Libër mësuesi - Erik Botime

Iso-polifoni
Ndërtojnë kllasterin me llojet e iso-polifonisë dhe shpjegojnë ndërtimin e
shumëzërishit në Toskëri dhe Labëri.
Iso-polifonia shqiptare është një ndër kryeveprat e folklorit muzikor shqiptar, por
dhe të traditës botërore folklorike në përgjithësi. Struktura e ndërtimit të shumëzërëshit
polifonik, lab apo tosk, është shprehje e drejtpërdrejtë e unitetit gjenetik të llojit.
Në Toskëri shumëzërëshin e gjejmë me këtë organizim strukturor:
Në Labëri:
(tre zërëshi)
(katër zërëshi)
Zëri I -“ia hedh”-hedhësi ose marrësi
Zëri II -“ia pret”-pritësi
Zëri III-“mbajnë zënë” -iso
Zëri I-“ia merr”-marrësi
Zëri II-“ia kthen”-kthyesi
Zëri III-“ia mbush”-mbushësat-iso
Zëri I-“ia merr”-marrësi
Zëri II-“ia kthen”-kthyesi
Zëri III-“ia hedh”-hedhësi
Zëri IV-“ia mbush”-mbushësat-iso
Prej praktikës qindra shekullore janë ndërtuar formulat e mësipërme të cilat shprehin në
thelb strukturën e iso-polifonisë popullore, ajo e cila ngërthen në një të vetëm tiparet e veçanta
të zërave të tjerë, përbërës të shumëzërëshit.
Reflektimi: Bashkëbisedim
Nxënësit diskutojnë në lidhje me vendin që zë iso-polifonia në trashëgiminë
botërore. Shkëmbejnë mendimet me njëri-tjetrin dhe arrijnë në një përfundim të përbashkët.
Nxënësit tregojnë gjithashtu edhe të mirat që vijnë si rezultat i përfshirjes
së iso-polifonisë në UNESCO. A është një mbështetje për grupet që e praktikojnë
këtë lloj kënge? A përfaqëson ajo një kryevepër të nivelit botëror? Për këto dhe të
tjera elemente të kësaj pasurie ndërkombëtare nxënësit diskutojnë me njëri-tjetrin
dhe shprehin mendimet e tyre, duke u nisur edhe nga literatura që ata kanë lexuar.
Veprimtari praktike
Dëgjoni në CD një këngë polifonike. Ushtrohuni për ta kënduar atë.
23