofercie Eaton, to odświeżona wersja sprawdzonego modelu, 

oferująca o 10% więcej mocy i generująca 18% mniej ciepła. 

Spełnia ona wymagania w zakresie niezawodności pracy stawiane 

przez operatorów i konsultantów w dużych centrach danych, jak również 

sprawdza się w takich sektorach jak opieka medyczna, finanse 

i bankowość, ochrona, sterowanie procesami czy telekomunikacja. 

Oryginalny Power Xpert 9395 

w momencie swojej premiery 

wprowadzał na rynek liczne 

nowe technologie i zaawansowane 

rozwiązania. Jego 

następca 9395P kontynuuje 

ten trend, dodając wiele ulepszeń, 

które zapewniają więcej 

mocy, lepszą odporność 

na zakłócenia, skalowalność 

i elastyczność, co przekłada 

się na niższy całkowity koszt 

eksploatacji (TCO). 

www.eaton.pl 

Fachowy Elektryk 6•2014 

11

NOWOŚCI 


Nowe Srebro od firmy OSPEL 

Osprzęt elektryczny to jeden z elementów 

wnętrz, z którego przez cały dzień 

korzysta wiele osób. Szczególnie dotyczy 

to obiektów i pomieszczeń użyteczności 

publicznej, takich jak szkoły czy szpitale. 

Duże skupiska ludzi, zwłaszcza w okresie 

jesienno-zimowym, kiedy to mamy obniżoną 

odporność, sprzyjają rozwojowi przeziębień 

i przenoszeniu się infekcji. W wyniku 

częstego używania elementów osprzętu 

elektrycznego przez różne osoby, na ich powierzchni 

gromadzą się rozmaite bakterie 

i drobnoustroje. Co więc zrobić, aby tego 

uniknąć? Innowacyjne i niezwykle funkcjonalne 

rozwiązanie opracowała firma Ospel. 

Pomocną w tym przypadku okazuje się być 

miedź przeciwdrobnoustrojowa Cu+, zwana 

także „nowym srebrem”. Stop miedzi 

z niklem i cynkiem, bo taki jest jej skład, 

stanowi połączenie idealne, dzięki któremu 

możemy podnieść higienę każdego otoczenia. 

Z „nowego srebra” wykonane zostały 

produkty firmy OSPEL wchodzące w skład 

serii SONATA Nowe Srebro. Co więcej, 

dodatek niklu obecny w produktach z serii 

SONATA Nowe Srebro sprawia, że są one 

odporne na przebarwienia i utlenianie powierzchni. 

Srebrzystobiały połysk niklu 

nadaje tym produktom także eleganckiego, 

wyrafinowanego wyglądu oraz wysokich 

walorów estetycznych. 

www.ospel.com.pl 

Innowacyjne rozwiązanie wśród kamer 

panoramicznych 360° od Axis 

Axis Communications wprowadziło 

na rynek zewnętrzną kamerę panoramiczną 

360° – AXIS Q6000-E, która dzięki 

możliwości płynnej integracji z kopułkową 

kamerą PTZ AXIS Q60-E stanowi 

wyjątkowe rozwiązanie do nadzoru wizyjnego 

rozległych obszarów. Kamera AXIS 

Q6000-E, otwiera nowe możliwości 

w dziedzinie utrzymania bezpieczeństwa 

w aglomeracjach miejskich, gdzie istnieje 

potrzeba instalacji zarówno kamer 

PTZ, w celu uzyskiwania szczegółów 

wybranych fragmentów obrazu, jak i utrzymania 

ciągłej obserwacji przyległego 

obszaru. Wskazanie punktu w obrazie dostarczonym 

przez kamerę AXIS Q6000-E 

odpowiednio pozycjonuje kamerę AXIS 

Q60-E, dzięki czemu użytkownik może 

szybko i niezwykle precyzyjnie powiększyć 

optycznie konkretny, interesujący go 

fragment obrazu. Możliwość korzystania 

równocześnie z dwóch ekranów – do podglądu 

panoramicznego 360° z kamery AXIS 

Q6000-E oraz powiększonego fragmentu 

obrazu dostarczonego przez AXIS Q60-E, 

pozwala użytkownikowi na uzyskanie wysokiego 

poziomu szczegółowości, z jednoczesnym 

utrzymaniem podglądu na całym 

nadzorowanym obszarze. 

www.axis.com 

i25 - nowa kompaktowa kamera hemisferyczna 

i25 to nowa dyskretna kamera hemisferyczna 

niemieckiej marki Mobotix, generująca 

wysokiej rozdzielczości obraz panoramiczny, 

bez martwego pola. Zainstalowana 

na ścianie, dostarcza szerokie pole widzenia 

180°, monitorując całe pomieszczenie 

od ściany do ściany i od podłogi do sufitu. 

To kamera do zastosowań wewnętrznych, 

oparta na wydajnej platformie sprzętowej 

pozwalającej na uzyskanie obrazu o rozdzielczości 

5 megapikseli. Cechą charakterystyczną 

kamery jest niewielki rozmiar 

ułatwiający instalację. Tak jak zawsze 

w Mobotix, cała inteligencja jest w kamerze. 

i25 oferuje m.in. tzw. wirtualny PTZ, 

zarówno w obrazie na żywo, jak i zarchiwizowanym. 

Nie ma potrzeby zakupu dodatkowego 

oprogramowania czy komputera. 

Bez względu na ilość kamer i ilość użytkowników 

oprogramowanie Mobotix jest 

zawsze bezpłatne. Również archiwizacja 

może odbywać się wewnątrz kamery, nie 

potrzebujemy rejestratora, a zdalny dostęp 

do kamery możemy uzyskać z każdego 

miejsca na świecie, wykorzystując Internet. 

Kamera występuje w dwóch wersjach: 

z przetwornikiem kolorowym lub cz/b, dzięki 

temu jej możliwości zastosowań są bardzo 

szerokie. W wielu przypadkach wystarczy 

jedna kamera i25 umieszczona np. nad 

drzwiami wejściowymi do monitoringu całego 

pomieszczenia. 

i25 to połączenie wysokiej funkcjonalności 

z bardzo dobrą ceną - poniżej 400 euro End 

User! 

www.mobotix.com.pl 


NOWOŚCI 


MxDisplay, czyli ,,smartphone” na ścianę 

MxDisplay to stacja odbiorcza pozwalająca 

na obsługę połączeń zarówno z wideodomofonu 

T25M, jak i na oglądanie obrazu 

z kamer marki Mobotix. Główną cechą wyróżniającą 

MxDisplay jest czytelny graficzny 

interfejs użytkownika gwarantujący dostęp 

do wszystkich kluczowych funkcjonalności 

wideodomofonu oraz kamer tego producenta. 

Przy pomocy kilku ruchów palcem 

użytkownik może wywołać podgląd obrazu 

z kamer zainstalowanych w budynku. Ekran 

pozwala także na przeglądanie najnowszych 

wiadomości wideo, pozostawionych przez 

gości na wideodomofonie. Umożliwia także 

skonfigurowanie kamer, jak i samego wideodomofonu. 

Przykładowo administrator systemu 

na ekranie MxDisplay może wygenerować 

nowe kody dostępu dla gości. Można 

także w łatwy i intuicyjny sposób zarządzać 

kartami RFID, które umożliwiają otwieranie 

np. drzwi lub furtki bez użycia kluczy. Bez 

względu na to, co aktualnie jest wykonywane 

na ekranie MxDisplay, zawsze dostępne 

są klawisze szybkiego dostępu. Przykładowo 

wciśnięcie przycisku klucza spowoduje natychmiastowe 

wyświetlenie obrazu na żywo 

z wideodomofonu, a dłuższe przytrzymanie 

tego przycisku spowoduje otwarcie 

drzwi. W razie potrzeby, tą funkcjonalność 

można zabezpieczyć dodatkowo za pomocą 

kodu PIN lub przez transponder. Ponadto 

na ekranie jest także widoczny przycisk 

z symbolem koperty, umożliwiający szybki 

dostęp do wiadomości. 

Ekran MxDisplay może być montowany zarówno 

w puszkach natynkowych, jak i podtynkowych. 

Jest dostępny w dwóch kolorach 

– czarnym i białym. Kolejną zaletą rozwiązania 

MxDisplay jest możliwość jego obsługi 

przez sieć bezprzewodową. Dzięki temu 

może on być również stosowany jako stacja 

bazowa dla innych wyświetlaczy umieszczonych 

w budynku. Dzięki funkcji Wi-Fi 

Access Point, MxDisplay tworzy dostęp 

do Internetu dla smartphonów i komputerów, 

co sprawia, że nie ma potrzeby konfigurowania 

osobnego systemu Wi-Fi w budynku. 

Jeśli w obiekcie istnieje sieć Wi-Fi, wówczas 

MxDisplay może pracować w trybie klienta. 

Dzięki temu nie ma konieczności prowadzenia 

przewodu ethernetowego do ekranu. Wymagane 

jest jedynie podłączenie zasilacza. 

Ta cecha znacznie upraszcza instalację. 

Ze względu na funkcjonalność oraz prostotę 

obsługi polecamy stosowanie MxDisplay 

w połączeniu z wideodomofonem oraz kamerami 

marki Mobotix. 

www.mobotix.com.pl 

REKLAMA 

TG165_Ad Electrical_175x117_PL.indd 1 13/10/14 14:56 


13

NOWOŚCI 


Osprzęt Valena 

- nowe trendy, nowe rozwiązania 

FLIR Systems wprowadza 

nowe kamery z serii T 

z rozdzielczością UltraMax 

Popularna rodzina 

kamer termowizyjnych 

serii T została 

rozbudowana 

o atrakcyjne funkcje 

i możliwości. 

Na rynku pojawiły 

się dwa nowe modele 

– T460 i T660. 

Kamery FLIR 

serii T wyposażono 

w wyjątkową 

funkcję przetwarzania 

obrazu 

UltraMax, która znacznie rozszerza rozdzielczość i czułość kamer. 

Obrazy UltraMax mają czterokrotnie więcej pikseli w podczerwieni, 

dwukrotnie większą rozdzielczość i o 50% większą czułość 

niż standardowe, nieprzetworzone obrazy. Można je przeglądać 

i przetwarzać za pomocą oprogramowania FLIR Tools. Obrazy 

UltraMax pozwalają użytkownikom na powiększanie obszarów, 

w których występują niewielkie anomalie temperatury, uzyskiwanie 

dokładniejszych pomiarów i dostrzeganie większej ilości szczegółów 

w porównaniu z poprzednimi nieprzetworzonymi odczytami. 

Wybrane kamery serii T mają teraz ulepszoną czułość termiczną – zaledwie 

20 mK – poprawiono też ich dokładność odczytu temperatury. 

Nowe modele T460 i T660, oprócz wymienionych powyżej funkcji, 

charakteryzują się zwiększonym do 2000°C zakresem temperatur, 

ciągłym dostrajaniem ostrości i wbudowaną rejestracją, w czasie 

rzeczywistym pomiarowych plików wideo. Dane można odtwarzać 

i analizować w oprogramowaniu FLIR Tools i FLIR Tools+, dzięki 

czemu można wnikliwie śledzić zmiany temperatur w funkcji czasu. 

www.flir.com/t-series 

Nowoczesna instalacja elektryczna to nie tylko gniazda zasilające 

i łączniki. Dzisiaj standardem stało się stosowanie ściemniaczy, 

czujników ruchu, termostatów, gniazd telewizyjnych i komputerowych. 

Jeśli chodzi o estetykę - tradycyjna biel osprzętu jest coraz 

częściej zastępowana przez kolorowe ramki, współgrające z wystrojem 

wnętrza. 

Seria osprzętu Valena to szeroki wybór funkcji i kolorów odpowiadający 

wysokim wymaganiom dzisiejszych użytkowników. Nowe 

trendy na rynku są dla nas inspiracją do wdrażania nowych rozwiązań. 

Rosnąca popularność urządzeń mobilnych zaowocowała uzupełnieniem 

serii o gniazdo 2 × USB, spełniające funkcję ładowarki. 

Odświeżona została również paleta kolorystyczna Valeny. Nowa 

kolekcja to pięć modnych kolorów ramek – perła, złoty mat, mahoń, 

aluminium szczotkowane i aluminium kubizm. 

www.legrand.pl 

Wytrzymała drukarka 

etykiet klasy 

przemysłowej 

Brother P-touch E550WVP 

to drukarka etykiet klasy przemysłowej, 

która sprawdzi się 

w pracy instalatorów, elektryków 

oraz monterów. Pozwala 

na szybkie tworzenie oznaczeń 

kabli, przewodów, gniazdek 

elektrycznych, przełączników 

oraz paneli krosowniczych. 

Drukuje na etykietach o szerokości 

od 3,5 mm do 24 mm, 

z prędkością do 30 mm/s. Jest 

wyposażona w wytrzymałą 

obudowę i automatyczną 

gilotynę z funkcją nacinania 

i możliwością ustawienia pożądanej długości etykiet. 

Po podłączeniu do komputera kablem USB, P-touch E550WVP 

umożliwia kompleksowe projektowanie zindywidualizo wanych 

etykiet – pozwala dodawać logotypy oraz symbole przemysłowe 

oraz pobierać i przechowywać etykiety oraz bazy 

danych. Model może łączyć się drogą bezprzewodową z tabletami 

bądź smartfonami. 

P-touch E550WVP drukuje na taśmach Brother TZe, 

w których zastosowana została technologia laminowania. Taśmy 

TZe składają się z sześciu warstw, tworzących cienką 

i bardzo wytrzymałą etykietę. Znaki nanoszone są metodą termotransferu 

i umieszczane pomiędzy dwoma ochronnymi warstwami 

PET, co zabezpiecza je przed cieczami, tarciem, temperaturą, 

chemikaliami oraz światłem słonecznym. 

P-touch E550WVP jest objęty 3-letnią gwarancją po rejestracji na 

www.brother.pl. 

www.brother.pl 


Pogodnych Świąt 

oraz wielu sukcesów i radości 

w nadchodzącym roku 

życzy redakcja 

Fachowego Elektryka

PORADY 


PROMOCJA 

Długa tradycja 

połączeń śrubowych 

Choć dziedzina złączek śrubowych nie rozwija się aż tak prężnie jak chociażby sprężynowych, 

a raczej opiera się na konwencjonalnych, stosowanych od lat rozwiązaniach, tego rodzaju 

połączenia są nadal powszechnie wykorzystywanie przez instalatorów. 

Złączki śrubowe nadal należą do popularnych 

i chętnie wykorzystywanych 

rozwiązań na rynku. Przyczyn 

z pewnością należy się dopatrywać 

po części w przyzwyczajeniach instalatorów 

– z zaciskami śrubowymi 

mają do czynienia od kilkudziesięciu 

lat, branża zdążyła więc wyrobić sobie 

pewne nawyki. Połączenia śrubowe 

niezmiennie doceniamy za duży 

docisk zestyku, co wpływa na bezpieczeństwo 

i niski spadek napięcia. 

Złączki śrubowe są wykorzystywane 

przede wszystkim z uwagi na możliwość 

wykonania połączeń wieloprzewodowych. 

Zakres połączeń tego 

typu obejmuje przewody o przekroju 

od ok. 0,08 mm². Wynika to z konstrukcji 

zacisku. Drut zostaje przyciśnięty 

do szyny stykowej za pomocą 

śruby oraz płytki pośredniczącej zacisku. 

Wraz ze wzrostem momentu obrotowego 

na śrubie rośnie siła tarcia 

w połączeniu gwintowym. 

Jakość zacisku śrubowego w dużym 

stopniu zależy od instalatora i siły 

docisku – liczy się także doświadczenie 

w wykonywaniu tego rodzaju 

połączeń. Należy pamiętać, aby 

przed oddaniem instalacji do eksploatacji, 

po montażu, sprawdzić stan 

wszystkich wykonanych połączeń, 

przede wszystkim przez dokręcenie 

zacisków śrubowych. Zminimalizuje 

to ryzyko ewentualnej awarii, np. samoistnego 

odkręcenia śruby wskutek 

wibracji. Zaciski śrubowe nie mogą 

być również dokręcone zbyt mocno, 

aby nie doprowadzić do deformacji 

przewodu lub zmniejszenia jego przekroju. 

Wśród tego rodzaju produktów wyróżniamy 

przede wszystkim złączki śrubowe 

klatkowe bez ochrony przed deformacją 

– to najprostsze rozwiązanie, stosowane 

przede wszystkim do kabli jednożyłowych. 

Oprócz tego wykorzystuje się złączki klatkowe 

z ochroną przed deformacją, zaciski 

śrubowe z elementem dociskowym od góry 

oraz z systemem dociskowym od dołu/ 

od góry. W systemach tych rozdzielono 

Fot. 1. 

funkcje tworzenia siły docisku z f unkcją 

przepływu prądu elektrycznego, dzięki czemu 

możliwe jest odpowiednie dobranie rodzaju 

materiału (stal lub miedź). 

Co na rynku? 

Wgryzając się głębiej w ofertę producentów, 

widzimy m.in. złącza śrubowe do uniwersalnego 

zastosowania. Tego rodzaju połączenia 

gwarantują dobry kontakt i umożliwiają 

podłączenie przewodów wielożyłowych. 

Instalatorzy z zaciskami śrubowymi mają do czynienia od kilkudziesięciu lat, branża 

zdążyła więc wyrobić sobie pewne nawyki. 

Fot.: Cabur 


PORADY 


Fot. 2. 

Klatka śrubowa (nie wymagająca konserwacji) 

zapewnia gazoszczelne połączenie 

przewodów; dzięki wysokim dociskom 

styku i największemu zakresowi przekrojów 

(nadaje się do przewodów lub wiązki 

przewodów o średnicy od 0,14 do 240 mm²) 

zacisk śrubowy umożliwia trwałe podłączeniu 

wielu przewodów. Inne, specjalnie 

skonstruowane, złącza śrubowe pozwalają 

z kolei na stabilne i pewne połączenie nawet 

w miejscach wrażliwych na drgania. Sprężyna 

dociągająca działa na przewód stale 

z jednakową siłą, niezależnie od warunków. 

Czołowe przyłącze pozwala na zaoszczędzenie 

cennego miejsca i łatwiejsze podłączenie 

przewodów. 

Fot. 3. 

Złączki z zaciskami śrubowymi są 

rozpowszechnione w przemyśle 

przetwórczym. 

Obok tradycyjnych złączek z zaciskami 

śrubowymi na rynku mamy 

złączki z zaciskami sprężynowymi, 

szybkozłączki nożowe czy też 

złączki na końcówki oczkowe. 

Fot.: Phoenix Contact 


Nie możemy zapomnieć również o bezpośrednich 

podłączeniach wtykowych – 

sztywne przewody są tu po prostu wtykane 

na zacisk, bezpośrednio. Prace instalacyjne 

przebiegają dzięki temu szybciej i łatwiej, 

a wkrętak będzie nam potrzebny jedynie 

do wyciągnięcia przewodu. Interesującym 

rozwiązaniem jest też technika szybkozłączy 

umożliwiająca podłączanie przewodów 

bez konieczności usuwania izolacji. Oznacza 

to znaczne przyspieszenie prac – z tego, 

co podaje jeden z producentów, nawet 

o 60%. Wystarczy jeden ruch standardowego 

wkrętaka. 

Fot. 4. 

Zaciski śrubowe 

szeregowe 

Połączenia śrubowe to duże siły 

docisku styku oraz duże powierzchnie 

styku. 

Fot.: Cabur 

Fot. 5. 

Zaciski szeregowe śrubowe są stosowane 

przede wszystkim, jeśli chcemy skupić 

wszystkie obwody składające się na instalację 

elektryczną w jednym punkcie, zwykle 

w listwie zaciskowej, szafie lub skrzynce 

rozdzielczej. Listwy zaciskowe to już standard 

w systemach rozdzielczych we współczesnych 

instalacjach odbiorczych. Dzięki 

nim aparatura elektryczna zajmuje mniej 

miejsca, ułatwiona jest ponadto obsługa 

i eksploatacja instalacji. 

Na początku złączki szeregowe były produkowane 

z określoną liczbą punktów łączących 

służących do bezpośredniego montażu, 

co oznaczało, że konieczne było określenie 

z góry, jakie rodzaje zacisków są potrzebne. 

Stosowanym obecnie rozwiązaniem są m.in. 

zaciski modułowe do indywidualnej zabudowy 

szeregowej – umożliwiają one dostosowanie 

zacisków do nowej lub istniejącej 

już zabudowy. 

Złącza szeregowe znacznie wyewoluowały 

– producenci oferują nowe rozwiązania, 

zarówno realizowanych przez połączenia 

śrubowe, z klatką sprężynową, ze sprężyną 

bezpośrednią, jak i szybkozłączem. Niezależnie 

od rodzaju złącza rzędowe mogą być 

wyposażane w te same akcesoria i dowolnie 

ze sobą zestawiane. 

Fot. 6. 

Złączki śrubowe stanowią najbardziej 

rozpoznawalną i najszerzej 

stosowaną technologię łączenia 

przewodów. 

Złącze śrubowe to sprawdzone 

rozwiązanie także do okablowania 

o dużych przekrojach przewodów. 

Fot.: Cabur 

Fot.: Cabur 


17

PORADY 


Fot.: Cabur 

Złącza szeregowe znacznie wyewoluowały – producenci oferują nowe 

rozwiązania, zarówno realizowanych przez połączenia śrubowe, z klatką 

sprężynową, ze sprężyną bezpośrednią, jak i szybkozłączem. Niezależnie 

od rodzaju złącza - rzędowe mogą być wyposażane w te same akcesoria 

i dowolnie ze sobą zestawiane. 

Fot. 7. 

Istnieje możliwość zasilenia potencjału 

standardowej złączki śrubowej 

przewodem 10 mm 2 i rozdzielić go 

na jeden zacisk przyłączeniowy 

złączki sprężynowej PIT Push-In 

o przekroju znamionowym 2,5 mm 2 . 

Fot. 8 . 


Zaciski śrubowe mogą być 

przeznaczone do przyłączania 1 

lub 2 żył drutowych lub linkowych 

o przekrojach od 0,2 do 300 mm² 

– wartości różnią się u poszczególnych 

producentów. 

Zaciski do przewodów aluminiowych – 

też ze śrubą 

Producenci złączek śrubowych wyszli naprzeciw 

oczekiwaniom instalatorów pracujących 

na przewodach aluminiowych, 

szczególnie w zakresie od 16 mm² wzwyż. 

Aluminium wybierane jest przede wszystkim 

z uwagi na niższą (w porównaniu 

do miedzi) cenę oraz mniejszy ciężar. Nie 

możemy jednak zapomnieć, że choć zastosowanie 

tego materiału w energetyce jest 

uzasadnione, należy spełnić pewne podstawowe 

warunki jego wykorzystania. Miejmy 

na uwadze, że aluminium łatwiej ulega 

odkształceniom pod wpływem nacisku, 

na powierzchni odizolowanych przewodów 

z tego materiału tworzy się warstwa tlenku, 

która w niektórych warunkach zwiększa 

rezystancję przejścia między przewodem 

a zaciskiem, co mogłoby powodować silne 

nagrzewanie się miejsca styku. 

W związku z powyższym przewody aluminiowe 

przyłączamy do złączek szynowych 

na jeden z dwóch sposobów: bezpośrednio 

lub przez nałożenie i zaprasowanie na przewodzie 

przejściowej końcówki kablowej 

i wprowadzenie zaprasowanego elementu 

w zacisk. Złączki szynowe z klatkowymi 

zaciskami śrubowymi będą odpowiednie 

do przyłączania bezpośredniego okrągłych 

jednodrutowych żył aluminiowych (o przekrojach 

od 2,5 do 35 mm²) – jest to możliwe 

dzięki kształtowi tulei złączek (wytłoczeniu 

kształtu trójkąta, dzięki czemu konstrukcja 

złączki jest odpowiednia do aluminiowych 

jednodrutowych żył). Przy przyłączaniu 

EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Złączka śrubowa złączce śrubowej nie równa... 

Dariusz Chiliński 

Kierownik Zespołu PM 

- Menedżer Obszaru 

Biznesu 

Phoenix Contact Sp. z o.o. 

Modułowe złączki na szynę 

z zaciskami śrubowymi powstały 

już 1928 roku i do tej pory 

są najbardziej popularną technika 

połączeń wśród dostępnych 

na rynku. Jako pierwszy 

opatentował je Phoenix Contact, 

tworząc pierwsze rozwiązanie 

dla zakładu energetycznego 

RWE i przez lata je udoskonalał, 

aby w efekcie uzyskać system 

złączek serii UT. 

Mimo, że na rynku pojawiły się 

złączki szynowe w technikach 

połączeń sprężynowych, push-in 

czy szybkozłącza nożowe, które 

Phoenix Contact również 

posiada i rozwija, niemniej jednak złączki z zaciskami śrubowymi 

nadal stanowią trzon oferty i najbardziej popularny typ 

złączek. Wynika to z szeregu zalet jakie złączki śrubowe posiadają. 

Najważniejszą z nich jest ich uniwersalność. Każdy 

kiedyś w swoim życiu przykręcał jakąś śrubkę, stąd większość 

osób intuicyjnie wie, jak podłączyć przewody w złączkach 

z zaciskami śrubowymi. Kolejną ważną zaletą jest relatywnie 

duża powierzchnia styku przewodów z zaciskiem śrubowym, 

zwłaszcza jest to widoczne w zaciskach śrubowych UT, których 

specjalna konstrukcja klatki zaciskowej nie dość, że zapewnia 

maksymalną powierzchnię styku, to jeszcze zapewnia 

gazoszczelne połączenie na całej tej powierzchni, szczególnie 

istotne w miejscach o agresywnym środowisku, a takim może 

być każdy zakład przemysłowy. Istotne jest tutaj również, aby 

elementy przewodzące złączki były z jednakowego stopu najbardziej 

zbliżonego do przewodu. Takimi złączkami właśnie 

są złącza śrubowe UT, które począwszy od śrubki po przez 

klatkę i pręt prądowy są z tego samego stopu miedzi, zapewniając 

odpowiednie środowisko połączenia przewodu z zaciskiem. 

Dodatkowo dzięki specjalnej konstrukcji klatki zwanej 

„Reakdyn” zacisk śrubowy UT sprężynuje wraz z podłączonym 

przewodem nawet podczas dużych drgań, wstrząsów czy różnic 

temperatur, dlatego też może być zastosowane w każdej 

aplikacji. 

Kolejnymi zaletami złączki śrubowych jest możliwość podłączania 

2 przewodów o tym samym przekroju do jednego zacisku, 

co zapewnia możliwość późniejszej rozbudowy aplikacji, 

a w przypadku złączek z serii UT możliwe jest również podłączanie 

przewodów aluminiowych w pełnym zakresie ich przekrojów 

znamionowych. 

Co prawda, złączki śrubowe nie są najszybsze jeśli chodzi 

o czas podłączania przewodów, ale efektywnie ten czas można 

zminimalizować przez zastosowanie wkrętaków bateryjnych 

lub pneumatycznych. Dodatkowo istnieją wersje złączek 

śrubowych z wtyczkami tzw. Combi, które można wstępnie 

sprefabrykować i jako wiązki przewodów podłączać do listew 

ze złączkami. 


PORADY 


Fot.: Cabur 


Fot. 9. 

Złączki z zaciskami śrubowymi 

dzięki niewymagającej konserwacji 

klatce śrubowej zapewniającej gazoszczelne 

połączenie przewodów. 

nie możemy jednak zapomnieć o usunięciu 

warstwy tlenku z odizolowanego przewodu 

i nałożeniu neutralnej wazeliny lub smaru. 

Fot. 10. 

Spadek napięcia mierzy się w odległości mniejszej lub równej 10 mm od środka 

zacisku. 

Materiały 

Jeśli chcemy dokonać bardzo uogólnionej 

charakterystyki, materiały, z których 

wykonuje się zaciski możemy podzielić 

na izolacyjne i przewodzące. Materiał izolujący 

podtrzymuje i utrzymuje w stabilnym 

położeniu elementy przewodzące prąd. 

Liczy się przede wszystkim maksymalna 

odporność materiału na warunki otoczenia. 

Budowa części przewodzącej zależy 

od typu, rozmiaru oraz funkcji, jaką ma pełnić. 

Do produkcji zacisków wykorzystuje 

się m.in. żywice poliamidowe, szerzej znane 

jako nylon. Materiały na bazie nylonu 

wyróżniają się odpornością na bardzo wysokie 

temperatury (do kilkuset stopni), dużą 

twardością, odpornością na ścieranie oraz 

pracę w trudnych warunkach. W przypadku 

wystąpienia ognia docenimy jego właściwości 

samogasnące, poza tym gazy wydzielane 

podczas spalania mają niski wskaźnik zanieczyszczeń. 

Istotna jest także wytrzymałość 

na rozpuszczalniki organiczne, smary 

oraz produkty olejowe. 


Fot. 11. 


Przedsiębiorstwo stoi przed dość 

trudnym zadaniem, gdy: jedna 

rozdzielnica lub instalacja ma być 

wysłana z zaciskami śrubowymi; 

druga zaś np. ma być zaprojektowana 

z zaciskami sprężynowymi 

typu Push-In. 

Śrubowe vs. sprężynowe 

W latach 70. poprzedniego wieku na rynku 

pojawiły się zaciski sprężynowe (wedle opatentowanego 

rozwiązania Wago) – i od tamtej 

pory uwaga producentów zwróciła się raczej 

w stronę tego rodzaju produktów. Choć 

w przypadku połączeń śrubowych mogą 

zmieniać się parametry materiałowe czy niektóre 

usprawnienia, konstrukcja w zasadzie 

pozostaje ta sama od wielu lat, a projektanci 

kładą większy nacisk na rozwój dziedziny 

złączek sprężynowych. Wiąże się to przede 

wszystkim z faktem, że siła docisku sprężyny 

dostosowuje się automatycznie do przekroju 

przewodu, dzięki czemu przewód 

nie ulega uszkodzeniu. Nie jest konieczne 

również zwiększanie siły docisku. Poza tym 

połączenia sprężynowe są bardziej odporne 

na wstrząsy, dzięki czemu nie ma mowy 

o rozluźnieniu zacisku; do minimum spada 

Fot. 12. 

Uniwersalne złącze - zapewnia dobry 

kontakt i umożliwia podłączenie 

przewodów wielożyłowych. 

też ryzyko popełnienia błędu (np. jeśli zapomnimy 

o dokręceniu śruby). 

Oprócz tego zaciski sprężynowe „wygrywają” 

ze śrubowymi, jeśli chodzi o czas montażu. 

Instalacja zaś przebiega w zasadzie beznarzędziowo 

– wsuwamy przewód w zacisk, 

a po zluzowaniu sprężyny dochodzi od automatycznego 

zakleszczenia złączki. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów: Phoenix 

Contact, Cabur (dystrybutor: Astat), Wago 


19

Bezpiecznie 

PORADY 

na 


placu budowy 

czyli co powinniśmy wiedzieć o rozdzielnicach budowlanych 

Nie wykonamy większości prac budowlanych, 

wykończeniowych czy instalacyjnych, jeśli 

nie zadbamy o dostęp do sieci energetycznej. 

Rozdzielnice budowlane to więc urządzenia 

niezbędne na placu budowy. Wymagające warunki 

sprawiają jednak, że na pierwszym miejscu 

powinniśmy stawiać bezpieczeństwo użytkowania. 

