Coś na Progu #10
W numerze znajdziecie między innymi opowiadania Raya Bradbury'ego i Ernesta Bramaha, wywiad z Juliuszem Vernem, esej Roberta Louisa Stevensona na temat "Wyspy Skarbów" oraz niepublikowany dotąd komiks na podstawie "Rękopisu znalezionego w butli" Edgara Allana Poego.
Temat przewodni to SZALENI NAUKOWCY. Piszemy m. in. o Nikoli Tesli i Izaaku Newtonie, fenomenie popkulturowych doktorów na przykładzie Emmeta Browna z "Powrotu do przyszłości" oraz odrażającego Antona Phibesa, a ponadto prawdziwych szalonych naukowcach!
W numerze znajdziecie między innymi opowiadania Raya Bradbury'ego i Ernesta Bramaha, wywiad z Juliuszem Vernem, esej Roberta Louisa Stevensona na temat "Wyspy Skarbów" oraz niepublikowany dotąd komiks na podstawie "Rękopisu znalezionego w butli" Edgara Allana Poego.
Temat przewodni to SZALENI NAUKOWCY. Piszemy m. in. o Nikoli Tesli i Izaaku Newtonie, fenomenie popkulturowych doktorów na przykładzie Emmeta Browna z "Powrotu do przyszłości" oraz odrażającego Antona Phibesa, a ponadto prawdziwych szalonych naukowcach!
PROZA POEZJA składało się na szereg obserwacji, które bystry mężczyzna na wpół świadomie rejestrował. – Pan Carlyle – zaanonsował go sługa. Pokój okazał się biblioteką, która służyła również jako gabinet. Jedynym jego rezydentem był piszący na maszynie mężczyzna w wieku zbliżonym do Carlyle’a, który przerwał zajęcie w momencie przybycia swojego gościa. Odwrócił się w jego stronę, po czym wstał, dając wyraz formalnej grzeczności. – Bardzo to uprzejme z pana strony, że zgodził się pan przyjąć mnie o tej godzinie – odezwał się przepraszającym tonem pan Carlyle. Typowy dla pana Carradosa wyraz twarzy uległ nieznacznej zmianie. – Zapewne mój człowiek przekręcił pana godność – zauważył. – Czy to aby nie Louis Calling? Pan Carlyle zamarł. Jego sympatyczny uśmiech ustąpił miejsca nagłemu grymasowi złości. – Nie, proszę pana – odpowiedział szorstko. – Moje dane podane są na wizytówce, którą ma pan przed sobą. – Proszę o wybaczenie – odrzekł pan Carrados, nie tracąc dobrego humoru. – Nie widziałem jej. Ale znałem kiedyś jednego Callinga z czasów szkolnych... w Świętym Michale. – W Świętym Michale! – powtórzył pan Carlyle, a jego rysy przeszły nie mniej gwałtowną przemianę niż poprzednia. – Święty Michał! Wynn Carrados? Dobry Boże! Czy to możliwe? Max Wynn, stary Wynn Farciarz? – Trochę starszy i bardziej przy kości, ale tak – potwierdził Carrados. – Zmieniłem imię, jak widać. – Cóż za niezwykłe spotkanie – powiedział jego gość, opadając na krzesło i wpatrując się intensywnie w pana Carradosa. – W moim przypadku nie tylko imię uległo zmianie. Jak udało ci się mnie rozpoznać? – Po głosie – odparł Carrados. – Od razu przeniosłem się myślami do tej przesiąkniętej dymem nory na poddaszu, którą zajmowałeś, gdzie zdarzyło nam