2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...
2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ... 2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...
Pasuritë natyrore FLETË PUNE Qyteti i mrekullueshëm Një herë moti, ishte një qytet i vogël afër detit. Ishte shumë i bukur, me det të pastër, të kaltër, rërë të butë si mëndafshi dhe pyje të mrekullueshme përgjatë e bregdetit. Njerëzit e quajtën atë të mrekullueshëm dhe ata jetonin në të të qetë dhe të lumtur. Gjuanin peshq, pritnin turistë në shtëpitë e tyre dhe u ofronin shëtitje në pyllin e afërt ose udhëtim me anije. U ofronin ushqim të përgatitur nga bimët dhe kafshët që gjendeshin në rrethinën e afërt. Një ditë banorët e Qytetit të mrekullueshëm ishin tubuar dhe kishin vendosur që ta ndryshojnë qytetin e tyre dhe ta shndërrojnë në një qendër të madhe atraktive turistike, e cila do t’u jipte mundësi për të fituar më tepër. E prenë pyllin dhe filluan të ndërtojnë hotele të reja. Gjithashtu, ndërtuan rrugë të gjera përgjatë bregdetit, me çka i shkatërruan brigjet me rërë dhe bimët. Shumë turistë vinin me automjetet e tyre në Qytetin e mrekullueshëm, me çka qyteti u bë shumë i zhurmshëm, Çdo ditë kamionët binin ushqime dhe prodhime nga vendet e largëta me qëllim që ti përmbushin nevojat e turistëve. Mbeturinat filluan të zmadhohen. Qyteti i mrekullueshëm vazhdimisht rritej. Pothuajse asgjë nuk mbeti nga ai qyteti i vogël — ai u ndryshua dhe nuk mund të njihej. Njerëzit tani më nuk mendonin për Qytetin e mrekullueshëm si për një vend të bukur për pushim dhe shumica më nuk vinin. Njerëzve, të cilët jetonin më parë në Qytetin e mrekullueshëm filloi t’u mungojë qyteti i mëparshëm. Një ditë, një i huaj u paraqit në sheshin qendror, ku tuboheshin shumë njerëz në mbrëmje. Ai qëndroi aty një kohë të gjatë, duke i dëgjuar njerëzit se si bisedojnë, ai në fund ua tregoi tregimin në vijim: Njëherë moti, na ishte një pulë e veçantë. Çdo ditë ajo sillte nga një vezë të artë, e cila shkëlqente si diell i vogël në kotec. Pronari i pulës e kontrollonte peshën e vesë çdo ditë. Vazhdimisht ankohej pse ato nuk janë më të mëdha dhe thoshte: „Ndoshta thjesht duhet ta mbys atë pulë. Patjetër të ketë pasuri në trupin e saj. Nëse e nxjerr, do të bëhem njeriu më i pasur në botë“. Një kohë të gjatë ai ishte hamendur, por në fund vendosi: e mbyti pulën dhe mund ta paramendoni tronditjen e tij kur kuptoi se brendia e pulës ishte e njejtë me ate të secilës pulë tjetër! Filloi të shkulë flokun e vet i dëshpëruar dhe duke qarë, por gjithçka ishte e kotë. Lakmitari i humbi edhe vezët edhe pulën. I panjohuri i shikoi njerëzit e trishtuar të qytetit dhe tha: „Ata të cilët shpejtojnë të pasurohen shpeshherë do të përfundojnë pa asgjë.“. 94
Popullata Toka gjithnjë e më tepër po bëhet e mbipopulluar. Në këtë periudhë, më tepër se 7 miliardë njerëz jetojnë në planetin Tokë. Nëse rritja e popullatës mbetet e njejtë, deri në mesin e këtij shekulli (2050) do të ketë më tepër se 10 miliardë njerëz në Tokë. Shkaku kryesor për këtë gjë, është fakti se më tepër njerëz lindin se sa vdesin. Në ditët e sotme, njerëzit jetojnë një jetë më cilësore dhe më të gjatë për shkak të ndryshimeve në mënyrën e jetesës. Me shtimin e popullatës rritet nevoja për shfrytëzimin më të madh të pasurive natyrore në Tokë. Numri më i madh i njerëzve, gjithashtu, nënkupton kërkesë më të madhe për ushqim dhe për ujë të pijshëm, e me këtë edhe nevojë të shtuar për sipërfaqe më të madhe punuese. Problemi i mbipopullimit është shumë serioz, nuk mund të veprohet në drejtim të zgjidhjes së tij. Duke e shqyrtuar gjendjen momentale të numrit të njerëzve dhe aftësinë e rrethit jetësor që t’i sigurojë pasuritë e domosdoshme natyrore dhe kushtet adekuate për jetesë, shumë vende ndërmarrin masa që ta kontrollojnë këtë gjendje. Ndonjëherë natyra arrinë ta kontrollojë numrin e njerëzve në një mënyrë të rëndomtë dhe mizore, përmes katastrofave dhe fatkeqësive natyrore (tërmeteve, përmbytjeve, sëmundjeve dhe epidemive). Në vendet europiane ka një rritje të vogël të popullatës. Në disa pjesë të veçanta në botë është vërejtur rënie e natalitetit të popullatës, ndërsa në rajone të veçanta mbipopullim. Në Maqedoni, në rajone të ndryshme të vendit, ka shpërndarje jo të barabartë të popullatës. Sidomos, dallimi vërehet gjatë krahasimit midis mjedisit të fshatrave dhe qyteteve. 95