Fot.: iStock 


PORADY 


Maszyny, urządzenia i elektronarzędzia 

na placu budowy wymagają podłączenia 

do bezpiecznego i stabilnego źródła energii, 

to samo tyczy się zaplecza socjalnego 

i magazynowego. Oprócz dostarczania 

energii elektrycznej, konieczny jest również 

jej rozdział poprzez poszczególne punkty 

odbioru. Nie należy też zapominać o zabezpieczeniu 

urządzeń elektrycznych przed 

skutkami zwarć i przeciążeń po stronie nn. 

Rozdzielnice budowlane (przenośne, wiszące, 

wolnostojące) są więc niezbędne 

w tymczasowym zasilaniu. Oprócz placów 

budowy tego rodzaju urządzenia znajdą 

zastosowanie w obiektach przemysłowych 

oraz użyteczności publicznej, żurawiach 

wieżowych i urządzeniach obsługujących 

imprezy plenerowe, pikniki, koncerty itd. 

Musimy pamiętać o dokładnym zaplanowaniu 

odpowiedniej liczby rozdzielnic, jak 

również miejsc montażu oraz rozstawienia, 

pomoże nam to w lepszej organizacji pracy. 

Fot.: PRE BIEL 

Fot. 1. 

Sprawdźmy, czy daszek, w który wyposażona 

jest obudowa skutecznie 

odprowadzi wodę. 

Fot.: SAKSPOL 

Fot. 2. 

Obudowa – jest niemniej istotna, co wnętrze rozdzielnicy. 

Bezpieczeństwo 

przede wszystkim 

Przy doprowadzeniu i rozdzielaniu energii 

na placach budowy naszym priorytetem jest 

zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom. 

Nie zapominajmy, że jako urządzenia 

dystrybuujące i rozdzielające energię, jakimi 

są rozdzielnice, podlegają one rygorystycznym 

przepisom. W związku z tym ich 

podłączenie (a oprócz tego także budowa 

i wyposażenie) musi być zgodne z normami 

PN-EN 60439-1: Rozdzielnice i sterownice 

niskonapięciowe – Część 1: Zestawy badane 

w pełnym i niepełnym zakresie badań typu, 

PN-EN 60439-4: Rozdzielnice i sterownice 

niskonapięciowe – Część 4: Wymagania 

dotyczące zestawów przeznaczonych do instalowania 

na terenach budów (ACS) oraz 

IEC/EN 60529: Stopnie ochrony zapewniane 

przez obudowy (Kod IP). Zapisujmy sobie 

terminy okresowych kontroli urządzeń, 

aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowania. 

Aspektem, na który musimy zwrócić uwagę, 

jest występowanie niebezpiecznych napięć 

w urządzeniu. W związku z tym pracę 

przy rozdzielnicy może podjąć jedynie 

wykwalifikowany, doświadczony personel. 

Urządzenie powinno być należycie zabezpieczone, 

nie można umożliwiać dostępu 

do niego osobom postronnym, a tym bardziej 

dzieciom. To oczywiste, że urządzenie 

użytkujemy tylko i wyłącznie z przeznaczeniem 

określonym przez projektanta lub producenta. 

Nie warto oszczędzać na częściach 

zamiennych czy kupować akcesoria, których 

nie poleca wytwórca; zupełnie nietrafionym 

pomysłem są samodzielne przeróbki 

urządzenia. Możemy bowiem doprowadzić 

do porażenia prądem elektrycznym, obrażeń 

ciała lub, przy „najszczęśliwszym” scenariuszu, 

uszkodzenia urządzenia. Jeśli z kolei 

konieczne jest dokonanie pomiarów przy 

podłączonej do sieci rozdzielnicy, przestrzegajmy 

zasad bezpieczeństwa i używajmy 

Fot. 3. 

Fot.: SAKSPOL 

Jeżeli w rozdzielnicy zainstalowane 

są wyłączniki różnicowoprądowe, 

to przed przystąpieniem do pracy 

należy sprawdzić ich działanie. 


21

PORADY 



Fot. 4. 

Przy doprowadzeniu i rozdzielaniu energii na placach budowy naszym priorytetem 

jest zapewnienie bezpieczeństwa użytkowni kom. 

do tego tylko i wyłącznie odpowiednich 

przyrządów pomiarowych. 

Zabezpieczenia 

Podstawowym zabezpieczeniem (lub narzędziem 

prewencyjnym) są tabliczki ostrzegawcze 

zamontowane na rozdzielnicy. 

Świetnie, jeśli elewacja urządzenia wyposażona 

została w lampki kontrolne sygnalizujące 

obecność napięcia. Producenci rozdzielnic 

stosują wyłącznik lub rozłącznik 

o odpowiednim amperażu. Ma on formę 

rączki umieszczonej na elewacji obudowy 

i połączonej z zabezpieczeniem głównym 

– w razie potrzeby możemy błyskawicznie 

rozłączyć wszystkie odbiorniki. Z kolei 

zabezpieczenie gniazd stanowią wyłączniki 

różnicowoprądowe w połączeniu z wyłącznikami 

nadmiarowoprądowymi. Innym 

rozwiązaniem jest podpięcie obwodów 

odejściowych bezpośrednio do rozdzielnicy 

z pominięciem gniazd, np. do rozłączników 

bezpiecznikowych. Dzięki temu zyskujemy 

ochronę przeciwzwarciową, przeciążeniową, 

przeciwporażeniową, mamy też możliwość 

wykrycia prądów upływowych. 

Obudowa na straży wnętrza 

Obudowa – jest niemniej istotna, co wnętrze 

rozdzielnicy, zabezpiecza je bowiem przez 

oddziaływaniem czynników atmosferycznych, 

zmiennymi temperaturami, a także 

Na co zwrócić uwagę przy 

podłączaniu: 

• rozdzielnice powinien 

podłączać przeszkolony 

personel z odpowiednimi 

uprawieniami 

• należy znaleźć bezpieczne, 

oświetlone miejsce 

ustawienia rozdzielnicy 

budowlanej 

• do rozdzielnicy nie powinny 

mieć dostępu osoby 

postronne 

• rozdzielnice należy uziemić 

• po ustawieniu rozdzielnicy, 

po jej przemieszczeniu lub 

naprawie należy dokonać 

kontroli stanu urządzenia pod 

względem bezpieczeństwa 

• przewody zasilające 

i odejściowe powinny 

być zabezpieczone 

przed uszkodzeniami 

mechanicznymi 

• jeżeli w rozdzielnicy 

zainstalowane są wyłączniki 

różnicowoprądowe, 

to przed przystąpieniem 

do pracy należy sprawdzić ich 

działanie. 

źródło: PRE Biel 



Na jakie elementy konstrukcyjne należy zwrócić uwagę, by wybrać 

rozdzielnicę budowlaną wysokiej jakości, zapewniającą niezawodne 

działanie przez wiele sezonów, niezależnie od warunków 

pogodowych i panujących na budowie? 

Marek Czachorowski 

ELEKTRO-PLAST Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna 

Wybierając rozdzielnicę budowlaną należy wziąć pod uwagę 

poniższe kryteria: 

1. Solidna konstrukcja obudowy/szafki/rozdzielni. Wysoki 

wskaźnik IK na uderzenie oraz IP czyli odporność na czynniki 

atmosferyczne (woda + pył). Obudowy powinny posiadać 

co najmniej IP 65. 

2. Sprawdzony i solidny osprzęt tablicowy. Rozdzielnice oferowane 

przez naszą firmę wyposażone są w osprzęt tablicowy 

firmy z blisko 100-letnim doświadczeniem w produkcji 

osprzętu siłowego dla przemysłu. Są to aparaty z firm BALS 

(Niemcy) i PCE (Austria). 

3. Pewne połączenie przewodów między osprzętem tablicowym 

a aparatami zabezpieczającymi. Wiązki przewodów 

oznaczone powinny być kolorystycznie i bez dostępu dla 

końcowego użytkownika (często budowlańca), który ma tylko 

bezpiecznie z tego korzystać. 

4. Nie oszczędzanie na przekrojach i stosowanych materiałach. 

Tu już nie ma żartów - pracujemy pod napięciem. W naszych 

produktach najczęściej jest już zamontowany osprzęt siłowy 

~400V. 


PORADY 


kurzem, pyłem, zanieczyszczeniami oraz 

uszkodzeniami mechanicznymi. Nie chodzi 

tylko i wyłącznie o kwestie higieniczne. 

Przenikający do wnętrza kurz i brud 

mogą zmniejszyć trwałość poszczególnych 

układów i elementów – styczniki, gniazda 

i napędy zaczną się blokować. Zachowaniu 

trwałości nie sprzyja również woda 

i wilgoć, mogłyby przyspieszyć korozję żył 

kabli, przewodów i elementów metalowych, 

a to z kolei wpłynęłoby na bezpieczeństwo 

całego urządzenia i jego użytkowników. 

Fot.: SAKSPOL 

Fot. 5. 

Obsłu ga musi być gruntownie zaznajomiona z warunkami, sposo bem instalacji i pracy 

urządzenia oraz środkami utrzymania urządzenia w należytym stanie. 


Na rynku znajdziemy przede wszystkim 

rozdzielnice w obudowach termoutwardzalnych 

oraz metalowych, czyli ze stali 

lub aluminium (w zależności od warunków 

panujących w środowisku użytkowania, stosuje 

się blachę malowaną proszkowo, ocynkowaną 

malowaną proszkowo lub kwasoodporną). 

Aluminium wykorzystuje się przede 

wszystkim, jeśli zależy nam na jak najwyższej 

odporności na uszkodzenia mechaniczne. 

Wytrzymałość względem czynników 

atmosferycznych, zewnętrznych uzyskuje 

się zaś poprzez zastosowanie specjalnych 

piankowych uszczelek. 

W wyjątkowo trudnych warunkach pracy, 

np. przy potencjalnym kontakcie z solą i kwasami 

lepiej zdecydować się na model w obudowie 

z blachy kwasoodpornej. Z kolei, jeśli 

przewidujemy, że na placu budowy urządzenie 

będzie narażone na bezpośredni kontakt z 

wodą i parą wodną, lepszym rozwiązaniem 

będzie blacha ocynkowana przy jednoczesnym 

zastosowaniu uszczelki poliuretanowej 

wylewanej automatycznie dla zachowania 

wysokiego, wymaganego poziomu IP. 

Warto zwrócić uwagę na rozdzielnice metalowe 

aluminiowe charakteryzujące się podwyższoną 

odpornością zarówno mechaniczną, 

jak i cieplną. Tego rodzaju urządzenia 

sprawdzą się nie tylko na placu budowy, ale 

również podczas remontów dużych zakładów 

przemysłowych (jak elektrociepłownie 

czy elektrownie), czyli w obiektach, w których 

niejednokrotnie panują dużo bardziej 

wymagające warunki. W celu zabezpieczenia 

aparatury elektrycznej przed przegrzaniem 

w rozdzielnicach stosuje się termostaty 

i wentylatory. 

Obudowy termoutwardzalne są wybierane 

przede wszystkim z uwagi na bardzo dobre 

właściwości elektroizolacyjne. W przypadku 

przebicia napięcia na obudowę czy przy 

bezpośrednim zetknięciu z rozdzielnicą materiał 

ochroni użytkowników. Zwracamy 

uwagę również na twardość powierzchniową 

materiału. Mimo to tworzywo charakteryzuje 

się sprężystością, dzięki czemu jest 

dość odporne na zagniecenia, uszkodzenia 

mechaniczne, zarysowania, a jednocześnie 

obciążenia termiczne do 300°C. Jeśli rozdzielnica 

będzie narażona na oddziaływanie 

promieniowania UV, warto pokryć tworzywo 

dodatkową warstwą lakieru, który 

zmniejszy zjawisko abrazji. 

Fot. 6. 

Miejsce ustawienia rozdzielnicy budowlanej musi być bezpieczne i dobrze oświetlone. 

Akcesoria dodatkowe 

Sprawdźmy, czy daszek, w który wyposażona 

jest obudowa skutecznie odprowadzi 

wodę – wskazane jest zachowanie niewielkiego 

spadku. Aby zabezpieczyć rozdzielnie 

lub gniazda, można wykonać dodatkowy daszek, 

np. bardziej wysunięty poza linię ścianek. 

Istotnymi elementami obudowy są również 

drzwiczki – ich wewnętrzne zawiasy 

powinny posiadać zaczepy antywyważeniowe 

i antywłamanione, spotykane są również 

zabezpieczenia w postaci wielopunktowego 


23

PORADY 


Fot. 7. 


Musimy pamiętać o dokładnym 

zaplanowaniu od powiedniej liczby 

rozdzielnic, miejsc montażu oraz 

rozstawienia, pomoże nam to w lepszej 

organizacji pracy. 

ryglowania, zamka baskwilowego zamykanego 

na kłódkę oraz wkładki systemowej, 

co ograniczy dostęp osób niepowołanych 

do aparatury. Dno rozdzielnicy z kolei powinno 

posiadać przepusty kablowe, szczotkowe 

i dławiki, przez które doprowadzimy 

przewody zasilające i odpływowe. 

Aby zapewnić bezpieczne przenoszenie 

i podłączanie rozdzielnicy na placu budowy, 

dokupmy również podstawkę, pozwalającą 

na stabilne osadzenie urządzenia w dowolnym 

miejscu. Dobrym rozwiązaniem jest 

też zastosowanie fundamentu termoutwardzalnego 

lub aluminiowego – w zależności 

od rodzaju obudowy. 

Stwierdzenie, że w dziedzinie rozdzielnic 

budowalnych nic się nie dzieje jest bardzo 

na wyrost. Choć urządzenia bazują przede 

wszystkim na sprawdzonych już rozwiązaniach, 

warto zwrócić uwagę na takie nowoczesne 

funkcjonalności, jak możliwość nadzoru 

załączeń poszczególnych obwodów 

za pomocą kanału SMS, kontrolę zużycia 

energii elektrycznej, kontrolę otwarcia szafy 

oraz kontrolę przepalonych wkładek. 

Pamiętajmy, że producenci oferują rozdzielnice 

również pod specjalne zamówienie 

klienta oraz skonfigurowane wedle danych 

wytycznych bądź wymagań konkretnego 

Fot. 8. 

Pra cę przy rozdzielnicy może 

podjąć jedynie wykwalifikowany, 

doświadczony personel. 

Fot.: SAKSPOL 

placu budowy. Istnieje możliwość doboru 

innej ilości gniazd, wielkości zabezpieczeń 

oraz gabarytów samej rozdzielni. 


Na podstawie: PRE Biel, Sakspol 



Podłączanie rozdzielnicy na placu budowy - o czym należy pamiętać? 

mgr inż. Bartosz 

Moskała 

kierownik produkcji, 

PRE Edward Biel 

Rozdzielnice na placach budowy często 

są eksploatowane w trudnych 

warunkach, które związane są czynnikami 

atmosferycznymi, z możliwością 

uszkodzenia mechanicznego 

przez pracujące na budowie maszyny 

lub przez błędne użytkowanie rozdzielnic 

przez pracowników budowy. 

Dlatego też podłączając przenośną 

rozdzielnię na placu budowy, należy 

pamiętać o kilku ważnych kwestiach. 

W urządzeniu występują niebezpieczne 

napięcia, dlatego przy 

rozdzielnicy może pracować tylko 

wykwalifikowany personel. Obsługa 

musi być gruntownie zaznajomiona z warunkami, sposobem 

instalacji i pracy urządzenia oraz środkami utrzymania 

urządzenia w należytym stanie. Podłączeniem i konserwacją 

urządzeń elektrycznych mogą zajmować się wyłącznie osoby 

posiadające świadectwo kwalifikacyjne „E” – eksploatacja 

z podaniem wysokości napięcia np. do 1 kV. Miejsce usytuowania 

rozdzielnicy musi być bezpieczne i oświetlone oraz powinno 

znajdować się nie dalej niż 50 m od odbiorników. Rozdzielnice 

przystosowane są do pracy na otwartej przestrzeni, mogą 

one posiadać dodatkowe daszki zabezpieczające same gniazda 

lub całą rozdzielnię – zalecamy jednak umieszczenie rozdzielni 

w miejscu, gdzie nie mają dostępu osoby postronne. 

Przepisy budowlane (zgodnie z § 58 i § 59.1 rozporządzenia 

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania 

robót budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401)) mówią, 

aby dokonać kontroli stanu urządzenia po dokonaniu zmian 

i napraw części elektrycznych lub mechanicznych. W przypadku 

przeniesienia urządzenia lub gdy urządzenie nie było 

czynne dłużej niż miesiąc, również należy dokonać przeglądu 

rozdzielnicy. Ponadto, jeżeli wewnątrz zainstalowane są wyłączniki 

różcnicowoprądowe, przed przystąpieniem do pracy 

należy sprawdzić ich skuteczność zadziałania. Wykonuje się 

to zazwyczaj za pomocą przycisku testowego znajdującego się 

na każdym z wyłączników. 

Zabrania się urządzania stanowisk urządzeń budowlanych 

bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi 

lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, 

mniejszej niż: 3, 5, 10, 15 i 30 m – odpowiednio dla 

linii o napięciu znamionowym: do 1 kV, od 1 do 15 kV, od 15 

do 30 kV, od 30 do 110 kV i powyżej 110 kV. Rozdzielnice budowlane 

wyprodukowane w PRE Edward Biel mogą dodatkowo 

posiadać przycisk bezpieczeństwa, który pozwala na szybkie 

odłączenie napięcia w momentach zagrożenia. 

Ważne jest też, aby po podłączaniu rozdzielnicy zabezpieczyć 

przewody zasilające i obejściowe przed uszkodzeniami mechanicznymi. 

Nieodpuszczalna jest sytuacja, w której rozdzielnia 

jest podłączona i ustawiona niedbale na mokrym i niestabilnym 

podłożu. Urządzenie nie może stanowić zagrożenia pożarowego 

ani wybuchowego. Musi zabezpieczać personel przed 

porażeniem prądem elektrycznym. Należy pamiętać, że rozdzielnica 

powinna być dobrana do mocy zastosowanych na budowie 

urządzeń, a kable zasilające rozdzielnicę i odbiorniki 

powinny być w odpowiedniej izolacji i o właściwym przekroju. 

Rozdzielnice budowlane wyprodukowane przez firmę PRE Edward 

Biel, przy prawidłowym użytkowaniu zapewniają pełne 

bezpieczeństwo na placu budowy. Produkty firmy PRE Edward 

Biel, spełniają wszystkie wymagania bezpieczeństwa, posiadają 

odpowiednie certyfikaty B i CE oraz są sprawdzane przed 

dostawą do Klienta docelowego. 


PORADY 


Uwaga! Śnieg i lód! 

Wprawdzie Polska zimą rzadko przypomina Alaskę, ale jak już sypnie, to na całego! W taki 

czas mieszkańcy domów jednorodzinnych, zamiast po porannej kawie wsiąść do ciepłego 

samochodu, łapią za szufle do odśnieżania. Podobnie „gimnastyczne” poranki mają wszyscy 

ci, którzy muszą zadbać o chodniki koło swych posesji. A na dodatek ranne odśnieżanie 

wcale nie daje pewności, że za kilka godzin pogoda nie zafunduje nam powtórki z rozrywki. 

Jest jednak na to sposób. Sposób o wiele tańszy niż emigracja w tropiki. 

Rozwiązaniem problemów związanych 

z odśnieżaniem i odladzaniem 

posesji jest zamontowanie elektrycznego 

systemu przeciwoblodzeniowego. 

Jest to rozwiązanie nie tylko 

wygodniejsze, lecz przede wszystkim 

wielokrotnie skuteczniejsze niż 

codzienne ćwiczenia z szuflą przy 

odśnieżaniu okolic domu prywatnego 

czy parkingu i alejek obiektu 

użyteczności publicznej. Taki system 

załącza się automatycznie w momencie 

obniżenia temperatury i wykrycia 

przez czujniki wilgoci, roztapiając 

padający na podgrzewany obszar 

śnieg i zapobiegając tworzeniu się 

lodu. 

Elektryczne systemy przeciwoblodzeniowe 

są w zasadzie wariacją 

na temat ogrzewania podłogowego. 

Zasada działania jest taka sama 

– przepływający przez przewody 

prąd powoduje emisję ciepła, które 

podgrzewa pokrywającą system powierzchnię. 

Tak samo działa również 

sterowanie – automatyka włączania, 

wyłączania i regulacji siły 

grzania sprzężona jest z czujnikami 

pogodowymi i zegarem. Podobne, 

jak w przypadku ogrzewania wnętrzowego 

są również rozwiązania 

techniczne – systemy oblodzeniowe 

bazują na kablach lub matach 

grzewczych, które różnią się od zastosowań 

wewnętrznych mocą oraz 

odpornością na działanie czynników 

zewnętrznych. 

Fot. 1. 

Elektryczny system przeciwoblodzeniowy to rozwiązanie poprawiające bezpieczeństwo 

na podjazdach. 

Różnica jest w zasadzie jedna – to funkcja, 

jaką ma spełniać system. Ogrzewanie podłogowe 

daje nam komfort cieplny w domu, 

zewnętrzny układ złożony z mat lub kabli 

zasilanych elektrycznie oraz termostatów 

umożliwi pozbycie się uciążliwego śniegu 

i lodu – bez potrzeby ingerencji użytkownika, 

czy uciekania do tradycyjnych 

metod, jak posypywanie ścieżek piaskiem 

lub solą. Co więcej – ochroni jednocześnie 

nawierzchnie przed zniszczeniem wskutek 

zamarzania wody w pęknięciach oraz korozyjnego 

działania soli. 

Fot.: Raychem 

Gdzie to się sprawdzi? 

Systemy przeciwoblodzeniowe montuje się 

wszędzie tam, gdzie śnieg czy lód stanowią 

dyskomfort czy zagrożenie dla korzystających 

z ciągów komunikacyjnych ludzi. 

Równie dobrze sprawdzają się na prywatnych 

podjazdach czy ogrodowych ścieżkach, 

jak i na terenach obiektów użyteczności 

publicznej parkingach czy miejskich 

chodnikach. Warunek jest jeden – podgrzewane 

miejsce musi być wykończone materiałem 

względnie dobrze przewodzącym 

ciepło. Dobrze sprawdzają się tu typowe 


25

PORADY 


Fot. 2. 

Kable grzejne chronią nawierzchnie przed zniszczeniem wskutek zamarzania wody 

w pęknięciach oraz korozyjnego działania soli. 

Fot.: Comfort-Heat 

nawierzchnie, jak kostka brukowa, beton, 

asfalt czy płyty chodnikowe. Jest to niestety 

rozwiązanie na tyle drogie, zarówno w montażu, 

jak i eksploatacji, że w sferze marzeń 

pozostają podgrzewane ulice i biegnące 

wzdłuż nich chodniki. Coraz częściej spotykamy 

się jednak z ogrzewaniem placów czy 

deptaków reprezentacyjnych oraz miejsc 

publicznych szczególnie zimą niebezpiecznych, 

jak schody i podjazdy do urzędów, 

banków czy dworców kolejowych. 

Projektując system przeciwoblodzeniowy, 

nie możemy pominąć wjazdu do garażu. 

System ochrony przed śniegiem możemy 

tu wykonać na jeden z dwóch sposobów: zamontować 

ogrzewanie pod całą powierzchnią 

nawierzchni lub wykonać jedynie trakcje 

jezdne na koła pojazdu, co w zasadzie 

również rozwiąże problem zalegającego 

śniegu. W tym celu stosuje się przede 

wszystkim specjalne maty grzejne o szerokości 

ok. 60 cm. 

Instalując system przeciwoblodzeniowy 

na schodach, najpierw należy przykleić 

do nich płyty izolacyjne (najlepiej specjalne, 

z bruzdami ułatwiającymi układanie 

przewodów). Po ułożeniu przewodów przykrywamy 

je grubszą warstwą kleju. W przy- 

Fot.: Raychem 

Fot. 3. 

W przypadku podjazdów z łukami należy prowadzić przewody zgodnie z krzywizną podjazdu i jak najbliżej zewnętrznej krawędzi łuku. 


PORADY 


Fot.: Ensto 

Fot. 4. 

Zabezpieczenie schodów przed lodem to nie tylko wygoda ale również dbałość o bezpieczeństwo osób z nich korzystających. 

padku, gdy nie ma możliwości zastosowania 

izolacji (choć płyty izolacyjne zwiększą 

skuteczność systemu, skracając czas nagrzewania 

się przewodów), kable układa się 

w wykonanych w wylewce bruzdach. Przewody 

grzejne o mocy ok. 25 W/m 2 należy 

układać na stopniach co 8 cm w taki sposób, 

aby na każdym stopniu znalazły się cztery 

przebiegi przewodu; podobnie na płycie 

spoczynkowej. 

Automatyczne sterowanie 

Zadaniem automatyki sterowania systemem 

ogrzewania zewnętrznego jest przede 

wszystkim maksymalne uproszczenie korzystania 

z systemu – raz włączony ma działać 

sprawnie bez jakichkolwiek ingerencji 

użytkowników. Jego drugim zadaniem jest 

ograniczenie kosztów ogrzewania do niezbędnego 

minimum. 

Zewnętrzne systemy ogrzewania powierzchni 

współpracują ze sterownikami 

nieco bardziej skomplikowanymi niż te, 

które wykorzystujemy przy ogrzewaniu 

podłogowym. Sterowniki te kierują się informacjami 

dostarczanymi nie tylko przez 

czujnik temperatury, ale również kontroler 

śniegu oraz czujnik wilgoci. Dzięki pozyskanym 

z czujników informacjom system 

załącza się jedynie wtedy, gdy temperatura 

spadnie poniżej zera, a dodatkowo wystąpi 

wilgoć w postaci śniegu lub marznącego 

deszczu. Przy zastosowaniu odpowiedniej 

elektroniki i oprogramowania instalacja 

pozwoli na indywidualne sterowanie strefami 

przeciwoblodzeniowymi, np. rynnami 

i podjazdem lub schodami prowadzącymi 

do drzwi wejściowych i chodnikiem 

Fot. 5. 

Podczas montażu kabli grzejnych 

pamiętajmy o zachowaniu równomiernych 

odstępów i nie dopuszczajmy 

do krzyżowania się kabli. 

Fot.: Elektra 

do furtki. Rozwiązaniem tańszym w zakupie 

i montażu jest sterowanie ręczne lub zastosowanie 

prostego regulatora z termostatem. 

Podnosi to jednak znacząco koszty eksploatacji 

i angażuje „czujność” użytkowników. 

Naraża nas również na przykre zaskoczenia 

– na przykład prosty system nie włączy się 

sam, gdy nad ranem, po ciepłej i deszczowej 

nocy chwyci przygruntowy przymrozek 

zamieniając okolicę w jedno wielkie lodowisko. 

Tylko dzięki zastosowaniu dobrze 

zaprogramowanej i dokładnie działającej 

automatyki unikniemy takich niespodzianek 

i ograniczymy koszty eksploatacji systemu 

do niezbędnego minimum. 

Przewody czy maty? 

Na etapie projektowania musimy zadecydować, 

z której technologii skorzystamy – 

z przewodów czy mat grzewczych. Wybór 

właściwego rozwiązania uzależniony jest 

od wielu czynników. Najważniejsze z nich 

to przeznaczenie i kształt ogrzewanej powierzchni, 

rodzaj nawierzchni, moc systemu 

oraz obecność, czy też brak zadaszenia. 

Maty grzewcze przeznaczone są przede 


27

PORADY 


wszystkim do płaskich powierzchni o nieskomplikowanych 

kształtach. Sprawdzają się 

przede wszystkim do odśnieżania chodników 

i pasów w budownictwie jednorodzinnym. 

Kable grzewcze układa się przede wszystkim 

na powierzchniach o nieregularnych 

kształtach oraz schodach i innych powierzchniach 

złożonych. W przeciwieństwie 

do innych rozwiązań można wypełnić 

nimi powierzchnie o dowolnych kształtach 

i docinać je na odpowiednią długość w miejscu 

montażu, co pozwala na łatwe dostosowanie 

do pokrywanej powierzchni. Taki 

układ może być zrealizowany za pomocą 

kabli stałooporowych lub samoregulujących. 

Przewody stało oporowe wykonywane 

są jako jednożyłowe (dwustronnie zasilane) 

lub dwużyłowe (zasilane jednostronnie), 

przeznaczone do zasilania napięciem 230 

bądź 400 V. Nieco nowszym rozwiązaniem 

są samoregulujące kable grzejne, zbudowane 

z dwóch przewodów miedzianych, 

pomiędzy którymi znajduje się element 

Fot. 6. 

Przewody grzejne lepiej układać 

wzdłuż niż w poprzek podjazdu. 

Fot.: Ensto 

oporowy o rezystancji zależnej od temperatury 

otoczenia. Zależność rezystancji jest 

odwrotnie proporcjonalna do temperatury, 

co w praktyce oznacza, że przy wzroście 

temperatury otoczenia zmniejszeniu ulega 

również moc przewodu grzewczego. Kable 

samoregulujące znajdą zastosowanie przede 

wszystkim w systemie przeciwoblodzeniowym 

w miejscach o szczególnym natężeniu 

ruchu – na parkingach, często uczęszczanych 

chodnikach. 

Zanim położysz 

nawierzchnię 

O montażu systemu oblodzeniowego warto 

zadecydować przed położeniem nawierzchni 

lub jej generalnym remontem. Unikniemy 

w ten sposób absurdalnego i nieekonomicznego 

zrywania ledwie co położonych płyt. 

Co nie mniej ważne – do systemu dobierzemy 

nawierzchnię, która pozwoli jak najlepiej 

wykorzystać jego zalety. Pamiętajmy – 

dobry system to taki, który będzie pobierał 

minimalną ilość energii przy optymalnym 

działaniu. 

Jeśli jednak inwestor zdecyduje się 

na instalację systemu pod eksploatowaną 

już nawierzchnią musi liczyć się z usunięciem 

istniejącej warstwy wykończeniowej. 

W przypadku schodów dodatkowo 

oznacza to konieczność wycięcia bruzd 

do ułożenia przewodów grzejnych w stopniach. 

W przypadku podjazdu do garaży 

czeka nas skuwanie części betonu. Odpowiednio 

wczesne uwzględnienie systemu 



Jak wykonać system ochrony schodów przed śniegiem i lodem? 

Arkadiusz Kaliszczuk 

doradca techniczny 

w firmie ELEKTRA 

Czy możliwe jest zainstalowanie 

przewodów grzejnych na już istniejących 

schodach? 

Teoretycznie jest to możliwe, jednak 

trzeba liczyć się z usunięciem 

istniejącej warstwy wykończeniowej oraz koniecznością wycięcia 

bruzd do ułożenia przewodów grzejnych w schodach. 

Kiedy stosować przewody jedno-, a kiedy dwustronnie zasilane? 

Przewody zasilane jednostronnie są łatwiejsze do ułożenia, gdyż 

nie musimy martwić się, aby podczas montażu na schodach 

i spoczniku wracać przewodem zasilającym w miejsce z którego 

zaczęliśmy układanie, więc w wypadku tego zastosowania polecam 

wykonanie instalacji z wykorzystaniem przewodów zasilanych 

jednostronnie ELEKTRA VCD o mocy od 25 W/m 2 . 

Jak dobrać moc grzejną przewodów? 

Moc przewodów powinna być tak dobrana, aby na metr kwadratowy 

wypadało od 250 do 300 W w przypadku schodów 

zadaszonych lub osłoniętych, nieosłonięte schody lub bezpośrednio 

narażone na opady powinny być ogrzewane mocą 

300 W/m 2 . 

W jaki sposób układać przewody (przygotowanie nawierzchni, 

odległości między przewodami, umiejscowienie czujników 

temperatury i wilgoci, grubości wylewki itp.) na stopniach 

i podestach? 

