Libër mësuesi - Erik Botime

Kolë Idromeno «Motra Tone» (1883)
Portreti i parë psikologjik dhe një nga kryeveprat e artit shqiptar. U realizua në
vitin 1883. Piktura paraqet motrën e Idromenos, Tonen, të veshur me kostum
popullor shkodran. Vende-vende është punuar me teknikën e velaturës, me shtresa
të shumta. Vlera të veçanta paraqet trajtimi plastik i duarve, i qafës dhe i draperisë.
Ruhet në Galerinë Kombëtare të Arteve në Tiranë.
Abdurrahim Buza “Vallja shqiptare” (1971)
Tabloja “Vallja shqiptare” u krijua në vitin 1971. Ajo dallohet për intonacionet
kromatike, vizatimin e figurave në mënyrë gati primitive, si dhe për dekorativitetin
e saj. Ruhet në galerinë “Buza”, në Tiranë.
Përforcimi – Analizë e një vepre
Në fund të këtij mësimi, nxënësi ka për detyrë të analizojë një prej veprave më
të njohura shqiptare “Motra Tone” të Kol Idromenos. Më poshtë po japim hapat që
duhet të ndjekin nxënësit për të nxjerrë në pah mesazhet dhe vlerat që përcjell kjo
vepër.
Për të shqyrtuar një pikturë së pari analizojmë subjektin dhe kodet vizuale të
përdorura, vijojmë me pas me gjetjen e mesazhit që përcjell kjo vepër dhe në fund
përpiqemi të japim një koment individual.
1. Përshkrimi i subjektit
a) fillon me autorin, titullin, vendndodhjen e veprës, datën e krijimit, përmasat,
teknikat dhe nga e ka marrë frymëzimit për krijimin e saj.
b) zbuloni funksionin e veprës, nga është porositur, ku duhet të ishte vendosur,
përse momentalisht ndodhet në një mjedis tjetër nga ai që duhet të ishte dhe
nëse është restauruar ndonjëherë apo jo.
c) Saktësoni nëse është një vepër religjioze, festive, mitologjike, historike, nëse
është një peizazh, një natyrë e vdekur, një tentativë, në të gjitha format abstrakte.
d) Nëse vepra është abstrakte atëherë kaloni në kodet pamore (forma, linja, ngjyra
etj.).
e) Njihni artistin dhe veprat e tij, momentin historik dhe kulturor kur ai ka jetuar,
rrymat që ka bashkuar.
2. Analiza e kodeve pamore – analizoni kodet që njihni dhe që përbëjnë veprën.
a) Pika – Pikat çfarë përmasash kanë? Janë të kombinuara me njëra-tjetrën apo të
izoluara? Çfarë efektesh krijojnë?
b) Linja – Cilat janë prirjet lineare më të dukshme? Linja përcakton format, volumin,
lëviz lirshëm apo krijon elemente dekorative?
c) Cilat janë karakteristikat e saj më të dukshme (drejtimi, prirja, trashësia dhe
marrëdhëniet harmonike me linjat e tjera)?
d) Çfarë efektesh prodhon (palëvizshmëri, lëvizshmëri, ritëm etj.)?
20