2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Uji
Pjesa më e madhe e sipërfaqes së Tokës është e mbuluar me ujë, për shkak të kësaj është
quajtur Planeti i kaltër. Për fat të keq, pjesa më e madhe (97%) e ujit të Tokës është i kripur
dhe nuk mund të shfrytëzohet në mënyrë të drejtpërdrejt nga njerëzit. Pjesa tjetër e ujit prej
3% është i ëmbël (i pakripur) dhe gjendet në lumenj dhe liqene, nën sipëfaqen e tokës,
organizmat e gjallë, akullnajat, polet dhe në malet më të larta. Sipas hulumtimeve, nga njerëzit
shfrytëzohet vetëm 1% e sasisë së ujit në planetin tonë.
Karakteristikat e ujit
• Uji është substancë e vetme që është prezent në natyrë
në tri forma: të ngurtë, të lëngshme, të gaztë.
• Uji i pastër vlonë në 100 o C dhe ngrinë në 0 o C.
• Në lartësi më të madhe, ku shtypja e ajrit është më e ulët,
temperatura për vluarjen e ujit është më e ulët.
• Tretja e ndonjë substance në ujë e zvogëlon temperaturën
e ngrirjes së ujit. Këtë e kanë shumë të njohur njerëzit,
të cilët që ta parandalojnë ngrirjen në dimër, hedhin kripë
ose shtojnë materie në ujë që ti pastrojnë qelqet e dritareve
të veturave.
• Uji quhet tretës i përgjithshëm. Ai mund të tretë më shumë substanca se çdo tretës.
• Uji ngjitet nëpër bimë deri te majat e tyre.
Rëndësia e ujit për jetën
• Pothuajse të gjitha materiet bëhen më të rënda dhe më të ngurta kur kalojnë nga gjendja
e lëngshme në të ngurtë. Megjithate, uji e rritë volumin e tij dhe bëhet më i lehtë atëherë
kur shndërrohet në akull. Kjo cilësi ka rëndësi të madhe për mbajtjen e jetës në lumenj
gjatë dimrit.
25