Przewody VCD25 o mocy 25 W/m 2 powinny być układane 

na stopniach co 8 cm, tak aby na każdym stopniu znalazły się 

cztery przebiegi przewodu, Na płycie spoczynkowej powinniśmy 

układać przewody również co około 8 cm. 

Kiedy i jak stosować izolację cieplną na stopniach i podestach? 

Jeśli nasze schody nie zostały jeszcze wykończone i mamy 

możliwość delikatnego podniesienia ich wysokości, na wylane 

schody układamy płyty izolacyjne THERMOPANEL z bruzdami 

umożliwiającymi łatwy montaż przewodów grzejnych. Płyty 

przyklejamy do schodów klejem, a na wierzch dajemy kolejną 

warstwę kleju, którym przykrywamy ułożone w panelach przewody. 

Zastosowanie izolacyjnych paneli zwiększy skuteczność 

systemu, skracając czas nagrzewania się schodów, co wpłynie 

na koszty eksploatacji. 

W jaki sposób zapewnić optymalne sterowanie systemem? 

Optymalne sterowanie systemem zapewnią regulatory wyposażone 

w czujniki mierzące temperaturę i wilgoć. Załączą one 

ogrzewanie kiedy łącznie wystąpią oba czynniki sprzyjające oblodzeniu: 

spadająca temperatura i wilgoć. Jeżeli będzie mróz, 

ale nie będzie opadu, system się nie włączy. Również kiedy 

będzie padać deszcz, ale nie będzie spadku temperatury, skutkującego 

powstaniem gołoledzi, system pozostanie wyłączony. 

Fot. 1. 

Ułożenie przewodów grzejnych. 


PORADY 


Fot. 7. 

Dzięki czujnikom system przeciwoblodzeniowy załącza się tylko wówczas, gdy 

temperatura spadnie poniżej zera i dodatkowo wystąpi wilgoć w postaci śniegu lub 

marznącego deszczu. 

przeciwoblodzeniowego pozwoli również 

na zaplanowanie skutecznego sposobu 

na odprowadzenie wody, np. przez wyprofilowanie 

spadków. Umożliwi również 

(w przypadku chodników, parkingów czy 

podjazdów) lepsze wykonanie izolacji elementów 

grzewczych od podłoża. 

Zacząć należy od ustalenia jednostkowej 

mocy instalacji grzewczej – to moc przypadająca 

na metr kwadratowy zabezpieczonej 

powierzchni. W praktyce wymaganą 

moc jednostkową (powinno być to ok. 200 

– 400 W/m 2 ) uzyskuje się poprzez zmiany 

odległości pomiędzy przewodami lub zastosowanie 

odpowiednio uformowanej maty 

grzewczej. Ułatwieniem dla projektantów 

są specjalne tabele określające poziom mocy 

cieplnej przewodów lub mat odpowiedni dla 

różnego rodzaju nawierzchni. Podczas doboru 

mocy cieplnej nie możemy zapomnieć 

również o innych czynnikach – rodzaju 

planowanej izolacji termicznej, wpływie 

sąsiadujących z podjazdem czy chodnikiem 

budynków, czy też strefie klimatycznej, 

czyli przewidywanych warunkach w sezonie 

zimowym. Producenci zalecają, aby 

w przypadku wyjątkowo obfitych opadów 

śniegu czy niskich temperatur, zwiększyć 

moc przewodów lub mat o 20-50%. 

Po ustaleniu mocy jednostkowej instalacji 

należy określić powierzchnię, jaką będziemy 

ogrzewać. Zapotrzebowanie systemu 

na energię obliczymy mnożąc powierzchnię 

grzewczą i moc jednostkową. Dane te pozwolą 

wykonawcy na oszacowanie, jaka powierzchnia 

mat grzejnych czy długość kabla 

oraz ich moc będzie niezbędna do efektywnego 

działania układu. Teraz wystarczy już 

tylko dobrać elementy systemu odpowiedzialne 

za automatyczne sterowanie ogrzewaniem, 

takie jak kontroler śniegu, gruntowy 

czujnik temperatury i wilgotności, 

termostat itp. 

Montaż 

Prace montażowe rozpocznijmy od określenia 

punktu początkowego oraz miejsca 

instalacji czujników. Dobrym pomysłem 

jest sporządzenie szkicu systemu wraz 

z zaakcentowanymi odstępami pomiędzy 

przewodami. Po wykonaniu izolacji ułożymy 

siatkę montażową, do niej, za pomocą 

nylonowych opasek, przymocowujemy 

przewody. Pamiętajmy o zachowaniu równomiernych 

odstępów i nie dopuszczajmy 

do krzyżowania się kabli. Poruszajmy się 

w kierunku miejsca podłączenia systemu 

do zasilania, przewody układajmy podłużnie 

(równolegle do kierunku jazdy), a nie 

w poprzek drogi. Przed zamontowaniem 

wybranej nawierzchni, np. kostki brukowej, 

maty lub przewody należy pokryć podsypką 

piaskową lub cementowo-piaskową. Przy 

nawierzchni betonowej (oprócz specjalnych 

przewodów o większej odporności termicznej) 

powinno się zastosować specjalne plastyfikatory, 

które pozwolą na zachowanie 

odpowiednich parametrów materiału mimo 

pracy systemu grzewczego. 

Podczas montowania systemu przeciwoblodzeniowego 

należy pamiętać o kilku 

ważnych zasadach. W przypadku podjazdów 

z łukami powinno się prowadzić kable 

zgodnie z krzywizną podjazdu, pozwoli 

to na zachowanie odpowiedniego odstępu 

pomiędzy przewodami. Jeśli projekt zakłada 

montaż systemu na drodze do garażu 

lub innego zadaszonego miejsca, przewody 

należy układać przynajmniej 1 m w głąb 

Podczas doboru mocy cieplnej przewodów trzeba wziąć pod uwagę 

wiele czynników takich jak np.: rodzaj planowanej izolacji termicznej, 

wpływ sąsiadujących z podjazdem czy chodnikiem budynków, czy też 

strefa klimatyczna i związane z nią przewidywane warunki w sezonie 

zimowym. Producenci zalecają, aby w przypadku wyjątkowo obfitych 

opadów śniegu czy niskich temperatur, zwiększyć moc przewodów lub 

mat o 20-50 %. 

Fot.: Comfort-Heat 

zadaszonego obszaru, aby zapobiegać zaleganiu 

śniegu pod dachem. Jeśli do czynienia 

mamy z wjazdem na teren obiektu użyteczności 

publicznej, biurowca itd., przewody 

grzejne warto zainstalować również 

w strefie hamowania – przed czytnikiem 

kart lub szlabanem. Czujnik temperatury 

należy zaś zainstalować w obrębie ogrzewanego 

obszaru, min. 2,5 cm od przewodów 

grzejnych, tak, aby był w pełni wystawiony 

na bezpośrednie oddziaływanie warunków 

pogodowych. 

Red. 


29

PORADY 


Sterowanie 

Interesuje Cię 

więcej tematów 

z automatyzacji 

systemów grzewczych? 

Wejdź na 

www.fachowyinstalator.pl 

komfortem cieplnym 

Nowoczesne, energooszczędne źródło ciepła to tylko połowa sukcesu. Niezbędny jest 

również system, który pomoże nam w racjonalnym zarządzaniu temperaturą. Odpowiednio 

dobrane sterowniki w zasadzie zrobią to za nas. 

Czy zastosowanie sterowników temperatury, 

regulatorów pozwoli na wygenerowanie 

oszczędności do budżetu 

domowego inwestora? To zależy 

od bardzo wielu czynników. Każdy 

instalator systemu grzewczego oraz akcesoriów 

dodatkowych z pewnością zdaje sobie 

sprawę, że na charakterystykę energetyczną 

budynku, czyli w końcowym rezultacie na to, 

jakie koszty wiążą się z ogrzaniem wnętrza 

wpływają decyzje podjęte jeszcze na etapie 

projektowania i wykonania. Podstawowymi 

są związane z termoizolacją oraz jakością 

stolarki okiennej (zagrożenie mostkami termicznymi); 

kluczowa jest bezwładność ciep- 

Fot.: Salus 

Fot. 1. 

W dobie technologii internetowej także ogrzewanie może być sterowane w taki sposób. Za pomocą smartfona lub tabletu, 

niezależnie od tego, gdzie się znajdujemy. 


PORADY 


Fot. 2. 

Na rynku znajdziemy urządzenia do sterowania każdym rodzajem instalacji, urządzenia 

grzewczego czy systemem dystrybucji ciepła po obiekcie. 

lna budynku (zależna od konstrukcji i materiałów 

wykorzystanych do jego wzniesienia), 

jednak musimy zwrócić uwagę też na rodzaj 

ogrzewania i rodzaj urządzenia grzewczego 

oraz bezwładność cieplną instalacji. Nie bez 

znaczenia jest ponadto liczba przebywających 

w pomieszczeniach osób oraz dodatkowych 

źródeł ciepła. Wreszcie – istotną 

kwestią jest rodzaj zastosowanych regulatorów 

oraz sposób ich zaprogramowania. Prawidłowy 

dobór oraz ustawienie sterowników 

temperatury może pozwolić na ograniczenie 

kosztów nawet o 30%. 

Fot.: De Dietrich 

Sterowniki temperatury współpracują 

z czujnikami temperaturowymi w pomieszczeniu, 

choć te najczęściej są wbudowane 

w panel z regulatorem. Zaawansowane systemy 

niezwykle precyzyjnie regulujące 

pracę instalacji grzewczej opierają się również 

na informacjach, które dostają z zewnątrz 

budynku, tzn. z czujników pogodowych. 

Przy niskiej temperaturze regulator 

podwyższa temperaturę zasilania instalacji 

grzewczej, zanim użytkownicy odczują 

zmianę na swojej skórze, dzięki czemu 

możliwe jest utrzymanie stabilnej, zadanej 

temperatury pokojowej. Na tym jednak rola 

sterowników temperatury się nie kończy – 

za ich pomocą ustawimy temperaturę i czas 

przygotowania wody użytkowej. Urządzenie 

podgrzewa wodę w zasobniku do pożądanej 

temperatury np. wedle ustawionego 

przedziału czasowego. 

Wybierz tryb 

Nowoczesne sterowniki posiadają przynajmniej 

kilka niezależnych programów 

umożliwiających optymalną regulację 

temperatury. Najprostsze regulatory umożliwiają 

ustawienie co najmniej dwóch różnych 

wartości temperatur, np. takiej, jaka 

ma obowiązywać w dzień oraz w nocy, 

a także przedziału godzinowego. Producenci 

udostępniają programy dostosowane 

do najczęściej spotykanego dobowego 

cyklu życia użytkowników, oprócz tego 

Fot.: Auraton 

Sterowniki 

temperatury 

Wśród propozycji producentów znajdziemy 

sterowniki i regulatory o różnych funkcjonalnościach, 

dedykowane poszczególnym 

urządzeniom, przeznaczone do sterowania 

jednym źródłem grzewczym lub kompatybilnym 

systemem, grzejnikami lub ogrzewaniem 

podłogowym, zbierające dane 

z czujników pokojowych i pogodowych 

lub programowane przez ustawienie temperatury. 

Sterowniki mogą mieć formę panelu 

obsługującego cały budynek, jedno 

pomieszczenie lub nawet jedno urządzenie 

grzewcze, wtedy funkcjonują jako nowoczesne 

termostaty grzejnikowe – można 

je obsługiwać za pomocą wyświetlacza 

znajdującego się na głowicy. 

Fot. 3. 

Chyba już do podstawowego wyposażenia systemów kontroli ogrzewania należą 

piloty pozwalające na wygodne sterowanie. 


31

PORADY 


Fot.: Auraton 

Fot. 4. 

można je dowolnie modyfikować, tworząc 

własne, idealnie odpowiadające potrzebom, 

trybowi pracy czy liczbie domowników. 

Popularny jest z pewnością tryb 

komfortowy, pozwalający na uzyskanie jak 



najlepszych parametrów cieplnych przy 

jak najmniejszym zużyciu energii, ekonomiczny, 

obniżający temperaturę pomiędzy 

22.00 a 6.00 oraz między 10.00 a 15.00 

(kiedy nikogo nie ma w domu, ponowne 

uruchamianie systemu byłoby jednak nieekonomiczne). 

Programy funkcjonują pod 

różnymi nazwami, oferują jednak podobne 

funkcjonalności. Niektórzy producenci 

mówią również o funkcji otwartego okna 

(kiedy to termostat wyczuwa gwałtowną 

zmianę temperatury i rozpoznaje ją jako otwarcie 

okna, w związku z czym przekręca 

zawór na grzejnikach, aby nie doprowadzić 

do niepotrzebnych strat ciepła – w tradycyjnych 

układach w takim przypadku system 

pracował z większą mocą, aby wyrównać 

różnicę temperatury), trybie wakacyjnym 

(wystarczy wpisać do systemu planowaną 

datę powrotu – zanim użytkownik przestąpi 

próg swojego domu, temperatura w budynku 

wzrośnie do komfortowego poziomu), 

a nawet trybie zimowym (gdy podczas dłuższej 

nieobecności domowników w sezonie 

zimowym, pompa co jakiś czas się załącza, 

aby nie doprowadzić do zamarznięcia wody 

w rurach i niebezpiecznej awarii instalacji). 

Warto przekręcić termostat. Nie 

zauważymy, że temperatura jest 

niższa o stopień, ale zaoszczędzimy. Fot. 5. Na poprawne działanie regulatora 

Sterowanie temperaturą 

przez aplikację 

Elastyczny system 

Oferta producentów z zakresu różnego 

rodzaju sterowników jest bardzo szeroka. 

Na rynku znajdziemy urządzenia 

Zastanawiacie się, jak mobilnie zarządzać 

temperaturą w domu? Ideal- 

Krzysztof Pryszcz 

nym rozwiązaniem w tym przypadku 

SALUS-Controls 

są nowe regulatory, które pozwalają 

na kontrolę pracy układu grzewczego 

z dowolnego miejsca na ziemi z dostępem do internetu. Wystarczy zainstalować 

aplikację iT500 na smartfony z systemem Android lub iOS oraz komputery. 

W dzisiejszych czasach każdy bardzo ceni sobie swój komfort, czas oraz pieniądze. 

Jak zatem wdrożyć nowoczesne technologie do swojego życia, tak aby 

zaspokoić wymagania nawet najbardziej wymagających osób? Dzięki nowoczesnym 

sterownikom z dostępem do internetu, mamy możliwość podglądu aktualnej 

temperatury w swoim domu, a także zdalnego programowania jego ustawień. 

Na przykład, gdy musimy zostać dłużej w pracy, wystarczy, że za pomocą 

aplikacji mobilnej opóźnimy załączenie ogrzewania, dzięki czemu obniżymy 

koszty oraz będziemy mogli cieszyć się komfortem cieplnym zaraz po przekroczeniu 

progu naszego domu. Ponadto, najnowsze mobilne regulatory temperatury, 

dają możliwość sterowania kilkoma strefami ciepła niezależnie. Pozwala 

to na optymalne dopasowanie żądanej temperatury we wszystkich pomieszczeniach 

z osobna, w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca, a co się z tym wiąże 

– maksymalne oszczędności. 

wpływa przede wszystkim miejsce 

jego montażu. 

Fot.: Auraton 

do sterowania każdym rodzajem instalacji, 

urządzenia grzewczego czy systemem 

dystrybucji ciepła po obiekcie. Na precyzyjną 

regulację temperatury pozwalają 

np. sterowniki systemu ogrzewania podłogowego. 

Sterownik porównuje temperaturę 

zmierzoną w pomieszczeniu za pomocą 

czujników pokojowych z zaprogramowaną, 

regulując przepływ za pomocą siłowników 

termoelektrycznych. Wiele rozwiązań 

charakteryzuje się dużą elastycznością. 

Wbudowany kalendarz umożliwi podzielenie 

budynku na dwie, niezależne od siebie 

strefy oraz okresowe obniżanie w nich 

temperatury (np. w nieużytkowanej w ciągu 

dnia części domu), oprócz tego – opóźnione 

wyłączanie pomp. Podobnie jest 

w przypadku zintegrowania dwóch systemów 

grzewczych, np. kotła grzewczego 

i kolektorów słonecznych. Sterownik „analizuje” 

warunki zewnętrzne, temperaturę, 

nasłonecznienie, obserwuje ostatnie 24 godziny 

pracy instalacji słonecznej i na bazie 

tej informacji ogranicza pracę kotła grzewczego 

na potrzeby c.w.u., co umożliwia 

zmniejszenie zużycia paliwa dzięki zwiększeniu 

udziału energii z kolektorów. Jeśli 


PORADY 


jednak temperatura c.w.u spadnie poniżej 

wyznaczonego poziomu, kocioł może ponownie 

zostać załączony. 

Wiele zaawansowanych technologicznie sterowników 

i regulatorów przyzwyczajonych 

jest do pracy w złożonych systemach grzewczych. 

Wiele systemów pozwala na łatwą 

i szybką konfigurację systemu automatyki 

i rozpoznaje nowo podłączone komponenty, 

np. kolejne czujniki temperatury. 

Funkcjonalność 

i design 

Bardzo na plus zmienił się design urządzeń, 

a co za tym idzie – także ich funkcjonalność. 

To już nie ciężkie, nieco toporne 

w kształcie urządzenia, a subtelne, eleganckie 

panele przywodzące nam na myśl 

wyposażenie domu inteligentnego. Zaawansowane 

technologicznie regulatory 

charakteryzują się przede wszystkim wyraźnymi, 

większymi wyświetlaczami LCD, 

na których użytkownik znajdzie wszystkie 

niezbędne informacje, od temperatury 

c.w.u., temperatury wody w kotle grzewczym, 

dnia tygodnia i temperatury panującej 

w pomieszczeniu po tryb sterowania 

c.w.u. i połączenie z siecią internetową. 

Fot.: Salus 

Przez aplikację 

Także w dziedzinie sterowników temperatury 

największy rozwój dotyczy bezprzewodowych 

technologii wymiany danych. Podstawowe 

rozwiązania tego rodzaju opierają 

się na przesyle informacji drogą radiową 

– pomiędzy zamontowanym w pomieszczeniu 

regulatorem a umieszczonym przy 

urządzeniu grzewczym odbiornikiem. Użytkownik 

manipulujący regulatorem wysyła 

sygnał do kotłowni, w zależności od potrzeb 

temperatura w pomieszczeniu jest podwyższana 

lub obniżana. Na uwagę zasługuje 

m.in. system LMS (Logic Managing 

System), czyli jeden z nowych standardów 

w zakresie komunikacji radiowej. Niskie 

zużycie energii elektrycznej jest możliwe 

dzięki optymalizacji toru radiowego oraz 

specjalnej konstrukcji regulatorów. Poza 

tym, oczywiście, widzimy coraz dynamiczniejszy 

rozwój rozwiązań opartych o sieć internetową 

oraz szersze możliwości przesyłu 

i zapisu danych – na urządzeniu mobilnym, 

na dysku komputera lub w chmurze. Producenci 

udostępniają specjalne oprogramowanie, 

m.in. aplikacje na smartfony i iPhony 

do darmowego pobrania w Google Play lub 

Apple Store. Po zarejestrowaniu zyskujemy 

możliwość sterowania temperaturą i mikroklimatem 

wnętrza domu przez urządzenie 

mobilne z podłączeniem do internetu, czyli 

w zasadzie z dowolnego miejsca na świecie. 

Dzięki aplikacji możemy ustawić odpowiednią 

temperaturę przed naszym powrotem 

z pracy lub wakacji. 

Gdzie zamontować? 

Na poprawne działanie regulatora wpływa 

przede wszystkim miejsce jego montażu. 

Usytuowaniu w pomieszczeniu pozbawionym 

wentylacji lub narażonym na bezpośrednie 

nasłonecznienie może spowodować 

nieprawidłową kontrolę temperatury – złe 

warunki lokalizacyjne sprawią, że urządzenie 

będzie dostarczać do systemu grzewczego 

nieprawidłowe informacje. 

W związku z tym zaleca się montaż na wewnętrznej 

ścianie budynku, czyli ścianie 

działowej, w pomieszczeniu o optymalnym 

mikroklimacie, czyli m.in. o skutecznej 

wentylacji. Pamiętajmy, aby nie umieszczać 

ich zbyt blisko źródeł ciepła - nie tylko 

grzejników czy kominka, ale również 

telewizora, lodówki itp. lub też w punkcie 

narażonym bezpośrednio na działanie promieni 

słonecznych (np. naprzeciwko okna) 

– zarejestrowana zostanie temperatura wyższa 

niż odczuwalna, a system grzewczy będzie 

pracował z odpowiednio niższą mocą. 

Poza tym lepiej nie instalować regulatora 

tuż obok drzwi, aby nie narazić urządzenia 

na ewentualne wstrząsy i drgania. 

Podsumowując, zainstalowanie sterowników 

temperatury pozwoli na precyzyjne 

dostosowanie parametrów pracy systemu 

grzewczego do aktualnego zapotrzebowania 

użytkowników oraz obniżenie temperatury 

we w budynku bez straty na komforcie. 

Okazuje się bowiem, że „przekręcenie” regulatora 

nawet o 1°C może przełożyć się 

na zmniejszenie kosztów ogrzewania w sezonie 

grzewczym o ok. 6%. Co więcej, przy 

nowoczesnym kotle grzewczym na montaż 

sterowników można zdecydować się praktycznie 

w dowolnym momencie. 


Fot. 6 . Bardzo na plus zmienił się design urządzeń, a co za tym idzie – także ich funkcjonalność. 

Na podstawie materiałów firm: 

Auraton, SALUS-Control, Danfoss, 

Vaillant, Viessmann 


33

PRODUKTY 


Wspólny design - multimedialna i elektryczna 

Zintegrowane centrum 

instalacji telekomunikacyjnych 

PROMOCJA 

Elektro-Plast we współpracy z firmą LEVITON stworzył rozdzielnice multimedialne 

MSF – urządzenia wyprzedzające dzisiejsze standardy i spełniające przyszłe potrzeby 

użytkowników. 

Doświadczenie konstruktorów 

Multimedialne rozdzielnice MSF 

bazują na sprawdzonych bardzo płaskich 

rozdzielnicach podtynkowych. 

Wnętrze rozdzielni zostało przykryte 

ramą z wyposażonymi w otwory 

wentylacyjne metalowymi drzwiami 

o sztywnej konstrukcji. Drzwi te 

wystają jedynie 5 mm ponad tynk, 

czyniąc z tej rozdzielnicy jedno 

z najbardziej płaskich rozwiązań 

na rynku. Największym osiągnięciem 

konstruktorów jest jednak wygospodarowanie 

dodatkowej przestrzeni 

do montażu osprzętu oraz 

poprowadzenia przewodów przy zachowaniu 

wszelkich wymagań bezpieczeństwa 

oraz pełnej ergonomii 

i wytrzymałości szafki. 

Nie tylko rozmiar 

ma znaczenie 

Duża ilość miejsca wewnątrz szafki 

pozwala na zamontowanie wszystkich 

komponentów komunikacyjnych 

jednego poziomu (z wykorzystaniem 

ażurowej płyty montażowej). 

Aparaty modułowe montowane 

są na szynie nośnej, którą połączyć 

można ponad zaciskami z przewodem 

do wyrównania potencjałów, 

dzięki czemu spełnione zostają najważniejsze 

wymogi normy DIN EN 

5013-4:2005 dla neutralnych, przewodowych 

instalacji komunikacyjnych 

w obiektach mieszkaniowych. 

Rozdzielnica multimedialna MSF 

przystosowana jest do instalacji 

12-portowego PATCH PANELA, 

który mocowany jest na płycie montażowej 

za pomocą spinek. Panel 

zawiera etykiety opisowe, co ułatwia uporządkowanie 

instalacji wewnątrz rozdzielnicy 

i jej konfigurację. W PATCH-PANELU 

krosowym można zamontować powszechnie 

stosowane gniazda multimedialne 

KEYSTONE m.in. typu F żeńskie (TV), 

RCA, światłowodowe SC, LC duplex, USB, 

HDMI, RGB, BNC itp. 

Elastyczność montażu zapewniają zaciski N 

oraz PE umieszczone w listwach mocowanych 

na zatrzaski do podstawy rozdzielnicy. 

Wysokie bezpieczeństwo i przejrzystość 

montażu zapewnia oznaczenie sekcji N i PE 

kolorami oraz konstrukcja listew chroniąca 

przed przypadkowym dotknięciem. Aby 

skrócić czas montażu każda z szyn TH 

została wyposażona w system szybkiego 

mocowania. Szyny TH połączone zostały 

za pomocą pionowych poprzeczek w specjalne 

„szelki”, dzięki czemu instalator zyskuje 

możliwość elastycznego uzbrojenia 

i okablowania rozdzielnicy. Pod szynami 

TH projektanci wygospodarowali obszar roboczy 

o wysokości 10 mm. Przytrzymanie 

przewodów za pomocą opasek samozaciskowych 

ułatwiają zabudowane w podstawach 

rozdzielnic wręby w kształcie litery T. 

Elastyczność montażu zapewnia również 

przepust kablowy mocowany na zatrzaski 

i przytrzymywany śrubami. 

Pewny i estetyczny montaż 

Montaż rozdzielnic do ścian pustych wykorzystuje 

sprawdzone kotwy tworzywowe. 

Montaż w ścianach murowanych ułatwiają 

znajdujące się na wyposażeniu metalowe 

uchwyty. Pewność montażu zapewnią wycięcia 

trasujące umieszczone na kołnierzu 

rozdzielnicy oraz na wysuwanych przepustach. 

W obudowie znajduje się rurkowy 

wskaźnik poziomu, umożliwiający precyzyjne 

wypoziomowanie rozdzielnicy oraz 

metalowe łączniki umożliwiające montaż 

kilku szaf (energetycznej i multimedialnej) 

obok siebie z zachowaniem prawidłowych 

odległości. 

• 

Cechy rozdzielnic MSF Multimedialnych przeznaczonych do mieszkań: 

• 4 wielkości do wyboru (1/14: 2/28; 3/42; 4/56) 

• II klasa ochrony, IP30 

• wersja podtynkowa z super płaskimi drzwiami metalowymi tylko 5 mm 

• montaż w ścianach karton-gips i murowanych 

• możliwość łączenia szafek w bezpośrednim sąsiedztwie rozdzielnicy elektrycznej 

• nowe sztywne płyty przepustowe do wprowadzenia kabli o różnej średnicy 

• całość tworzy uporządkowaną instalację teletechniczną 


PRODUKTY 


HYUNDAI HI-Series 

Niezawodna seria aparatury modułowej 

PROMOCJA 

HYUNDAI HEAVY INDUSTRIES to globalny lider w wielu gałęziach przemysłu, m.in. 

w budowie okrętów, energetyce, transporcie i budowie maszyn. 

Pośród wielu dywizji korporacji, jedną 

z najdynamiczniej rozwijających 

się jest Hyundai Heavy Industries 

Electro Electric Systems Div. (HHI- 

-EES), skupiająca swoją działalność 

w sektorze energetycznym. Produkty 

z oferty HHI-ESS są obecne na rynkach 

w większości regionów świata. 

Warto nadmienić, że genezą powstania 

aparatury elektrycznej HYUNDAI 

było zapotrzebowanie stoczni na wysokiej 

jakości sprzęt, który miał niezawodnie 

i przez wiele lat pracować 

na okrętach. Dzięki temu konstrukcje 

opracowane przez koreańskich inżynierów 

radzą sobie w ekstremalnych 

warunkach. 

Przedsiębiorstwo SLAViTECH Sp. z o.o., 

bazując na kilkunastoletnim doświadczeniu 

w dostawach aparatury zabezpieczeniowej 

nn, na mocy umowy 

z HYUNDAI HEAVY INDUSTRIES, 

zostało GENERALNYM DYSTRY- 

BUTOREM marki w Polsce. 

Dzięki zorganizowanym strukturom 

sprzedaży przedsiębiorstwo jest 

w stanie zapewnić klientom profesjonalną 

obsługę przed, jak i po sprzedażową, 

zaczynając od dobrze wyposażonego 

magazynu w Polsce, poprzez 

kompetencje techniczne załogi oraz 

wsparcie projektowe, kończąc na fachowym 

serwisie. 

Fot. 1. 

Aparatura modułowa HI- Series. 

duktów HYUNDAI’a bardzo interesującą 

alternatywę dla integratorów automatyki 

przemysłowej, jak również producentów 

urządzeń rozdzielczych. HYUNDAI to bezpieczeństwo, 

łatwość użytkowania oraz niezawodność 

potwierdzona przez międzynarodowe 

laboratoria badawcze w oparciu 

o standardy IEC. 

Wyłączniki nadprądowe HiBD 

Wyłączniki HiBD wykorzystywane są głównie 

do ochrony przed przetężeniami i zwarciami 

dla prądu przemiennego 50/60 Hz, 

przy napięciu znamionowym 240/415 V 

i prądzie znamionowym od 1 do 125 A. 

Dwuprzerwowy mechanizm wyłącznika 

zapewnia szybkie załączenie/wyłączenie, 

co zwiększa niezawodność przy rozłączaniu 

przeciążeń i zwarć. 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Łatwy i szybki montaż. 

Możliwość zasilania przewodami 

oraz szynami miedzianymi. 

Zastosowanie 

Aparatura modułowa HYUNDAI 

to urządzenia realizujące kompleksową 

ochronę przed przetężeniami. 

Znajduje zastosowanie zarówno 

w budynkach o przeznaczeniu mieszkalnym, 

jak i przemysłowym. 

Nowoczesny design i bogata oferta 

dostępnych akcesoriów czynią z pro- 

Fot. 4. 

Szybki montaż na szynie DIN 35 mm. 


PRODUKTY 


Właściwości techniczne 

• standaryzowana budowa (ta sama głębokość, jak i wygląd zewnętrzny) 

• wytłoczenie oryginalności produktów z lewej strony 

• samogasnące, wysokoudarowe tworzywo obudowy 

• jednoznaczny mechaniczny, barwny wskaźnik stanu włączony/wyłączony 

• możliwość przyłączania przewodem lub szyną miedzianą 

• konstrukcja ograniczająca zwarcia 

• możliwość plombowania w pozycji ON i OFF 

• zaciski osłonięte zgodnie z IP20 

• przycisk testowy prądu upływu 

• solidna obudowa 

• łatwy montaż (szyna 35 mm DIN) 

• to samo usytuowanie zacisków w każdym modelu 

• gwarancja jakości potwierdzona badaniami (KEMA, KERI, GOST, IRAM, 

Berau Veritas, TSE, DEKRA) 

REKLAMA 

Rozłączniki izolacyjne HiSD 

Podstawową funkcją rozłączników HiSD 

jest rozłącznie prądów roboczych od 16 

do 125 A oraz stwarzanie przerwy izolacyjnej 

w obwodach elektrycznych prądu przemiennego 

o napięciu 240/415 V. Podobnie 

jak wyłączniki nadprądowe HiBD, rozłączniki 

izolacyjne HYUNDAI posiadają dwuprzerwowy 

mechanizm styków. 

powoduje automatyczne otwarcie wyłącznika, 

a tym samym wyłączenie prądu upływu. 

Aparaty HiRD łączą funkcję wyłącznika 

różnicowoprądowego oraz wyłącznika 

nadprądowego, zapewniając jednoczesną 

ochronę zarówno przed przetężeniami, jak 

i prądem upływu. 

