2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Ajri
Ajri e mbështjell Tokën. Ajri nuk ka ngjyrë, aromë, dhe ky është shkaku që shpesh harrojmë
se ekziston. Madje edhe themi se gota është e zbrazët ose nuk ka asgjë në korridor.
Çka është ajri? Ai është kombinim i shumë gazrave dhe pak nga avulli i ujit. Prej këtyre
më i rëndësishëm është oksigjeni, që e thithin të gjithë organizmat. Ekzistojnë disa papastërti
natyrore në ajër, siç janë pluhuri dhe hiri vullkanik, por dhe ndotja nga aktivitetet njerëzore.
Ajri shërben për frymëmarrje, por dhe për:
• Ta ndaluar temperaturën në sipërfaqen e Tokës, që u mundëson jetë organizmave të gjallë;
• Ta ruajtur klimën e Tokës;
• Nuk i lëshon ato rreze nga dielli, që janë të dëmshme
për njerëzit, bimët dhe kafshët;
• E shpërndan tymin dhe gazrat e dëmshme të lëshuara
si pasoja të proceseve natyrore dhe aktiviteteve njerëzore;
• Shërben si rezervuar për gazrat e ndryshme që janë
të rëndësishme për jetën;
• Luan rol të rëndësishëm në qarkullimin e ujit;
• I transmeton zërat dhe
• Prezenton mjedis në të cilin shpërndahen aroma dhe shije
të ndryshme.
Njerëzit e shfrytëzojnë ajrin në jetën e përditshme. P.sh, me ajër i fryjmë gomat, ndërsa edhe
makina të ndryshme punojnë me ajër (p.sh, makina për thyerjen e betonit). Alpinistët dhe
zhytësit përdorin balona me oksigjen kur ngjiten në male të larta ose zhyten thellë në ujë.
Bimët dhe kafshët varen nga gazrat në ajër.
• Me ndihmën e gazrave nga ajri, bimët prodhojnë ushqim (sheqer) me të cilat ushqehen
të gjitha organizmat e gjallë.
• Gjatë krijimit të ushqimit, bimët lëshojnë oksigjen që pastaj të gjitha organizmat e gjallë
e shfrytëzojnë për frymëmarrje.
17