2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Shumëllojshmëria biologjike
Mbrojtja e shumëllojshmërisë biologjike është një kusht shumë
i rëndësishëm për stabilitetin e sistemeve natyrore, sepse vetëm
atëherë ato mund të ripërtërihen dhe të zhvillohen. Mbrojtja
e shumëllojshmërisë biologjike është e rëndësishme për:
• Sistemet natyrore, të cilat kanë aftësi vet të mirëmbahen,
të mbrohen dhe të zhvillohen. Secili organizëm gjatë jetës së tij
ushqehet dhe krijon materie organike (rritet). Ata marrin pjesë
në të gjitha proceset e natyrës. Organizmat ujorë e pastrojnë
ujin, grabitqarët sigurojnë kontroll natyror të dëmtuesëve,
ndërsa insektet janë pjalmues kryesorë të botës bimore.
• Njerëzit nga natyra shfrytëzojnë materie të ndryshme: ushqim, dru, pëlhurë, lëndë të para
të ndryshme, kemikale dhe barëra, që ta ruajnë shëndetin dhe t’i plotësojnë nevojat e tyre.
Në natyrë, zhdukja e llojeve është proces natyror. Hulumtimi i fosileve tregon se gjatë
dy milionë viteve kanë vdekur me siguri prej një deri në tri lloje në vit. Vlerësimet bashkëkohore
tregojnë se sot disa mija lloje të bimëve dhe kafshëve vdesin çdo vit, që është shkak
për shqetësim serioz. Tri të katërtat e të gjitha llojeve të njohura të shpezëve dhe një e katërta
e të gjitha llojeve të gjitarëve të njohur sot konsiderohet se rrezikohen nga zhdukja.
Shkaqet më serioze për zhdukjen e shpejtë të llojeve janë: ndotja si pasojë e zhvillimit
ekonomik, përdorimi i madh i tokës pjellore, zhvillimi i transportit dhe gjerësia e qyteteve.
Sjellja e pakujdesshme e njeriut menjëherë dhe drejtpërdrejt ndikon në zvogëlimin
e shumëllojshmërisë biologjike përmes shkatërrimit vetë llojeve të kafshëve dhe bimëve
ose në mënyrë indirekte — përmes shkatërrimit të vendbanimeve të tyre.
Përgatitja ditore: Bimët dhe kafshët rreth nesh
Kohëzgjatja
Koha vjetore
Vendi
Materialet
Qëllimet
Metodat
3-4 orë të mësimit
Të gjitha stinët e vitit
Në klasë, vend të hapur
Tabelë vizatim në të cilin janë shënuar disa vendbanime,
shkumës me ngjyra ose ngjyra, fleta të punës
Nxënësit të:
• kuptojnë rëndësinë dhe vlerën e llojllojshmërisë biologjike
dhe rolin e tyre për njerëzit dhe natyrën
• kuptojnë nocionet bashkësia jetësore dhe zinzhiri i ushqimit
Asociacion, diskutim, lojë në vend të hapur
Pjesa I: Shumëllojshmëria biologjike
1
Paraprakisht, në hamer ose tabelë vizatoni: pyje me disa drunj, livadh me bar, kaçuba,
pellg ujor me lumenj ose liqen dhe shtëpi me oborr.
2
Ndani fletën e punës „Nëse do të isha bimë...“ dhe lusni nxënësit që ta plotësojnë në vazhdim:
Sikur të isha bimë, do të isha ....................................., sepse .....................................
Sikur të isha kafshë, do të isha ....................................., sepse .....................................
Secili nxënës do të duhet të zgjedh një kafshë ose bimë të ujit ose tokës.
3
Tregoni vizatimet duke sqaruar se këto janë vendbanime të ndryshme. Secili nxënës tregon
se cilën bimë ose kafshë e ka zgjedhur. Secili nxënës le ta lë fletën e vet të punës në vizatimin
e vendbanimit përkatës. Pyesni nxënësit nëse dinë bimë ose kafshë tjera që jetojnë në këtë
vendbanim dhe shtoni në vizatimet.
64