2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Toka
Pjesa II: Çka e ndotë tokën?
1
Përgatitja: Organizoni dhe realizoni hulumtimin në vijim
me nxënësit gjatë dy ose tri javëve:
• Mbushni dy të tretat e një qeseje të plastikës me dhe nga
kopshti. Shtoni disa copa të vogla të mbetjeve (metal,
mbështjellës te çamçakëzit, gotë të plastikës, kanaçe të
zbrazët, pjesë të rrobave të pambukut, copë prej qelqi,
copë letre, lëvore të bananes. Përzini mirë dhe shtoni ujë
në përzierjen. Mbylleni mirë qesen dhe ngjiteni në të
etiketën me shënim se çka keni futur në të si dhe datën.
• Vendoseni qesen afër dritares, në diell (në qoftë se e kryeni hulumtimin gjatë sezonit
të ngrohtë veror) dhe afër ngrohjes (por jo mbi të) nëse është dimër.
• Çdo ditë në dy apo tri javët e ardhshme hulumtoni dhe shënoni vëzhgimet tuaja
për temperaturën, aromën, pamjen e jashtme, dhe ndryshimet e dukshme.
Nëse dheu në qese është i thatë, shtoni pak ujë.
2
Diskutim:
3
Mendoni
4
Udhëzoni
pas dy ose tre javësh, lusni nxënësit që t’i
analizojnë ndryshimet dhe të përgatisin raport të shkurtër,
në të cilin do të përgjigjen në pyetjet në vijim:
• A mund të vëreni ndonjë lloj të organizmave
në përzierje?
• Cilat ndryshime të temperaturave i vëreni gjatë
hulumtimit?
• Cilat mbetje janë ndryshuar, ndërsa cilat janë
si më parë?
se cilat mbetje janë zbërthyer në tokë, ndërsa cilat kanë mbetur të pandryshuara.
Cilat lloje tjera të mbetjeve, sipas mendimit të nxënësve, nuk janë zbërthyer në dhe?
nxënësit që të ndajnë përvojën profesionale dhe përshtypjet nga ndotja
e tokës me mbetjet, plehërat, dhe përdorimin e plehërave dhe kimikateve në bujqësi.
Citoni që të kuptojnë se ruajtja e pastërtisë së tokës është me rëndësi të madhe për cilësitë
e saj dhe për pamjen e jashtme të mjedisit jetësor.
Pjesa III: Çka e rrezikon tokën? (diskutim, stuhi me ide)
1
Lusni nxënësit, pas mësimit, që t’i vëzhgojnë ndotësit
e tokës në oborrin e shkollës dhe në parkun kur shkoni
në ekskursion. Në bazë të eksperimentit paraprak,
le të analizojnë se sa është e mundur që mbeturinën
që e shohin shpejtë të barazohet me mjedisin jetësor:
Pregatitni një raport të shkurtër për mbikqyrjet e tyre
dhe lexoni disa prej tyre para nxënësve.
2
Ndani disa kopje nga lista e punës „Çka e rrezikon tokën?“.
Së bashku diskutoni për rreziqet kryesore ndaj tokës (ndotja
më shumë nga ujërat e ndotura, toka e shtypur nën rrugë
dhe ndërtesa, gazrat dalëse dhe shpërndarja e tokës) dhe
ndikimin e tyre ndaj tokës: Vëreni se gjendja e tokës është direkt e lidhur me pjesët tjera
përbërse të natyrës — ajër, ujë, organizma të gjallë.
3
Përmes stuhisë me ide u tregoni nxënësve që të mendojnë se si të mbrohet toka
në oborrin e shkollës, në park, fermë dhe në vende tjera të jashtme të njohura.
46