2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Uji
• Pikat e shiut gjatë rënies nëpër ajër i tretin gazrat ajror.
Kur bie në Tokë, shiu ndikon në cilësinë e dheut,
liqeneve dhe lumenjve.
• Uji mund të grumbullojë sasi të mëdha të energjisë,
e cila mund t’i shndërrojë oqeanet, detrat dhe liqenet
në rezervuar gjigant të ngrohjes. Kjo cilësi e veçantë
ndikon te klima në rajonet që janë afër bazeneve ujore.
Gjithashtu, për shkak të cilësisë së tyre për mbajtjen
e energjisë, uji gjithkund përdoret për freskim,
por dhe për transferimin e ngrohjes.
• Njerëzit patjetër duhet të pinë rreth dy litra ujë në ditë
që t’irruajnë funksionet në trupin e tyre.
Pasuritë ujore
• Vendet ku ruhet uji i tokës quhen bazene ujore (rezervuar). Ujë i ëmbël (i pakripur) mund
të gjendet në:
– lumenjt, liqenet, pellgjet moçalet, (ujë sipërfaqësor);
– bimët, kafshët dhe njeriun;
– nën sipërfaqen e tokës (ujërat nëntokësore).
Ndikimi i njeriut
• Uji përdoret për ujitje në bujqësi, si materie për ngrohje ose
ftohje në industri, si dhe për qëllime të përditshme: për pije,
higjienë personale, pushim, marrje të energjisë elektrike etj.
• Ekzistojnë mënyra të ndryshme në të cilat njerëzit i dëmtojnë
rezervuaret ujore ose e ndotin ujin:
– Hedhja e mbeturinave në ujë e zvogëlon kapacitetin e ujit.
– Aktivitetet bujqësore, siç janë hedhja e helmeve, plehrave
dhe lëndëve tjera, shkaktojnë ndotje të madhe të ajrit
dhe ujit.
– ndërtimi i një ure ose zhvendosja e një shtrati të lumit
mund të shkaktojë ndryshime në rrjedhën e lumit ose
të nivelit të ujërave nëntokësore.
– Nxjerrja e rërës dhe gurëve nga lumi shkatërron brigjet e lumenjve.
– Ujërat industriale që lëshohen në lumenj pa u pastruar nga ujërat e ndotura janë
të dëmshme për bimët dhe kafshët në ujë dhe ndikojnë
ndaj shëndetit të njerëzve.
– Fermat e derrave dhe të shpendëve krijojnë shumë
mbeturina. Lëshimi i këtyre mbeturinave në lumenj
pa u pastruar mund të shkaktojë vdekje të bimëve
dhe kafshëve në ujë, dhe natyrisht ndikon ndaj shëndetit
të njerëzve.
– Rrjedhja e prodhimeve të naftës i dëmton elementet
e gjalla dhe jo të gjalla në ujë.
– Lumenjt shpesh ndoten nga ujërat kanalizuese dhe nga
ujërat që nuk mund ti thithë dheu.
– shumë qytete nuk kanë stacione për pastrimin e ujërave
të ndotura. Hedhja e drejtpërdrejt e ujërave të ndotura
në lumenj i ndotin ujërat.
26