Coś na Progu #10

TEMAT NUMERU
waną fortunę, jaką przynieść miała sprzedaż wynalazku – Morgan
był zapalonym żeglarzem i jego marzeniem była możliwość
bezprzewodowej komunikacji na oceanie. Niestety, Teslę ubiegł
wspomniany już Marconi, a usytuowana na nowojorskiej Long
Island tajemnicza wieża jeszcze nie została w pełni wybudowana,
kiedy Morgan wycofał się z projektu. Tesla skończył budowę na
własną rękę, inwestując pieniądze odłożone z licznych patentów
i wynalazków, choć wiele z jego konstrukcji nie zostało należycie
docenionych i przyjętych.
Jednym z przykładów na to, jak bardzo Tesla wyprzedzał swoją
epokę, był skonstruowany przez niego samochód z napędem
elektrycznym. Serbski wynalazca wyjął silnik spalinowy z pojazdu
marki Pierce-Arrow i zainstalował własny, elektryczny. Do tego na
miejscu pasażera umieścił dziwną skrzynkę, w której znajdował się
układ z 12 lamp elektronowych i kilkunastu oporników. Przewody
wystające ze skrzynki podłączył do wcześniej wspomnianego
silnika, zaś na dachu auta ustawił prawie dwumetrową antenę.
Wtedy oświadczył, że... „już mamy moc”. Samochodu używano
przez ponad tydzień i miał on lepsze osiągi niż ówczesne pojazdy
spalinowe! Na pytania dziennikarzy, skąd właściwie pochodzi
energia, Tesla ze spokojem odpowiedział, że „z otaczającego nas
eteru.” Kilku trwożliwych żurnalistów oskarżyło go o kontakty z
demonami, na co Tesla ze stoickim spokojem zajął się wymontowywaniem
elektronicznych części silnika. „Świat nie jest gotowy
na moje rozwiązania.”
Zastanawiać może, skąd właściwie Serb miał aż tyle nowatorskich
pomysłów. Na to pytanie odpowiedział sam zainteresowany
– w jednym z wywiadów opowiedział dziennikarzom, że podczas
snu odbywa regularne podróże astralne do światów, w których
konstruuje nowe przedmioty i zawiera wspaniałe znajomości, „tak
bardzo mu drogie jak te z realnego życia”. Żył tam i starzał się, na
powierzchnię rzeczywistości przynosząc coraz ciekawsze projekty.
Warto wspomnieć, że Tesla wynalazł również prototyp dronów,
pierwszą zdalnie sterowaną łódź i torpedę czy radar. Na początku
I wojny światowej przyszedł z tym pomysłem do przedstawiciela
marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych. Pech chciał, że
szefem R&D 3 był w tym czasie Thomas Edison, który natychmiast
przekonał kogo trzeba, że wynalazek Tesli nie ma praktycznego
zastosowania. W 1887 roku Serb pracował nad promieniowaniem,
które lata później nazwano promieniowaniem X. Wykonał zdjęcie
kości swojej dłoni i wysłał je do znajomego, którym okazał się...
Wilhelm Roentgen. Do tego był również tym, który opowiadał
o szkodliwości promieniowania – inni pionierzy chcieli za
jego pomocą leczyć ślepotę, a gdy do zabawy z promieniami
X dołączył Edison, jeden z jego pracowników wystawiał się na
promieniowanie na tyle często, że jego ramię musiało zostać
3 Research and Development, tj. prace badawczo-rozwojowe.
poddane amputacji. Nie ocaliło mu to życia – Clarence Dally zmarł
w wyniku raka i innych powikłań, co uczyniło go prawdopodobnie
pierwszą na świecie śmiertelną ofiarą radiacji.
W 1905 roku Tesla napisał, że marzy mu się „tanie i proste
urządzenie, które każdy zmieści w kieszeni. Będzie odbierać
wiadomości ze świata albo dowolne inne. Cała Ziemia zostanie
przekształcona w jeden gigantyczny mózg” i – jakby tego było
mało – nad takim wynalazkiem również pracował, co właściwie
czyni go prekursorem Internetu.
Promienie śmierci, czyli skąd się wzięła
Katastrofa Tunguska
W 1918 roku Tesla zrezygnował ze wszystkich dotychczasowych
projektów i powrócił do Nowego Jorku, a tam tułał się
od hotelu do hotelu (większość swojego życia przemieszkał
w hotelach – od elitarnego Astoria Waldorf, gdzie rezydował
na koszt właściciela jako gość honorowy, aż do ubogiego
New Yorkera, za który płacił mu George Westinghouse,
zażenowany upadkiem dawnej legendy jego firmy). Myślał
nad wynalazkiem swojego życia, który często nazywał „niewidzialnym
Murem Chińskim”. Chodziło o legendarny promień
śmierci, broń zdolną niszczyć „flotę nawet 10 tysięcy samolotów
z odległości 200 kilometrów”. Miał używać czegoś w rodzaju
niewidocznych dla ludzkiego oka fal dźwiękowych.
W 1934 roku Tesla oświadczył, że przy pomocy 2 milionów
dolarów jest w stanie zbudować to urządzenie w przeciągu
niespełna trzech miesięcy. Propozycję wysłał wszystkim
krajom alianckim, żadne mocarstwo nie wydawało się jednak
zainteresowane podobną inwestycją. Wcześniej serbski
naukowiec chwalił się, że jest w stanie zniszczyć dowolne
miejsce na Ziemi, gdyż moc jego promienia wynosiła około
100 milionów watów (dla porównania – bomba atomowa
zrzucona na Hiroszimę była ok. 2 tysiące razy słabsza).
Gdyby taką energię skupić w pojedynczej krótkiej wiązce o
ściśle określonej częstotliwości, pozwoliłoby to uzyskać iskrę
o energii 1 * 1018 dżuli.
Dziwnym trafem niedługo po tych przechwałkach tak
potężna eksplozja miała miejsce na Syberii. Dziś znana jest
jako Katastrofa Tunguska – w jednej chwili syberyjską tajgą
wstrząsnął wybuch, który słyszany był w promieniu kilkuset
kilometrów, a wstrząsy sejsmiczne odnotowano na całej kuli
ziemskiej. Katastrofa pochłonęła ponad 30 milionów drzew
i do dziś uważana jest za jedno z najbardziej tajemniczych
wydarzeń XX wieku. Najpopularniejszą teorią na temat jej
powstania jest ogromny meteoryt. Jednakże, jak wypowiedział
się profesor Nikołaj Wasiliew, badacz zjawiska i autor książki
o katastrofie: „Głównym paradoksem obecnej sytuacji jest to,
24 COŚ NA PROGU