Wyposażenie dodatkowe i akcesoria 

Akcesoria dostępne dla 

styczników aparatury modułowej 

HI-Series 

• lampki kontrolne 

• styki pomocnicze 

• styki alarmowe 

• zintegrowane styki pomocnicze+ 

alarmowe 

Fot. 5. 

Wyłącznik różnicowoprądowy 

HiRC100. 

• wyzwalacze wzrostowe 

• wyzwalacze podnapięciowe 

GENERALNY 

DYSTRYBUTOR 

Wyłączniki rożnicowoprądowe 

oraz różnicowonadprądowe 

Głównym zadaniem wyłączników różnicowoprądowych 

HiRC, HiRO oraz HiRD jest 

ochrona ludzi oraz urządzeń przed skutkami 

przepływu prądu doziemienia. Urządzenia 

są przeznaczone do pracy w instalacjach 

prądu przemiennego o napięciu 240/415 V 

i znamionowym prądzie roboczym od 1 

do 125 A. Pojawiający się prąd doziemienia 

Fot. 6. 

Urządzenia podstawowe HI-Series 

wraz z akcesoriami. 

Jacek Stryszyk 

Czereśniowa 19 

02-457 Warszawa 

tel. +48 22 863 15 21 

fax +48 22 873 33 45 

info@hhi.com.pl 

www.hhi.com.pl 


37

PRODUKTY 


Taśmy TZe firmy Brother 

PROMOCJA 

- synonim trwałości 

Mimo warstwowej budowy są niezwykle cienkie. Grubość 160 mikrometrów nie przeszkadza 

im jednak w osiągnięciu zaskakująco dobrych parametrów wytrzymałościowych. Taśmy 

TZe są odporne na ścieranie, zarysowania, promieniowania UV i ekstremalne temperatury. 

Priorytetem przy oznaczaniu sieci i jej 

poszczególnych elementów, kilometrów 

kabli, dziesiątek przełączników 

czy kolejnych aparatur w szafach 

rozdzielczych jest czytelność oraz 

trwałość opisu. Oznacznik powinien 

umożliwić identyfikację komponentów 

systemu i dostarczać informacje 

na temat instalacji przez wiele kolejnych 

lat, niezależnie od warunków 

otoczenia, temperatury czy też oddziaływania 

czynników atmosferycznych. 

Niezbędne są więc profesjonalne 

akcesoria zapewniające możliwie 

najwyższy stopień ochrony. 

Największy potencjał w temacie 

trwałości oznaczeń eksperci dostrzegają 

obecnie w nowoczesnych 

laminowanych taśmach TZe. Wysokie 

parametry wytrzymałościowe 

zawdzięczają one unikalnej konstrukcji 

oraz metodzie produkcji. 

Każda taśma zbudowana jest w rzeczywistości 

z sześciowarstwowego 

materiału – powłoki ochronnej (PET 

– folia poliestrowa), kleju (akryl), 

kolorowej warstwy bazowej (PET), 

kolejnej warstwy kleju, papieru podklejkowego 

oraz warstwy wydruku. 

Mimo wykorzystania aż sześciu 

warstw etykieta TZe jest wyjątkowo 

cienka. Przy tym – niemal niezniszczalna, 

wyjątkowo odporna na działanie 

niesprzyjających czynników. 

Tego rodzaju taśmy mają grubość 

zaledwie 160 mikrometrów, nieznaczne 

różnice występują w przypadku 

różnego rodzaju modeli. Druk 

wykonany metodą termotransferową 

umieszczany jest pomiędzy dwiema 

poliestrowymi warstwami – skutecznie 

opiera się więc działaniu czynników 

o szerokim spektrum. 

Dobre parametry 

Skomplikowana budowa taśmy TZe nie 

oznacza jednak, że oznaczenie należy zaplanować 

i zaprojektować jeszcze przed 

przeprowadzeniem prac. Coraz szerszy 

wybór wśród przenośnych przemysłowych 

drukarek termotransferowych oraz mechanizm 

oparty na kasetach sprawia, że taśmę 

z odpowiednim opisem wydrukujemy 

na miejscu przeprowadzania prac. Ponadto, 

Fot. 1. 

Oznaczanie paneli kontrolnych. 

w zależności od przeznaczenia oraz rodzaju 

drukarki, możemy tworzyć etykiety o różnej 

szerokości, zawierające do kilku linijek 

tekstu, a często nawet szeroki i rozbudowany 

opis. Każda z kaset ręcznych drukarek 

P-touch zawiera trzy rolki z poszczególnymi 

materiałami – taśmą barwiącą, ochronną 

laminującą i taśmą klejącą. Nadruk (a raczej 

jego lustrzane odbicie) powstaje na wewnętrznej 

powierzchni ochronnej taśmy laminującej. 

Podczas wysuwania etykiety 

z urządzenia na zadrukowanej powierzchni 

umieszczana jest taśma klejąca. 


PRODUKTY 


wania i oziębiania), a nadruk nie zmienia 

swojego koloru i nie blaknie nawet podczas 

wielu miesięcy oddziaływania promieni słonecznych. 

Materiał zachowuje swoje właściwości 

nawet przy długotrwałym, uporczywym 

działaniu wody lub wilgoci, taśma nie 

odkleja się ani nie rozmaka. Warto zwrócić 

uwagę, że trwałość zostaje zachowana także 

przy oddziaływaniu innych niesprzyjających 

czynników, jak chociażby zadrapania, 

ścieranie, zmywanie, uderzenia. 

Oznaczanie infrastruktury 

sieciowej. 

Rodzaje taśm 

Fot. 2. Oznaczanie kabli rurkami 

Dostępnych jest kilka rodzajów taśm laminowanych 

– wyróżniających się dzięki po- 

Fot. 4. 

termokurczliwymi. 

O znakomitych parametrach wytrzymałościowych 

etykiet laminowanych TZe przekonują 

nas wyniki rygorystycznych testów 

przeprowadzonych przez firmę Brother. 

Taśmy nie tracą swoich właściwości, a opis 

nie przestaje być czytelny mimo narażenia 

na ścieranie, działanie bardzo niskich 

i bardzo wysokich temperatur, chemikaliów 

przemysłowych oraz promieniowania 

UV. Sześciowarstwowy materiał skutecznie 

opiera się temperaturze od -80 do +150°C 

(nawet w wielokrotnych cyklach podgrzeszczególnym 

parametrom użytkowych. Wytrzymałość 

warstwy klejowej jednej z taśm 

TZe jest 50% wyższa niż w porównaniu 

ze standardowymi materiałami tego rodzaju. 

Dzięki temu wykorzystamy je w wymagających 

miejscach – do mocowania na nierównych 

i chropowatych powierzchniach, 

np. na rurach, elementach maszyn, panelach 

malowanych metodą proszkową. Taśmę 

Flexi ID wybierzemy z kolei z uwagi na jej 

elastyczność, zwłaszcza w przypadku, gdy 

opisu musimy dokonać z ostrym zagięciem, 

na powierzchni cylindrycznej, na prętach, 

rurach, przewodach lub wężach z PVC. Wykorzystany 

w niej klej zapewnia bardzo ścisłe 

przywieranie do izolacji oraz do kolejny 

warstw taśmy, dzięki czemu etykiety mogą 

być stosowane również jako flagi i owijki. 

Jeśli zależy nam zaś na jak najwyższej 

ochronie przed blaknięciem, zdecydujmy 

się na taśmę z czarnym nadrukiem na matowym 

srebrnym tle (najbardziej odporne 

na płowienie). Dostępne są również taśmy 

ze specjalną fluoroscencyjną („ostrzegającą”) 

warstwą kleju, w kolorze żółtym lub 

pomarańczowym – znajdują zastosowanie 

wszędzie tam, gdzie pozostawić musimy 

kluczową informację dotyczącą specyfiki 

sieci, jej eksploatacji bądź niezbędnych instrukcji 

bezpieczeństwa. 

Oczywiście, trwałość nadruków na etykietach 

laminowanych TZe ma związek nie 

tylko z bardzo dobrymi parametrami wykorzystanych 

materiałów oraz metody umieszczania 

opisu pomiędzy dwoma warstwami 

ochronnymi, ale także z właściwościami 

samego druku termotransferowego. Druk 

termotransferowy odbywa się w podobny 

sposób jak druk termiczny. Pod wpływem Fot. 5. 

Fot. 3. Oznaczanie przełączników. temperatury oraz dzięki dociskowymi głowicy 

drukarki na taśmę nanoszony jest barwnik. 

Nadruk wyróżnia się wysoką odpornością 

na czynniki zewnętrzne. 

Trwałość stała się swego rodzaju synonimem 

taśm TZe. Odporność na zarysowania, 

zmywanie, promieniowanie UV czy 

substancje chemiczne sprawia, że opis 

będzie czytelny przez długie lata – niezależnie 

od warunków. 


Druk etykiet z urządzenia mobilnego 

na Brother PT-E550WVP. 


39

PRODUKTY 


Zestawy wideodomofonowe VP-709 

– rozszerzona funkcjonalność 

w przystępnej cenie 

PROMOCJA 

Seria wideodomofonów VP-709 to innowacyjne rozwiązanie zaprojektowane na potrzeby 

budownictwa jednorodzinnego. 

Niewątpliwą zaletą systemu VP-709 

jest jego elastyczność, podstawowy 

zestaw zawierający panel zewnętrzny 

oraz monitor można rozbudowywać 

o kolejne panele zewnętrzne, 

monitory oraz kamery CCTV. 

Ta cecha jest szczególnie istotna 

w przypadku budynków o dużej powierzchni, 

a także posesji z kilkoma 

furtkami. Dzięki możliwości podłączenia 

dodatkowych kamer CCTV 

zestaw może także pełnić funkcję 

rejestratora. 

Wideomonitor 

z dotykowym wyświetlaczem 

Dzięki nowoczesnemu wzornictwu 

wideomonitory VP-709 stanowią 

ciekawy element aranżacji wnętrz 

domów jednorodzinnych. Monitory 

posiadają wyświetlacz na ekran 7”. 

Dotykowy wyświetlacz LCD umożliwia 

prostą i komfortową obsługę wideodomofonu. 

Fot. 1. 

Wideomonitor 7” z panelem dotykowym VP-709W. 

Panel zewnętrzny 

Panel zewnętrzny wykonany 

ze stali nierdzewnej przeznaczony 

jest do montażu natynkowego. Urządzenie 

wyposażone jest w oświetlacz 

podczerwieni. 

Dodatkowe 

funkcje 

Wideomonitory VP-709B i VP-709W 

oprócz standardowych opcji właściwych 

dla tego typu urządzeń posiadają 

szereg funkcjonalności dodatkowych. 

Po umieszczeniu karty 

Fot. 2 

Wideomonitor 7” z panelem dotykowym VP-709B. 


PRODUKTY 


micro SD w czytniku kart wideomonitor 

może pełnić rolę ramki cyfrowej, odtwarzacza 

muzyki, dyktafonu, a także kalendarza. 

Dzięki opcji FOTO wszystkie osoby, 

naciskające przycisk panelu zewnętrznego 

są fotografowane. Funkcja ta jest szczególnie 

przydatna podczas nieobecności domowników. 

Pulsujące podświetlenie przycisku 

wideomonitora jest powiadomieniem 

o pojawieniu się w systemie nowych zdarzeń 

w postaci zdjęć osób czy wiadomości 

głosowej. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Cechy 

7” wyświetlacz z podświetleniem LED, 

panel dotykowy, 

funkcja foto, 

rejestrator DVR, 

komunikacja wewnętrzna, 

funkcja rozgłoszeniowa, 

możliwość dołączenia dwóch kamer 

CCTV do jednego monitora, 

możliwość podłączenia dwóch paneli 

zewnętrznych do jednego monitora, 

kalendarz, 

funkcja dyktafonu, 

funkcja ramki elektronicznej, 

czytnik kart micro SD, 

odtwarzacz multimedialny, 

kamera z podświetleniem IR, 

możliwość wywołania obrazu na żądanie 

użytkownika, 

wysoka rozdzielczość obrazu, 

regulacja głośności rozmowy, 

regulacja nasycenia barw i jasności, 

regulacja głośności melodii, 

dziewięć polifonicznych melodii, 

nowoczesny design. 

Fot. 3. Panel rozmówny, jednorodzinny, Fot. 4. 

natynkowy VO-701A. 

Tab. 1 Dane techniczne 

parametr 

zasilanie 

pobór prądu 

temperatura pracy 

wideomonitora 

wartość 

230 V AC/13,5 V AC 1200 mA 

50 mA (max),15 mA (w trybie uśpienia) 

0°C do +40°C 

rozmiar ekranu 7” 

rozdzielczość 640 × 480 

czytnik kart 

wymiar 

wideomonitora 

montaż 

Panel rozmówny dwwurodzinny, 

natynkowy V)-702A. 

micro SD 

210 × 116 × 25 mm 

natynkowy 


41

PRZEGLĄD 


Przegląd zestawów wideodomofonowych do budynków jednorodzinnych 

Producent ABB GIRA GIRA GIRA 

Model/seria ABB Welcome TX-44 nt. TX-44 pt. STAL SZLACHETNA 

PANEL ZEWNĘTRZNY 

Montaż natynkowy lub podtynkowy natynkowy podtynkowy podtynkowy 

Wymiary (szer. x wys.) [mm] 110 × 253 × 19 (kamera 40) 110 × 253 160 × 285 

Materiał obudowy stal szlachetna poliwęglan poliwęglan 

stal szlachetna Nirosta V2A 

grubości 3 mm 

Dostępne kolory obudowy stalowy, biały aluminiowy, antracytowy, biały aluminiowy, antracytowy, biały naturalny 

Możliwość montażu 

modułowego 

tak nie tak nie 

Rodzaj kamery czujnik CCD 0,85 cm (1/3”) czujnik CCD 0,85 cm (1/3”) czujnik CCD 0,85 cm (1/3”) 

Obiektyw [mm] szerokokątny szerokokątny szerokokątny 

Kąt widzenia [stopnie] 104 100 100 100 

Sposób transmisji dźwięku 

i obrazu 

cyfrowy cyfrowy cyfrowy cyfrowy 

Rodzaj mikrofonu elektretowy elektretowy elektretowy 

Współczynnik IP 44 IP44 IP44 IP44 

Zabezpieczenie 

„wandaloodporne” 

Maks. ilość podłączeń paneli 

wewn. 

tak tak tak tak 

99 136 136 136 

Dodatkowe funkcjonalności 

• możliwa komunikacja ze 

smartfonami 

• panel wykorzystywany do 

systemu free@home 

• pamięć obrazu 

• przekierowanie na smartfon 

• IP 



• IP 



• IP 

Wyposażenie opcjonalne 

PANEL WEWNĘTRZNY 

Montaż natynkowy/ 

podtynkowy 

• klawiatura numeryczna 

• czytnik kart zbliżeniowych 

• bramka IP 

• skrzynka na listy 

• bramka IP 


• kontrola dostępu 

(transponder, czytnik linii 

papilarnych, klawiatura 

kodowa) 

• bramka IP 


natynkowy natynkowy i podtynkowy natynkowy i podtynkowy natynkowy i podtynkowy 

Wymiary (szer. × wys.) [mm] 55 × 127 (x 21 nt.) 80,7 × 223,3 mm 182 × 240 × 52 mm 

Materiał obudowy tworzywo termoplast termoplast, szkło, metal szkło + aluminium 

Dostępne kolory obudowy 

antracytowy, biały, srebrny 

kilkadziesiąt odmian 

kolorystycznych i stylistycznych 

kilkadziesiąt odmian 

kolorystycznych i stylistycznych 

biały, czarny, seledynowy 

Przekątna monitora [cale] 1,8” – 5,7” 1,8” – 5,7” 14,48 cm TFT 5,7” 

Rozdzielczość monitora [px] 320 × 240 QVGA 320 × 240 QVGA 640 × 480 


Cena katalogowa zestawu 

netto 

• pamięć 

• otwieranie bramy 

• załączanie oświetlenia 

• przekierowanie na IP, 

telefon, TV 

• pamięć 



• rozmowy wewnętrzne 


telefon, TV 

• pamięć 



• rozmowy wewnętrzne 


telefon, TV 

8700 PLN 9121 PLN 12 370 PLN 


PRZEGLĄD 



JUNG LEELEN LEELEN 

TKASVAL114WW ,TKASVAL114, 

TKASVES114, TKASVME114 

JB-304 No18PC/N75B 

JB-304 No18P/N60 

natynkowy/podtynkowy podtynkowy podtynkowy 

178 × 226 102 × 175 102 ×175 

aluminium/stal/mosiądz aluminium aluminium 

biały(lakierowane aluminium), stal, mosiądz, 

aluminium, wg. palety RAL 

srebrny (dowolny kolor – opcja) 

srebrny (dowolny kolor – opcja) 

tak nie nie 

szerokokątna CCD Sony CCD Sony 

1,3 Mpixela 1,3” 1,3” 

130 92 92 

Full-Duplex G.729 / H.264 G.729 / H.264 

pojemnościowy z korektą szumów pojemnościowy pojemnościowy 

IP44 55 55 

solidna, wytrzymała metalowa płyta przednia tak tak 

17 4 4 

• możliwość podłączenia dodatkowych zewnętrznych 

kamer 

• płyta centralna z numerem domu 

• wodoodporny 

• odporny na korozję 

• otwieranie furtki i bramy za pomocą kodu 

• czytnik kart magnetycznych 

• temperatura pracy od -40 do +70°C 

• wodoodporny 

• odporny na korozję 

• otwieranie furtki i bramy za pomocą kodu 

• temperatura pracy od -40 do +70°C 

• klawiatura kodowa 

• moduł czytnika linii papilarnych 

• moduł do breloka zbliżeniowego 

podtynkowy natynkowy lub podtynkowy (opcja) natynkowy 

81 × 223 150 × 210 139 × 239 

termoplast, stal, aluminium, mosiądz ABS ABS 

kremowy, biały, czarny, jasnoszary, aluminium, stal, 

antracyt, mosiądz 

czarny/biały 

czarny/biały 

2,8" 7” 7” 

480 × 640 800 × 480 1440 × 234 

• możliwość instalacji w poziomie/pionie 

• ekran dotykowy 

• interkom 

• nagrywanie wiadomości głosowych 

• zapis i przechowywanie zdjęć odwiedzających 

• możliwość integracji z kamerami zewnętrznymi 

11 000 PLN (videodomofon z jedną stacją wewnętrzną) 

• pamięć zdjęć 


• intercom 

• funkcja prywatności 

• uchwyt magnetyczny 

• dotykowe przyciski 


• dotykowe przyciski 


43

PRZEGLĄD 



Producent Mobotix AG, dystrybutor Linc Polska Sp. z o.o. Mobotix AG, dystrybutor Linc Polska Sp. z o.o. 

Model/seria MX-S15M-Sec-L12 (kamera IP jako wideodomofon) MX-T25M-Sec-L12 (wideodomofon IP) 

PANEL ZEWNĘTRZNY 

Montaż natynkowy, zainstalowany np. w skrzynce na listy natynkowy lub podtynkowy 

Wymiary (szer. x wys.) [mm] 115 × 130 × 33 99 × 99 (sam moduł kamery) 

Materiał obudowy PBT PBT 

Dostępne kolory obudowy brak biały, srebrny, ciemno szary, czarny, bursztynowy 

Możliwość montażu modułowego tak - z dostępnymi akcesoriami (przystosowany do zabudowy) tak 

Rodzaj kamery megapikselowa kamera IP dzień/noc - 5 MPix megapikselowa kamera IP dzień/noc - 5 MPix 

Obiektyw [mm] 12 12 

Kąt widzenia [stopnie] 180° × 160° 180° × 160° 

Sposób transmisji dźwięku 

i obrazu 

strumieniowy przez sieć LAN 

strumieniowy przez sieć LAN 

Rodzaj mikrofonu zewnętrzny (AudioMount lub inny) mikrofon pojemnościowy piezoelektryczny 

Współczynnik IP IP65 (DIN EN 60529) IP65 (DIN EN 60529) 

Zabezpieczenie „wandaloodporne” brak antykradzieżowy moduł elektromagnetyczny 

Maks. ilość podłączeń paneli 

wewn. 


Wyposażenie opcjonalne 

PANEL WEWNĘTRZNY 

150, a z zewnętrznym serwerem SIP bez ograniczeń 150, a z zewnętrznym serwerem SIP bez ograniczeń 

• dostęp z każdego miejsca na świecie, możliwość 

otwierania furtki kodem PIN lub kartą RFID, archiwizacja 

obrazu na karcie SD, serwerze NAS lub udziale sieciowym, 

MxActivitySensor (inteligentna detekcja ruchu), MxLeo 

(wyraźny obraz), MxBus, obsługa zewnętrznych sygnałów, 

czujnik temperatury, powiadomienia e-mail, FTP, 

wbudowany serwer SIP, obsługa telefonii VoIP/SIP, 

multiview, możliwość obsługi alarmów GPS, obsługa 

protokołu OpenVPN. Więcej na www.mobotix.com.pl. 

• obsługa przez iOS App, KeypadRFID, BellRFID, Info- 

Modul, MX-DoorMaster, IO Module, IO Module Ethernet 

Connection, MX-Overvoltage-Protection-Box, MX-NPA- 

Box, MX-GPS-Box, MX-232-IO-Box. 

Więcej na www.mobotix.com.pl. 

• dostęp z każdego miejsca na świecie, możliwość 

otwierania furtki/ drzwi kodem PIN lub kartą RFID, 

archiwizacja obrazu na karcie SD, serwerze NAS lub 

udziale sieciowym, MxActivitySensor (inteligentna 

detekcja ruchu), MxLeo (wyraźny obraz), MxBus, 

obsługa zewnętrznych sygnałów, czujnik temperatury, 

powiadomienia e-mail, FTP, wbudowany serwer SIP, 

obsługa telefonii VoIP/SIP, multiview, możliwość obsługi 

alarmów GPS, obsługa protokołu OpenVPN. Więcej na 

www.mobotix.com.pl. 

• obsługa przez iOS App, KeypadRFID, BellRFID, Info- 

Modul, MX-DoorMaster, IO Module, IO Module Ethernet 

Connection, MX-Overvoltage-Protection-Box, MX-NPA- 

Box, MX-GPS-Box, MX-232-IO-Box. 


Montaż natynkowy/podtynkowy natynkowy lub podtynkowy natynkowy lub podtynkowy 

Wymiary (szer. × wys.) [mm] 99 × 99 × 37 99 × 99 × 37 

Materiał obudowy tworzywo lakierowane tworzywo lakierowane 

Dostępne kolory obudowy czarny, biały czarny, biały 

Przekątna monitora [cale] 3,5" 3,5" 

Rozdzielczość monitora [px] 320 × 240 320 × 240 


• ekran dotykowy do obsługi wideodomofonu umożliwiający 

zarządzanie 8 kamerami Mobotix 

• Wi-Fi (klient lub Access Point) 

• RFID. 


• ekran dotykowy do obsługi wideodomofonu umożliwiający 

zarządzanie 8 kamerami Mobotix 

• Wi-Fi (klient lub Access Point) 

• RFID 


Cena katalogowa zestawu netto € 838 € 798 


PRZEGLĄD 



SOMFY SOMFY ZAMEL Zamel 

V400 V600 VP-707P VP-709W + VP-701A 

natynkowy natynkowy natynkowy/podtynkowy natynkowy 

101 × 153 130 × 260 112 × 158 × 38 210 × 116 × 25 

aluminium aluminium aluminium stal nierdzewna 

szczotkowane aluminium szczotkowane aluminium grafit stal nierdzewna 

nie 

nie 

kolor 1/3 CCD 720 kolor 1/3 CCD 720 CCD CCD 

72 72 53 52 

2 przewody 2 przewody przewodowy transmisja przewodowa 

pojemnościowy pojemnościowy pojemnościowy pojemnościowy 

IP X3 IP X3 IP44 IP44 

tak tak tak nie 

2 2 4 4 

minimalne oświetlenie: 0,05 luxa 

• minimalne oświetlenie: 0,05 luxa 

• wbudowany czytnik linii papilarnych 

do automatycznego otwierania 

bramy lub furtki 

podświetlenie IR 

podświetlenie LED 

kamery CCTV 

natynkowy natynkowy natynkowy natynkowy 

225 × 150 225 × 150 171 × 241 210 × 116 

tworzywo sztuczne tworzywo sztuczne plastik plastik 

biały, czarny, lustro czarny czarny czarny, biały 

7 7 7 7 

480 × 234 480 × 234 480 × 234 640 × 480 

• przechowuje zdjęcia osób 

dzwoniących 

• wbudowany pilot 5-kanałowy RTS 

Somfy 

• można dołączyć drugi panel 

wewnętrzny 

• przechowuje zdjęcia osób 

dzwoniących 

• wbudowany pilot 5-kanałowy RTS 

Somfy 

• można dołączyć drugi panel 

wewnętrzny 

• funkcja foto 

• dotykowy monitor z polskim menu 

• funkcja foto ramki 

• interkom 

• funkcja foto 

• rejestrator DVR 

• dotykowy monitor z polskim menu 

• funkcja fotoramki 

1840 PLN 2800 PLN 741 PLN 749 + 219 PLN 


45

INTELIGENTNY 

budynek 

KNX – sterowanie 

oświetleniem za pomocą 

czujników ruchu i obecności 

– przykłady konfiguracji systemu 

Czujniki ruchu i obecności to jedne z częściej występujących urządzeń w systemie KNX. Ich 

zadaniem jest detekcja osób przemieszczających się lub przebywających w poszczególnych 

pomieszczeniach. 

Efektem detekcji ruchu/obecności 

może być załączenie oświetlenia, 

zwiększenie temperatury w pomieszczeniu, 

uruchomienie systemu 

wentylacji lub przekazanie informacji 

do systemu multi-room’u, 

poprzez który załączona zostanie 

odpowiednia strefa audio. Bardzo 

ważnym działaniem jest również 

reakcja systemu na brak ruchu/obecności 

w danej strefie. W tym przypadku 

efektem jest reakcja przeciwna 

do przykładów poprzednich, 

np. wyłączenie światła w pokoju, 

w którym nikt nie przebywa, obniżenie 

temperatury czy też wyłączenie 

muzyki. Dzięki takiej reakcji, wykorzystującej 

czujniki ruchu i obecności, 

system sterowania urządzeniami 

w domu spełnia podstawowe 

kryteria automatyzacji. Wchodząc 

do pokoju, nie musimy włączać 

oświetlenia za pomocą przycisków, 

ustawiać wartości zadanej temperatury. 

Wystarczy, że osoba konfigurująca 

poszczególne urządzenia, 

zaprogramuje odpowiednie ustawienia. 

W połączeniu z pracą sensorów, 

system sam wykona wcześniej przewidziane 

funkcje. Korzyścią jaką 

otrzymuje użytkownik jest nie tylko 

Rys. 1. 

oszczędność energii, ale również komfort 

korzystania z automatyki systemu. 

Załączanie i wyłączanie oświetlenia 

Pierwszym przykładem realizacji automatyki 

sterowania z zastosowaniem czujników 

ruchu jest załączanie i wyłączanie oświetlenia. 

Podstawowa konfiguracja systemu 

przedstawiona została na rysunku nr 1. 

Rys. 3. 

Konfiguracja systemu KNX do załączania/wyłączania oświetlenia. 

Rys. 2. 

Schemat blokowy załączania/wyłączania 

oświetlenia. 

Struktura systemu uwzględniająca parametr jasności pomieszczenia. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Czujnik ruchu połączony jest za pomocą 

adresu grupowego z elementem odpowiedzialnym 

za załączanie/wyłączanie oświetlenia. 

Najczęściej tego typu sterowania 

wykorzystywane jest w pomieszczeniach 

w których wymagana jest tylko detekcja ruchu 

dla potrzeb automatycznego załączania/ 

wyłączania światła np. korytarzach, piwnicach, 

strychach, garażach. Schemat sposobu 

sterowania przedstawiony został na rysunku 

nr. 2. Czujnik jasności za pomocą adresu 

grupowego 0/1 (np. Sphinx 331 firmy Theben) 

przesyła rozkaz 1- bitowy do modułu 

przekaźnikowego 2304 firmy Jung). Efektem 

działania systemu jest każdorazowe załączenie 

oświetlenia w przypadku wykrycia 

ruchu oraz wyłączenie oświetlenia po określonym 

czasie od wykrycia braku ruchu. 

Czas ten, określany jako czas opóźnienia 

wyłączenia powinien być tak dobrany 

podczas parametryzacji, aby nie wyłączał 

oświetlenia zbyt szybko. Pozorne oszczędności 

energii uzyskane w taki sposób, mogą 

być skonsumowane poprzez częste awarie 

źródeł światła oraz uciążliwe użytkowanie. 

Rys. 4. 

Schemat blokowy sterowania oświetleniem z uwzględnieniem czujnika jasności. 

Rys. 5. 

Przykład parametryzacji czujnika ruchu uwzględniającego jasność pomieszczenia. 

Oświetlenie zależne od innych 

czynników 

Drugim przykładem jest analogiczne sterowanie 

oświetleniem w pomieszczeniach, 

w których należy brać pod uwagę zewnętrzne 

oświetlenie z niezależnych źródeł światła. 

Np. pokój doświetlany w ciągu dnia 

przez światło słoneczne. Czujnik ruchu powinien 

współpracować z czujnikiem jasności 

(struktura systemu – rys. 3.). 

Czujnik jasności, powyżej zadanego przez 

programistę progu jasności, wysyła sygnał 

blokowania działania czujnika ruch (adres 

grupowy 0/2), czujnik ruchu załącza przekaźnik 

(adres grupowy 0/1). Uzyskujemy 

w ten sposób załączanie oświetlania uzależnione 

od dwóch warunków: wykrycie ruchu 

przy jasności mniejszej niż zakładana. Efektem 

działania tej prostej funkcji jest załączanie 

oświetlenia tylko w przypadku, gdy 

w pomieszczeniu jest ciemno. Schemat blokowy 

takiej funkcjonalności przedstawiony 

został na rysunku nr 4. 

Tego typu funkcjonalność bardzo często jest 

przewidziana przez producentów urządzeń 

systemu KNX i czujniki ruchu mają wbudowane 

czujniki jasności. Połączenie tych 

dwóch parametrów realizujemy poprzez parametryzację 

samego czujnika ruchu. Przykład 

parametryzacji uwzględniającej taką 

funkcję dla czujnika Sphinx 331 przedstawiony 


Oświetlenie z dodatkowym 

sterowaniem ręcznym 

Trzeci przykład załączania oświetlenia 

uwzględnia dodatkowo sterowanie ręczne. 

System rozbudowany jest o przycisk, który 

wysyła sygnał blokujący/odblokowujący 

do czujnika ruchu (z wbudowanym czujnikiem 

jasności) rysunek 6 – krok 1 (adres 

grupowy 0/7). Czujnik ruchu, w przypadku 

przyjęcia rozkazu zablokowania, blokuje 

swoje działanie i jednocześnie wysyła rozkaz 

załączenia przekaźnika – rysunek 6 – 

krok 2 (adres grupowy 0/1). 

Analogicznie wygląda sterowania w sytuacji 

odwrotnej. Jeżeli przycisk wyśle rozkaz 

wyłączenia, odblokuje to czujnik ruchu, 

który wyśle rozkaz wyłączenia przekaźnika 

i rozpocznie swoje działania detekcji ruchu. 

