Libër mësuesi - Erik Botime

Të dhëna shtesë mbi monumentet e natyrës
Parku Kombëtar i Dajtit (Tiranë) (10612 ha) shtrihet mbi rrugën automobilistike
Tiranë-Linzë-Bizë, nga gryka e Tërkuzës në veri, deri te gryka e Skoranës në jug.
Në këtë park ruhet e padëmtuar bota e gjallë, që mund të shërbejë si material bazë
gjenetik për rigjenerimin e zonave të dëmtuara të vendit.
Rëndësi të veçantë kanë bimët e rralla deri endemike, si: Ramonda serbica,
e përqendruar mbi lartësinë 1500-1600 m në lindje të Dajtit. Mjaft e pasur dhe
interesante është fauna e Parkut, që përbëhet nga tetë lloje gjitarësh: ariu, ujku, lepuri,
iriqi, lundërza, disa lloje lakuriqësh nate, ketri etj., nga 11 lloje shpendësh: tre lloje
shqiponjash: petriti, huta, katër lloje qukapikësh: thëllëza e maleve etj.; nga shtatë
lloje zvarranikësh: zhapiku, shigjeta, nepërka, breshka etj., nga katër lloje amfibësh:
bretkosa, tritoni etj.
Gjetjet e vendbanimeve të hershme në rrethinat e parkut dhe të kalasë së vjetër në
tarracën detare të Dajtit, e bëjnë akoma më interesante. Këtu kalonin rrugë që lidhnin
pjesën perëndimore të vendit me brendësinë e tij, njëkohësisht ajo vendoste lidhjen
me kalanë e Krujës dhe të Petrelës.
Bokërrimat e Mnerit (Tiranë) ndodhen në afërsi të fshatit me të njëjtin emër, në
lartësinë 400m mbi nivelin e detit. Ato përfaqësojnë një peizazh të degraduar, në të
cilin mungon tërësisht mbulesa bimore. Kjo gjendje është rezultat i erozionit intensiv
në shpatet me përbërje fushore. Pyllëzimi me pyje në disa shpate, kohë më parë,
kufizuan zgjerimin e erozionit. Bokërrimat e mjerit kanë vlera të veçanta edukuese
ambientaliste.
Uji i Ftohtë (Vlorë) – Burimet karstike bregdetare dhe nëndetare, në bregdetin
lindor të gjirit të Vlorës, 4-5 km në jug të qytetit, shpërthejnë në zonën uji i Ftohtë –
Jonufër. Këto burime të tipit karbonatik furnizojnë qytetin me ujë të pijshëm. Zona
rreth burimeve është një nga pikat turistike më të bukura.
Rrapi i Leskovikut (Gjendet pranë qendrës së bashkisë së Leskovikut, 900m mbi
nivelin e detit. Përfaqëson një dru të veçantë rrapi me kurorë në trajtën e një kupole,
lartësi 18m, diametër të trungut 140 cm, perimetër 440m, me moshë 300 vjeçare. Ka
vlera shkencore, estetike e turistike.
Përforcimi – Veprimtari praktike
Kjo pjesë e mësimit ka si qëllim që të nxisë kreativitetin te nxënësit dhe dashurinë për
vendlindjen. Ata do të përgatisin një fletëpalosje për një nga monumentet e natyrës
që kanë parë në zonën e tyre. Në të do të pasqyrojnë vendndodhjen, sipërfaqen,
madhësinë, vlerat natyrore, si dhe fotografitë përkatëse. Më pas, punën e tyre
nxënësit duhet ta hedhin në faqen elektronike të shkollës.
Vlerësimi i nxënësve:
Vlerësimi i nxënësve duhet të jetë sa më objektiv, në përputhje me kontributin e
nxënësve në punën në grup, por edhe të njohurive dhe punës së tij individuale.
15