2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Pasuritë natyrore
Pjesa II: Për pulën dhe venë e artë
1
Shpjegojuni nxënësve se njerëzit vazhdimisht duhet të përpiqen që të kenë jetë sa më të
mirë. Shumica e tyre më tepër preferojnë aktivitete dhe shërbime me përfitim të shpejtë,
për arsye se mendojnë se do t’u sjellë përparim më të shpejtë, pa menduar për pasojat
e këtyre aktiviteteve. Efektet shpeshherë sjellin deri te problemi ose ndikimi negativ ndaj
mjedisit jetësor dhe shoqërisë.
2
Lexoni nxënësve si shembull tekstin „Qyteti i mrekullueshëm“ në faqen 94.
3
Pyesni nxënësit se çfarë mendime dhe ndjenja u shkaktoi ky rrëfim.
• A kanë gabuar diçka njerëzit e qytetit të mrekullueshëm?
• Çka mund të ndodhë gabimisht kur njerëzit veprojnë pa menduar ose kur kërkojnë
fitim të shpejtë?
Diskutoni dhe përfundoni se nevojat e njerëzve janë në baraspeshë me ato të natyrës.
Mundohuni ta dëshmoni se zgjidhja është në shfrytëzimin e pasurive natyrore.
Pjesa III: Loja — Kujdesi për gjeneratat e ardhshme
1
Zhvillimi i qëndrueshëm është shfrytëzimi maksimal i pasurive të ripërtëritura natyrore
të cilat ende munden të ripërtëriten. Për shembull prerja e drunjve duhet të jetë me plan
me qëllim që mund të ripërtëriten. Zhvillimi i qëndrueshëm varet nga vendi në vend,
nga rajoni në rajon dhe mund të ndërrohet varësisht nga kushtet. Shembull për shpjegim
më të lehtë të pasurive natyrore të ripërtëritura dhe të paripërtëritura janë lojërat në vijim.
Me këto nxënësit mund të mësojnë se si duhet drejtë të shfrytëzohen pasuritë me qëllim
të sigurimit të sasive të mjaftueshme edhe për gjeneratat e ardhshme.
2
Nevojiten më tepër pako me grisina, të cilat derdhen në një enë më të madhe. Në fletët
shënohen fjalët: Gjenerata e 1, Gjenerata e 2, Gjenerata e 3, por ashtu që, për shembull,
për 14 pjesëmarrës do të kishte nga dy fletë me fjalën Gjenerata 1, katër fletë me
Gjenerata e 2 dhe tetë fletë me Gjenerata e 3. Domethënë numri përmbyllës i fletëve të
shënuara të jetë gjithsej 14. Nëse kemi 28 nxënës, numri dyfishohet dhe kështu me radhë.
3
Loja fillon me ate se fletët fëmijëve u ndahen me përzgjedhje të rastësishme. Secili duhet
të shohë se çfarë i shkruan në fletë. Pastaj tregohet ena me grisinat. U shpjegohet fëmijëve
se grisinat në enë, në fakt, paraqesin pasuritë e paripërtëritura natyrore në Tokë.
Pastaj kërkohet nga të gjithë ata që kanë fletë, në të cilën shkruan Gjenerata e 1 të dalin
përpara dhe të vijnë para enës. U jipet qese ose salfetë e rëndomtë dhe u lejohet
që të marrin nga ena me ushqime kush sa don. Pastaj, ftohen nxënësit nga Gjenerata e 2.
E njejta vlenë edhe për ata. Pasi që të marrin edhe ata, vërehet se grisinat në enë
pakësohen dhe gjithnjë e më pak mbesin për të tjerët. Mund të ndodhë madje që mos
të mbesin për gjeneratën e tretë. Domethënë, në fund ftohen edhe ata të Gjeneratës së 3,
për të cilët vlejnë të gjitha rregullat. Grisina ka gjithnjë e më pak, ka mundësi edhe të mos
mbesin fare. Flisni me nxënësit se çfarë do të ndodhë nëse vërtetë ato do të ishin pasuri
të paripërtëritura natyrore, në këtë rast a e kuptojnë se çfarë kanë bërë.
Aktivitete tjera
• I lusni nxënësit që të diskutojnë me familjet e tyre për tregimin „Qyteti i mrekullueshëm“
dhe për pulën, e cila ka bërë vezë të arta. Bashkë me prindërit, ata mund të imagjinojnë
edhe tregime të tjera.
• Gjeni kohë në orën e ardhshme që të diskutoni për disa nga tregimet më interesante.
• Shpërndani kopje nga teksti „Çfarë dimë për pasuritë natyrore?“ dhe i lusni nxënësit
që ta përpunojnë si detyrë individuale.
• I lusni disa vullnetarë që të bëjnë një grup të vogël dhe të diskutojnë para tjerëve për
dilemën „Të peshkojmë ose jo peshq“.
• Me nxënësit luani lojën për pasuritë natyrore (në tekstin për lojën janë dhënë rregullat).
Pas lojës, diskutoni me nxënësit për shfrytëzimin e paarsyeshëm të pasurive natyrore
dhe për pasojat.
91