Przykład parametryzacji dla takiej konfiguracji 

czujnika przedstawiony został na rysunku 

nr 7. Dzięki takiemu połączeniu uzyskujemy 

dwie funkcjonalności sterowania 

za pomocą jednego przyciśnięcia przycisku: 

zablokowanie działania czujnika i załączenie 

oświetlenia oraz wyłączenie oświetlenia 

i jednoczesne odblokowanie czujnika przy- 

Rys. 6. Schemat blokowy działania czujnika ruch z blokowaniem pracy automatycznej. 


47

INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 7. 

gotowujące go do dalszej automatycznej 

pracy. 

Dwa lub więcej czujników 

Czwarty przykład prezentuje możliwości 

współpracy dwóch lub większej ilości czujników 

ze sobą. Częstym błędem podczas 

Rys. 8. 

Rys. 9. 

Przykład parametryzacji czujnika ruchu z blokowaniem i odblokowywaniem jego 

działania. 

Współpraca „master/slave” dwóch czujników ruchu. 

konfiguracji systemu KNX, jest łączenie 

wielu czujników ruchu w jednej grupie 

adresowej z jednym elementem wykonawczym. 

W takiej sytuacji czujniki pracują niezależnie 

i ich reakcje na wykrycie ruchu lub 

braku ruchu powodują wzajemne załączania 

i wyłączania. Podobną sytuację mamy 

Schemat blokowy połączeń grupowych przy sterowaniu oświetleniem z kontrolą 

jasności pomieszczenia. 

podczas łączenia w jednej grupie czujnika 

ruchu z przyciskiem sterującym elementem 

wykonawczym. Typowe czujniki wyposażone 

są w możliwość pracy typu master/ 

slave. W takiej współpracy tych elementów, 

jeden z czujników jest elementem detekcyjnym 

i umożliwiającym nastawy czasów 

opóźnienia załączania, wyłączania (master) 

natomiast drugi pełni tylko funkcje detektora 

ruchu (slave). Przykład poprawnej konfiguracji 

grup adresowych przedstawiony 


Pierwszy adres grupowy służy do przekazania 

informacji o detekcji ruchu w strefie 

obsługiwanej przez pierwszy czujnik (slave) 

do czujnika głównego (master) – adres grupowy 

0/3, obsługującego drugą strefę detekcji. 

Czujnik ten jest jednocześnie elementem 

zarządzającym rozkazami sterowania 

elementem wykonawczym – przekaźnikiem 

– za pomocą adresu grupowego 0/1. 

Utrzymywanie stałej jasności 

w pomieszczeniu 

Piąty przykład to zastosowanie detekcji 

obecności do utrzymywania stałej jasności 

w pomieszczeniu. Tego typu funkcjonalność 

jest elementem najczęściej wbudowywanym 

w czujniki ruchu o znacznie bardziej 

rozbudowanych parametrach oraz bardziej 

precyzyjnych detektorach PIR, nazywanych 

czujnikami obecności. Czujniki tego typu 

standardowo wyposażone są w detekcję 

jasności oraz regulatory. Dzięki połączeniu 

tych wszystkich funkcjonalności, mamy 

do dyspozycji dużo więcej możliwości sterowania. 

Jedną z nich jest utrzymywanie 

stałej jasności we współpracy z odpowiednim 

elementem wykonawczym – ściemniaczem. 

Zasada działania przedstawiona 

została na rysunku nr 9. 

Podstawowym połączeniem jest adres grupowy 

sterowania rozjaśnianiem i zaciemnianiem 

źródła światła. Sterowanie to może 

być typu 4- lub 8-bitowego. Umożliwia 

ono rozjaśnianie lub przyciemnianie 

źródła oświetlenia za pomocą elementu 

wykonawczego – ściemniacza (adres grupowy 

0/4). Kontrola jasności realizowana 

jest za pomocą regulatora wbudowanego 

w czujnik obecności, na podstawie porównania 

wartości zadanej, nastawianej przy 

pomocy adresu grupowego 0/6 i wartości 

zmierzonej przez czujnik jasności. Cały 

proces regulacji możliwy jest dzięki sprzę- 


INTELIGENTNY 

budynek 

Na temat 

projektowania 

w systemie KNX 

czytaj więcej 

na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

Przedstawione przykłady to tylko niewielki 

obszar zastosowań obecnie wykorzystywanych, 

zaawansowanych elementów sensoryczno-regulacyjnych, 

jakimi są czujniki 

ruchu i obecności, oferowane przez producentów 

urządzeń systemu KNX. Oprócz 

standardowych funkcji, odzwierciedlonych 

w postaci obiektów komunikacyjnych 

i parametryzacji, umożliwiają one łączenie 

z innymi urządzeniami, tworząc automatyczny 

system sterowania zaawansowanymi 

funkcjami oświetlenia domu. Począwszy 

od załączania i wyłączania światła 

a skończywszy na regulacji jasności w poszczególnych 

pomieszczenia po wykryciu 

obecności domowników. 

Andrzej Stachno 

Certyfikowane Centra Szkoleniowe KNX 

www.knxpolska.org 

Najbliższe terminy szkoleń KNX: 

żeniu zwrotnemu w postaci bezpośredniego 

oddziaływania sterowanego oświetlenia 

na czujnik jasności. Za pomocą adresu grupowego 

0/5 zrealizowane jest połączenie 

z dodatkowym przyciskiem, który umożliwia 

ręczne blokowanie układu regulacji. 

Dzięki wbudowanemu czujnikowi obecności 

i parametrycznego powiązania go 

z regulatorem oświetlenia, regulacja jest 

możliwa tylko w przypadku wykrycia ruchu 

(obecności). 

Szkolenie podstawowe KNX 

8 - 11 stycznia 2015 (czwartek-niedziela), Warszawa 

26 - 29 stycznia 2015 (poniedziałek-czwartek), Warszawa 

19 - 22 lutego 2015 (czwartek-niedziela), Wrocław 

Szkolenie zaawansowane KNX 

19 – 22 stycznia 2015 (poniedziałek - czwartek), Warszawa 

Szczegóły na www.knxpolska.org 

REKLAMA 


49

INTELIGENTNY 

budynek 

Z nową elektroniką Berker by Hager życie staje się prostsze. 

Berker.Net 

Kompleksowo. Stylowo. Innowacyjnie. 

PROMOCJA 

Firma Hager wprowadza na rynek nowe, innowacyjne rozwiązania systemowe Berker.Net – 

dostępne w ramach oferty osprzętu Berker by Hager. Elektronika zastępuje dotychczasowe, 

odrębne rozwiązania Funkbus, RolloTec i BLC. 

Podstawę systemu stanowi 9 mechanizmów 

i 16 nasadek aplikacyjnych. 

Dzięki wzajemnej kombinacji 

odpowiednich elementów uzyskać 

możemy ponad 400 funkcji. Oferta 

obejmuje produkty do zastosowania 

w klasycznych instalacjach elektrycznych, 

a także rozwiązania bezprzewodowe 

oparte na standardzie radiowym 

KNX, które są kompatybilne z przewodową 

instalacją inteligentnego systemu 

KNX. Dzięki temu Berker.Net, 

jako rozwiązanie systemowe, idealnie 

nadaje się zarówno do nowo wybudowanych 

obiektów, jak i do rozbudowy 

istniejących instalacji. 

W trakcie rozwoju systemu Berker.Net 

opracowano nasadki funkcyjne 

w taki sposób, aby zapewnić szeroką 

funkcjonalność, a jednocześnie aby 

posiadały wspólne wzornictwo idealnie 

dopasowane do serii wzorniczych 

osprzętu marki Berker by Hager – 

B.Kwadrat, B.3 i B.7, Q.1 i Q.3, K.1 

i K.5 oraz R.1 i R.3. 

Szeroką ofertę komponentów systemu 

występujących w programach 

osprzętowych, uzupełniają samodzielne 

elementy sterujące i nadajniki do zabudowy 

w puszkach podtynkowych, radiowe zewnętrzne 

czujniki ruchu, czujniki natężenia 

oświetlenia i otwarcia okna oraz ręczne piloty 

sterujące. 

Sterowanie oświetleniem, żaluzjami, a także 

sterowanie z wykorzystaniem czujników 

ruchu, to najważniejsze funkcje, które mogą 

zostać zrealizowane dzięki zastosowaniu elementów 

systemu Berker.Net. Indywidualne 

mechanizmy sterujące mogą w łatwy sposób 

zostać przewodowo połączone z rozszerzeniami, 

dając możliwość stworzenia kolejnych 

punktów obsługi. System Berker.Net 

posiada również szereg radiowych elementów 

mogących pracować jednocześnie jako 

nadajniki i odbiorniki, co pozwala na dodatkowe 

zwiększenie funkcjonalności. Gamę 

przycisków uzupełniają płaskie nadajniki 

ścienne zasilane bateriami lub energią słoneczną. 

Ich instalacja jest całkowicie bezinwazyjna 

i można ją wykonać na dowolnym 

podłożu, np. na szklanych ścianach. 

Dodatkowo pełną elastyczność w każdym 

pomieszczeniu zapewniają piloty zdalnego 

sterowania, dostępne w zróżnicowanej liczbie 

kanałów. 

Instalacja oraz przyporządkowanie funkcji 

elementów radiowych następuje przy użyciu 

prostego sposobu połączenia, co znajduje 

odzwierciedlenie w nazwie sposobu 

konfiguracji systemu – quicklink – jest 

to szybkie (quick) połączenie (link), bez 

użycia narzędzi, przez naciśnięcie przycisków, 

wykorzystujących do komunikacji 

radiowy standard KNX. 

Poszerzenie zakresu usług – redukcja 

kosztów przechowywania 

Berker.Net, to wielofunkcyjne rozwiązanie 

i innowacyjny następca systemów Berker 

Funkbus, RolloTec i BLC. Zaletą rozwiązania 

opartego na jednej wspólnej platformie 

technicznej jest możliwość jego indywidualnego 

montażu przez każdego instalatora, 

w sposób uzależniony od poziomu jego 

wiedzy i korzystny dla klienta końcowego. 

Dzięki temu, wstępnie skonfigurowane 

urządzenia, ułatwią pracę początkującym, 

gdyż mogą oni korzystać z prostego trybu 

programowania quicklink, natomiast zaawansowany 

instalator – integrator KNX, 

w połączeniu z bramką radiową systemu 

KNX, wykorzysta urządzenia do pełnego 

sterowania funkcjami inteligentnego 

budynku konfigurując funkcje za pomocą 

programu ETS. Całość można wykonać 

przy użyciu mniejszej ilości komponentów, 

oferujących więcej funkcji. Oznacza 

to oszczędność w magazynowaniu, szybszą 

instalację i obsługę. 

Komfortowe zastosowania 

konwencjonalne 

Jako system charakteryzujący się dużą elastycznością, 

Berker.Net przekonuje rozwiązaniami 

dla niemal każdej instalacji. Jeżeli 

pragną Państwo, na przykład, wymienić 

włącznik na ściemniacz, Berker.Net oferuje 

uniwersalny ściemniacz przyciskowy 

w dowolnym wzornictwie osprzętu Berker 

by Hager. Reguluje on niemal każdy rodzaj 

żarówek, nie powodując migotania i zapewniając 

niezawodność, a jednocześnie nadaje 


INTELIGENTNY 

budynek 

Rozbudowa systemu KNX 

Jeśli Państwa oczekiwania wzrosną, system 

Berker.Net oferuje jeszcze więcej, czyli 

integrację z istniejącym systemem KNX. 

Jeżeli, na przykład, w ogrodzie zostanie wybudowana 

altanka z funkcjami oświetlenia 

i ściemniania, będzie ją można wyposażyć 

w urządzenia komunikacyjne systemu radiowego, 

a następnie przyłączyć je do istniejącej 

w domu centralki radiowej instalacji 

KNX. Jest ona bramą do systemu przewodowego 

KNX. Dzięki komunikacji dwukierunkowej 

sygnały radiowe można przesyłać 

z altanki do domu i z powrotem do ogrodu, 

aby włączyć w nim np. oświetlenie ścieżek 

i wejścia lub podnieść markizę w domu. 

Wszystko to za pomocą naciśnięcia przycisku! 

Przewodowa instalacja inteligentnego 

budynku KNX tworzy funkcjonalną całość 

z dodatkową instalacją radiową, na bazie 

sprawdzonego standardu radiowego KNX. 

się do stosowania z nowoczesnymi typami 

oświetlenia, np. ściemnianymi żarówkami 

LED oraz ściemnianymi żarówkami energooszczędnymi. 

System Berker.Net umożliwia 

realizacje funkcji komfortowych, takich jak, 

zależne od czasu oraz poziomu jasności sterowanie 

żaluzjami oraz umożliwia obsługę 

za pomocą pilotów zdalnego sterowania, bez 

konieczności kucia ścian i układania dodatkowych 

przewodów. Dzięki zastosowaniu 

nasadek radiowych KNX można go wysterować 

dwukierunkowo oraz zastosować w niemal 

wszystkich istniejących instalacjach. 

Inteligentna technologia jako 

rozwiązanie radiowe 

Zastosowanie technologii radiowej świadczy 

o wielkiej sile systemu Berker.Net. 

Poszczególne komponenty składają się 

z mechanizmów oraz nasadek radiowych, 

tworząc inteligentny system nadajników 

i odbiorników. Obciążenie podłączone 

do mechanizmu podtynkowego, w połączeniu 

z nasadkami radiowymi KNX, może być 

sterowane sygnałem radiowym za pomocą 

nadajników radiowych lub innych urządzeń 

radiowych, bez konieczności łączenia ich 

ze sobą przewodami. Z drugiej strony, nasadki 

mogą sterować nie tylko bezpośrednio 

podłączonym obciążeniem do mechanizmu, 

na którym są zamontowane, lecz można 

je także skonfigurować jako nadajnik i zdalnie 

sterować za ich pośrednictwem innymi 

odbiornikami w systemie radiowym KNX. 

W domu lub w biurze, niewielkimi środkami 

można w inteligentny sposób wyposażyć 

pomieszczenia bez dodatkowego nakładu 

związanego z montażem. Instalacja systemu 

Berker.Net umożliwi indywidualne i komfortowe 

sterowanie żaluzjami i oświetleniem. 

Odbywa się ono na wiele sposobów: przy 

użyciu radiowej nasadki czasowej sterującej 

pracą żaluzji, uzależnionej od stopnia jasności 

radiowego czujnika natężenia, ręcznie przy 

użyciu przycisku żaluzjowego lub wygodnie 

przy użyciu podręcznego, radiowego pilota. 

Przykładowo przy użyciu czterokrotnego 

przycisku radiowego, założonego na pojedynczy, 

uniwersalny ściemniacz przyciskowy, 

można uruchomić kilka lamp, przyciemnić 

je, uruchomić sceny świetlne, 

podnieść i opuścić rolety. Z przemyślanego 

połączenia radiowych nadajników, odbiorników, 

gniazd radiowych, ściemniaczy, 

kontaktronów okiennych, czujników jasności 

i ruchu, powstają przekonujące rozwiązania 

komunikacyjne, które są wyjątkowo 

praktyczne i komfortowe dla użytkownika. 

Oprócz lokalnych nasadek funkcyjnych 

zamontowanych na mechanizmach, do sterowania 

funkcjami można jeszcze wykorzystać 

płaski nadajnik ścienny zamontowany 

w dowolnym miejscu lub pilot zdalnego sterowania. 

Najważniejsza cecha tego rozwiązania 

i informacja dla instalatorów jest taka, 

że również bez znajomości standardu KNX, 

każdy instalator będzie w stanie wykonać 

instalację systemu komunikacji radiowej 

i uruchomić ją beznarzędziowo, wykorzystując 

prosty tryb programowania quicklink 

za pomocą przycisków. 

Quicklink – uruchomienie przez 

naciśnięcie przycisku 

Instalacja oraz przyporządkowanie funkcji 

i komponentów systemu Berker.Net odbywa 

się w łatwy sposób – bez użycia narzędzi, 

poprzez proste naciśnięcie dwóch przycisków. 

W taki sposób można skonfigurować 

niemal każdą żądaną funkcję. W tym celu 

każdy odbiornik jest wyposażony w przycisk 

konfiguracji (cfg), a każdy nadajnik 

w przycisk konfiguracji i przycisk funkcyjny 

(cfg + fct). Wszystkie funkcje są wyświetlane 

za pomocą kolorowych, funkcyjnych 

diod LED i można je przeglądać przy 

użyciu przycisku fct. 

Szybkie uruchomienie idealnie nadaje się, 

w szczególności, do małych i średnich instalacji, 

w których poszczególne komponenty 

komunikują się między sobą wyłącznie drogą 

radiową. Każdy instalator może w kilku 

prostych krokach zaprogramować do 20 

urządzeń, aby wykonać w ten sposób wygodny 

system sterowania radiowego. 

Aby poznać pełne możliwości systemu 

Berker.Net, zapraszamy na dedykowane 

szkolenie poświęcone systemowi radiowemu. 

Więcej informacji znajdziecie Państwo 

na stronie www.hager.pl pod hasłem Akademia 

Hager. 

• 


51

INTELIGENTNY 

budynek 

Integracja różnych protokołów 

komunikacyjnych w systemie 

inteligentnego domu 

– innowacyjne rozwiązanie firmy Hemms 

PROMOCJA 

Automatyka budynkowa jest coraz częściej wykorzystywana w pomieszczeniach biurowych, 

mieszkaniach oraz domach. Udogodnienia jakie ze sobą niesie i jednocześnie możliwość 

kontrolowania zużycia mediów zachęca ludzi do zakładania systemów inteligentnego 

zarządzania budynkiem. 

Problemem jaki się pojawia przy 

szerokiej ofercie dostępnych na rynku 

produktów jest integracja protokołów 

różnych producentów w jednym 

systemie w funkcji celu jakim 

jest maksymalizacja funkcjonalności 

przy minimalnym nakładzie pracy 

i kosztów. Naprzeciw oczekiwaniom 

klientów wyszła firma Hemms, która 

wprowadziła system umożliwiający 

adaptację najpopularniejszych 

protokołów komunikacyjnych, przewodowych 

jak KNX (dawniej EIB), 

CAN oraz bezprzewodowego Zig- 

Bee. Nie jest to jedyne rozwiązanie 

na rynku, jednak serwer poza fizyczną 

zamianą protokołów udostępnia 

aplikację Hemms Instalator (HI) 

do ich przetwarzania i programowania 

odpowiednich reakcji systemu. 

To połączenie sprawia, że urządzenie 

Hemms Home Server staje się 

potężnym narzędziem do zarządzania 

inteligentnym budynkiem przy 

minimalnym nakładzie pracy przez 

Integratora. 

Serwer, a zarazem sterownik systemu 

oparty jest na niezawodnym 

systemie wbudowanym firmy National 

Instruments (NI) z serii sbRio. Umożliwienie 

podłączenia różnych protokołów 

zostało zrealizowane z wykorzystaniem 

autorskiej płytki pośredniczącej, którą połączono 

z serwerem przy pomocy wyprowadzenia 

Mezzanine. Jest to standardowe 

złącze stosowane do rozszerzania funkcjonalności 

urządzeń sbRio. Hemms Instalator 

jak i całe oprogramowanie w oparciu, 

o które funkcjonuje Home Serwer zostało 

Rys. 1. Narzędzie do tworzenia scenariuszy na urządzeniach mobilnych. 


INTELIGENTNY 

budynek 

Rys. 2. 

Narzędzie do tworzenia definicji i powiązań (Hemms Instalator). 

opracowane w środowisku LabView (NI) 

przez co występuje pełna zgodność poczynając 

od warstwy aplikacji na warstwie 

fizycznej kończąc. Podejście takie gwarantuje 

długoletnią, stabilną pracę całego 

systemu co jest wymogiem kluczowym dla 

tego typu produktów aby w rezultacie mogły 

one zostać uznane przez użytkowników 

końcowych za produkty godne zaufania 

i bezpieczne. 

Fizyczna zamiana protokołów 

Dane magistrali CAN są odbierane bezpośrednio 

przez serwer w postaci ramek. 

Na jedną ramkę składa się 15 bajtów: bajt 

startu, 12 bajtów danych, bajt sumy kontrolnej 

oraz bajt stopu. Bajty danych zawierają 

informację o nadawcy ramki, instrukcji 

do wykonania oraz stanie danego 

modułu. 

Transmisja z wykorzystaniem protokołu 

KNX najpierw trafia na płytkę pośredniczącą, 

gdzie następuje zamiana transmisji 

z KNX na TP-UART, a następnie w postaci 

szeregowej przesyłana jest do serwera, 

gdzie interpretowane są komendy KNX. 

Aby zapobiec pominięciu niektórych ramek 

zastosowano bufory nadawcze i odbiorcze. 

W miejscach, w których nie ma możliwości 

przygotowania infrastruktury przewodowej 

skorzystać trzeba z rozwiązań 

bezprzewodowych. Taką możliwość daje 

protokół ZigBee. Dane odbierane z sieci 

ZigBee również najpierw trafiają na płytkę 

pośredniczącą. Pierwszym etapem jest 

przesłanie danych z klucza USB ZigBee 

do mikrokontrolera opartego o system Linux 

Embedded. Układ SOM (System-on- 

-Module) przebudowuje ramkę protokołu 

ZigBee na ramkę protokołu UART, która 

dalej w transmisji szeregowej przesyłana 

jest do serwera. 

Serwer po przetworzeniu otrzymanych danych 

wysyła odpowiednie komendy do modułów 

inteligentnego budynku. W tym wypadku 

przebudowanie ramek do wymagań 

odpowiednich protokołów przebiega odwrotnie. 

Dane wysyłane z serwera w postaci 

szeregowej trafiają przez odpowiednie 

moduły na płytce pośredniczącej do elementów 

sterujących. 

Rozwiązanie firmy Hemms daje nowe 

możliwości rozwoju tego sektora automatyki. 

Dzięki niemu projektanci systemów 

inteligentnego zarządzania budynkiem 

mogą zwiększyć funkcjonalność swoich 

systemów poprzez zastosowanie gotowych 

rozwiązań różnych firm bez ograniczenia 

sposobem komunikacji z wykorzystaniem 

bardzo prostego narzędzia do tworzenia 

powiązań. Co więcej, w HI jest również 

narzędziem do tworzenia definicji, która 

wyświetla się użytkownikom końcowym 

systemu w postaci ergonomicznej wizualizacji 

na urządzeniach mobilnych. W rezultacie, 

w ramach jednego etapu prac deweloperskich, 

realizowane są dwie funkcje 

jednocześnie co znacząco skraca czas stworzenia 

efektu jaki oczekuje klient końcowy. 

Dodając do tego fakt, że wszelkie scenariusze 

działania systemu opracowywane 

są już na wyższej warstwie z wykorzystaniem 

aplikacji dostępnej również przez 

użytkowników końcowych można uznać 

pracę Integratora za zakończoną. 

Co wyróżnia protokoły KNX, CAN oraz 

ZigBee, a co najważniejsze - jak tworzy 

się ich powiązania oraz definicje - uczymy 

w trakcie jednodniowych szkoleń na terenie 

całego kraju, na które serdecznie 

zapraszamy. 

Robert Kałaska 

Hemms 


53

PROGRAMY 


PROMOCJA 

Megacennik 

i BMECAT 

Ogromna ilość produktów funkcjonujących na rynku światowym zrodziła potrzebę 

uporządkowania opisu produktu. Producenci i dostawcy opisują produkt w cennikach 

i katalogach, jednak format opisu zwykle bardzo się różni. Odbiorcy końcowi oraz 

pośrednicy handlowi (hurtownie, sklepy, e-commerce) w zależności od zastosowań 

i aplikacji potrzebują wyczerpujących danych. Kolejnym problemem oprócz opisu danych 

jest pobieranie i przekazywanie, czyli wymiana. Wprowadzenie jednolitego opisu danych 

rozwiązuje oba problemy. 

Od wielu lat Konsorcjum Elmega 

rozwija jedyną w Polsce darmową 

bazę danych - popularny Megacennik. 

Baza od stanu początkowego jest 

ciągle udoskonalana i rozbudowywana 

o kolejne funkcjonalności, nowe 

produkty oraz zmieniana pod kątem 

formatu danych. 

Początkowo dane gromadzone były 

w formacie „Megacennika.xls”, kolejno 

w formacie „SHE.xls”. Po wprowadzeniu 

wersji polskiej ETIM, czyli 

ujednoliconej klasyfikacji produktów 

elektrotechnicznych, jednoznacznie 

opisującej wyrób (klasa, cecha, wartość), 

dane produktów w ten sposób 

opisane pojawiły się w Megacenniku. 

Pomimo zasadniczych zalet takiej 

klasyfikacji: 

 

dokładnego opisu produktu – 

umożliwia szybką identyfikację 

produktu po jego parametrach 

technicznych przez użytkowników 

baz danych i w procesach 

biznesowych, eliminuje błędy 

w identyfikacji, 

 

 

poprawy efektywności komunikacji 

– w łańcuchu dostaw, 

eliminacji błędów w identyfikacji 

produktu, 

 

możliwości wielokrotnego wykorzystania 

danych (tworzenie kart katalogowych, 

opisów), 

nie wszystkie produkty ją posiadają. Wymaga 

to bowiem od producentów i dostawców 

uporządkowania swojej bazy danych 

w sposób jednoznaczny (kod, EAN, przynależność 

do klasy, nadanie cech oraz wartości). 

Jest to proces długotrwały ale ciągle 

postępujący. Gdyby nie konsekwentna 

praca SHE i ETIM Polska zapewne proces 

wprowadzenia klasyfikacji przebiegałby 

znacznie wolniej. 

Po uporządkowaniu formy danych za pomocą 

ETIM przyszła kolej na wykorzystanie 

standardu wymiany danych BMEcat. 

Dane produktowe klasyfikacji zapisane 

są w postaci struktury xml (Extensible Markup 

Language). Tak struktura może być generowana 

przez każdy system informatyczny 

(np. SAP, ERP XL) a także pobierana 

i zapisywana przez te systemy. 

Co zawierają dane? 

Dane w formacie BMEcat zawierają podstawowe 

dane opisujące produkt (nazwa 

u producenta, kod, EAN itp., cena cennikowa, 

klasyfikacja wg ETIM), dane logistyczne 

(jednostka miary, waga, wymiary, 

opakowanie zbiorcze itp.), a także dołączone 

dodatkowe informacje (np. szczegóły, 

skrócona nazwa itp.) i pliki (zdjęcia, karty 

katalogowe, instrukcje montażu, certyfikaty 

i dopuszczenia). Informacje zapisane w tym 

formacie zwierają wszystkie dane związane 

z produktem. 

Dane mogą być wykorzystane przez odbiorcę 

na wiele sposobów: 

 

 

 

tworzenie baz danych do sklepów internetowych, 

katalogów (wielojęzycznych), 

ulotek, ofert 

tworzenie baz danych w systemach informatycznych 

ERP zarówno u producentów, 

jak i u odbiorców 

wykorzystanie danych przy elektronicznym 

przesyle e- dokumentów (EDI) zarówno 

przy zamówieniach, potwierdzeniach 

zamówień i fakturach. 

Dane w formacie BMEcat łatwo jest wymieniać, 

przetwarzać oraz aktualizować 

we wszystkich aplikacjach je wykorzystujących. 

Te procesy wykonywane są automatycznie 

przez systemy ERP oraz wykorzystywane 

aplikacje. 

Megacennik - jako baza danych - posiada 

ponad 700 tys. rekordów, aktualizowanych 

automatycznie. Praca ręczna administratorów 

nie jest możliwa. Korzystanie 

z dobrodziejstw tak uporządkowanej bazy 

znacznie obniża koszty administrowania 


PROGRAMY 


lokalnymi bazami (pobieranymi częściowo 

do systemów komputerowych hurtowni, 

sklepów, odbiorców), obsługi zamówień, 

tworzenia katalogów oraz plików zapytań, 

ofert, zestawień materiałów projektów 

i kosztorysów. Znacznie przyspiesza też 

pracę handlowców obsługujących łańcuch 

dostaw oraz pozostałych użytkowników, 

bowiem w jednym miejscu i z pozycji „otwartego 

dokumentu” mają szybki dostęp 

do wszystkich uporządkowanych danych 

wraz z plikami graficznymi. 

Dziś Megacennik jest jedyną spójną bazą, 

konsekwentnie współpracującą z SHE 

i ETIM Polska, wprowadzającą sukcesywnie 

zmiany. Dlatego pomimo pojawienia się 

innych stron z gromadzonymi cennikami 

dostawców jest szeroko znany, stosowany 

i bardzo dla rynku potrzebny. 

Zapraszamy do współpracy - zarówno 

w sferze realnej (85 punktów sprzedaży 

hurtowej), jak i informatycznej (Megacennik). 

• 

Udziałowcy Konsorcjum Hurtowni Elektrycznych ELMEGA Sp. z o.o. 

• „Elkond” Sp. z o.o., z siedzibą w Białymstoku 

• „Bargo” Sp. z o.o., z siedzibą w Dziekanowie Polskim 

• Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe EL-MAX, z siedzibą w Lublinie 

• „Kabis” Tadeusz Wojtczuk, z siedzibą w Warszawie 

• „Karel 2” Sp. z o.o., z siedzibą w Bielsku-Białej 

• „ELE-COMP” Sp. z o.o., z siedzibą w Rzeszowie 

• „MEGAel” Sp. z o.o., z siedzibą w Tarnowie 

• Hurtownia Artykułów Przemysłowych „MEGA” Sp. J. Cetnar K., Budzik B., 

z siedzibą w Tarnowie 

• Przedsiębiorstwo Zaopatrzeniowe „ELWAT” Sławomir Didenkow, z siedzibą 

w Gdyni 

• „ELEKTRYK” Sp. z o.o., z siedzibą w Zduńskiej Woli 

• „DYNAMIK” Sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie 

• F.H. „ELEKTRET” Sp. J. S. i J. Bieda, A. Mól 

• „Przedsiębiorstwo el12” Sp. z o.o., z siedzibą w Opolu 

• P.H. „ELEKTRO-DOM” Julian Dominiak, z siedzibą w Chodzieży 

• FHU „LUX-SYSTEM” Spółka Jawna S.M. Stanek, J.E. Poniedziałek, 

z siedzibą w Szaflarach 

REKLAMA 

Klasyfikacja ETIM i standard wymiany danych BMEcat w MEGACENNIKU. 

Jedyna ogólnodostępna baza danych produktów elektrotechnicznych w Polsce. 

Zapraszamy producentów i użytkowników do poznania mechanizmów działania 

i korzyści biznesowych. 

www.megacennik.eu 

Konsorcjum Hurtowni Elektrycznych ELMEGA oraz Udziałowcy 

życzą radosnych Świąt Bożego Narodzenia i pomyślności w 2015 

roku, a także zapraszamy Kontrahentów do współpracy. 


55

POMIARY 


PROMOCJA 

Pomiary rezystancji izolacji 

miernikami wielofunkcyjnymi Sonel serii MPI 

15 grudnia 2008 r. została zatwierdzona przez Prezesa PKN norma PN-HD 60364-6:2008 

„Instalacje elektryczne niskiego napięcia Część 6: Sprawdzanie”. Zawiera ona wymagania 

dotyczące sprawdzania odbiorczego i sprawdzania okresowego instalacji elektrycznych. 

Dopuszczalne wartości błędów dla pomiarów zawarte w tych normach przedstawione 

są w tab. 1, zamieszczonej w dalszej części artykułu. 

