2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Energjia
Energjia mund të prodhohet me teknika më „të pastra“, me përdorimin e burimeve
të ripërtritura të energjisë — diellit, ujit, erës.
Energjia duhet të shfrytëzohet në mënyrë sa më efikase në jetën e përditshme, prodhimtarinë
industriale dhe zhvillimin e aktiviteteve të ndryshme.
Përgatitja ditore: Për gjithçka nevojitet dielli
Kohëzgjatja
Koha vjetore
Vendi
Materialet
Qëllimet
Metodat
1-2 orë mësimi
Të gjitha stinët vjetore
Në klasë
Lëndë të ndryshme në klasë, fleta të punës
• Nxënësit të kuptojnë se dielli është burimi kryesor i energjisë
së Tokës
Diskutim, punë në grupe, diskutim
Pjesa I: Për gjithçka nevojitet dielli
1
Pyesni nxënësit se çka mendojnë, cili është roli i diellit
në ekzistencën e bimëve, kafshëve dhe njerëzve. Gjeni
shembuj prej jetës së përditshme që e tregojnë nevojën
dhe dëshirën e organizmave të gjallë për dritën e diellit
(p.sh luledielli drejtohet kah dielli; macet dëshirojnë që të
ngrohen në diell; njerëzit rreziten kur koha është e mirë).
2
Dielli është yll. Toka pranon nxehtësinë dhe dritën nga ai.
Gjatë arritjes në Tokë, drita e diellit shndërrohet në lloje
të ndryshme të energjisë, e cila pastaj përdoret në shumë
mënyra të ndryshme. Sqaroni shembujt tuaj, duke i shfrytëzuar informatat nga pjesa hyrëse.
3
Ndani klasën në grupe me nga gjashtë ose shtatë nxënës. Luteni secilin grup që të zgjedh
gjësende të ndryshme të bëra nga druri, qelqi, metali, letra, plastika, lëkura ose qeramika.
Sqaroni se për t’u prodhuar secila prej gjësendeve, ka nevojë për energji. Secili organizëm
rritet dhe lëviz. Burimi i të gjitha formave të energjisë është dielli. Lusni të gjitha grupe
që 10-15 minuta të diskutojnë për idetë rreth rolit që e ka energjia e diellit në procesin
e prodhimit të gjësendeve të ndryshme.
Shembull: Një tavolinë prej druri është punuar prej druri dhe metali. Në fund është
ngjyrosur.
• Druri: Së pari, druri duhet të rritet, sipas mundësive vetëm me dritën e diellit.
Prerja, transporti dhe përpunimi i drurit kërkon energji. Kjo energji fitohet nga lëndët
djegëse natyrore.
• Metalet:Gërmimi, transporti, prodhimi dhe përpunimi
i metaleve janë të mundshme vetëm me përdorimin
e makinave të ndryshme që punojnë me energji.
• Ngjyrat në përgjithësi fitohen prej prodhimeve të naftës
dhe prodhimi i tyre kërkon energji elektrike.
• Karburantet (thëngjilli, nafta dhe gazi natyror) merren
nga brendësia e tokës. Ato janë krijuar para milona
viteve nga gjërat antike, bimët dhe kafshët.
• Energjia elektrike shpesh fitohet nga djegia
e karburanteve ose përmes përdorimit të energjisë
së ujit në hidrocentrale.
52