2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Shumëllojshmëria biologjike
FLETË PUNE
Çka dimë për...
Dreri i kuq (Cervus elaphus)
Përshkrimi: Gjatësia e trupit të tij është rreth 2 metra. Mashkulli
është më i madh se femra. Gjatë verës, ngjyra e trupit është e kuqe
në kafe, ndërsa në dimër është me ngjyrë hiri në kafe. Të vegjlit janë
me njolla. Meshkujt kanë një palë brirë, të cilët mund të peshojnë
deri 15 kg. Ata bien çdo vit dhe përsëri rriten edhe më të mëdhenj
se të mëparshmit. Forma dhe madhësia e brirëve varet nga mosha
dhe shëndetit të mashkullit dhe në masë të madhe e cakton statusin
dhe rangun e tij midis anëtarëve të llojit të tij.
Vendbanimi dhe hapësira: Dreri i kuq jeton në pyje, gjethërënëse, të përziera dhe me gjemba,
si dhe në parqe dhe lugina të lumit përgjatë gjithë Europës.
Shprehitë dhe të ushqyerit: Dreri i kuq vrapon dhe kërcen shumë mirë. Femrat jetojnë në
grupe me të vegjlit e tyre. Meshkujt garojnë me kundërshtarët e tyre gjatë sezonit të shumimit
(shtator-tetor). Dreri i kuq hanë gjethe, degë, lëvoret e drunjëve dhe fryte.
Kjo kafshë impresive është viktimë e fatkeqësive të komunikacionit dhe e gjuetisë ilegale.
Bufi i vogël (Athene noctua)
Përshkrimi: Ky buf i vogël afërsisht me një gjatësi prej 25 cm,
ka një kokë të madhe, të gjërë dhe të rrumbullakët, këmbë të gjata
dhe bisht të vogël. Ka ngjyrë kafe me njolla të bardha, ai është
i bardhë nën pendlat e larme në të kafta, me sy të verdhë.
Vendbanimi dhe hapësira: Bufi i vogël më tepër dëshiron të rritet
në hapësirë të hapur, të përzier me fusha, pyje, dërrasa, kopshte,
parqe, drunj për rrethoja, shkëmbinj dhe gjysëmshkretëtira.
Haset nëpër Europë, përveç se në Irlandë dhe në Veriun e Largët.
Shprehitë dhe të ushqyerit: Bufi i vogël pjesërisht është gjallesë ditore, i cili shpesh mund
të shihet nëpër degë. Ushqehet me minj, krimba, insekte, zogj, amfibe dhe zvaranikë. Bën
folenë në vrima të drunjve, ndërtesave ose të shkëmbinjve. Është më i njohur për zërin e tij të
ashpër. „kii -ivv“.
Ky zog fascinues shpesh përmendet në mite, tregime fantastike dhe besime popullore.
Pupëza (Upupa epops)
Përshkrimi: E gjatë rreth 27 cm, pupëza është një nga zogjtë
më të shprehur dhe më karakteristikë në Europë, me një kokë,
qafë dhe kafaz krahërori ngjyrë roze që bie në sy dhe krahë bardh
e zi, kurriz dhe bisht me vija. Sqepi i tij i gjatë dhe i ngushtë janë pak
të lakuar nga poshtë. Ka pendla të drejta në maje të kokës, me ç’rast
duket si një udhëheqës i indianëve.
Vendbanimi dhe hapësira: Zog shtegtar i cili jeton nëpër kullosa
të hapura me rrethoja dhe nëpër kaçuba. Gjendet nëpër Europë, përveç në Mbretërinë
e Bashkuar, Irlandë dhe Europën Veriore.
Shprehitë dhe të ushqyerit: Kënga e pupëzës është e ngjyrur „oopp-oop-oop“ e cila përsëritet
disa herë. Bën folenë në vrima të drunjve ose të mureve. Nëse të vegjlit janë të shqetësuar,
ata lëshojnë një lëngë me një aromë të pakëndëshme. Ushqehet kryesisht me insekte.
Ky zog atraktiv lehtë dallohet në bazë të pamjes së tij të jashtme dhe këngës.
86