2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Ajri
Pjesa II: Çka gjendet në ajër? (demonstrim dhe diskutim)
1
Filloni orën duke i pyetur nxënësit se sa gjatë mund të jetojë njeriu pa ajër.
Disa vullnetarë le të marrin frymë thellë dhe le ta ndalin ajrin, por jo më shumë se gjysmë
minuti. Lejonu atyre që t’u sqarojnë nxënësve tjerë se si janë ndjerë gjatë përpjekjes.
2
Tregojuni nxënësve për rolin dhe përbërjen e ajrit, duke i shfrytëzuar informatat nga fillimi
i këtij kapitulli.
• Cilët ndotës të ajrit mund ti citojnë nxënësit? (p.sh, tymi nga oxhaqet e fabrikave,
gazrat dalëse të automjetit, tymi nga zjarri).
• Si do të ndihen njerëzit dhe organizmat tjerë nëse ajri është i ndotur? Kur nxënësit
gjenden në një situatë të ngjashme? Inkurajoni nxënësit që t’i rrëfejnë tregimet e tyre para
nxënësve tjerë. Një shembull mund të jetë një dhomë e mbushur plot me tym duhani.
• Krahasoni këto tregime me përvojat dhe ndjenjat në lidhje me ajrin gjatë një shëtitje
në pyll, mal ose plazh. Inkurajoni nxënësit që ta përpunojnë temën.
3
Bëni që nxënësit të kuptojnë se e gjithë bota e gjallë — njerëzit, kafshët dhe bimët — kanë
nevojë për ajër të pastër për shëndet më të mirë dhe jetë cilësore.
Pjesa III: Rëndësia e ajrit për Tokën (diskutim)
1
Parashtroni pyetje se pse ajri është i rëndësishëm për Tokën
dhe organizmat e gjallë? Shkruani përgjigjet në tabelë.
Kompletoni përgjigjet e nxënësve, duke i shfrytëzuar tekstet
e pjesës hyrëse.
2
Përshkruani se si mund të jetë Toka pa ajër. Ndihmonu
nxënësve të kuptojnë se Toka pa ajër do të ndryshonte dhe
jeta do të ishte e pamundur (do të ishte shumë më ftohtë,
nuk do të kishte ajër për frymëmarrje, bimët nuk mund të
prodhonin ushqim, proceset e djegies do të jenë të
pamundura, do të kishte shumë ndryshime klimatike, nuk do të kishte tinguj ose aroma etj).
3
Ndani fletën e punës „Pse Tokës i nevojitet ajër“. Nxënësit le ti shkruajnë përgjigjet në vendet
zbrazëta.
Pjesa IV: Cilësia e ajrit në hapësirë të mbyllur (diskutim)
Sqarojuni nxënësve se shumë shpesh vëmendja e publikut është orientuar në drejtim të pastërtisë
së ajrit në vend të hapët, derisa cilësia e ajrit në vende të mbyllura nënvlerësohet ose neglizhohet.
Shkencëtarët potencojnë se disa herë ajri në vend të mbyllur mund të tregohet shumë
më i ndotur se sa ajri në vend të hapur, por dhe në qytetet industriale. Për shembull, edhe në
klasë edhe në shtëpi ka pluhur nga mobiliet dhe shtrojat e dyshemesë, avullimi nga preparatet
për pastrim, avullimi nga ngrohëset, lëshimi i dioksid karbonit nga frymëmarrja e njerëzve,
kafshëve dhe bimëve, avullimi parfumeve dhe preparateve të ndryshme higjienike etj.
Pjesa V: Lepuri-lavdërues
Lexoni tregimin „Lepuri-lavdërues“. Diskutoni për këtë.
• Lusni nxënësit që t’i tregojnë përshtypjet e tyre.
• Tregojuni nxënësve në fund se me sjelljen e tyre negative i prishin gjërat e bukura
që i rrethojnë dhe se nuk janë të vetëdijshëm për dëmet që i shkaktojnë.
19