się... – Mój Boże! – przerwał Carlyle z goryczą. – Nawet mi nie przypominaj, jakie mieliśmy wtedy plany. Rozejrzał się po bogato urządzonym, reprezentacyjnym pokoju i przywołał w pamięci kilka innych oznak bogactwa, które wcześniej zdążył zauważyć. – Koniec końców, chyba jednak całkiem wygodnie sobie żyjesz, Wynn. – Będąc obiektem zazdrości i politowania – zauważył łagodnie, z charakterystyczną dla siebie akceptacją otaczającej go rzeczywistości. – Niemniej jednak, jak już wspomniałeś, żyje mi się całkiem wygodnie. – Zazdrość jestem w stanie zrozumieć, ale skąd politowanie? – Ponieważ jestem ślepcem – brzmiała spokojna odpowiedź. – Jak to ślepcem?! – wykrzyknął pan Carlyle, otwierając szeroko zdumione oczy. – Masz na myśli dosłowną ślepotę? – Dosłowną... Przejeżdżałem przez las konną ścieżką z przyjacielem, jakieś dwanaście lat temu. Jechał z przodu. W pewnym momencie gałązka odskoczyła do tyłu – wiesz, jak o to łatwo. Zaledwie mgnienie oka i było już po wszystkim. – I to cię oślepiło? – Na zawsze. Tak zwane amaurosis. – Aż ciężko w to uwierzyć. Wydajesz się tak pewny siebie i niezależny. Twoje oczy są pełne ekspresji, choć odrobinę bardziej stonowanej niż dawniej. Gdy wszedłem, pisałeś na maszynie... Nie nabierasz mnie? – Brakuje mi laski i psa, czyż nie? – uśmiechnął się Carrados. – Nie, nie nabieram, mówię szczerą prawdę. – Cóż za nieszczęśliwa dla ciebie przypadłość, Max. Zawsze byłeś impulsywnym, trochę nieodpowiedzialnym typem, nigdy chwili spokoju. Musi ci szalenie brakować wielu rzeczy... – Czy komuś jeszcze się udało ciebie rozpoznać? – zapytał cicho Carrados. – Ach, więc mówisz, że to przez głos – zamyślił się Carlyle. – W rzeczy samej. Inni ludzie również usłyszeli głos, jednak ja nie mam zawodnych, choć dających taką pewność siebie oczu, więc nie dałem się zwieść. – Dziwnie to ujmujesz – stwierdził Carlyle. – Pozwolę sobie zapytać, czy twoim uszom nigdy nie zdarzyło dać się zwieść... – Nie w tym stanie. Dotyk również mnie nie zawiódł, ani żaden inny zmysł, który mam sprawny. – No, no – wymamrotał pan Carlyle, powściągając swoje współczucie. – Wspaniale, że znosisz to z takim spokojem. Oczywiście, zakładając, że możesz znaleźć korzyści w byciu niewidomym, mój drogi... Tu urwał i poczerwieniał na twarzy. – Najmocniej przepraszam – wydukał sztywno. – Może nie tyle korzyści – zaczął refleksyjnie 84 COŚ NA PROGU
jego rozmówca – co pozytywy, których w rzeczy samej jest więcej, niż mogłoby się wydawać. Nowy świat do odkrycia, nowe doświadczenia, nowe talenty, które się we mnie przebudziły. Moja percepcja również się odmieniła, jakbym zyskał czwarty wymiar. Skąd więc twoje przeprosiny, Louis? – Jestem byłym notariuszem, pozbawionym prawa do wykonywania zawodu w związku ze sfałszowaniem rachunku powierniczego, panie Carrados – odpowiedział Carlyle, podnosząc