Miroslav Samardžić Tranzicija i manjine u Vojvodini Autonomna ...

Balkana, naravno na štetu manjina. Zanimljivo je pogledati kako se kretao udeo Srba u
stanovništvu Vojvodine od 1888. do 1991 (podaci se odnose na sadašnju teritoriju Vojvodine).
1880 - 35,5%,
1890 - 34,4%
1900 - 33,7%
1910 - 33,8%
1921 - 34,9%
1931 - 37,8%
1948 - 50,4%
1953 - 51,%
1961 - 54,9%
1971 - 55,8%
1981 - 54,4%
1991 - 56,8%
Izvor: Karoly Kocis, Eszter Kocis-Hodosi, Hungarian Minorities in the Carpathian Basin,
http://hungary.com/corvinus/lib. Podaci drugih autora ne razlikuju se bitno: V: ]určić Slobodan,
Etničke promene u Vojvodini u periodu 1880-1910, Zbornik Matice srpske za društvene nauke
98/1995; Kočović Bogoljub, Etnički i demografski razvoj u Jugoslaviji od 1921. do 1981, I,II,
Paris 1998.
Dakle, devedesetih je dovršen proces etničkog ovladavanja Vojvodinom od strane Srba
i sasvim je izvesno da je taj proces ireverzibilan. No uprkos toga, Vojvodina je jedina izrazito
etnički heterogena sredina na prostorima bivše Jugoslavije koja je ipak kao takva očuvana. (
Pominje se i Tuzla ). Na njenoj teritoriji nije vođen rat a položaj manjinskih zajednica bio je
neuporedivo bolji nego na drugim područjima (Bosna, Hrvatska, Kosovo). No ipak, etnokulturne
prilike u Vojvodini danas su znatno drugačije nego krajem osamdesetih kada je Milošević
osvojio vlast u Srbiji sa programom svoje nacionalne politike.
U nedostatku preciznih popisnih podataka sadašnju etničku strukturu Vojvodine
pokušaćemo da opišemo na osnovu pristupačnih podataka, pre svega tekuće demografske
statistike te dva do sada obavljena popisa izbeglica.
Negativni demografski trendovi u Vojvodini nastavljeni su i devedesetih: više stanovnika
umire nego što se rađa, a tokom devedesetih emigriacija je zbog ratova i rđavih ekonomskih i
društvenih prilika bila znatno intenzivnija. Ovi procesi naročito su izraženi u nekim manjinskim
zajednicama, u kojima je problem nedovoljnog prirodnog obnavljanja još izraženiji nego kod
Srba. U narednoj tabeli daćemo uporedo rezultate popisa 1991. i podatke o prirodnom priraštaju
nekih zajednica u Vojvodini u periodu 1991-1999.
Broj stanovnika 1991 Prir. prirašt. 1991-99
Vojvodina 2.013.889 -61.515
Srbi 1.143.723 (56,79%) -29.475
Crnogorci 44.838 ( 2,23%) 197
Jugosloveni 174.295 ( 8,65%) 8.521
Mađari 339.491 (16.86%) -27.916
Slovaci 63.545 (3,16%)
Rumuni 38.809 (1,93%)
Rusini 17.652 ( 0,9%)
Hrvati 74.808 (3,71%)
Romi 24.366 (1,21%)
(Podaci o prirodnom priraštaju potiču od Republičkog zavoda za informacije i statistiku -
RZIS).
Ne raspolažemo podacima o prirodnom priraštaju kod drugih manjinskih zajednica, ali,
bez sumnje, i oni bi iskazali sličan trend. Izvesno je da je znatan broj Mađara, naročito mlađih,
napustio zemlju kako bi izbegli rat, tako da se njihov broj u Vojvodini danas procenjuje na oko
280.000. Vojvođansko stanovništvo sve je starije, posebno kad su manjinske zajednice u pitanju
(Rumuni, Mađari), što se može uočiti i po sve manjem broju učenika koji se upisuje u prvi
razred.
6