PokaÅ¼ caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄd Naukowy

More documents

Recommendations

Info

Nr 5/2007 Parametry ekotoksykologiczne przydatne dla oceny jakoœci obszarów pozyskiwania roœlin leczniczych wisku lub pierwiastek obecny w ilościach śladowych w badanym środowisku. Często przyjmuje się jako odnośnikowy pierwiastek o najmniejszej wielkości współczynnika zmienności, który jednocześnie występuje w dużych ilościach w danym elemencie środowisk przyrodniczego i nie wykazuje synergizmu lub antagonizmu w stosunki do pierwiastka badanego. Takie warunki spełnia Mn, Al, Sc, Ti, Ni [2]. – indeks geokumulacyjny przyjmuje postać: cn I geo = log 2 , 1,5 ⋅ Bn w której: c n – stężenie pierwiastka w danym elemencie środowiska, B n – tło geochemiczne, za które przyjmuje się naturalną zawartość pierwiastka. Indeks geokumulacyjny pozwala klasyfikować stopień zanieczyszczenia poszczególnych elementów środowiska danym pierwiastkiem, – współczynnik specyficznej kumulacji – opisuje iloraz zawartości danego pierwiastka w danej roślinie do jego średnich zawartości w innych gatunkach roślin występujących w tym samym siedlisku, – wskaźnik koncentracji względnej ( SA − ZR) WKW = ⋅100 , ZR gdzie: SA – średnia geometryczna zawartości metalu w roślinie badanej, ZR – zawartość referencyjna równa średniej geometrycznej dla roślin dla wybranego obszaru. Wartości współczynnika wzbogacenia interpretuje się następująco [3]: – 40 – ekstremalne zanieczyszczenie Muller wyróżnił 6 klas indeksu geokumulacyjnego [tabela 1]. Współczynnik specyficznej kumulacji różnicuje gatunki roślin ze względu na ich wybiórczą zdolność do gromadzenia wybranych pierwiastków. Rośliny te występują w siedliskach o tych samych warunkach edaficznych. Współczynniki specyficznej kumulacji swoimi tendencjami potwierdzają obszarowe tendencje zmian współczynnika wzbogacenia i indeksu geokumulacyjnego. We przypadku wskaźników koncentracji względnej bardzo istotne jest określenie zawartości referencyjnych, które odpowiadają średniej geometrycznej danego gatunku na większym obszarze. Wskaźnik względnej kumulacji pozwala wskazać na obszary, w których występują zjawiska ponadprzeciętnego kumulowania danego pierwiastka. Jego wartość ma znaczenie bardzo praktyczne, gdyż pozwala pominąć konieczność uwzględnienia sposobu interakcji wybranych metali, a także konieczność określenia biodostępności chemicznych form danego pierwiastka w glebie. Przegląd piśmiennictwa pokazuje, że zmiany zawartości metali odbywają się w bardzo szerokich zakresach. W szeregu przypadkach rośliny niejednokrotnie w razie nadmiernych stężeń metali nie wykazują się zjawiskiem tolerancji lub dyskryminacji na dany metal. Świadczy to wówczas o zaburzonej fizjologii metali o charakterze ekotoksykologicznym [5] Zmiany zawartości wybranych pierwiastków w roślinach odbywają się w rezultacie kumulacji ich przez układ korzeniowy lub nawożenie dolistne. Przykładowo gleby na Ziemi Cieszyńskiej zawierały następujące różne ilości metali [tabela 2], w tym udział procentowy chemicznych form metali w glebie ze względu na rodzaj pierwiastka był różny [tabela 3]. Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy 17
Parametry ekotoksykologiczne przydatne dla oceny jakoœci obszarów pozyskiwania roœlin leczniczych Nr 5/2007 Ilustracją występowania wykrytych chemicznych form metali w glebie są dane przedstawione w tabeli 4. Nawożenie dolistne wybranymi metalami możliwe jest dzięki obecności rozpuszczalnych form wybranych metali w całkowitej emisji kierunkowej, która na terenie Ziemi Cieszyńskiej była następująca [tabela 5]. Wymienione wyżej ilości metali wskazują na możliwość, przy określonym stopniu ich kumulacji, dodatkowego narażenia pacjenta tymi metalami w czasie profilaktyki ziołoleczniczej. W rezultacie, oprócz spodziewanych efektów leczniczych, w organizmie pacjenta mogą występować nadmiarowe ilości wybranych pierwiastków, co może skutkować różnymi efektami fizjologicznymi lub toksykologicznymi. Wymienione wyżej uwagi sprawiają, że obszary pozyskiwania roślin leczniczych powinny być opisane następującymi informacjami: – zawartość biodostępnych form metali, – stopień tolerancji wykazywany przez daną roślinę leczniczą w stosunku do zasobów metali w glebie, – stopień kumulacji wybranych metali przez poszczególne gatunki roślin leczniczych, – współczynniki ekotoksykologiczne, – referencyjne zawartości wybranych metali w poszczególnych częściach morfologicznych rośliny, które wykorzystywane są jako surowiec leczniczy, np.: korzeń w przypadku mniszka pospolitego (Taraxacum officinale) a liść w przypadku pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica). Dla terenów południowej Polski jako wartości referencyjne występowania metali w poszczególnych 18 Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy
Page 1 and 2: Nr 5/2007 Szanowni Państwo, Koleż
Page 3 and 4: Schorzenia narz¹du ruchu - profila
Page 5 and 6: Nr 5/2007 Lata 2000-2010 zostały o
Page 7 and 8: Palenie papierosów jest szkodliwe
Page 9 and 10: Roœliny lecznicze jako zasoby meta
Page 11 and 12: 14 Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy
Page 13: Parametry ekotoksykologiczne przyda
Page 17 and 18: Parametry ekotoksykologiczne przyda
Page 19 and 20: XX Naukowy Zjazd Polskiego Towarzys
Page 31 and 32: English for Pharmacists, czyli jak
Page 33 and 34: Regulamin publikacji prac naukowych

PokaÅ¼ caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

PokaÅ¼ caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄd Naukowy