się z miejsca. – Ależ siadaj, Louis – rzekł uprzejmym tonem Carrados. Jego twarz, w połączeniu z niesamowicie żywym spojrzeniem niewidzących oczu, emanowała łagodną dobrodusznością. – Krzesło, na którym siedzisz, dach nad twoją głową oraz całe to wygodne życie, do którego uprzejmie nawiązałeś, są bezpośrednio związane ze sfałszowaniem rachunku powierniczego. Ale czy w konsekwencji muszę cię nazywać „panem Carlylem”? Z pewnością nie, Louis. – Nie sfałszowałem konta – gorąco zaprzeczył Carlyle. Niemniej jednak usiadł z powrotem i dodał ciszej: – ale dlaczego ci o tym wszystkim opowiadam? Przecież nigdy wcześniej z nikim o tym nie rozmawiałem. – Ślepcy wzbudzają zaufanie u innych – wyjaśnił Carrados. – Jesteśmy wykluczeni z codziennej ludzkiej rywalizacji. Ponadto dlaczego nie miałbyś mi się zwierzyć? Akurat w moim przypadku rachunek naprawdę był podrobiony. – Nonsens, Max – skomentował Carlyle, odrzucając tę możliwość. – Doceniam jednak twoje starania. – Praktycznie wszystko, co posiadam, zostawił mi mój amerykański kuzyn pod warunkiem, że przyjmę nazwisko Carrados. Zbił fortunę genialnie podrabiając raporty dotyczące zbiorów. Chyba nie muszę ci przypominać, że obdarowany jest tak samo winny jak złodziej. – Ale dwakroć bezpieczniejszy, wiem coś o tym, Max... Jak myślisz, czym się teraz zajmuję? – Liczyłem, że ty mi opowiesz – udzielił wymijającej odpowiedzi Carrados. – Prowadzę prywatną agencję dochodzeniową. Straciłem możliwość pracy w zawodzie, musiałem znaleźć inny sposób, żeby zarobić na życie. Okazja sama się napatoczyła. Zmieniłem nazwisko, swój wygląd i tak otworzyłem biuro. Stronę prawną znam od podszewki, a za organizację pracy w terenie odpowiada zatrudniony przeze mnie emerytowany funkcjonariusz Scotland Yardu. – Wybornie! – entuzjastycznie skomentował PROZA POEZJA Carrados. – Czy wpada wam wiele morderstw? – Nie – przyznał pan Carlyle. – Nasza działalność w większości przypadków ogranicza się do konwencjonalnych spraw, takich jak rozwody czy defraudacje. – Wielka szkoda – zauważył Carrados. – Nie uwierzysz, Louis, ale skrycie zawsze chciałem zostać detektywem. Niedawno nawet zastanawiałem się, czy może nadal nie miałbym szansy pójść w tym kierunku. Czy to cię bawi? – Cóż, z pewnością koncept... – Tak, koncept ślepego detektywa na tropie niebezpieczeństwa... – Oczywiście, jak już wspomniałeś, na pewne rzeczy jesteś teraz bardziej wyczulony... – pan Carlyle zrobił krótką pauzę, by po namyśle dodać: – ale, doprawdy, nie podejrzewam, aby – może z wyjątkiem artystów – w jakiejkolwiek innej profesji człowiek polegał bardziej na zmyśle wzroku. Niezależnie od tego, jaką opinię Carrados miał prywatnie, nie zdradził ani cienia sprzeciwu. Przez całą minutę palił w ciszy, jak gdyby naprawdę czerpał przyjemność z widoku błękitnych smug dymu leniwie snujących