Rodzaje pomiarów 

wykonywanych podczas 

sprawdzeń odbiorczych 

i okresowych 

Podczas wykonywania sprawdzeń 

odbiorczych i okresowych, w zależności 

od potrzeb należy przeprowadzić 

następujące pomiary i wykonać 

je najlepiej w następującej kolejności 

(PN-HD 60364-6): 

a) ciągłość przewodów, 

b) rezystancja izolacji instalacji 

elektrycznej, 

c) ochrona za pomocą SELV, PELV 

lub separacji elektrycznej, 

d) rezystancja/impedancja podłóg i ścian, 

e) samoczynne wyłączenie zasilania, 

f) ochrona uzupełniająca, 

g) sprawdzanie biegunowości, 

h) sprawdzanie kolejności faz, 

i) próby funkcjonalne i operacyjne, 

j) spadek napięcia. 

Jeśli wynik którejś z prób nie spełnia wymagań, 

próbę tę i próbę poprzedzającą – jeżeli 

wykryte uszkodzenie może mieć wpływ 

na ich wynik - należy powtórzyć po usunięciu 

przyczyny uszkodzenia. 

Wszystkie powyższe pomiary mogą być 

wykonane z wykorzystaniem miernika parametrów 

instalacji elektrycznych Sonel 

MPI-530 (również z innymi z serii Sonel 

MPI oraz Sonel MIC). 

Pomiary rezystancji 

izolacji instalacji elektrycznej 

Bardzo ważnym pomiarem dotyczącym 

bezpieczeństwa i eksploatacji instalacji jest 

pomiar rezystancji izolacji. Pomiary te wykonuje 

się ze względu na ochronę przeciwporażeniową 

i przeciwpożarową. 

Dla sprawdzenia ochrony przeciwporażeniowej 

rezystancję izolacji należy zmierzyć 

między przewodami czynnymi a przewodem 

ochronnym, przyłączonym do układu 

uziemiającego. Do tego pomiaru przewody 

czynne można połączyć razem. W układzie 

TN-C wykonuje się pomiar między przewodami 

czynnymi a przewodem PEN. Należy 

również wykonać pomiary między nie uziemionymi 

przewodami ochronnymi a ziemią. 

W pomieszczeniach, w których występuje 

zagrożenie pożarowe należy wykonać 

pomiar między przewodami czynnymi. 

Wykonanie pomiarów rezystancji izolacji 

dla sprawdzenia ochrony przeciwporażeniowej 

najczęściej nie przysparza wielu 

problemów. 

Natomiast w celu wykonania pomiarów 

rezystancji izolacji ochrony przeciwpożarowej 

zaleca się następującą procedurę postępowania: 

1. Włączenie wszystkich świateł (w ten 

sposób zapewnia się pomiar całego 

obwodu oświetleniowego). 

2. Wyłączenie napięcia i zabezpieczenie 

rozdzielnicy przed włączeniem napięcia 

przez inne osoby. 

3. Sprawdzenie miernikiem, czy napięcie 

zostało wyłączone. 

4. Odłączenie wszystkich odbiorników 

(niektóre odbiorniki jak np. systemy alarmowe, 

routery Wi-Fi mogą być ukryte). 

5. W celu sprawdzenia czy wszystkie odbiorniki 

zostały wyłączone należy wykonać 

testowy pomiar rezystancji izolacji 

napięciem 250 V. Gdyby w instalacji 

były jeszcze nie wyłączone odbiorniki, 

napięcie pomiarowe 250 V nie spowoduje 

ich uszkodzenia. Mała wartość rezys- 

Tab. 1 

Fot. 1. 

Pomiar rezystancji izolacji miernikiem 

Sonel MPI-530 z wykorzystaniem 

adaptera AutoISO-1000C. 

56 Fachowy Elektryk 6 •2014 

Napięcie nominalne obwodu (V) Napięcie probiercze DC (V) Rezystancja izolacji (MΩ) 

SELV i PELV 250 ≥ 0,5 

do 500 V włącznie, w tym FELV 500 ≥ 1,0 

powyżej 500 V 1000 ≥ 1,0

POMIARY 


tancji izolacji może być spowodowana 

bądź odbiornikami, które są jeszcze nie 

odłączone, bądź uszkodzoną izolacją. 

6. Gdy wszystkie odbiorniki zostały odłączone 

wykonuje się pomiar rezystancji 

izolacji instalacji napięciem pomiarowym 

500 V. Zgodnie z normą czas pomiaru 

wynosi 60 s. Wartość rezystancji 

izolacji po tym czasie wpisuje się do protokołu. 

7. Po pomiarach należy ponownie podłączyć 

odbiorniki. 

W przypadku pomiaru rezystancji izolacji 

np. przewodu 5-żyłowego na początku należy 

dokonać sprawdzenia czy wyłączono 

napięcie między wszystkimi żyłami (kombinacja 

10 pomiarów). Ten pomiar może 

być bardzo wygodnie wykonany z wykorzystaniem 

adaptera AutoISO-1000, który 

sterowany przez miernik (np. MPI-530, 

MPI-525, MPI-520) szybko i bezpiecznie 

je wykona. 

Wyniki pomiarów mogą być zapisane 

w pamięci miernika. W przypadku miernika 

MPI-530 oprócz wartości pomiaru można 

zapisać również nazwę punktu pomiarowego 

(w wykorzystaniem klawiatury wyświetlanej 

na ekranie miernika, mini- klawiatury umocowanej 

na ręce osoby wykonującej pomiary 

bądź uprzednio wgranej struktury mierzonej 

instalacji z komputera do miernika). 

Do sporządzenia protokołu z pomiarów 

można wykorzystać bardzo proste w obsłudze 

oprogramowanie Sonel PE5. 

mgr inż. Eligiusz Skrzynecki 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Adaptery serii AutoISO służące do automatycznych pomiarów kabli wielożyłowych. 

Pomiary rezystancji izolacji miernikiem Sonel MPI-525 z wykorzystaniem adaptera 

AutoISO-2500. 

REKLAMA 


57

OŚWIETLENIE 


Oświetlenie 

sterowane radiowo 

Więcej 

o sterowaniu 

radiowym 

przeczytaj na 

www.fachowy 

elektryk.pl 

Modernizacja instalacji elektrycznej jest zwykle większym wyzwaniem niż wykonanie 

jej w powstającym budynku. W niektórych miejscach, w których nie można ruszyć ścian 

szlachetnie wykończonych lub zabytkowych, wydaje się być niewykonalną. Aby dokonać 

„niemożliwego” trzeba sięgnąć po nowoczesną technologię – po sterowanie radiowe. Dzięki 

komunikacji radiowej wyłączniki nie muszą być galwanicznie połączone z odbiornikami. 

Dzięki takiemu rozwiązaniu zbędne staje się prowadzenie wielu przewodów. A czas pracy 

wydatnie się skraca. 

Fot. 1. 

Inteligentny, dwukierunkowy system radiowy e-Net służy nie tylko do sterowania 

oświetleniem. Można go również wykorzystać do obsługi rolet 

i żaluzji. Idealny do modernizacji instalacji. 

Za pośrednictwem fal radiowych 

można realizować wszystkie funkcje 

znane z tradycyjnych instalacji 

oświetleniowych, tj. załączanie, 

ściemnianie i załączanie na zapamiętaną 

wartość. Dodatkowo można 

Fot.: JUNG 

łatwo korzystać z funkcji typowych dla inteligentnych 

instalacji: sterowania grupowego, 

centralnego oraz scenami oświetleniowymi. 

A w przypadku wyposażenie instalacji 

w serwer, możliwa staje się obsługa za pomocą 

komputerów i urządzeń mobilnych. 

Pomimo wielu zalet instalacje radiowe 

wzbudzają wiele kontrowersji. 

Niefachowo dobrany osprzęt, niekorzystne 

usytuowanie, błędne przyporządkowania 

mogą sprawić dużo kłopotów. 

Zwykle brak kompetencji jest przyczyną 

rozpowszechniania negatywnych opinii. 

Przy planowaniu instalacji radiowych należy 

brać pod uwagę moc nadajników, wzajemne 

oddziaływanie, zakłócenia elektromagnetyczne 

oraz przeszkody tłumiące fale 

radiowe. Mądrze zaplanowana instalacja 

radiowa jest równie niezawodna jak instalacja 

tradycyjna. A dodatkowo ma znacznie 

większą funkcjonalność. 

Gdzie warto zastosować radiowe 

sterowanie oświetleniem? 

Radiowe sterowanie oświetleniem jest dedykowane 

wszędzie tam, gdzie układanie 

przewodów jest kłopotliwe. Jest kilka typowych 

miejsc, w których radiowe sterowanie 

oświetleniem jest uzasadnione ekonomicznie. 

Pierwszym przykładem są lokale, 

w których modernizacja instalacji przebiega 

w trakcie normalnej eksploatacji. Rozkuwanie 

idealnie gładkich ścian wykończonych 

szlachetnymi materiałami zniechęca 

niemal każdego inwestora. A zastosowanie 

bezprzewodowej technologii całkowicie lub 

niemal całkowicie eliminuje takie prace. 

Wystarczy wymienić wyłącznik na radiowy 

i do lampy wstawić odbiornik radiowy. 

Szybko i bez problemów. Ważną grupą 

obiektów, w których sprawdza się sterowanie 

radiowe są obiekty zabytkowe. Wszelka 


OŚWIETLENIE 


Fot.: Zamel 

ingerencja w zabytkową substancję powinna 

być ograniczona do minimum. Wykorzystując 

istniejące już przewody można 

zaprojektować skomplikowaną iluminację 

sterowaną radiowo. Innym, niemniej ważnym 

aspektem instalacji oświetleniowej 

w obiektach zabytkowych jest jej dopasowanie 

do czasów ich świetności. Jakim dysonansem 

są np. wyłączniki oświetleniowe 

w wawelskim zamku? O ile same lampy 

można stylizować na świeczniki, łuczywa 

itp., to wyłączników nie da się stylizować 

na średniowieczne. Każdy wyłącznik szpeci 

romańskie czy gotyckie wnętrze. A można 

je ukryć. Płaskie bateryjne przyciski można 

przyklejać do ścianek mebli, dyskretnie mocować 

pod blatami stołów lub używać noszonych 

ze sobą pilotów. Wtedy na ścianie nie 

ma nic z czasów późniejszych o kilkaset lat. 

Kolejnym przykładem sensownego wykorzystania 

fal radiowych do sterowania 

Fot.: GIRA 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

EXTA FREE umożliwia sterowanie oświetleniem tradycyjnym oraz oświetleniem 

LED. Sterowanie możliwe jest zarówno z poziomu urządzeń mobilnych, jak i nadajników 

EXTA FREE. 

Gira Esprit szkło, trójklawiszowy 

bezprzewodowy przycisk jest 

stacjonarnym pilotem. Umożliwia 

sterowania 3 grupami lamp lub 6 

scenami. 

oświetleniem są obiekty sakralne. Wielka 

kubatura, duże wysokości i brak wewnętrznych 

przegród. Zamiast do każdej 

grupy lamp ciągnąć osobne przewody 

można puścić jeden zasilający całe oświetlenie. 

Lampy wyposażone w odbiorniki 

radiowe będą reagować na przyciśnięcia 

łączników radiowych. Kolejną zaletą takiego 

rozwiązania jest możliwość kreowania 

scen. A w kościele wciąż powtarza się 

kilka typowych sytuacji. Suma, pogrzeb, 

ślub, nabożeństwo różańcowe czy grupowe 

przyjmowanie sakramentów. Każde z tych 

wydarzeń wymaga odpowiedniej oprawy 

świetlnej. Zamiast „pstrykać” wieloma wyłącznikami, 

wystarczy nacisnąć radiowy 

przycisk opatrzony odpowiednim napisem. 

Np. RORATY. Zaraz po naciśnięciu załączy 

się minimalne oświetlenie umożliwiające 

jedynie ostrożną komunikację. A potem, 

w odpowiednim momencie kościół zostanie 

zalany falą światła. Od prezbiterium 

do najdalszych zakątków zawędruje blask. 

Podobnie warto sterować radiem w ogrodach. 

Konieczne jest rozprowadzenie zasilania, 

ale już aranżację oświetlenia można 

zostawić na później. Zbędne są wyłączniki 

i skomplikowana sieć przewodów sterowniczych. 

Pilot lub przycisk oświetleniowy 

można przyczepić rzepami do drzewa. Zawsze 

w miejscu, w którym będzie potrzebny 

i tylko na czas, w którym będzie używany. 

Później na tych samych rzepach można go 

zamocować w dyskretnym miejscu, za zasłoną, 

przy oknie wychodzącym na ogród. 

W każdym z tych przypadków dodatkową 

zaletą jest możliwość zmieniania aranżacji 

oświetleniowej. Zupełnie bez nakładów 

finansowych. Wystarczy przeprogramować 

komponenty radiowe. Ustawić nową scenę 

i ją zapamiętać w miejsce poprzedniej. A zwolennicy 

ajfonów i smarfonów mogą używać 

ich, jako pilotów do swoich instalacji oświetleniowych. 

Nowoczesne i bardzo praktyczne 

zarządzanie oświetleniem. 

Budowa instalacji radiowej 

Instalacja radiowa, zasadniczo, składa się 

z dwóch grup urządzeń: nadajników oraz 

odbiorników. Nadajniki mogą być instalowane 

tam, gdzie zwykle umieszcza się 

łączniki. Ale decydując się na taki sposób 

sterowania oświetleniem warto skorzystać 

z jego unikalnych zalet. Bezprzewodowy 

łącznik można umieścić w każdym miejscu. 

Na szafce nocnej, na kuchennej witrynie 

lub przylepić do lustra w łazience. Małe 

płaskie przyciski doskonale sprawdzają 

się na elementach ruchomych, np. przesuwanych 

drzwiach. Można je też ukrywać 

w różnych miejscach. Pod blatami stołów, 

czy za szafami. Można je umieszczać 

tam, gdzie najwygodniej, np. na ściance 

łóżka, aby bez zbędnego wyginania 

ciała móc załączyć lub ściemnić lampy. 

Fot. 4. 

Fot.: GIRA 

Pilot Gira eNet działa dwukierunkowo. 

Steruje lampami i podaje ich 

aktualne stany. Od razu wiadomo, 

co gdzie jest załączone. 


59

OŚWIETLENIE 


Fot.: GIRA 

Niemal każdy producent systemu radiowego 

oferuje kilka różnych rodzajów nadajników 

– przycisków. Można podzielić 

je na trzy podstawowe grupy: przyciski zasilane 

z sieci 230 V, przyciski zasilane bateriami, 

przyciski piezoelektryczne, wejścia 

binarne na 230 V oraz bateryjne (do wejść 

binarnych przyłączane są zwykłe wyłączniki 

lub przyciski) oraz nadajniki ręczne, czyli 

piloty. Najczęściej, ze względu na swą uniwersalność, 

wybierane są przyciski bateryjne. 

Płaskie, jedno- lub wieloklawiszowe nie 

wymagają przygotowywania puszek podtynkowych. 

Bogactwo ich różnorodności, kolorystyki 

i stylistyki zasadniczo nie odbiega 

szerokością od asortymentu zwykłych łączników. 

W razie potrzeby przyciski radiowe 

można łączyć w szeregi z podobnymi lub innymi 

urządzeniami elektrycznymi montowane 

we wspólnych, wielokrotnych ramkach. 

Osoby przywiązane do tradycji wolą korzystać 

z klasycznych wyłączników przyłączonych 

do radiowych wejść binarnych. 

Zwykle są one w formie pastylek umieszczanych 

wewnątrz puszek podtynkowych 

pod właściwymi łącznikami. Radiowe 

wejścia binarne są nadajnikami radiowymi 

emitującymi sygnały sterownicze po użyciu 

przyłączonych do nich łączników. Ten sam 

nadajnik może być używany do załączania 

i do ściemniania, a także do sterowania 

scenami lub grupami lamp. Nadajniki – 

Fot. 5 . W systemie radiowym eNet oprócz 

sterowania można zarządzać 

zużyciem energii, ograniczając jej 

zużycie. 

Niemal każdy producent systemu radiowego oferuje kilka różnych rodzajów 

nadajników – przycisków. Można podzielić je na trzy podstawowe 

grupy: przyciski zasilane z sieci 230 V, przyciski zasilane bateriami, przyciski 

piezoelektryczne, wejścia binarne na 230 V oraz bateryjne (do wejść 

binarnych przyłączane są zwykłe wyłączniki lub przyciski) oraz nadajniki 

ręczne, czyli piloty. 

Fot. 6. 

Bramka radiowa eNet pozwala na 

wykorzystywanie urządzeń przenośnych, 

smarfonów, tabletów czy 

ajfonów, jako pilotów do posiadanej 

instalacji sterowniczej. 

pastylki mogą być zasilane bateriami lub 

napięciem sieciowym 230 V. Jeśli nowy 

przycisk jest montowany w miejscu starego, 

to z pewnością lepiej skorzystać z zasilania 

230 V, gdyż odpada wtedy konieczność 

okresowej wymiany baterii. Wprawdzie nie 

jest to uciążliwe, gdyż wymiana konieczna 

jest raz na kilka lat, ale wiadomo, że bateria 

kończy swój żywot zawsze wtedy, gdy jest 

najbardziej potrzebna. Zaradzić kłopotowi 

można trzymając w domu jeden komplet 

zapasowych baterii. Do radiowych wejść 

binarnych można przyłączać także kontaktrony, 

mikroprzełączniki lub dowolne czujki 

wyposażone w bezpotencjałowe styki. 

Trzecią grupą nadajników są piloty. Wart 

je posiadać pomimo tego, że większość 

osób narzeka na ich nadmiar. Jednak piloty 

radiowe nie powinny zajmować miejsca 

na stoliku obok kawy i pilotów do sprzętu 

audio, wideo i klimatyzacji. One powinny 

leżeć spokojnie na dnie szuflady i być 

używane tylko wtedy, gdy trzeba coś przeprogramować, 

zmienić sceny lub użyć obwodu 

używanego wyjątkowo lub okresowo, 

np. oświetlenie choinki świątecznej. 

Piloty, podobnie jak wcześniej opisane 

nadajniki mogą być wielokanałowe. 

Dodatkowymi urządzeniami, które także 

da się wykorzystać do sterowania oświetleniem 

są komputery i różnorodne urządzenia 

przenośne, smartfony, ajfony, tablety... Jedyny 

warunkiem jest wyposażenie instalacji 

w serwer. A to uczynić można zawsze. 

Nadajniki wysyłają rozkazy sterownicze 

do swojego otoczenia. Ich zasięg w otwartej 

przestrzeni wynosi zwykle ok. 100 m. 

Sygnały te są odbierane przez, odpowiednio 

dostrojone, odbiorniki radiowe. Nie ma obawy, 

że swoim pilotem załączymy światło 

u sąsiada. I vice versa. Nadajnik współpracuje 

wyłącznie z dedykowanym odbiornikiem. 

A odbiorniki są odpowiedzialne 

za wszelkie procesy łączeniowe. Sygnał docierający 

do odbiornika jest najpierw sprawdzany 

na zgodność z zapamiętanym wzorcem. 

Dopiero, gdy zostanie rozpoznany 

właściwy nadajnik, odbiornik będzie mógł 

zareagować na otrzymany sygnał. W zależności 

od otrzymanej informacji odbiornik 

załączy przyłączoną lampę. Sygnał sterowniczy 

może zawierać różne informacje: załącz 

na pełną jasność, załącz na określoną 

wartość, wyłącz, ściemniaj (szybko lub powoli), 

rozjaśniaj (np. z ustaloną prędkością). 

Odbiorniki, podobnie jak nadajniki, można 

podzielić na kilka rodzajów pod względem 

ich budowy. Najczęściej eksploatowane 

są odbiorniki – układy wykonawcze podtynkowe, 

do wbudowania (w formie pastylek) 

oraz tablicowe. Zastosowanie pierwszych 

dwóch rozwiązań, z reguły nie wymaga 

żadnej ingerencji w trasy przewodów. Natomiast 

urządzenia tablicowe wymagają specyficznego 

rozprowadzenia przewodów. Z tego 

powodu odbiorniki podtynkowe i do wbudowania 

są powszechnie wykorzystywane 

przy niewielkich modernizacjach, a tablicowe, 

z reguły, w nowych instalacjach. 

Odbiorniki podtynkowe zbudowane są 

z trzech elementów: klawisza z wbudowaną 

anteną radiową, podtynkowego układu wykonawczego 

i ozdobnej ramki. Klawisz jest 

Fot.: GIRA 


OŚWIETLENIE 


Fot.: GIRA 

Fot. 7. 

Uniwersalny nadajnik schowany 

w puszce pod łącznikiem bezprzewodowo 

steruje dowolną ilością 

lamp. 

nasadzany na element komutacyjny i połączony 

z nim za pomocą wieloszpilkowego 

złącza. Radiowe ściemniacze i wyłączniki 

podtynkowe mogą być obsługiwane ręcznie, 

identycznie jak wyłączniki i ściemniacze 

podtynkowe, a także zdalnie za pomocą 

dowolnych nadajników radiowych. Odbiorniki 

takie są zasilane z sieci 230 V, do której 

przyłączone są ich układy wykonawcze. 

Zazwyczaj są to urządzenia jednokanałowe. 

Drugim typem są urządzenia w postaci 

pastylek. Elektronika jest zasilana z sieci 

230 V. Są one przeznaczone do wbudowania 

w lampy, sufity podwieszane, puste 

ściany lub puszki rozgałęźne. Układy te powinny 

mieć możliwość odprowadzania ciepła. 

W szczególności dotyczy to ściemniaczy. 

Wraz ze wzrostem temperatury spada 

moc lamp, które mogą być regulowane. Zwykle 

są to układy jedno- lub dwukanałowe. 

Odbiorniki tablicowe są przystosowane 

do montażu na ZSM (znormalizowanej 

szynie montażowej). Odbiorniki modułowe 

nie są wyposażone w żadne układy wykonawcze. 

Są połączone z nimi za pomocą 

dwużyłowego przewodu sterowniczego. 

Jeden odbiornik może Przekazywać sygnały 

sterownicze do kilkudziesięciu urządzeń 

wykonawczych. Wyłączniki i ściemniacze 

na ZSM są najczęściej jedno- i czterokanałowe. 

Niektórzy wytwórcy oferują aparaty 

o większej ilości kanałów. Przy planowaniu 

tablicowych urządzeń wykonawczych 

należy wziąć pod uwagę, że każda lampa 

lub grupa jednocześnie sterowanych 

lamp musi być połączona z układem wykonawczym 

bezpośrednim przewodem. 

Szczególnym aspektem doboru urządzeń 

jest dobór ściemniaczy. Ze względu na wydajność 

preferowane są energooszczędne 

źródła światła. Często są one zamiennikami 

tradycyjnych żarówek. O ile zamiana zwykłej 

żarówki na halogen 230 V nie nastręcza 

żadnych kłopotów, to wykorzystanie w ich 

miejsce energooszczędnych świetlówek 

(tzw. żarówek energooszczędnych) lub ledówek 

na 230 V może spowodować uszkodzenie 

ściemniacza (odbiornika ściemniającego) 

i wywoływać zakłócenia w sieci 

zasilającej. Każde z tych źródeł światła jest 

wytwarzane także w wersji nadającej się 

do ściemniania za pomocą ściemniaczy fazowych 

(przyspieszone gaszenie lub opóźniony 

zapłon). Najlepiej, gdy do ściemniania 

LED używać się będzie specjalnych 

ściemniaczy do LED. Są one rzadkością. 

Natomiast coraz częściej, zwłaszcza w instalacjach 

radiowych oferowane są uniwersalne 

ściemniacze radiowe posiadające 

kilka charakterystyk ściemniania. Każda 

z nich dostosowana jest do innego typu źródeł 

światła. Dla każdego elektryka oczywistym 

jest, że ściemniacz czy wyłącznik musi 

być dostosowany mocą do sterowanej lampy. 

Przy ściemniaczach należy dokładnie 

wczytywać się w instrukcje. Podana na opakowaniu 

moc znamionowa dotyczy niemal 

zawsze mocy odbiorników o charakterze 

rezystancyjnym. Tam gdzie występuje składowa 

bierna moc ta ulega pewnemu ograniczeniu. 

Natomiast w przypadku świetlówek 

i ledówek moc ta jest kilkakrotnie niższa. 

Przekroczenie tych mocy może spowodować 

uszkodzenie ściemniacza. A niebezpieczeństwo 

awarii wywołanej niedopasowanie 

lampy do ściemniacza jest bardzo duże, 

gdyż wszystkie źródła światła wykorzystywane 

w mieszkalnych wnętrzach są zaopatrzone 

w takie same trzonki: E27, E14 lub 

GU10. Dlatego warto, gdy nie ma się pewności, 

zwrócić się do Fachowego Elektryka 

z prośbą o pomoc. 

Planowanie instalacji 

Przy planowaniu instalacji należy zwrócić 

szczególną uwagę na propagację fal radiowych 

w danym obiekcie. Teoretyczny zasięg 

jest ograniczany przez ściany i meble. 

Szczególną przeszkodą są duże elementy 

metalowe. Gęste zbrojenie betonu, konstrukcje 

ścianek gipsowych, a także duże 

Fot. 8. 

Serwer eNet rozszerza znacznie 

funkcjonalność o sterowanie za 

pomocą urządzeń mobilnych, wizualizację, 

funkcje logiczne, matematyczne, 

czasowe i wiele innych. 

lustra i szyby termoizolacyjne stanowią 

poważne przeszkody na drodze rozchodzenia 

się fal radiowych. Z tego powodu 

urządzeń radiowych nie można montować 

wewnątrz metalowych opraw lamp, ekranowanych 

puszkach, stalowych rozdzielnicach 

oraz na dużych elementach metalowych, 

np. stalowych futrynach. Urządzenia 

tablicowe znajdujące się w rozdzielnicy 

mogą komunikować się z resztą instalacji 

za pośrednictwem anteny wyprowadzanej 

na zewnątrz. Właściwe rozłożenie w obiekcie 

urządzeń jest warunkiem sine qua non 

prawidłowego działania instalacji. Przy dużym 

tłumieniu można zastosować wzmacniacze, 

tzw. repeatery. W wielu instalacjach 

radiowych każde z urządzeń może 

być wzmacniaczem. Jednak to rozwiązanie 

może być praktycznie stosowane wyłącznie 

w instalacjach obejmujących dużą przestrzeń, 

ale zawierających niewielką ilość 

komponentów. Przy dużej ilości urządzeń 

wzmacniane sygnały powodują zakłócenia 

podstawowych sygnałów sterowniczych. 

Dodatkowym rozszerzeniem instalacji radiowej 

jest wyposażenie jej w serwer lub 

bramkę do innego systemu - np. KNX. W ten 

sposób można łączyć dwie instalacje wykorzystując 

zalety każdej z nich. Instalacje 

hybrydowe pozwalają na znaczne skrócenie 

czasu pracy i osiągnięcie ciekawej funkcjonalności. 

Radiowe sterowanie oświetleniem 

jest możliwe do zastosowania niemal wszędzie. 

Uruchamianie jej nie wymaga kończenia 

żadnych kursów czy szkoleń. Wystarczy 

uważne przeczytanie instrukcji lub kilkunastominutowa 

rozmowa z dostawcą systemu. 

Andrzej Dubrawski 

Fot.: GIRA 


61

OŚWIETLENIE 


Oprawy do liniowych 

źródeł światła LED 

Na chwilę obecną technologia LED stała się nieodzownym elementem wyposażenia 

systemów oświetleniowych zarówno w obiektach mieszkalnych, jak i w budynkach 

użyteczności publicznej, a także w przemyśle. Niektóre ledowe źródła światła wymagają 

konieczności stosowania odpowiednich opraw a specjalne oprawy oferowane są z myślą 

o liniowych źródłach światła LED. 

Fot.: LuxMarket 

Fot. 1 . Liniowe oprawy LED doskonale sprawdzają się w oświetleniu biurowym. Na zdjęciu 

wnętrze sklepu www.LuxMarket.pl - produkty Kanlux 

Działanie diody elektroluminescencyjnej 

(LED) opiera się na zjawisku 

rekombinacji nośników ładunku (rekombinacja 

promienista). Zjawisko 

to zachodzi w półprzewodnikach 

wówczas, gdy elektrony przechodząc 

z wyższego poziomu energetycznego 

na niższy zachowują swój pseudopęd. 

Jest to tzw. przejście proste, podczas 

którego energia elektronu zostaje zamieniona 

na kwant promieniowania elektromagnetycznego. 

Przejścia tego rodzaju 

dominują w półprzewodnikach z prostym 

układem pasmowym, w którym minimum 

pasma przewodnictwa i wierzchołkowi pasma 

walencyjnego odpowiada ta sama wartość 

pędu. Tak można krótko opisać zasadę 


OŚWIETLENIE 


Fot.: Kanlux 

działania LED-ów. Półprzewodnikiem cechującym 

się tego rodzaju przejściami jest 

arsenek galu (GaAs) i między innymi dzięki 

tej własności głównie ten pierwiastek jest 

używany do produkcji źródeł promieniowania. 

Drugim powodem stosowania arsenku 

galu jest bardzo wysoki poziom sprawności 

kwantowej, czyli parametru określającego 

udział przejść rekombinacyjnych, w wyniku 

których generowane są fotony do ilości 

nośników ładunku przechodzących przez 

warstwę zaporową złącza p-n. Przejścia 

rekombinowane zachodzą w obszarze czynnym 

złącza. 

Jako zalety technologii LED wymienia się 

przede wszystkim niskie zużycie energii 

a oszczędność wynosi od 60-90% w odniesieniu 

do tradycyjnych źródeł światła. 

Warto wspomnieć o bezpieczeństwie pożarowym, 

bowiem temperatura obudowy 

Fot. 2. 

W oświetleniowych oprawach 

liniowych klosz zawieszono na 

spinkach, dzięki czemu ułatwiona 

jest wymiana źródła światła. 

Fot. 3. 

W nowoczesnych oprawach liniowych na uwagę zasługuje szybki montaż źródła 

światła. 

zazwyczaj nie przekracza 70°C. Istotny jest 

fakt, że żarówki LED nie zawierają szkodliwych 

związków rtęci w przeciwieństwie 

do kompaktowych źródeł światła i CFL. 

Na uwagę zasługuje trwałość źródeł światła 

LED wynosząca od 30 do 100 tys. godzin. 

Wysoka sprawność oświetlenia LED osiąga 

110 lm/W, co stanowi do 20 razy większą 

efektywność niż w tradycyjnych żarówkach. 

Nie mniej ważna jest swoboda w zakresie 

wyboru koloru światła, bowiem diody 

LED produkują światło w konkretnym 

kolorze, zapewniając niemal każdą barwę 

bez konieczności stosowania filtrów czy też 

luminoforów. 

Ważny jest wyższy poziom odporności 

źródeł światła LED na wstrząsy i wibracje, 

a niska temperatura pracy takiego rodzaju 

oświetlenia powoduje nie tylko poprawę 

komfortu świetlnego, ale również zapewnia 

lepszą sprawność źródła światła. 

Kiedy oprawa, 

a kiedy tylko świetlówka? 

Za zastosowaniem zintegrowanej oprawy 

na liniowe źródło światła LED przemawiają 

przede wszystkim wymagania w zakresie 

parametrów oświetleniowych, zwłaszcza 

w warunkach przemysłowych. Chodzi przede 

wszystkim o właściwości oświetlenia 

w postaci strumienia świetlnego, czyli całkowitej 

ilości światła oraz współczynnika 

oddawania barw (CRI) Ra. W odniesieniu 

do ledowych lamp liniowych trudno mówić 

o jakiejkolwiek możliwości porównania parametrów 

w postaci mocy, temperatury barwowej 

czy też strumienia świetlnego. W dużej 

mierze wynika to z faktu, że producenci 

w zakresie swoich produktów w sposób dowolny 

kształtują temperaturę barwową, moc 

oraz strumień świetlny. 

