2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...

Ndryshimet klimatike
2
Shpjegojuni
nxënësve se me këtë eksperiment dëshmojmë se ena e qelqtë luan një rol
të mbajtësit të nxehtësisë. Bisedoni me nxënësit se ky proces i njejtë i ngrohjes globale
po ndodh edhe në planetin Tokë si pasojë e efektit serrë, ku rolin e mbajtësit të nxehtësisë
e luajnë gazrat e qelqta.
Pjesa II: Oranzheria (diskutim)
1
Oranzheritë janë ndërtime të veçanta ku kultivohen bimët. Ato shpesh shfrytëzohen
për kultivimin e luleve, perimeve ose pemëve. Oranzheritë ose serrat janë të ndërtuara
me qelq ose me plastikë. Ajri i ngrohur mbetet në oranzheritë me ndihmën e qelqit ose
të plastikës. Qelqi dhe plastika që shfrytëzohet për ndërtimin e oranzherisë, kanë për
detyrë që ta ruajnë nxehtësinë në brendinë e oranzherisë, e cila i ngrohë bimët dhe tokën
dhe u ndihmon atyre që më shpejt të rriten dhe të zhvillohen.
2
Me qëllim që nxënësit të mund ta ndiejnë efektin e ngrohjes së arritur në oranzheri, mund të
organizoni vizitë në oranzheritë për kultivimin e perimeve të hershme në rrethin më të afërt.
3
Përgatitni fëmijët në atë mënyrë që do t’ju shpjegoni mënyrën e funksionimit
të oranzherive, e pastaj ua lexoni tregimin „Kopshti i Anës“. Zhvilloni debat në lidhje
me procedurën e Anës, të përshkruar në tregim.
• Si veproi Ana?
• Si do të vepronit ju?
• Ku është jeta më e mirë për të gjitha krijesat-në kopsht, nën foli ose në ajër të pastër
• Cili është mesazhi i këtij tregimi, si mund të lidhet kjo situatë me jetën tuaj
të përditshme?
Pjesa III: Lojë — Ku do të shkojnë arinjtë e bardhë?
1
Qëllimi i lojës është që fëmijët të kuptojnë se aktivitetet njerëzore sjellin deri te ndryshimi
i kushteve klimatike dhe se me shkrirjen e akullit në polet zvogëlohet hapësira jetësore
e një lloji të rrezikuar. Ju nevojiten 8-12 copë kartoni (të prera në katrorë me dimensione
rreth gjysmë metri) ose fletë të bardha me format A4.
2
Radhitni kartonat në dyshemenë e klasës ashtu që do të grupohen në mesin e klasës
dhe të paktën nga anët ose këndet do të takohen me kartonat fqinjë. Shpjegojuni
nxënësve se kartonat paraqesin sipërfaqen e Polit të Veriut dhe se çdo karton paraqet
një copë të akullit. Në Polin e Veriut jetojnë arushat e bardha, të cilat paraqesin një
nga llojet e kafshëve të kërcënuara të goditura drejtpërdrejt nga ndryshimet klimatike.
3
Në çdo copë të kartonit le të ndalet nga një nxënës. I lusni nxënësit që të paramendojnë
gjoja se ata janë arusha të bardha të vogla. Pastaj u shpjegoni se ashtu si ngrohet klima
po ashtu edhe shkrihet akulli në Polin e Veriut dhe arushat e bardha janë të detyruara
që të shpërngulen dhe të jetojnë në hapësirën e vogël e cila u ka mbetur.
Pastaj, tërhiqni kartonat një nga një (duke filluar nga periferia e deri te kartonat
në brendësi) dhe i lusni nxënësit, të cilët qëndrojnë në atë copë që të zhvendosen
dhe të gjejnë hapësirë në ndonjë copë tjetër të kartonit (ose në dy të fqinjëve,
me ate që njëra këmbë do të qëndrojë në njërën copë të kartonit, ndërsa tjetra
në të copën fqinje), e cila tani më është zënë nga fëmija tjetër. Ndërprejeni lojën
kur do të vlerësoni se fëmijët me të vërtetë tani më nuk kanë vend dhe se vazhdimi
i lojës nuk është i sigurt.
135