się po pokoju, by w końcu nie pozostał po nich ślad. Położył przed swoim gościem pudełko z cygarami marki, która – choć z pewnością budziła uznanie detektywa – na rynku wydawała się nie do zdobycia. Swobodna pewność, z jaką niewidomy sięgnął po pudełko i umiejscowił przed swoim gościem wzbudziła w umyśle Carlyle’a niejasne przeczucie. – Pamiętam, Louis, że swojego czasu również byłeś miłośnikiem sztuki – zauważył wkrótce. – Chciałbym wiedzieć, jak znajdujesz mój ostatni zakup – lwa z brązu z tamtej serwantki. Gdy tylko wzrok Carlyle’a powędrował w głąb pokoju, Carrados dodał prędko: – Nie, nie ta. Chodzi o tę po lewej. Carlyle, zanim skierował się w stronę figurki, spojrzał z ukosa w stronę swojego gospodarza, ale wyraz twarzy Carrados ograniczał się zaledwie do pogodnego samozadowolenia. – Bardzo ładna – przyznał. – Flamandia, późny okres, czy tak? – Nie. To kopia „Ryczącego lwa” Vidala. – Vidal? – Francuz – uściślił pozbawionym wyrazu głosem. – Tak się składa, że on również miał nieszczęście być niewidomym. – Max, ty stary krętaczu! – zakrzyknął Carlyle. – A więc to ci chodziło po głowie przez ostanie pięć minut. COŚ NA PROGU 85
- Page 33 and 34: TEMAT NUMERU 731 PAULINA ANACKA BAD
- Page 35 and 36: wieku i płci, nie szczędząc przy
- Page 37 and 38: TEMAT NUMERU Odrażający, zły i z
- Page 39 and 40: EGIPSKA ESKAPADA W 1928 roku księ
- Page 41 and 42: inwestorów. Wraz z zakończeniem w
- Page 43 and 44: tutejsi mieszkańcy czczą Moreau,
- Page 45 and 46: na człowieka, arcydziełem chirurg
- Page 47 and 48: impulsy, sprawiając nosicielom nie
- Page 49 and 50: TEMAT NUMERU Dwuskrzydłowe drzwi u
- Page 51 and 52: zamyślony, nieobecny. Jego myśli
- Page 53 and 54: Nie dopuszczał do swojej świadomo
- Page 55 and 56: odprysków kina nowej przygody - ni
- Page 57 and 58: VARIA wygłoszony przez Nadę po wk
- Page 59 and 60: VARIA pisanie jest trudne. Nauczył
- Page 61 and 62: monstrualnej maszkary z koszmarów
- Page 63 and 64: VARIA wyrwa mu uszy, po czym przyk
- Page 65 and 66: The Toxic Crusaders „Toksyczny M
- Page 67 and 68: podobny riddle box możemy znaleź
- Page 69 and 70: he’s pickin fights with his best
- Page 71 and 72: STREFA KRYMINAŁU I SENSACJI od „
- Page 73 and 74: STREFA KRYMINAŁU I SENSACJI niej,
- Page 75 and 76: STREFA KRYMINAŁU I SENSACJI zeznaw
- Page 77 and 78: STREFA KRYMINAŁU I SENSACJI WIDMO
- Page 79 and 80: STREFA KRYMINAŁU I SENSACJI barona
- Page 81 and 82: STREFA KRYMINAŁU I SENSACJI się p
- Page 83: - Potrzebuję tej ekspertyzy na dzi
- Page 87 and 88: mężczyzna, który go wcześniej p
- Page 89 and 90: wywiązywała się ze swoich obowi
- Page 91 and 92: pułku. Ta kombinacja jest moim zda
- Page 93 and 94: yło takiego zakamarku ani zakątka
- Page 95 and 96: “Nie miał więc pan żadnej wied
- Page 97 and 98: międzyczasie pisuję opowiadania.
