2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Shumëllojshmëria biologjike
Organizmat e gjallë të Tokës grupohen në lloje. Llojin e përbën një grup organizmash
që janë të ngjashëm sipas pamjes, mënyrës së jetesës dhe sjelljes. Deri në fund të shek.
shkencëtarët zbuluan një pjesë të vogël prej të gjitha llojeve të organizmave — rreth 1,5 milion
lloje. Sipas llogarive të disa shkencëtarëve, ekzistojnë prej katër deri në pesë miionë të llojeve
tjera, të cilat ende nuk janë zbuluar dhe përshkruar.
Njerëzit e ndajnë planetin me disa milionë lloje të bimëve, kafshëve dhe mikroorganizmave,
që së bashku quhen shumëllojshmëri biologjike ose biodiversitet.
Shumëllojshmëria biologjike është resurs natyror dhe përbëhet prej tri komponentëve:
• Shumëllojshmëria gjenetike. Të gjitha llojet e Tokës trashëgojnë informata gjenetike, sipas të
cilave adaptohen në kushtet e mjedisit jetësor. Në të ardhmen, njerëzit ndoshta do të kenë
mundësi të ripërtërijnë disa lloje të zhdukura nëse disponojnë me materialet e tyre gjenetike.
• Shumëllojshmëria e llojeve. Kushtet e ndryshme në mjedisin jetësor e kushtëzojnë
shumëllojshmërinë e madhe të formave. Llojet e reja janë krijuar gjatë milliona viteve, ndërsa
ato që nuk kanë arritur të adaptohen në kushtet që ndryshoheshin, kanë vdekur, Secili lloj
bimor ose shtazor ka mjedis jetësor të vetin, prej ku i merr të gjitha kushtet e domosdoshme
për jetë: ajër, ushqim, hapësirë jete dhe strehim. Kur vendbanimi i një organizmi do të
ndryshojë, ai adaptohet, shpërngulet ose zhduket.
• Shumëllojshmëria e ekosistemeve. Ekosistemi paraqet bashkim midis biobashkësive
dhe hapësirës së tyre të jetës. Ekosisteme janë malet, shkretëtirat, fushat, lumenjtë,
detrat dhe oqeanet. Banorët e një ekosistemi ndikohen mes vete, por ndikohen edhe
me mjedisin jetësor jo të gjallë. Ekosistemet ekzistojnë për shkak të numrit të madh
të llojeve. Secili lloj merr materie, energji dhe informacione nga vendbanimi.
Nocioni shumëllojshmëri biologjike zakonisht ka të bëjë me shumëllojshmërinë e llojeve,
por nuk duhet të harrohen edhe dy komponentët tjerë të tyre — shumëllojshmëria gjenetike dhe
shumëllojshmëria e ekosistemeve. Shtetet më të pasura me lloje janë Brazili, (pellgu i Amazonit),
Indonezia, SHBA, Rusia (Siberia), India dhe Kina.
63