2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Shumëllojshmëria biologjike
4
Zinxhiri
i ushqimit tregon një lidhje të madhe midis organizmave bimorë dhe shtazorë
në bashkësitë e jetësore. Secili zinxhir i ushqimit fillon me një bimë të gjelbër — prodhues
i ushqimit, me të cilën ushqehet ndonjë shtazë barëngrënëse — konsumues.
Zinxhiri i ushqimit përfundon me ndonjë kafshë grabitqare (Shqiponjën, gjarpërin,
dhelprën, ujkun, ariun), e cila ushqehet me kafshë që ushqehet me bimë ose kafshë.
Pjesa V: Kush kë e ha
1
Kopjojeni fletën e punës „Zinxhiri i të ushqyerit“ i ushqimit
dhe shpërndajauni nxënësve. Nxënësit le të presin fotografi
të bimëve dhe kafshëve të ndryshme dhe le ti vendosin
në dritaret e zinxhrit të ushqimit. Le ti lidhin me shigjeta,
me çka do të sqarojnë se cilat kafshë me çka ushqehen.
2
Nxënësit le të diskutojnë se çka mund të ndodhë nëse
një pjesë e bashkësive jetësore zhduken.
Përgatitje ditore: Për njerëzit dhe për natyrën
Kohëzgjatja
Koha vjetore
Vendi
Materialet
Qëllimet
Metodat
3-4 orë të mësimit
Të gjitha stinët e vitit
Në klasë, vend të hapur
7-8 litarë, secili me gjatësi prej 3-4 metra
Nxënësit të:
• kuptojnë se kur ka ndryshime në mjedisin jetësor, disa
organizma adaptohen, të tjerët shpërngulen, ndërsa disa vdesin
• njoftohen me vështirësitë me të cilat ballafaqohen
Luajtja në role, lojëra në vend të hapur, diskutim
Pjesa I: Pylli dhe drurëprerësit (luajtja në role në oborrin e shkollës)
1
Shkoni me nxënësit tuaj në oborrin e shkollës ose në park. Me ndihmën e litarit
(ose, thjeshtë, vizatoni në tokë) le të bëjnë shtatë ose tetë sfera (rreth një metër katror
në formë të rrethit ose katrorit). Sqarojuni nxënësve se këto sfera paraqesin pyll të vjetër
të banuar me bimë dhe kafshë të ndryshme.
2
Zgjidhni prej 12-15 vullnetarë. Lusni dy prej tyre që ta luajnë rolin e drurëprerësit.
Tjerëve jepnu kartela me emra të kafshëve ose shpezëve të ndryshme.
3
Loja fillon me shpërndarjen e kafshëve në pyll: vendosni një apo dy kafshë në kuadër
të secilës sferë. Kur drurëprerësit vinë në pyll, ato thonë se do të presin një pjes të tij.
Ata e zgjedhin sferën se ku do të „presin“ drunj me ndihmën
e litarit ose me fshirjen e sferës nga toka. Kafshët e pyllit
e braktisin vendbanimin e tyre dhe shpërngulen në një sferë
tjetër ose mbesin, varet se si do të vendosin. Lusni nxënësit
që me lëvizjet e tyre ta imitojnë mënyrën dhe shpejtësinë
e shpërnguljes së tyre — duke fluturuar, kërcyer, zvarritur etj.
Kur drurëprerësit do të vijnë përsëri, ata do të „presin“ një
pjesë tjetër të pyllit, kafshët i braktisin vendbanimet e tyre,
dhe e njëjta vazhdon derisa do të mbesin dy sfera. Në fund,
shumë kafshë grumbullohen në dy pjesët e fundit.
66