- Page 99 and 100: poczytne. Wszystko stało się nauk
- Page 101 and 102: odpowiednią dla zaspokojenia swoje
- Page 103 and 104: nastawieniem aparatury zamieszam w
- Page 105 and 106: krwawy ślad. Sullivan popłynął
- Page 107 and 108: zrobiło się mokre i lepkie, a po
- Page 109 and 110: i odepchnął od siebie młodzieńc
- Page 111 and 112: yło teraz najważniejsze. Frank wi
- Page 113 and 114: piętnaście lat praktyki w moim w
- Page 115 and 116: jako jedna z nielicznych handlował
- Page 117 and 118: Tequili usta, przez co prawie zerwa
- Page 119 and 120: powiedział, spoglądając na dopal
- Page 121 and 122: CDN... COŚ NA PROGU 121
- Page 123 and 124: GRY RETRO I BEZ PRĄDU woźny! Hawk
- Page 125 and 126: GRY RETRO I BEZ PRĄDU rozprowadza
- Page 127 and 128: STREFA GIER wszystko, co tylko się
- Page 129 and 130: STREFA GIER powstał szał na Mad M
- Page 131 and 132: ESEJ/FELIETON ROBERT LOUIS STEVENSO
- Page 133 and 134: to robiłem i nic nie szło do przo
jego rozmówca – co pozytywy, których w<br />
rzeczy samej jest więcej, niż mogłoby się<br />
wydawać. Nowy świat do odkrycia, nowe<br />
doświadczenia, nowe talenty, które się we<br />
mnie przebudziły. Moja percepcja również się<br />
odmieniła, jakbym zyskał czwarty wymiar.<br />
Skąd więc twoje przeprosiny, Louis?<br />
– Jestem byłym notariuszem, pozbawionym<br />
prawa do wykonywania zawodu w związku<br />
ze sfałszowaniem rachunku powierniczego,<br />
panie Carrados – odpowiedział Carlyle,<br />
podnosząc się z miejsca.<br />
– Ależ siadaj, Louis – rzekł uprzejmym<br />
tonem Carrados. Jego twarz, w połączeniu<br />
z niesamowicie żywym spojrzeniem<br />
niewidzących oczu, emanowała łagodną<br />
dobrodusznością. – Krzesło, <strong>na</strong> którym<br />
siedzisz, dach <strong>na</strong>d twoją głową oraz całe<br />
to wygodne życie, do którego uprzejmie<br />
<strong>na</strong>wiązałeś, są bezpośrednio związane ze<br />
sfałszowaniem rachunku powierniczego.<br />
Ale czy w konsekwencji muszę cię <strong>na</strong>zywać<br />
„panem Carlylem”? Z pewnością nie, Louis.<br />
– Nie sfałszowałem konta – gorąco zaprzeczył<br />
Carlyle. Niemniej jed<strong>na</strong>k usiadł z powrotem i<br />
dodał ciszej: – ale dlaczego ci o tym wszystkim<br />
opowiadam? Przecież nigdy wcześniej z nikim<br />
o tym nie rozmawiałem.<br />
– Ślepcy wzbudzają zaufanie u innych –<br />
wyjaśnił Carrados. – Jesteśmy wykluczeni<br />
z codziennej ludzkiej rywalizacji. Po<strong>na</strong>dto<br />
dlaczego nie miałbyś mi się zwierzyć? Akurat<br />
w moim przypadku rachunek <strong>na</strong>prawdę był<br />
podrobiony.<br />
– Nonsens, Max – skomentował Carlyle,<br />
odrzucając tę możliwość. – Doceniam jed<strong>na</strong>k<br />
twoje starania.<br />
– Praktycznie wszystko, co posiadam,<br />
zostawił mi mój amerykański kuzyn pod<br />
warunkiem, że przyjmę <strong>na</strong>zwisko Carrados.<br />
Zbił fortunę genialnie podrabiając raporty<br />
dotyczące zbiorów. Chyba nie muszę ci<br />
przypomi<strong>na</strong>ć, że obdarowany jest tak samo<br />
winny jak złodziej.<br />
– Ale dwakroć bezpieczniejszy, wiem coś<br />
o tym, Max... Jak myślisz, czym się teraz<br />
zajmuję?<br />
– Liczyłem, że ty mi opowiesz – udzielił<br />
wymijającej odpowiedzi Carrados.<br />
– Prowadzę prywatną agencję<br />