- Page 47 and 48: Toka Pjesa I: Çka është toka (di
- Page 49 and 50: Toka Përgatitja ditore: Toka dhe n
- Page 51 and 52: Toka Pjesa IV: Loja — Tingulli i
- Page 53 and 54: Toka FLETË PUNE Çka e rrezikon to
- Page 55 and 56: Energjia Energjia është e domsdos
- Page 57 and 58: Energjia 4 Lusni • Burimet tjera
- Page 59 and 60: Energjia Pjesa II: Lojë — Njihen
- Page 61 and 62: Energjia FLETË PUNE Format e energ
- Page 63 and 64: Energjia FLETË PUNE Si të kursejm
- Page 65 and 66: Energjia FLETË PUNE Si të kursejm
- Page 67 and 68: Shumëllojshmëria biologjike Organ
- Page 69 and 70: Shumëllojshmëria biologjike 4 Pë
- Page 71 and 72: Shumëllojshmëria biologjike 4 Pas
- Page 73 and 74: Shumëllojshmëria biologjike • F
- Page 75 and 76: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 77 and 78: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 79 and 80: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 81 and 82: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 83 and 84: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 85 and 86: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 87 and 88: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 89 and 90: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 91 and 92: Shumëllojshmëria biologjike FLET
- Page 93 and 94: Pasuritë natyrore Kur flasim për
- Page 95 and 96: Pasuritë natyrore Pjesa II: Për p
- Page 97: Pasuritë natyrore FLETË PUNE E q
- Page 101 and 102: Popullata 3 I 4 I lusni nxënësit
- Page 103 and 104: Popullata FLETË PUNE Mollët Në k
- Page 105 and 106: Konsumi dhe mbeturina Nevojat e kon
- Page 107 and 108: Konsumi dhe mbeturina Përgatitja d
- Page 109 and 110: Konsumi dhe mbeturina 3 Përgatitni
- Page 111 and 112: Konsumi dhe mbeturina FLETË PUNE M
- Page 113 and 114: Konsumi dhe mbeturina FLETË PUNE
- Page 115 and 116: Zhvillimi shoqëror dhe mjedisi jet
- Page 117 and 118: Zhvillimi shoqëror dhe mjedisi jet
- Page 119 and 120: Zhvillimi shoqëror dhe mjedisi jet
- Page 121 and 122: Zhvillimi shoqëror dhe mjedisi jet
- Page 123 and 124: Zhvillimi shoqëror dhe mjedisi jet
- Page 125 and 126: Zhvillimi shoqëror dhe mjedisi jet
- Page 127 and 128: Mënyra e shëndoshë e jetesës Te
- Page 129 and 130: Mënyra e shëndoshë e jetesës P
- Page 131 and 132: Mënyra e shëndoshë e jetesës DI
- Page 133 and 134: Mënyra e shëndoshë e jetesës FL
- Page 135 and 136: Mënyra e shëndoshë e jetesës FL
- Page 137 and 138: Ndryshimet klimatike Moti — Moti
- Page 139 and 140: Ndryshimet klimatike 2 Shpjegojuni
- Page 141 and 142: Ndryshimet klimatike FLETË PUNE Ko
- Page 143 and 144: Qendrën Rajonale të Mjedisit për
Popullata<br />
Toka gjithnjë e më tepër po bëhet e mbipopulluar. Në këtë periudhë, më tepër se 7 miliardë<br />
njerëz jetojnë në planetin Tokë. Nëse rritja e popullatës mbetet e njejtë, deri në mesin e këtij<br />
shekulli (2050) do të ketë më tepër se 10 miliardë njerëz në Tokë. Shkaku kryesor për këtë gjë,<br />
është fakti se më tepër njerëz lindin se sa vdesin. Në ditët e sotme, njerëzit jetojnë një jetë<br />
më cilësore dhe më të gjatë për shkak të ndryshimeve në mënyrën e jetesës.<br />
Me shtimin e popullatës rritet nevoja për shfrytëzimin më të madh të pasurive natyrore në Tokë.<br />
Numri më i madh i njerëzve, gjithashtu, nënkupton kërkesë<br />
më të madhe për ushqim dhe për ujë të pijshëm, e me këtë<br />
edhe nevojë të shtuar për sipërfaqe më të madhe punuese.<br />
Problemi i mbipopullimit është shumë serioz, nuk mund<br />
të veprohet në drejtim të zgjidhjes së tij. Duke e shqyrtuar<br />
gjendjen momentale të numrit të njerëzve dhe aftësinë e rrethit<br />
jetësor që t’i sigurojë pasuritë e domosdoshme natyrore dhe<br />
kushtet adekuate për jetesë, shumë vende ndërmarrin masa që ta<br />
kontrollojnë këtë gjendje. Ndonjëherë natyra arrinë ta kontrollojë<br />
numrin e njerëzve në një mënyrë të rëndomtë dhe mizore, përmes<br />
katastrofave dhe fatkeqësive natyrore (tërmeteve, përmbytjeve,<br />
sëmundjeve dhe epidemive). Në vendet europiane ka një rritje të vogël të popullatës.<br />
Në disa pjesë të veçanta në botë është vërejtur rënie e natalitetit të popullatës,<br />
ndërsa në rajone të veçanta mbipopullim. Në Maqedoni, në rajone të ndryshme të vendit,<br />
ka shpërndarje jo të barabartë të popullatës. Sidomos, dallimi vërehet gjatë krahasimit<br />
midis mjedisit të fshatrave dhe qyteteve.<br />
95