2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...
2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...
2 - The Regional Environmental Center for Central and Eastern ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Lidhshmëria<br />
Në të kaluarën njerëzit për herë të parë kanë arritur që ta shohin planetin Tokë nga gjithësia.<br />
Atë që e kanë parë ata ishte një top i madh, i mbuluar me ujë nga detrat dhe oqeanet,<br />
me shkëmbinj dhe male, rrafshina dhe shkretëtira, ndërsa e tëra ishte në mbështjellës ajror.<br />
Rreth Tokës gjenden: Hëna Dielli, pjesa tjetër e sistemit diellor dhe hapësirë pa kufi.<br />
Është vështirë të përgjigjemi në pyetjen nëse jemi vetë në këtë hapësirë. Pse është Toka<br />
ajo në të cilën ka filluar jeta para shumë, shumë vitesh dhe është zhvilluar kështu siç është sot.<br />
Përgjigjja është në kushtet themelore për jetë në Tokë: dielli, dheu, uji dhe ajri.<br />
Ajri — Ajri është kombinim prej më shumë gazrave, avullit etj. Mbetjet e bimëve dhe të kafshëve<br />
varen nga baraspesha e këtyre gazrave. Kur kjo baraspeshë çrregullohet, vërehen efekte<br />
negative ndaj bashkësisë së mjedisit të planetit. Ndonjëherë çrregullimi është sfiduar nga<br />
paraqitjet natyrore, siç janë erupcionet vullkanike, erërat e <strong>for</strong>ta dhe tërmetet, por më shpesh<br />
njeriu me aktivitetet e tij e ndot ajrin.<br />
Uji — Uji gjindet gjithkund rreth nesh. Ai i mbulon dy të tretat e sipërfaqes së Tokës.<br />
Uji paraqet dy të tretat e peshës së njeriut. Te organizmat tjerë uji është i përfaqësuar në mënyrë<br />
të ndryshme. Në çdo rast, uji është i rëndësishëm për çdo organizëm, njejtë sikur është<br />
përgjegjës edhe për motin dhe klimën e Planetit Tokë.<br />
Dheu — Dheu paraqet shtresën më të sipërme nga sipëfaqja<br />
e Tokës. Edhe pse kjo shtresë është e hollë si letra në krahasim<br />
me pjesën tjetër të lëvores së Tokës. Bimët janë të për<strong>for</strong>cuara<br />
në një vend me rrënjët e tyre, duke e thithur ujin me materiet<br />
minerale nga dheu. Dheu është i pasur me organizma<br />
të llojllojshëm. Ai është mjedisi jetësor i tyre.<br />
Ngrohja dhe drita e diellit — Energjia e Diellit vjen deri<br />
në Tokë në <strong>for</strong>më të rrezeve që depërtojnë në mbështjellësin<br />
ajror dhe e ngrohin planetin tonë. Drita e Diellit është kusht<br />
themelor në procesin e krijimit të ushqimit, së bashku me ujin.<br />
7
Change language