dochodzeniową. Straciłem możliwość pracy<br />
w zawodzie, musiałem z<strong>na</strong>leźć inny sposób,<br />
żeby zarobić <strong>na</strong> życie. Okazja sama się<br />
<strong>na</strong>patoczyła. Zmieniłem <strong>na</strong>zwisko, swój<br />
wygląd i tak otworzyłem biuro. Stronę prawną<br />
z<strong>na</strong>m od podszewki, a za organizację pracy w<br />
terenie odpowiada zatrudniony przeze mnie<br />
emerytowany funkcjo<strong>na</strong>riusz Scotland Yardu.<br />
– Wybornie! – entuzjastycznie skomentował<br />
PROZA POEZJA<br />
Carrados. – Czy wpada wam wiele morderstw?<br />
– Nie – przyz<strong>na</strong>ł pan Carlyle. – Nasza<br />
działalność w większości przypadków<br />
ogranicza się do konwencjo<strong>na</strong>lnych spraw,<br />
takich jak rozwody czy defraudacje.<br />
– Wielka szkoda – zauważył Carrados. –<br />
Nie uwierzysz, Louis, ale skrycie zawsze<br />
chciałem zostać detektywem. Niedawno <strong>na</strong>wet<br />
zasta<strong>na</strong>wiałem się, czy może <strong>na</strong>dal nie miałbym<br />
szansy pójść w tym kierunku. Czy to cię bawi?<br />
– Cóż, z pewnością koncept...<br />
– Tak, koncept ślepego detektywa <strong>na</strong> tropie<br />
niebezpieczeństwa...<br />
– Oczywiście, jak już wspomniałeś, <strong>na</strong> pewne<br />
rzeczy jesteś teraz bardziej wyczulony... – pan<br />
Carlyle zrobił krótką pauzę, by po <strong>na</strong>myśle<br />
dodać: – ale, doprawdy, nie podejrzewam, aby<br />
– może z wyjątkiem artystów – w jakiejkolwiek<br />
innej profesji człowiek polegał bardziej <strong>na</strong><br />
zmyśle wzroku.<br />
Niezależnie od tego, jaką opinię Carrados<br />
miał prywatnie, nie zdradził ani cienia<br />
sprzeciwu. Przez całą minutę palił w ciszy,<br />
jak gdyby <strong>na</strong>prawdę czerpał przyjemność<br />
z widoku błękitnych smug dymu leniwie<br />
snujących się po pokoju, by w końcu nie<br />
pozostał po nich ślad. Położył przed swoim<br />
gościem pudełko z cygarami marki, która –<br />
choć z pewnością budziła uz<strong>na</strong>nie detektywa<br />
– <strong>na</strong> rynku wydawała się nie do zdobycia.<br />
Swobod<strong>na</strong> pewność, z jaką niewidomy sięgnął<br />
po pudełko i umiejscowił przed swoim gościem<br />
wzbudziła w umyśle Carlyle’a niejasne<br />
przeczucie.<br />
– Pamiętam, Louis, że swojego czasu<br />
również byłeś miłośnikiem sztuki – zauważył<br />
wkrótce. – Chciałbym wiedzieć, jak z<strong>na</strong>jdujesz<br />
mój ostatni zakup – lwa z brązu z tamtej<br />
serwantki.<br />
Gdy tylko wzrok Carlyle’a powędrował w<br />
głąb pokoju, Carrados dodał prędko:<br />
– Nie, nie ta. Chodzi o tę po lewej.<br />
Carlyle, zanim skierował się w stronę<br />
figurki, spojrzał z ukosa w stronę swojego<br />
gospodarza, ale wyraz twarzy Carrados<br />
ograniczał się zaledwie do pogodnego<br />
samozadowolenia.<br />
– Bardzo ład<strong>na</strong> – przyz<strong>na</strong>ł. – Flamandia,<br />
późny okres, czy tak?<br />
– Nie. To kopia „Ryczącego lwa” Vidala.<br />
– Vidal?<br />
– Francuz – uściślił pozbawionym wyrazu<br />
głosem. – Tak się składa, że on również miał<br />
nieszczęście być niewidomym.<br />
– Max, ty stary krętaczu! – zakrzyknął<br />
Carlyle. – A więc to ci chodziło po głowie przez<br />
ostanie pięć minut.<br />
COŚ NA PROGU 85
Change language