Uwzględnienie w systemie oświetleniowym 

zintegrowanej oprawy liniowych lamp LED 

zapewnia bezpieczną instalację elektryczną. 

Jak wiadomo źródła światła LED wymagają 

innych parametrów w zakresie zasilania. 

Tym sposobem montaż nowoczesnych lamp 

liniowych LED do tradycyjnej oprawy pociąga 

za sobą konieczność zmian w systemie 

zasilania oprawy. Lampy bazujące na technologii 

LED potrzebują napięcia zasilania 

230 V podanego na odpowiednie piny oprawek 

mocujących świetlówkę. W tym zakresie 

do tej pory nie wypracowano konkretnego 

standardu. W efekcie drobna przeróbka 

połączeń elektrycznych w oprawie oświetleniowej 

jest konieczna do tego, aby układ zapłonowy 

lub zasilacz został zbocznikowany. 

Tradycyjne świetlówki emitują światło 

również w górną półprzestrzeń a więc konieczne 

jest zastosowanie układów optycznych, 

głównie w postaci aluminiowych 

odbłyśników, dla poprawy sprawności oprawy. 

W nowoczesnych lampach liniowych 

dzięki zastosowaniu diod montowanych powierzchniowo 

(SMD) światło jest emitowane 

tylko w dolną półprzestrzeń, dzięki czemu 

dociera ono do oświetlanej powierzchni 

bez pośrednictwa odbłyśnika. 

Fot. 4. 

Odpowiednie oprawy wybrać można 

do montażu ściennego. 

Fot.: iTOled 

Cechy ledowych opraw liniowych 

Specjalne oprawy nabyć można z myślą 

o montażu ściennym a opcjonalnie uwzględnia 

się instalację bazującą na specjalnych 

linkach. W niektórych urządzeniach obudowa 

bazuje na profilach aluminiowych. Oprawy 

tego typu są nieodzownym elementem 

wyposażenia systemów oświetleniowych 

salonów samochodowych, a także muzeów, 

galerii, biur i holi. Dużym uznaniem 

cieszą się oprawy przeznaczone do sufitów 

podwieszanych montowane przy pomocy 

uchwytów. 

Fot.: Osram 


63

OŚWIETLENIE 


Fot.: Osram 

Tradycyjne świetlówki emitują światło również w górną półprzestrzeń 

a więc konieczne jest zastosowanie układów optycznych, głównie w postaci 

aluminiowych odbłyśników, dla poprawy sprawności oprawy. W nowoczesnych 

lampach liniowych dzięki zastosowaniu diod montowanych 

powierzchniowo (SMD) światło jest emitowane tylko w dolną półprzestrzeń, 

dzięki czemu dociera ono do oświetlanej powierzchni bez pośrednictwa 

odbłyśnika. 

W oświetleniowych oprawach liniowych 

klosz zawieszono na spinkach, dzięki czemu 

ułatwiona jest wymiana źródła światła. 

Większość opraw przystosowano do montażu 

na specjalnych zawiesiach. Podstawa i zapinki 

najczęściej wykonane są z tworzywa 

ABS, a klosz z polistyrenu (PS). Uchwyty 

mocujące ułatwiają montaż oprawy do podłoża 

za pomocą dołączonych zatrzaskowych 

uchwytów mocujących. Przewód jest wprowadzany 

przez dławik uszczelniający. 

Warto wspomnieć o oprawach rastrowych 

z modułami awaryjnymi. Tym sposobem 

oprawa ma charakter dwuzadaniowy, bowiem 

pracuje w trybie sieciowym oraz 

Fot.: Kanlux 

Fot. 5. 

Niektóre modele opraw sprawdzą 

się zwłaszcza w nowoczesnych 

pomieszczeniach. 

awaryjnym, zapewniającym zasilanie ciągłe. 

W typowym urządzeniu przewiduje się 

gniazda źródeł światła zamaskowane odbłyśnikiem. 

Zazwyczaj oprawy są przystosowane 

do zawieszenia za pomocą zawiesi, 

a poprzeczki rastra mają kształt litery V. 

Standardowy odbłyśnik ma kształt paraboli, 

natomiast raster jest montowany na zaczepach 

sprężynujących. 

Z myślą o przemyśle 

Typowa oprawa przemysłowa cechuje się 

I klasą ochronności przy stopniu ochrony 

IP 65. Współczynnik mocy wynosi z kolei 

≥ 0,85. Urządzenie może pracować, w zależności 

od zastosowanego źródła światła, 

w temperaturze mieszczącej się pomiędzy 

-35°C a 40°C. Korpus oprawy zazwyczaj 

jest wykonany z poliwęglanu stabilizowanego 

UV a klosz z przezroczystego poliwęglanu 

stabilizowanego UV. W niektórych 

modelach klamry zamykające wytwarza się 

ze stali nierdzewnej. Odbłyśnik najczęściej 

stanowi ocynkowaną blachę stalową malowaną 

proszkowo. 

Fot. 7. 

Fot.: Osram 

We wnętrzu ledowych opraw liniowych 

uwzględnia się zasilacz. 

Montaż i konserwacja opraw 

Pamiętać należy aby nie montować w oprawie 

źródeł światła o mocy innej niż ta, która 

jest podana na tabliczce znamionowej. Z kolei 

w oprawach z modułami awaryjnymi pakiet 

akumulatorów nie może być wyższy 

niż przewidziano. Oprócz tego zaleca się 

aby raz na 6 miesięcy sprawdzić działanie 

oprawy poprzez odłączenie napięcia sieciowego 

i pomiar czasu świecenia. Jeżeli zostanie 

stwierdzony zbyt krótki czas świecenia 

awaryjnego trzeba w pierwszej kolejności 

sprawdzić działanie obwodów elektrycznych 

i wymienić akumulatory. W niektórych 

oprawach celem testowania przewidziano 

specjalny przycisk, który powoduje wymuszenie 

pracy awaryjnej, symulując zanik 

napięcia. Wraz ze zwolnieniem przycisku 

następuje powrót do pracy normalnej. Zaleca 

się aby po upływie 4 lat od daty instalacji 

i podłączenia oprawy oświetlenia wymienić 

pakiet akumulatorów. 

Po podłączeniu urządzenia należy sprawdzić 

czy zapala się odpowiednia dioda sygnalizująca 

obecność napięcia 230 V oraz 

ładowania akumulatorów. Należy pamiętać, 

że pełen test prawidłowej pracy oprawy 

awaryjnej wykonuje się po 24 godzinach 

ładowania pakietu akumulatorów. Test przeprowadzany 

jest poprzez odłączenie napięcia 

w obwodzie podłączenia oprawy. Wraz 

z zanikiem napięcia 230 V oprawa powinna 

przejść w tryb pracy awaryjnej. Z kolei 

Źródła światła LED wymagają innych parametrów w zakresie zasilania 

Fot. 6 . 

Na etapie wyboru odpowiedniej 

oprawy należy pamiętać o skuteczności 

i jednorodności oświetlenia. 

niż świetlówki liniowe. W związku z tym montaż nowoczesnych lamp liniowych 

LED do tradycyjnej oprawy pociąga za sobą konieczność zmian 

w systemie zasilania oprawy 


OŚWIETLENIE 


Fot.: Osram 

Fot. 8. 

Specjalne oprawy dostępne 

są z myślą o zastosowaniu w warunkach 

przemysłowych. 

w momencie ponownego podania napięcia 

230 V oprawa będzie kontynuowała pracę 

jak typowa oprawa oświetleniowa. 

Jak dobrze wybrać? 

Od odpowiedniego wyboru oprawy zależy 

nie tylko skuteczność oświetlenia ale również 

jego jednorodność. W dużej mierze 

wybór właściwej oprawy zależy od wysokości 

pomieszczenia. W praktyce między 

innymi na potrzeby doboru opraw oświetleniowych 

przyjmuje się klasyfikację 

obiektów pod względem wysokości. Tym 

sposobem obiekty wysokie mają do 25 m, 

a wysokość średnich pomieszczeń mieści 

się pomiędzy 4 a 8 m. Obiekty niskie mają 

natomiast 2 - 4 m wysokości. 

Na etapie wyboru oprawy nie mniej ważne 

jest dobranie odpowiedniej ilości źródeł 

światła, po to aby zapewnić określony 

poziom natężenia oświetlenia. Te czynniki 

wpływają z kolei na zużycie energii elektrycznej. 

Stąd też dobierając odpowiednią 

oprawę warto za pomocą diagramów zawartych 

w karcie katalogowej produktu sprawdzić 

w jaki sposób konstrukcja oprawy 

ma wpływ na natężenie oświetlenia. 

Z pewnością niejeden instalator i inwestor 

rozważa instalowanie liniowych źródeł 

światła LED do tradycyjnej oprawy. 

Pamiętać jednak należy, że zamontowanie 

nowoczesnych zamienników świetlówek 

do opraw starego typu bazujących 

na odbłyśniku spowoduje biegunowy rozsył 

światła przy niestandardowej równomierności 

oświetlenia. 

Fot.: Osram 

Fot. 9. 

REKLAMA 

Montaż niektórych opraw bazuje na 

systemie specjalnych linek. 

Podsumowanie 

Zamianę tradycyjnych świetlówek 

na liniowe źródła światła LED przy zachowaniu 

„zwyklej oprawy” warto rozważyć 

w domowych i nierozbudowanych 

systemach oświetleniowych, gdzie ilość 

opraw jest stosunkowo niewielka. Z kolei 

w instalacjach gdzie wymaga się parametrów 

oświetlenia, które wymagają zachowania 

określonych minimalnych parametrów 

za konieczność trzeba uznać zastosowanie 

nowej zintegrowanej oprawy LED. 

Damian Żabicki 

DOKŁADNE 

W KAŻDYCH WARUNKACH 

+60°C 

-20°C 

Zakład Automatyki i Elektroniki 

AUTOMATEX Sp. z o.o. 

Siedziba: 60-454 Poznań, ul. Pucka 29 

Oddz. Prod.: 60-179 Poznań, ul. Budziszyńska 78/1 

tel./fax 61 867 12 30, tel. 61 868 95 09 

www.automatex.com.pl 

e-mail: biuro@automatex.com.pl 

Dokładność: 

programowalne 

sterowniki 

oświetlenia 

PSO-02PD 

PSO-03PD 

dla 20°C: 1 s / miesiąc 

dla -20°C/+60°C: 2 s / miesiąc 


65

Oprawy 

Fot. LUG Light Factory 

oświetlenia 

awaryjnego 

Coraz rzadziej stosujemy oprawy dwufunkcyjne, producenci oferują przede wszystkim 

oprawy pracujące wyłącznie jako awaryjne. Wiąże się to z obowiązkiem certyfikacji CNBOP. 

Powszechne jest też stosowanie oświetlenia LED, które wypiera tradycyjne świetlówki.

OŚWIETLENIE 


Jeszcze do niedawna oferta producentów 

w dziedzinie opraw oświetlenia awaryjnego 

nie była aż tak urozmaicona – montowało 

się przede wszystkim moduły awaryjne 

w podstawowych oprawach. Wprowadzenie 

nowych wymagań formalnych w postaci 

certyfikatów CNBOP, czyli Centrum Naukowo-Badawczego 

Ochrony Przeciwpożarowej, 

sprawiło, że producenci swoją uwagę 

musieli skierować na rozwój innego rodzaju 

rozwiązań. Odkąd obowiązują wspomniane 

dopuszczenia wiele dotąd wykorzystywanych, 

nawet bardzo nowoczesnych opraw 

nie może być już stosowanych w systemach 

oświetlenia awaryjnego. 

Wśród opraw posiadających dopuszczenie 

CNBOP znajdziemy przede wszystkim 

oprawy kierunkowe oraz typowo awaryjne, 

szczególnie ze światłem LED – producenci 

nie poddają wszystkich rodzajów 

opraw badaniom i certyfikacji z uwagi 

na jej duży koszt. Dlatego też coraz rzadziej 

spotykamy oprawy dwufunkcyjne 

(poprzez zabudowanie w oprawach podstawowych 

modułów awaryjnych), a częściej 

– wydzielone oprawy. Są one jednak mniej 

zawodne, możemy też liczyć na większą 

powtarzalność wyprodukowanych opraw. 

Ponadto mamy do czynienia z prostszą, 

bardziej przejrzystą instalacją. 

Rynek zwrócił się więc przede wszystkim 

ku oprawom opartym na technologii 

POWER LED (lub High Power 

LED). W systemach oświetlenia awaryjnego 

niezwykle ważne są bowiem nie tylko 

same oprawy, co zastosowany rodzaj 

oświetlenia – szukamy niezawodnego systemu 

o długiej żywotności. 

Co na rynku? 

W systemach awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego 

stosuje się przede wszystkim 

oprawy zapewniające oświetlenie drogi 

ewakuacyjnej w momencie zaniku napięcia 

w sieci oraz oprawy z podświetlonym 

piktogramem ułatwiającym ewakuację 

(w standardzie typu EURO oraz ISO). Przy 

doborze opraw oświetlających drogę ewakuacyjną 

musimy pamiętać o zapewnieniu 

wymaganego natężenia światła na drodze 

ewakuacyjnej, a także odpowiedniego zasięgu 

rozpoznawania piktogramu (zgodnie 

z PN EN 1838 oraz DIN 484401). Zasięg 

rozpoznawania znaku podświetlanego wewnętrznie 

obliczamy, mnożąc wysokość 

znaku przez 200. 

Dobierając oprawy awaryjne sprawdźmy, 

czy jakość opraw kierunkowych i doświetlających 

jest adekwatna do ich ceny. Pamiętajmy, 

że oprawy kierunkowe świecące bez 

przerwy, czyli zgodnie z wytycznymi straży 

pożarnej, nie gwarantują że są sprawne 

a użytkownicy często zapominają o konieczności 

ich ręcznego testowania. Czasami 

więc oprawa jest niesprawna, o czym dowiadujemy 

się dopiero w sytuacji, gdy załączy 

się tryb awaryjny. Oprawy kierunkowe standardowe 

posiadają dość nieskomplikowane 

Fot. 2. 

W przypadku opraw awaryjnych 

warto zwrócić uwagę na żywotność 

oświetlenia. Tu wyróżnia się technologia 

LED-owa. 

układy awaryjne, nie posiadające mikroprocesora, 

co skutkuje szybszym zużyciem baterii 

akumulatorów (jednorazowa wymiana 

to koszt ok. 30% wartości oprawy). 

Podczas doboru zwróćmy uwagę na dane 

funkcjonalności, jakie wprowadzili producenci. 

W przypadku opraw świetlówkowych 

wysokie natężenie oświetlenia uzyskuje się 

głównie pod oprawą co dla opraw awaryjnych 

jest mało korzystne bo powinny one 

zapewniać małe natężenie (min. 1 lx) ale 

o dużej równomierności. Zupełnie inaczej 

przedstawia się sprawa w przypadku opraw 

Fot. AMATECH - AMABUD Elektrotechnika 


Fot. Hybryd 

Fot. 1 . 

Jasne i czytelne oznaczenie dróg ewakuacyjnych jest szczególnie ważne w przypadku 

obiektów użyteczności publicznej. 

Fot. 3 . 

Poza główną funkcją opraw awaryjnych 

liczy się także estetyka. 


67

OŚWIETLENIE 


LED, w których dzięki odpowiednim soczewkom 

można uzyskać wymagane natężenie 

oświetlenia awaryjnego przy dużej 

równomierności. Warte polecenia są m.in. 

oprawy z soczewkami o szerokim kącie rozsyłu 

światła, z jednoczesną redukcją natężenia 

pod oprawą. Zwiększanie mocy źródła 

światła nie jest więc konieczne. 

Przy doborze opraw oświetlających drogę ewakuacyjną musimy pamiętać 

o zapewnieniu wymaganego natężenia światła na drodze ewakuacyjnej, 

a także odpowiedniego zasięgu rozpoznawania piktogramu (zgodnie 

z PN EN 1838 oraz DIN 484401). Zasięg rozpoznawania znaku podświetlanego 

wewnętrznie obliczamy, mnożąc wysokość znaku przez 200. 

Fot. ES-SYSTEM 

Do hotelu czy magazynu? 

Oczywiście, nowoczesne oprawy oświetlenia 

awaryjnego powinny być dobrane 

z uwagi na specyfikę obiektu. W przypadku 

biurowców i hoteli niezwykle istotna jest 

estetyka, szczególnie – w sufitach podwieszanych 

oprawa musi być dyskretna, mało 

widoczna, punktów oświetleniowych nie 

może być też zbyt dużo. Specjalne oprawy 

oświetleniowe do tego rodzaju wnętrz często 

pozwalają na montaż nawet co 18 m. Nieco 

bardziej wymagające są obiekty użyteczności 

publicznej – już nie tylko ze względu 

na estetykę, ale też wymagania związane 

z kubaturą czy szerokością pasaży i pomieszczeń. 

Często więc na drodze ewakuacyjnej 

występują nawet dwie osie wymagające 

oświetlenia o natężeniu co najmniej 

1 lx, a zastosowanie znajdują oprawy z soczewkami 

asymetrycznymi umożliwiające 

oświetlenie drogi ewakuacyjnej o szerokości 

4 m, będąc zamocowane na ścianie jak 

kinkiet. Z kolei w magazynach i fabrykach 

od opraw wymaga się większej trwałości 

i szczelności. Proponowane przez producentów 

rozwiązania to m.in. oprawy z kilkuwatowymi 

diodami POWER LED, które 

rozmieszczamy nawet co 30 m i na dużych 

wysokościach pozwalają uzyskać wymagane 

natężenie oświetlenia awaryjnego. Istnieją 

również specjalne oprawy funkcjonujące 

wyłącznie jako awaryjne, wyposażone 


Fot. 4. 

Projekt oświetlenia awaryjnego oraz rozmieszczenie opraw podyktowane są przez 

przepisy. 

Fot. 5. 

Podczas doboru oprawy awaryjnej 

zwróćmy uwagę na funkcjonalności, 

jakie wprowadzili ich produ cenci. 


OŚWIETLENIE 


w akumulator ołowiowy i jedną świetlówkę 

(np. 36 W), przeznaczone do pomieszczeń 

wielkokubaturowych, które w trybie awaryjnym 

świecą ze sprawnością 100%, gdy 

tradycyjne awaryjne oprawy świetlówkowe 

o mocy 36 W świecą ze sprawnością 

ok. 10%. 

Oprawy oświetlenia awaryjnego powinny 

być dostosowane do miejsca montażu. Choć 

kojarzą nam się przede wszystkim z obiektami 

użyteczności publicznej czy handlowymi, 

czyli raczej „czystymi” budynkami, 

należy zabezpieczyć zamontowane weń 

oprawy przed wnikaniem kurzu i wody. 

Ogólnie stosowany stopień szczelności powinien 

poradzić sobie z podstawowymi zagrożeniami 

w tego rodzaju obiektach. Jednak 

w strefach o podwyższonej wilgotności, 

w niektórych pomieszczeniach we wnętrzu 

budynku oraz w przypadku zewnętrznych 

powierzchni przyległych, typu garaże oraz 

tarasy, należy zamontować oprawy, którym 

nie grozi zawilgocenie, co może skutkować 

zakłóceniem pracy całego systemu – konieczne 

jest więc zamontowanie układu o IP 

54, a niekiedy nawet IP 65. 

Fot. Hybryd 

Fot.7. 

Specjalne, nowoczesne oprawy oświetlenia awaryjnego pozwalają na montaż 

nawet co 18 m. 

Fot. Hybryd 

Fot. ES-SYSTEM Fot. AMATECH - AMABUD Elektrotechnika 

Fot. 6. 

Piktogramy przy oprawach wskażą 

nam drogę ewakuacji. 

Fot. 8. 

W magazynach i fabrykach od opraw wymaga się większej trwałości i szczelności. 


69

OŚWIETLENIE 


Miejsce montażu 

Projektując rozmieszczenie opraw oświetlenia 

awaryjnego, kierujemy się przede 

wszystkim normą PN-EN 1838, obowiązującymi 

normami i krajowymi przepisami 

W świetle obowiązujących przepisów oprawy oświetlania awaryjnego 

z własnym zasilaniem muszą posiadać integralne urządzenie testujące. 

Istotna jest możliwość testowania opraw bez wyłączania zasilania. 

Fot. 9. 

Wśród opraw posiadających dopuszcze nie CNBOP znajdziemy przede wszystkim 

oprawy kierunkowe oraz typowo awaryjne, przede wszystkim ze światłem LED. 

Fot. AMATECH - AMABUD Elektrotechnika 

bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Według 

przepisów znaki należy rozmieścić 

wzdłuż wyznaczonej drogi ewakuacyjnej 

tak, aby w razie awarii sieci energetycznej 

umożliwić przeprowadzenie skutecznej 

ewakuacji ludzi z budynku. Wybierając 

miejsce montażu, należy uwzględnić zmiany 

poziomu podłogi, zmiany kierunku drogi 

ewakuacyjnej oraz skrzyżowania dróg – aż 

do drzwi wyjściowych z budynku. Poza tym 

oprawy montujemy w pobliżu każdego wyjścia 

końcowego, na klatkach schodowych, 

w windach, w parkingach podziemnych, pomieszczeniach 

kontrolnych, toaletach i innych 

pomieszczeniach sanitarnych. Oprawę 

instalujemy minimum 2 m nad podłogą. 

Nowoczesne oprawy są najczęściej wyposażone 

w kilka wariantów mocowania 

– możliwy jest montaż w ścianie, na ścianie, 

na suficie, w suficie podwieszanym 

lub na zwieszakach, także z regulacją kąta 



Ewakuacja w nowym świetle 

dr inż. Andrzej 

Krzesiński 

prezes zarządu 

HYBRYD sp. z o.o. 

Podejmując temat instalacji oświetlenia 

awaryjnego na obiekcie należy 

przede wszystkim uświadomić sobie, 

z jakiego typu obiektem mamy 

do czynienia. Ponieważ oświetlenie 

ewakuacyjne stanowi zwykle ostatni 

z wydatków, o jakim myśli inwestor, koszty tego oświetlenia 

muszą być jak najbardziej ograniczone. U wielu osób pojawia 

się wówczas przeświadczenie, że najlepszym rozwiązaniem 

jest po prostu znalezienie najtańszych opraw awaryjnych 

na rynku. To błąd! 

Ten rodzaj myślenia jest podobny do założenia, że najlepszym 

rozwiązaniem przy zakupie samochodów transportowych będzie 

zakup tych najtańszych, bez zwrócenia uwagi na cenę 

eksploatacji samochodu (spalanie paliwa, awaryjność) czy jego 

nośności (mniej pojazdów, ten sam udźwig). Porównanie to tylko 

pozornie ma niewiele wspólnego z oświetleniem awaryjnym. 

Także w tym przypadku ważne jest zużycie energii elektrycznej, 

koszty wymiany akumulatorów (czy to w oprawach, czy w centralnej 

baterii), ilość opraw, które należy rozmieścić na obiekcie, 

by osiągnąć wymagane normami natężenie światła na drodze 

ewakuacyjnej. Wszystkie te czynniki znacząco wpływają 

na łączny koszt instalacji i utrzymania oświetlenia awaryjnego. 

Dotychczas standardowym rozwiązaniem stosowanym niemalże 

w każdym budynku był montaż modułów awaryjnych w oprawach 

podstawowych. W hotelach były to „rastry” i „downlighty”, 

w obiektach handlowych linie świetlne i oprawy hermetyczne. 

Niestety nowe wymagania formalne w postaci certyfikatów 

CNBOP (Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej) 

w znaczny sposób ograniczyły możliwości stosowania 

tego rozwiązania. Aktualnie każda oprawa pełniąca funkcję 

ewakuacyjnej (czy z zastosowanym modułem awaryjnym, czy 

tylko podłączona do centralnej baterii) potrzebuje wspomnianego 

dopuszczenia, a to z kolei wymaga długiego czasu oczekiwania 

oraz nakładów finansowych. Wiele z nowoczesnych 

opraw podstawowych nie może być włączona do systemu 

oświetlenia awaryjnego, ponieważ projektanci opraw pracują 

zdecydowanie szybciej niż pracownicy wydający certyfikaty CN- 

BOP. Taka sytuacja wymaga zmiany podejścia zarówno wśród 

architektów, jak i firm produkujących oświetlenie podstawowe. 

Nie ma sensu,, kopać się z koniem” i w związku z każdym nowym 

modelem oprawy podejmować trud zdobywania kolejnych 

dopuszczeń CNBOP. Trzeba poszukać rozwiązań, które będą 

trwałe, skuteczne i ekonomicznie zasadne. Takimi rozwiązaniami 

są niewątpliwie wydzielone oprawy oświetlenia awaryjnego, 

z których najważniejszymi są te oparte na technologii 

POWER LED. O ile kiedyś rozwiązania awaryjne ograniczały 

się tylko do różnych wersji systemu nadzoru nad obiektem, 

od ręcznego, po w pełni scentralizowany i automatyczny. O tyle 

dzisiaj tworzone są pełne rozwiązania oświetlenia awaryjnego, 

dostosowane do specyfiki przedmiotowych obiektów. 


OŚWIETLENIE 


Fot. 10 

nachylenia co 15 stopni. W zestawie znajdziemy 

najczęściej puszkę do wbudowania, 

zestaw do szybkiego montażu (czasami też 

szybę z dwustronnym piktogramem). Obudowy 

można montować bez użycia specjalistycznych 

narzędzi, producenci oferują 

też oprawy do montażu bez narzędziowego 

(za pomocą podwójnego szybkozłącza). 

Projektuje się je tak, aby – oprócz pełnienia 

swojej podstawowej funkcji – współgrały 

z aranżacją wnętrz. 

Fot. 12 

Nowoczesne oprawy są najczęściej 

wyposażone w kilka wariantów 

mocowania. 

Fot. Hybryd Fot. LUG Light Factory 

W większych budynkach oprawy 

oświetleniowe powinny stanowić 

element kompletnego, centralnego 

systemu. 

Fot. 11 

W hotelach oprawa musi być dyskretna, mało widoczna, punktów oświetleniowych 

nie może być też zbyt dużo. Jednocześnie oświetlenie awaryjne powinno 

spełniać przepisy. 

Testowanie 

Nie zapominajmy, że w świetle obowiązujących 

przepisów oprawy oświetlania awaryjnego 

z własnym zasilaniem muszą posiadać 

integralne urządzenie testujące. Istotna jest 

możliwość testowania opraw bez wyłączania 

zasilania (w celu symulowania awarii 

zasilania podstawowego). 

Interesującym usprawnieniem jest funkcja 

autotestu, czyli np. cotygodniowego 

testu funkcjonalnego oraz testu pojemności 

baterii wykonywanego co 10 tygodni 

(możliwe jest także uruchomienie testu manualnie 

– aby sprawdzić poprawność działania 

świetlówki, układu elektronicznego 

i akumulatora, wystarczy przycisnąć klosz 

w oznaczonym miejscu; to jednak rozwiązanie, 

które sprawdzi się w niedużym lokalu, 

ale na pewno już nie w przypadku dużej 

inwestycji). Innym wariantem testowania 

jest test system. Od autotestu różni go pilot, 

w którego pamięci zapisujemy wyniki 

testów i adresy sprawdzanych opraw (a następnie 

skopiowanie do pamięci zewnętrznej, 

co ułatwia prowadzenie obowiązkowego 

Dziennika Oświetlenia Awaryjnego). 

Najbardziej zaawansowanym rozwiązaniem 

jest centraltest, umożliwiający przetestowanie 

do 8000 opraw w jednym momencie. 

W systemie 

Oprawy elektroniczne funkcjonują zazwyczaj 

jako jeden, kompletny i skomunikowany 

ze sobą system. Zastosowanie znajdują 

przede wszystkim adresowalne moduły 

Fot. ES-SYSTEM 

elektroniczne podłączone do centrali zasilania 

umożliwiającej monitorowanie oraz 

sterowanie pracą opraw. Zasilanie, programowanie 

oraz monitorowanie opraw 

odbywa się poprzez przewody zasilające 

bez dodatkowych przewodów do przesyłu 

danych. Dane technologie pozwalają na dowolne 

programowanie trybów pracy każdej 

oprawy (trybu awaryjnego, awaryjno-sieciowego, 

awaryjno-sieciowego przełączanego) 

na dowolnym przewodzie końcowym 

– oznacza to więc redukcję ilości okablowania. 

Poszczególne systemy zarządzania 

pozwalają m.in. na przeprogramowanie 

oprawy z poziomu komputera, w związku 

z czym ustalanie trybu pracy już podczas 

projektowania nie jest konieczne. 


Na podstawie materiałów firm: 

Hybryd, Eaton, TMTechnologie 


71

OŚWIETLENIE 


PROMOCJA 

Nowelizacja normy 

PN-EN 1838 

– zagadnienia testowania 

instalacji oświetlenia awaryjnego 

Ostatnie lata przyniosły istotne zmiany w zakresie oświetlenia awaryjnego. Część tych 

zmian to próby poprawy bezpieczeństwa i niezawodności instalacji oświetlenia awaryjnego. 

Najpierw, na drodze Rozporządzenia 

Ministra Spraw Wewnętrznych 

i Administracji z 27 kwietnia 2010 

roku zmieniającego Rozporządzenie 

w sprawie wykazu wyrobów służących 

zapewnieniu bezpieczeństwa 

publicznego lub ochronie zdrowia 

i życia oraz mienia, a także zasad 

wydawania dopuszczenia tych wyrobów 

do użytkowania z 20 czerwca 

2007 roku, wprowadzono obowiązek 

uzyskiwania dopuszczeń dla opraw 

oświetlenia awaryjnego, wydawanych 

przez Centrum Naukowo-Badawcze 

Ochrony Przeciwpożarowej 

im. Józefa Tuliszkowskiego w Józefowie. 

Powstałe w ten sposób znaczne 

i gwałtowne ograniczenie różnorodności 

dostępnych na rynku opraw 

dedykowanych do oświetlenia awaryjnego, 

wywołało wiele kontrowersji 

zarówno w branży oświetleniowej, 

jak i szeroko rozumianej branży budowlanej. 

Obecnie, po ponad czterech 

latach, sytuacja w tym zakresie 

wydaje się stabilna, choć ciągle aktualne 

pozostają pytania: Czy dopuszczenia 

realnie wpłynęły na poprawę 

bezpieczeństwa realizowanych 

instalacji oświetlenia awaryjnego? 

Czy też wymóg uzyskiwania dopuszczeń 

to swoisty podatek, którym obłożono branżę 

oświetleniową? 

Pod koniec listopada 2013 roku Polski Komitet 

Normalizacyjny opublikował nową 

odsłonę normy dotyczącej projektowania 

instalacji oświetlenia awaryjnego: PN-EN 

1838:2013 Zastosowanie oświetlenia – 

Oświetlenie awaryjne. W stosunku do wersji 

tej normy z 2005 roku pojawiło się wiele 

zmian, między innymi: 

 

 

 

Zmieniono definicję drogi ewakuacyjnej, 

która obecnie może kończyć się 

poza obrysem budynku w tzw. miejscu 

bezpiecznym lub miejscu zbiórki 

do ewakuacji. 

Wprowadzono nową kategorię znaków 

„Bezpieczeństwo”, jako elementu 

oświetlenia drogi ewakuacyjnej w celu 

ułatwienia lokalizacji i prawidłowego 

użycia dróg ewakuacyjnych. 

