Coś na Progu #10

PROZA POEZJA
angielskim autorem. Wtedy twoje książki,
przetłumaczone na język francuski, zyskałyby
ci ogromną popularność we Francji i zostałbyś
uznany przez swoich rodaków za jednego
z największych mistrzów fantastyki.« Ale
jak to bywa, jestem uważany za człowieka
bez znaczenia dla literatury francuskiej.
Piętnaście lat temu Dumas zaproponował moją
kandydaturę do Akademii, i jako, że w tym
czasie miałem kilku znajomych w Akademii –
Labiche’a, Sandoza, i innych – wydawało się,
że istnieje szansa mojego wyboru i formalnego
uznania mojej pracy. Ale nigdy nie zostało to
doprowadzone do końca, i dzisiaj, kiedy dostaję
listy z Ameryki skierowane do »Pana Juliusza
Verne’a z Akademii Francuskiej« trochę się
do siebie uśmiecham. Od dnia, kiedy została
zaproponowana moja kandydatura, wybory
przeprowadzono już nie mniej, niż czterdzieści
dwa razy, co sprawiło, że Akademia się tym
samym całkowicie odnowiła od owego czasu.
Mi jednak przeszło.”
Właśnie wtedy pan Verne powiedział
te słowa, które z racji ich ważności,
umieściłem na początku tego artykułu.
Aby zmienić temat, zapytałem mistrza o
jego podróże, a on powiedział: „Żeglowałem
dla własnej przyjemności, ale zawsze z myślą
o uzyskaniu informacji do moich książek.
To było moje stałe zajęcie i każda z moich
powieści skorzystała przez te moje podróże.
Tak więc, w „Losie na loterię” można znaleźć
opowieści o osobistych doświadczeniach i
obserwacjach z tournee po Szkocji i wypraw
do Iona i Staffa, jak również z podróży do
Norwegii w 1862 roku, kiedy to ze Sztokholmu
udaliśmy się przez Kanał do Christiany, a
następnie podróżowaliśmy trzy dni i trzy noce
statkiem parowym. Powozem zjechaliśmy
najbardziej dzikie tereny Norwegii, Tolemark,
odwiedziliśmy, wysokie na dziewięćset stóp,
wodospady Gosta. W „Czarnych Indiach”
zawarta jest relacja mojej podróży po Anglii
i wizyty nad szkockimi jeziorami. „Miasto
pływające” powstało w wyniku mojej wyprawy
do Ameryki w 1867 roku, kiedy popłynąłem do
Nowego Jorku, odwiedziłem Albany i Niagarę,
gdzie miałem wielkie szczęście zobaczyć
Niagarę zamarzniętą. Było to 14 kwietnia
i strumienie wody wlewały się do otwartej
lodowej paszczy. „Mateusz Sandorf” zrodził
się w czasie wycieczki z Tangeru na Maltę
na pokładzie mojego jachtu, nazwanego „St
Michel” – na cześć mojego syna Michela,
który towarzyszył mi w tej wyprawie, wraz ze
swą matką i moim bratem, Paulem. W 1878
roku odbyłem bardzo pouczającą i przyjemną
wyprawę jachtem po basenie Morza
Śródziemnego. Towarzyszyli mi Raoul Duval,
Hetzel młodszy i mój brat. Podróżowanie
to największa przyjemność mego życia i z
wielkim żalem byłem zmuszony, w 1886 roku,
w wyniku wypadku, zaprzestać jej. Zna pan
smutną historię mojego siostrzeńca, który mnie
uwielbiał i którego ja również bardzo lubiłem.
Przyszedł do mnie pewnego dnia, mrucząc
coś wściekle, po czym wyciągnął rewolwer
i strzelił do mnie, raniąc moją lewą nogę,
przez co okulawił mnie na całe życie. Rana
się nie zamknęła, a pocisk nigdy nie został
usunięty. Biedny chłopiec okazał się obłąkany
– powiedział, że zrobił to, aby zwrócić uwagę
na moje roszczenia dotyczące miejsca w
Akademii Francuskiej. Obecnie przebywa w
zakładzie zamkniętym i obawiam się, że nigdy
nie zostanie wyleczony. Spowodowało to wielki
żal, że już nigdy nie zobaczę Ameryki. Miałem
ochotę udać się w tym roku do Chicago, ale w
tym stanie zdrowia i z wciąż otwartą raną to
zupełnie niemożliwe. A ja tak kocham Amerykę
i Amerykanów. Jeśli pisze pan dla Ameryki,
koniecznie proszę napisać im, jeśli oni też
mnie kochają – a wiem, że tak jest, ponieważ
otrzymuję co roku tysiące listów z Ameryki –
to, że odwzajemniam ich uczucie całym swym
sercem. Ach, gdybym tylko mógł udać się tam
i zobaczyć ich wszystkich, to byłaby wielka
radość!
„Choć większość wiedzy geograficznej
w moich powieściach pochodzi z osobistych
obserwacji, czasami musiałem polegać na
opisach z wcześniej przeczytanej literatury.
Tak na przykład w powieści, o której mówiłem,
czyli w „Malcu””, który wychodzi wkrótce,
opisuję przygody chłopca w Irlandii.
Prowadzę go od wieku dwóch lat do piętnastu,
kiedy to dorabia się majątku dla siebie i swych
przyjaciół, co jest wielkim finałem powieści,
nieprawdaż? Podróżuje po całej Irlandii, a
jako, że sam nigdy tam nie byłem, moje opisy
scenerii i różnych miejsc zostały zaczerpnięte
z książek.
“Mam książki z wyprzedzeniem na całe
lata. Następna powieść, czyli ta, która
zostanie opublikowana w przyszłym roku,
jest zatytułowana „Zadziwiające przygody
kapitana Antifera” i jest już całkowicie
zakończona. To opowieść o poszukiwaniu
i odnajdywaniu skarbów, a fabuła kręci
się wokół bardzo ciekawego zagadnienia
geometrycznego. Jestem teraz pochłonięty
powieścią, która ukaże się w 1895 roku, ale
nie mogę nic na jej temat powiedzieć, jako
że nie ma jeszcze właściwie żadnej formy. W
96 COŚ NA PROGU