Wprowadzono konieczność bezwarunkowego 

„podkreślania” tzw. punktów 

szczególnych (np. urządzeń ochrony 

przeciwpożarowej, punktów pierwszej 

pomocy) poprzez zagwarantowanie 

poziomu natężenia oświetlenia nie 

mniejszego niż 5 lx, poziomo do 2 m 

i pionowo do miejsca montażu punktu 

szczególnego. 

 

Podkreśla się konieczność stosowania 

oświetlenia awaryjnego w pobliżu stref 

dla osób niepełnosprawnych, punktu 

przywoławczego i urządzeń przewidzianych 

do ewakuacji tychże osób. 

 

W normie wyraźnie zaznaczono, 

że w celu zapewnienia poprawnego 

działania instalacji awaryjnego oświetlenia 

ewakuacyjnego, oświetlenie 

to powinno być instalowane, testowane 

i konserwowane wg stosownych 

norm europejskich: EN 60598-2-22, 

EN 50172, EN 62034. 

W zakresie realnej poprawy bezpieczeństwa 

instalacji oświetlenia awaryjnego, szczególnie 

cieszy tak wyraźne podkreślenie 

konieczności ich cyklicznego testowania 

i konserwowania. Norma PN-EN 50172 

wskazuje, iż oprócz aktualnych rysunków 

systemów oświetlenia awaryjnego, które 

powinny znajdować się na terenie nieruchomości, 

użytkownik powinien prowadzić 

dziennik zdarzeń oświetlenia awaryjnego 

– w postaci zapisów ręcznych lub jako wydruk 

danych z automatycznego urządzenia 

testującego. Już przy kilkudziesięciu oprawach 

oświetlenia awaryjnego przeprowadzanie 

regularnych „ręcznych” testów 

miesięcznych i rocznych według procedur 

opisanych w powyższej normie, stanowi 


OŚWIETLENIE 


(64) 

(2) (1) 

YDY 2x1,5 

E90 

(1) (2) (20) 

UPT 5e 

UPT 5e 

CTI2 3x64 (n) 

(64) 

(2) (1) 

YDY 2x1,5 

E90 

(1) (2) (20) 

UPT 5e 

UPT 5e 

CTI2 CB24 (n) 

CTI2 3x64 (1) 

UPT 5e 

UPT 5e 

UPT 5e 

PC Control Panel 

UPT 5e 

UPT 5e 

BMS 

CTI2 CB24 (1) 

PC z NESSI 

Gateway 

Rys. 1. 

Schemat połączenia systemów CTI2. 

istotny nakład pracy dla odpowiednich służb 

technicznych. Znajduje to odzwierciedlenie 

w praktyce rynkowej, która pokazuje 

znaczne zaniedbania w tej materii. Istnieją 

obecnie rozwiązania techniczne wspomagające 

procedury związane z kontrolą stanu 

instalacji oświetlenia awaryjnego. Dobrym 

przykładem odpowiedniego rozwiązania 

jest system CTI2 wraz z oprogramowaniem 

NESSI firmy ES-SYSTEM. CTI2 to dwa 

systemy: 

 

CTI2 3x64 – zarządzanie i monitorowanie 

autonomicznych opraw awaryjnych. 

 

CTI2 CB24V – zarządzanie i monitorowanie 

systemem centralnej baterii zasilającym 

oprawy napięciem bezpiecznym. 

Unikalnym rozwiązaniem jest możliwość 

integrowania dwóch wymienionych wyżej 

systemów poprzez oprogramowanie NESSI, 

które umożliwia: 

 

 

Automatyczną inicjalizację opraw. 

Konfigurację jednostek systemowych. 

 

Podział na grupy testowe. 

 

Przeprowadzenie testów całego systemu, 

grupy opraw, pojedynczej oprawy. 

 

Programowanie testów cyklicznych, jak 

również na żądanie. 

 

Przeglądanie i wydruk dziennika zdarzeń 

systemów oświetlenia awaryjnego. 

 

Lokalizację opraw na rysunkach architektonicznych 

obiektu. 

 

Zaprogramowanie trybu pracy poszczególnych 

opraw dla centralnej baterii. 

Zautomatyzowanie procesu testowania pozwala 

w znacznym stopniu ograniczyć niezbędny 

nakład pracy. Zaś sam fakt powstawania 

regularnych raportów i podejmowania 

na ich podstawie prac konserwacyjnych 

w bardzo istotny sposób wpływa na niezawodność 

instalacji oświetlenia awaryjnego. 

Próbując wartościować omówione zmiany 

w zakresie oświetlenia awaryjnego, zostawiamy 

czytelnika z pytaniami. Jak duży 

wpływ na właściwe i bezpieczne funkcjonowanie 

realizowanych instalacji oświetlenia 

awaryjnego stanowi obowiązek uzyskiwania 

dopuszczeń dla opraw awaryjnych nałożony 

na producentów i importerów takich 

rozwiązań? Dodajmy, że obowiązek ten 

na tle innych państw Unii Europejskiej, jest 

charakterystyczny tylko dla rynku polskiego. 

A może bardziej istotne byłoby większe 

zaangażowanie służb weryfikujących bezpieczeństwo 

przeciwpożarowe budynków 

w zakresie kontroli poprawnej konserwacji 

zainstalowanych i funkcjonujących instalacji 

oświetlenia awaryjnego? 

Bogdan Skorupka 

Dyrektor Sprzedaży 

Manager ds. Efektywności 

Energetycznej Oświetlenia 

Dariusz Gęca 

Manager ds. Oświetlenia Awaryjnego 

ES-SYSTEM SA 

www.essystem.pl 


73

OŚWIETLENIE 


Zestaw się - oświetlenie awaryjne 

PROMOCJA 

Przedstawiamy Państwu trzy zestawy 

oświetlenia awaryjnego. Pogrupowane 

zostały pod kątem realizacji różnych potrzeb. 

Każdy z zestawów obejmuje dwa 

podstawowe typy – kierunkowe i doświetlające, 

które można mocować naściennie, 

nasufitowo, podtykonwo i natykowo. 

Względem siebie zestawy różnicuje materiał, 

z którego są wykonane, estetyka 

oraz cena opraw. 

Zestaw OLD SCHOOL możemy potraktować 

jako tworzywową wersję ekonomiczną. 

Zestaw NEWCOMER obejmuje 

głównie nowe, udoskonalone produkty 

z tworzywa sztucznego, charakteryzujące 

się komunikatywną estetyką; plasuje 

się na średniej półce cenowej. Zestaw 

HI-END to grupa opraw aluminiowych, 

droższych od pozostałych, oferujących 

w zamian wysoką trwałość i klasyczną 

formę. 

Porównując produkty warto zwrócić uwagę 

na zróżnicowanie wysokości opraw natynkowych 

w poszczególnych zestawach. 

Zestaw OLD SCHOOL 

PRYMAT DW 

 

dwustronna oprawa kierunkowa 

o zaokrąglonych brzegach klosza 

 

wysokie IP53 pozwala na różnorodne 

zastosowania 

 

wyróżnia się długim czasem pracy 

awaryjnej 

PRYMAT 

 

oprawa ewakuacyjna, charakteryzująca 

się miękkimi zaokrągleniami krawędzi 

 

wyróżnia się wysokim IP53 

 

łatwy montaż znacznie przyspiesza prace 

instalacyjne 

OWA POWER LED ORBIT 

 

dyskretne okrągłe oczko oraz zaokrąglony 

sześcian idealnie dopełniają zestawu 

 

stopień ochrony wersji natynkowej to 

IP54 

 

wersja podtynkowa wielkości standardowego 

oczka halogenowego 

Zestaw NEWCOMER 

PRIMOS NEW DW 

 

zdyscyplinowana geometria 

klosza podwyższa atrakcyjność 

oprawy, która pozostaje jednocześnie 

dyskretna 

 

 

IP65 otwiera szerokie pole zastosowań 

dodatkowe zestawy mocowań 

(C105 oraz C101) pozwolą zaaplikować 

oprawę podtynkowo 

lub na zwieszakach 

PRIMOS 

 

oprawa prosta i nienatarczywa 

 

bardzo wysokie IP65 czyni z niej produkt 

uniwersalny 

 

ciekawa propozycja dodatkowego mocowania 

(W121) pozwala aplikować 

oprawę w miejscach, w których trzeba 

odsadzić oprawę pod kątem do ściany 

OWA NEW P OWA NEW N 

 

oprawa pasująca do każdego wnętrza, 

forma dostosowana do różnych optyk 

znacznie ułatwia właściwe sytuowanie 

oprawy na obiekcie 

 

oprawa natynkowa swoją niewielką wysokością 

zdeklasuje pozostałe oprawy 

obecne na rynku 


OŚWIETLENIE 


Zestaw HI-END 

PROFILIGHT 

 

 

wyrafinowana prostota formy oprawy 

z profilu aluminiowego idealnie korespondująca 

z nowoczesnymi wnętrzami 

dostępna wersja podtynkowa oraz podwieszenia 

zwieszakowe czy naścienne 

SPARK 

 

 

 

tylko piktogram, listwa LED, akumulator 

i potrzebna elektronika, zamknięte 

w ramce – klasyka estetyki 

niewielka głębokość (4 cm) 

łatwy i szybki montaż 

KWADRA P KWADRA N 

 

bardzo wysokie IP65 oraz pełny asortyment 

optyk pozwalają na zastosowanie 

obu opraw w różnych miejscach 

obiektów 

 

wersja natynkowa odporna na uszkodzenia 

i czynniki zewnętrzne 

artykuł stworzony w oparciu 

o materiały firmy HYBRYD 

REKLAMA 

www.hybryd.com.pl 


75

OŚWIETLENIE 


PROMOCJA 

Oprawy awaryjne 

Każdy budynek, w którym zanik napięcia w elektrycznej sieci zasilającej może spowodować 

zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska, a także znaczne straty 

materialne, należy zasilać co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających 

się źródeł energii elektrycznej oraz wyposażać w samoczynnie załączające się oświetlenie 

awaryjne (zapasowe i ewakuacyjne). Oznacza to, że każda nowo instalowana oprawa 

awaryjna MUSI posiadać dopuszczenie CNBOP. 

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra 

Spraw Wewnętrznych i Administracji 

z dnia 20 czerwca 2007 r. 

(Dz.U. nr 143 z 2007 poz. 1002) jedynym 

podmiotem uprawnionym 

do wydawania, zmiany lub odmowy 

wydania świadectw dopuszczenia 

jest jednostka dopuszczająca – Centrum 

Naukowo Badawcze Ochrony 

Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego 

– Państwowy Instytut 

Badawczy w Józefowie (w skrócie 

CNBOP). 

Oprawą awaryjną, zgodnie z PN-EN 

60598-2-22:2004+A2:2010, jest każda 

oprawa przeznaczona do stosowania, 

podczas awarii zasilania urządzeń 

oświetlenia podstawowego, 

wyposażona w moduł awaryjny lub 

zasilana centralnie z baterii. CNBOP- 

-PIB dopuszcza oprawy oświetlenia 

awaryjnego (kompletny wyrób), a nie 

elementy składowe wyrobu, takie jak 

moduł awaryjny, tory awaryjne, etc. 

W paragrafie 181, punkt 1 tego rozporządzenia 

zostało napisane: budynek, 

w którym zanik napięcia w elektrycznej 

sieci zasilającej może spowodować 

zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, 

poważne zagrożenie środowiska, 

a także znaczne straty materialne, 

należy zasilać co najmniej z dwóch 

niezależnych, samoczynnie załączających 

się źródeł energii elektrycznej 

oraz wyposażać w samoczynnie załączające 

się oświetlenie awaryjne (zapasowe 

i ewakuacyjne). 

Oznacza to, że każda nowo instalowana 

oprawa awaryjna MUSI posiadać 

dopuszczenie CNBOP. Bez 

tego certyfikatu osoba uprawniona 

Fot. 1. 

Fot. 2. 

(najczęściej jest to strażak) nie odbierze 

i nie podpisze odbioru instalacji awaryjnej 

w obiekcie. Warto więc wybrać takie oprawy, 

które ten certyfikat posiadają. Niestety 

na rynku można jeszcze znaleźć takie oprawy 

awaryjne, które tego certyfikatu nie posiadają. 

Wyjątkiem, gdy można zastosować 

oprawy bez certyfikatu jest modernizacja 

już istniejącej instalacji. 

Dlatego przed zakupem upewnij się, czy 

wybrany model oprawy, posiada certyfikat 

CNBOP. Na stronach dobrych sklepów internetowych 

jest to wyraźnie oznaczone. 

Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze 

opraw „awaryjne” w podziale 

na zadania. Zestawienie przygotowane jest 

na podstawie danych ze sklepu internetowego 

www.LuxMarket.pl, który specjalizuje się 

w kompleksowym wyposażaniu obiektów 

oraz zaopatrywaniu wykonawców w produkty 

oświetleniowe. 

Pierwszą grupą opraw są oprawy ewakuacyjne 

naścienne i sufitowe. Oprawy tego 

typu charakteryzują się możliwością zawieszania 

ich na ścianie z reguły wielkość 

tych opraw u poszczególnych producentów 

jest zbliżona. Stosowane są źródła światła 

typu świetlówki liniowe T5 (z reguły 8 W) 

oraz źródła LED coraz bardziej popularne 

ze względu na mały pobór energii i długą 

żywotność (praktycznie źródła nie wymagają 

działań konserwacyjnych). Szczególnie 

dobrze sprzedają się oprawy firmy 

INTELIGHT typu ORION 8W, ORION 

LED i PUNTO LED, która ma dodatkową 

zaletę w postaci mocowań pozwalających 

zamontować na ścianie i podwiesić do sufitu 

(fot. 1). 

Oprawy, które warto również polecić 

z punktu widzenia tak handlowego, jak i jakości 

ich wykonania oraz zainteresowania 

inwestorów, to produkty firmy AWEX typu 

TIGER i INFINITY B (fot. 2) – różnią się 

zastosowanym źródłem światła: TIGER jest 

oprawą na świetlówki T5 8 W, a oprawa 

INFINITY B jest oprawą ze źródłami LED, 

oraz oprawy firmy TM-TECHNOLOGIE 

SMART i ONTEC S (fot. 3), które są bardzo 

estetycznie wykonane i poszukiwane 

przez wykonawców ze względu na atrakcyjną 

cenę. 

Fot. 3. 


OŚWIETLENIE 


Oprawy tego typu ze względu na tryb pracy 

wykonywane są w wersjach: uniwersalnej 

(jak PUNTO LED), awaryjne i awaryjno- 

-sieciowe. 

Ceny opraw ewakuacyjnych naściennych 

w zależności od wykonania i ilości zaczynają 

się od 77,00 zł netto (ceny publikowane 

za sklepem www.LuxMarket.pl) 

W oprawach sufitowych INFINITY AS 

i TWINS LED (fot. 4) firmy AWEX zastosowano 

źródła LED. 

Fot. 4. 

Kolejną dużą grupą opraw, lecz o zupełnie 

innym przeznaczeniu, są oprawy tzw. 

zastępcze. Oprawy w „normalnym trybie” 

pełną swoje typowe funkcje oświetleniowe, 

a w przypadku zaniku napięcia mają za zadanie 

oświetlić drogę ewakuacji i miejsca 

umieszczenia urządzeń p-poż. Tu znowu powraca 

problem z certyfikatem CNBOP, jako 

że nie wystarczy do oprawy zamontować 

Fot. 6. 

Oprawy LED z układem awaryjnym. 

Oprawy te, oprócz zastosowania źródeł 

LED, możliwości montażu tak na sufitach, 

jak i w sufitach podwieszanych wykonywane 

są z zastosowaniem optyki do korytarzy i optyką 

do powierzchni otwartych. Rozwiązanie 

takie pozwala na optymalne wykorzystanie 

strumienia świetlnego źródła światła. 

Przedstawione powyżej zestawienie pokazuje 

tylko część opraw oświetlenia zastępczego 

i ewakuacyjnego. Większość producentów 

oświetlenia w związku z obowiązującymi 

przepisami dotyczącymi oświetlenia obiektów 

przemysłowych i użyteczności publicznej, 

stara się posiadać w swojej ofercie 

oprawy tego typu opatrzone certyfikatem 

CNBOP, takie jak KANLUX, PXF Lighting, 

ELGO, LUXIONA i inne. 

REKLAMA 

Fot. 5. 

Przykład oprawy zastępczej. 

certyfikowany układ awaryjny, gdyż cała 

oprawa musi taki certyfikat posiadać. Dlatego 

też renomowani producenci oferują 

oprawy zastępcze już z wymaganym certyfikatem, 

dzięki czemu są w stanie kompleksowo 

wyposażyć każdy obiekt w oświetlenie 

awaryjne, jak i oświetlenie ogólne 

- takie jak oprawy rastrowe i hermetyczne, 

tak do montażu sufitowego, jak i do sufitów 

podwieszanych. Ciekawym rozwiązaniem – 

ze względu na małe gabaryty i zastosowanie 

źródeł LED – są oprawy STARLET firmy 

INTELIGHT, jak również oprawy ITECH 

firmy TM TECHNOLOGIE. 

Fot. 7. 

Oprawy ITECH LED. 

Tomasz Sobczyk 

www.LuxMarket.pl 

Wykorzystano materiały za zgodą firm: 

Intelight, Awex i TM Technlogie. 


77

WARSZTAT 


Optyczno-akustyczne wskaźniki napięcia 

PROMOCJA 

z ENERGOTYTANU 

Zastosowanie odpowiednich narzędzi, przystosowanych do zabezpieczenia miejsca pracy 

przy elektroenergetycznych urządzeniach sieciowych oraz stacyjnych, umożliwia i gwarantuje 

elektromonterowi bezpieczne wykonywanie czynności naprawczych, konserwujących 

i łączeniowych. Bezpośredni wpływ na stan używanych narzędzi ma przestrzeganie przepisów, 

instrukcji użytkowania danego wyrobu, a także warunki ich przechowywania. Istotnym 

czynnikiem bezpiecznej pracy jest też każdorazowa kontrola stanu technicznego narzędzi 

oraz przestrzeganie czasookresów przeglądów i badań zalecanych w energetyce zawodowej. 

ENEGOTYTAN – jako wyłączny przedstawiciel grupy SOFAMEL – w 2014 roku, biorąc 

pod uwagę wszystkie możliwe przepisy bezpieczeństwa, zapewniające najwyższą możliwą 

ochronę podczas pracy, wprowadził do swojej oferty opisywane narzędzia. 


WARSZTAT 


Fot. 1. 

Wskaźnik napięcia VTE z drążkiem 

izolacyjnym. 

Fot. 2. 

Fot. 3. 

Optyczno-akustyczne wskaźniki 

napięcia VT. 

Uchwyt montażowy typu EURO. 

Akustyczno-optyczne wskaźniki napięcia 

VTE – wskaźnik napięcia z drążkiem 

(fot. 1) i VT – wskaźnik napięcia (fot. 2) służące 

do akustycznej i optycznej sygnalizacji 

obecności napięcia w sieciach prądu przemiennego 

50 Hz o napięciu znamionowym 

od 4 do 420 kV. Urządzenia współpracują 

z najnowszymi drążkami izolacyjnymi 

z uchwytami EURO (fot. 3), oraz ze starszymi 

modelami drążków UDI. 

Wskaźniki wykonywane są na zakresy napięć 

znamionowych podane w tab. 1. 

Wskaźniki napięcia VT posiadają solidną 

bryzgoszczelną obudowę cylindryczną odporną 

na uderzenia wykonaną z tworzywa 

sztucznego. Z jednej strony wskaźnik zakończony 

jest elektroda stykową, a z drugiej 

strony uchwytem EURO do mocowania 

w głowicy uniwersalny ch drążków izolacyjnych. 

Na zamówienie klienta uchwyt 

może być wykonany ze złączem w wersji 

UDI. Wskaźniki można używać w warunkach 

napowietrznych i wnętrzowych. VT 

posiadają dwa różniące się sygnały sygnalizacyjne, 

akustyczne oraz optyczne. Urządzenia 

wyposażone są w automatyczne 

testujące obwody samokontroli oraz w system 

autostartu w razie wykrycia napięcia 

w stanie wyłączonym. Źródłem zasilania 

wskaźników jest bateria alkaiczna 9 V typu 

6LR61 z systemem odcięcia zasilania przy 

jej niskim poziomie. Przypadkowe włączenie 

wskaźnika lub bezczynność pracy 

nie spowoduje rozładowania baterii, gdyż 

wskaźnik po upływie 2 minut samoczynnie 

się wyłączy. 

Fot. 4. 

Zestaw walizkowy VT. 

Proces samokontroli następuje samoczynnie 

natychmiast po włączeniu urządzenie. 

Wszystkie trzy diody zaświecają się równocześnie 

z włączonym sygnałem dźwiękowym. 

Gdy przycisk nie jest wciśnięty, 

urządzenie przechodzi w stan alarmowy 

(zapalona zielona dioda - STAN OK). Gdy 

wskaźnik wykryje podczas samokontroli, 

że napięcie baterii jest za niskie/poniżej 

progu bezpieczeństwa - zasygnalizuje 

to i się wyłączy. 

Wskaźniki napięcia dostarczane są w solidnej 

aluminiowej walizce (fot. 4) z wypełnieniem 

piankowym wraz z instrukcją dla użytkownika, 

opisem technicznym i deklaracją. 

W przypadku pytań jak zwykle pozostajemy 

do Państwa dyspozycji i zachęcamy 

do zapoznania się z naszą ofertą na www. 

energotytan.pl. 

Adrian Zając 

www.energotytan.pl 

Tab. 1 

Model 

wskaźnika 

Zakres napięć znamionowych 

[kV] 

Opcje dodatkowe 

Promocyjna cena 

[PLN netto] 

VT-5/36-U 5 - 36 Drążek teleskopowy lub jednoczłonowy 1250 

VT-5/36-P 5 - 36 Drążek jednoczłonowy ze wskaźnikiem 1500 

VT5/66-U 5 - 66 Drążek teleskopowy lub jednoczłonowy 1390 

VTE-5/66-P 5 - 36 Drążek jednoczłonowy ze wskaźnikiem 1600 




VT150/420-U 150 - 420 Drążek teleskopowy lub wieloczłonowy 2550 



Fot. 5. 

Testy napięciowe wskaźników VT. 


79

WARSZTAT 


Poziomice do zadań specjalnych 

Nowe poziomice laserowe DEWALT ® 

z zakresem pracy do 50 metrów pozwalają 

na perfekcyjne wyznaczanie linii pionowych 

i poziomych potrzebnych do prac 

instalacyjnych, wykończeniowych i budowlanych. 

Posiadają samopoziomujące wiązki 

lasera, szczelną, ogumowaną obudowę 

i są wręcz idealne dla fachowców. 

Trzy nowe i precyzyjne poziomice laserowe 

DEWALT ® : DW0851, DW0822, DW0811 

zapewniają maksymalną dokładność i szybkość 

kompleksowych pomiarów. Linia obejmuje 

poziomice z laserem punktowym, 

liniowym, krzyżowym, jak również z wiązką 

360° do dokładnego poziomowania 

na dużych powierzchniach. Każdy model 

wyposażono w tryb impulsowy pozwalający 

na współpracę z detektorem i wyświetlanie 

wiązki w odległości nawet do 50 m, przy zachowaniu 

pełnej jasności promienia. Solidna, 

ogumowana obudowa gwarantuje wieloletnią 

trwałość i odporność na pył, wodę 

i inne zanieczyszczenia (norma szczelności 

IP54), a mechanizm blokady wahadła zapobiega 

uszkodzeniom podczas transportu. 

Źródło: Stanley Black & Decker 

Ochrona dłoni przed zimnem 

Firma Honeywell wprowadziła na rynek nową linię rękawic ochronnych 

DeepBlue Winter zapewniającą doskonałą przyczepność 

i ochronę termiczną, która stanowi alternatywę dla tradycyjnych 

rękawic skórzanych. Rękawice DeepBlue Winter idealne nadają się 

do stosowania w budownictwie, przemyśle kolejowym oraz transporcie. 

Zapewniają one dłoniom nie tylko ciepło, suchość i wygodę, 

ale umożliwiają też przyczepność zatłuszczonych i mokrych 

elementów przy pracy w niskich temperaturach. Linia DeepBlue 

Winter, to rękawice z pełną powłoką nitrylową i wyściółką z polaru, 

która chroni przed przemakaniem i utratą ciepła w temperaturach 

nawet do -20°C. Z najwyższym, 4 poziomem odporności na ścieranie, 

zgodnym z normą EN388 dla rękawic chroniących przed zagrożeniami 

mechanicznymi, powłoka z pianki nitrylowej zwiększa 

zręczność oraz zapewnia doskonałą przyczepność przy pracy w środowisku 

mokrym i zatłuszczonym. 

Źródło: Honeywell Safety Products 

Mobilny porządek w żółtej walizce 

narzędziowej STANLEY FATMAX ® 

Na rynku pojawiło się właśnie nowe, mobilne 

rozwiązanie do przechowywania narzędzi 

opracowane specjalnie pod kątem 

potrzeb profesjonalistów. Unikalną cechą 

żółtej walizki STANLEY FATMAX® jest 

główna przegroda w kształcie litery A. Jej 

harmonijkowa konstrukcja gwarantuje pełną 

widoczność i łatwy dostęp do wszystkich 

narzędzi. Przegroda posiada 3 kieszenie 

z gumowymi grzebieniami zabezpieczającymi 

narzędzia przed przemieszczaniem się. 

Oprócz tego, w walizce znajdują się wyjmowane, 

pionowe i poziome przegrody różnej 

wielkości, które umożliwiają przechowywanie 

większych narzędzi, a nawet całych 

zestawów, a także trzy wygodne pojemniki 

do magazynowania mniejszych elementów. 

Dzięki aluminiowej ramie i wzmocnieniu 

włóknem szklanym walizka narzędziowa 

STANLEY FATMAX® jest niezwykle wytrzymała. 

Model na kółkach można nieść 

trzymając za pogrubioną, ogumowaną rączkę, 

jak również ciągnąć za trzypoziomowy, 

aluminiowy uchwyt teleskopowy. 

Źródło: Stanley Black & Decker 


SAMOCHÓD 


Do pracy i na rodzinny weekend 

Fiat prezentuje nowego Doblò, jedyny samochód typu „Active Family Space” w swym segmencie 

mogący zaspokoić potrzeby rodzin prowadzących nowoczesny, sportowy i dynamiczny styl 

życia, które korzystają z samochodu przez 7 dni w tygodniu, w dni robocze oraz weekendy, bez 

ograniczeń, jeśli chodzi o przestrzeń czy zakres użytkowania. 

To już czwarta generacja modelu, który został 

wprowadzony na rynek pod koniec 2000 roku. 

Obecnie nowy Doblò oferuje zaprojektowane 

na nowo nadwozie i wnętrze wyrażające jego 

dynamikę i charakter poprzez jeszcze bardziej 

wyróżniające kształty i linie. Wzbogacono także 

zakres wyposażenia technologicznego o przyjazne 

dla użytkownika elementy, które czynią z podróży 

nowym Doblò prawdziwą przyjemność. 

Przykład? System multimedialny Uconnect z 5” 

kolorowym ekranem dotykowym, który na życzenie 

może zostać wyposażony we wbudowany 

system nawigacji oraz radio cyfrowe (DAB). 

Nowy Doblò oferuje ogromną modularność 

wewnętrznej przestrzeni, a zawsze mocnymi 

stronami tego modelu był wachlarz możliwości 

aranżacji wnętrza aż do 7 siedzeń, pokaźny 

790-litrowy przedział bagażowy (największy 

w segmencie), mnóstwo schowków oraz dzielona 

tylna kanapa (60/40). 

Ponadto, nowy Doblò to gwarancja najlepszego 

prowadzenia w porównaniu z konkurentami 

w swej kategorii, po części za sprawą tylnego 

niezależnego zawieszenia Bi-link, w które jest 

wyposażony, jako jedyny w swej kategorii oraz 

podwyższonego komfortu podróży dzięki jasnemu, 

przewiewnemu przedziałowi pasażerskiemu 

zapewniającemu doskonały komfort akustyczny 

i wydajną klimatyzację. To komfortowe i praktyczne 

„środowisko” może poszczycić się także 

najlepszym w swej kategorii wyposażeniem 

z zakresu bezpieczeństwa: w wersji standardowej 

przednie poduszki powietrzne i system ESP wyposażony 

w funkcję Hill Holder. 

Nowy Doblò pobił także rekord, jeśli chodzi 

o gamę silników, która jest jedną z najszerszych 

oraz najbardziej wszechstronnych w jego 

kategorii i obejmuje nie mniej niż 7 jednostek 

o mocy od 90 do 135 KM zasilanych przez benzynę, 

olej napędowy lub metan. 

Nowy Doblò w Polsce można będzie zamawiać 

od przełomu stycznia i lutego 2015, a pierwsze 

samochody w salonach Fiata pojawią się w marcu 

roku 2015. 

Źródło: Fiat Auto Poland 


81

POZYTYWNE WIBRACJE 


• • • 

Prezes banku idzie ulicą. Stojący z boku żebrak 

mówi: 

– Dzień dobry, panie prezesie... 

– Dzień dobry. Pan mnie zna? 

– Tak, pracowałem kiedyś u pana w banku, ale 

mnie pan zwolnił. 

Prezes idzie dalej, widzi kolejnego żebraka. 

– Dzień dobry, panie prezesie.... 

– Dzień dobry. Pan też mnie zna? 

– Tak, pracowałem kiedyś u pana, ale mnie pan 

zwolnił. 

Idzie prezes dalej, widzi kolejnego żebraka 

szperającego w śmietniku. 

– Dzień dobry, panie prezesie... 

– Pana też zwolniłem? 

– Nie, ja jeszcze u pana pracuję, tylko mam teraz 

przerwę na lunch. 

• • • 

Pijany szeregowiec wraca wieczorem z przepustki. 

Niestety, przy bramie natrafia na majora: 

– Czołem, panowie majorowie! 

– Czołem, kompania! 

• • • 

Nauczycielka w szkole sprawdza zadanie domowe, 

i widzi, że Jagoda nie zrobiła i pyta się: 

– Jagoda, kiedy odrabiasz lekcje??? 

Jagoda mówi 

– Po obiedzie. 

Nauczycielka: 

– To czemu nie masz tego zadania zrobionego??? 

a Jagoda: 

– Bo jestem na diecie. 

• • • 

– Dlaczego nie odrabiasz lekcji? – pyta Szkot syna. 

– Bo nie mam pióra. 

– To idź na pocztę i odrób lekcje. 

• • • 

Nauczycielka po latach spotyka ucznia. 

– No, co tam teraz robisz?? 

Uczeń: 

– Wykładam chemię. 

– Ooo, no proszę! A gdzie?? 

– W Biedronce. 

• • • 

Sędzia do oskarżonego: 

– Czy przyznaje się pan do winy? 

– Nie, wysoki sądzie. Mowa mego obrońcy i zeznania 

świadków przekonały mnie, że jestem niewinny! 

• • • 

Przychodzi Rusek do dentysty. Dentysta ogląda i widzi 

same złote zęby, diamentowe koronki, w końcu nie 

wytrzymuje: 

– Właściwie nie wiem, co mam panu tu zrobić? 

– Chciałbym alarm założyć. 

• • • 

- Sierżancie Kowalski! W nagrodę za waszą służbę, 

dostajecie awans z drogówki do śledczej - już nie 

będziecie marznąć w radiowozie. 

- Ale, panie komendancie, litości! Ja... ja się jeszcze 

buduję...

Fachowy Elektryk 6/2014

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?